گفتگو با شهریار طحان‌زاده دارنده مدال طلا حقوق در المپیاد علمی دانشجویی ۱۴۰۳
پایگاه خبری اختبار- شهریار طحان‌زاده، متولد ۱۳۸۰ و دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق است که در المپیاد علمی دانشجویی سال ۱۴۰۳ موفق به کسب رتبه اول (مدال طلا) شده است.
در ادامه گفتگوی اختبار با شهریار طحان‌زاده را می‌خوانیم که درباره چگونگی برگزاری این المپیاد و تجربیاتش از انتخاب منابع و نحوه‌ی مطالعه برای شرکت در این آزمون را به تفصیل بیان کرده است:
لطفاً خودتان را معرفی کنید و مختصری از سوابق تحصیلی و علمی‌تان بگویید.
بنده شهریار طحان‌زاده هستم. متولد ۱۳۸۰. در سال ۱۳۹۸ بعد از کسب رتبه ۴۷ در کنکور علوم انسانی وارد دانشگاه امام صادق (ع) شدم. در حال حاضر دانشجوی ترم دو کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع) هستم.
چطور با المپیاد دانشجویی آشنا شدید و تصمیم به شرکت در آن گرفتید؟
از همان اوایل دانشجویی در جریان برگزاری سالانه المپیاد حقوق بودم و به علت لذتی که از غور و تأمل در مباحث حقوقی می‌بردم و با دیدن افتخار آفرینی‌هایی که دانشجویان سال‌های بالاتر از ما داشتند، ترغیب شدم تا در این آزمون علمی شرکت کنم و خودم را محک بزنم.
المپیاد علمی چیست و شرکت در آن چه شرایطی دارد؟
المپیاد علمی حقوق یکی از معتبرترین آزمون‌های حقوقی است که سالانه توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به‌واسطه‌ی سازمان سنجش برگزار می‌شود.
با توجه به تشریحی برگزار شدن این آزمون و هم‌خوانی بیشتر آن با ماهیت علم حقوق و اهمیت تحلیل و استدلال در آن، سنگ محک خوبی برای سنجش دانشجویان است. دانشجویان سال سوم و چهارم کارشناسی که حداقل ۷۰ واحد را گذرانده باشند، می‌توانند در این آزمون شرکت کنند. این المپیاد از دو روش غیرمتمرکز (هر دو مرحله‌ی قطبی و کشوری به‌صورت تشریحی) و متمرکز (مرحله‌ی اول همان آزمون کارشناسی ارشد و مرحله‌ی دوم تشریحی) برگزار می‌شود.
الف) شیوه‌ی غیرمتمرکز: این شیوه از دو مرحله تشکیل شده است که هر دو تشریحی است. مرحله‌ی اول قطبی و مرحله‌ی دوم کشوری است. هر دانشگاه می‌تواند حداکثر ۵ نفر برای شرکت در مرحله‌ی قطب معرفی کند (در صورت تقاضای زیاد در یک دانشگاه، ممکن است آزمون درون‌دانشگاهی نیز برگزار شود). کشور از ۱۰ قطب تشکیل شده و از هر قطب ۵ نفر (به استثنای تهران که ۱۰ نفر است) به مرحله‌ی کشوری راه می‌یابند.
ب) شیوه‌ی متمرکز: ۱۵ نفر برتر (از حیث تراز) در آزمون کارشناسی ارشد می‌توانند به‌طور مستقیم وارد مرحله‌ی کشوری المپیاد شوند. لازم به ذکر است از کل گرایش‌ها، جمعاً ۱۵ نفر که تراز بالاتری کسب کرده‌اند، مجاز به شرکت در مرحله‌ی کشوری‌اند. معمولاً کسب تراز بیشتر در گرایش‌هایی مثل حقوق کیفری و جرم‌شناسی راحت‌تر است. دانشجویان سال سومی که در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کرده‌اند، باید حین ثبت‌نام گزینه‌ی «صرفاً متقاضی المپیاد هستم» را انتخاب کنند، ولی در خصوص دانشجویان سال چهارم، احتیاجی به انتخاب این گزینه نیست.
از کی مطالعه برای این آزمون را شروع کردید؟
به‌طور خاص برای المپیاد از حدود یک سال قبل از مرحله‌ی اول المپیاد، یعنی از اوایل ۱۴۰۲، شروع کردم؛ اما المپیاد، با توجه به اینکه یک آزمون تشریحی و مبتنی بر استدلال و فهم عمیق است، نیازمند این است که دانشجو از همان ابتدای تحصیل، منابع اصلی را به دقت مطالعه کند و با دید نقادانه حتی به آثار ارزشمند اساتید بنگرد و سعی در فهم مبانی نظرات ایشان داشته باشد تا به یک فهم حقوقی دست پیدا کند و در واقع، به‌مثابه‌ی فرمول‌های ریاضی از منطق حقوقی استفاده کند و مسائل متعدد را با آن‌ها حل کند.
بنده هم به علت علاقه‌ی زیادی که به مباحث حقوقی داشتم، از همان ابتدا تلاشم بر این بود که به قدر وسع خودم در کتب حقوقی تأمل کنم و مبانی نظرات اندیشمندان این حوزه را درک کنم. سابقه‌ی علمی که در طول دوران کارشناسی با مطالعه‌ی مستمر برای دانشجو به وجود می‌آید، کمک شایانی می‌کند تا آمادگی لازم برای این آزمون کسب شود.
منابع شما برای المپیاد چه بود و چطور آن‌ها را مطالعه کردید؟
حقوق مدنی:
سؤالات حقوق مدنی بیشتر از مدنی ۳، ۴، ۶ و ۷ طرح می‌شود و به‌خصوص مطالعه‌ی مدنی ۳ بسیار حائز اهمیت است. اگرچه مطالعه‌ی منابع مختلف به درک و مقایسه‌ی بهتر کمک می‌کند، اما اگر دانشجو بیم خلط مباحث داشته باشد، پیشنهاد حقیر این است که از هر درس فقط یک منبع را مدنظر قرار بدهد و آن را به‌خوبی مطالعه کند. برای مثال، بنده «قواعد عمومی قراردادها»ی دکتر صفایی را چندین مرتبه خواندم. به‌طور کلی، منابع حقوق مدنی ذیل، منابع مطلوبی برای آزمون هستند:
اشخاص و محجورین – دکتر صفایی، حقوق اموال و مالکیت – دکتر کاتوزیان، قواعد عمومی قراردادها – دکتر صفایی، حقوق خانواده – دکتر صفایی، درس‌هایی از عقود معین (دو جلدی) – دکتر کاتوزیان، وصیت، ارث، شفعه – دکتر صفایی
البته تمرکز بر اولویت‌های بیان‌شده، احتمال موفقیت در این درس را بالاتر میبرد. توصیه‌ی اکید بنده این است که سؤالاتی که دکتر شهیدی در انتهای کتب خود مطرح می‌کنند، با پاسخ‌های ایشان به دقت مطالعه شود تا چگونگی پاسخ به سؤالات مدنی درک شود.
متون فقه و اصول فقه:
مباحث خاصی از کتاب تحریر الروضه و ترجمه‌ی آن، یعنی فقه استدلالی (ترجمه‌ی تحریر الروضه از سید مهدی دادمرزی) را مطالعه کردم. همچنین، مطالعات سابقی هم از کتاب‌های مختلف شرح لمعه از ترجمه‌های آقایان مسجدسرایی و شیروانی داشتم. اما طراحان سؤال محدود به منبع یا منابع خاصی نیستند و به‌خصوص در متون فقه، این مورد مشاهده می‌شود. بنابراین، متن‌خوانی دانشجو باید خوب باشد. احتمال زیادی دارد که متن آشنا نباشد، اما اگر دانشجو با متون عربی و اصطلاحات آن آشنا باشد، حتی متون خارج از شرح لمعه را هم می‌تواند به‌راحتی پاسخ دهد.
اصول فقه:
مطالعه‌ی اصول فقه قافی (سه‌جلدی)، به‌خصوص جلد اول و سوم آن، کمک زیادی به حل سؤالات این درس دارد. کتاب مبانی استنباط از ابوالحسن محمدی نیز در درجه‌ی بعدی، منبع مطلوبی برای مطالعه‌ی این درس است.
حقوق اساسی:
کتاب بایسته‌های حقوق اساسی دکتر قاضی شریعت‌پناهی را چند مرتبه مطالعه کردم. به‌خصوص مباحث انواع دولت‌ها و انواع حکومت‌ها از اهمیت خاصی برخوردارند. همچنین، کتاب قانون اساسی همراه با نظرات تفسیری شورای نگهبان از پژوهشکده‌ی شورای نگهبان را نیز چندین مرتبه مطالعه کردم و محوریت اصول آن را با شماره‌ی اصول حفظ کردم. به‌ویژه مبحث حقوق ملت در چند دوره‌ی اخیر مورد توجه طراحان محترم قرار گرفته است.
حقوق بین‌الملل عمومی:
کتاب دکتر ضیایی بیگدلی را چند مرتبه مطالعه کردم و بخشی از جزوات دکتر بیگ‌زاده را هم مطالعه نمودم. اما به نظر خودم، اگر وقت بیشتری برای مطالعه‌ی جزوات ایشان می‌گذاشتم، بهتر بود. مهم‌تر از مطالعه‌ی کتاب برای این درس، استماع جلسات مناظره و مباحثه حول موضوعات مهم جهانی و منطقه‌ای به‌روز است و همچنین مطالعه‌ی مقالاتی که در خصوص موضوعات مذکور نگاشته می‌شود، خصوصاً مباحث حل‌وفصل اختلافات بین‌المللی و موضوع تجاوزات رژیم غاصب صهیونیستی. بنده تمام چیزی را که در مرحله‌ی اول برای این درس نوشته بودم، از صوت یک مناظره‌ی علمیِ حقوق بین‌الملل استخراج کرده بودم.
حقوق جزای عمومی:
در درجه‌ی اول، حفظ دقیق مواد مهم از ماده‌ی ۱ تا ماده‌ی ۱۵۹ حائز اهمیت است، خصوصاً مباحث کیفری مربوط به اطفال و نوجوانان. کتاب سه‌جلدی دکتر اردبیلی، به‌خصوص جلد اول و دوم، منبع خوبی است. کتاب دکتر الهام نیز منبع مناسبی محسوب می‌شود. همچنین، مبحث مبانی مسئولیت کیفری شخص حقوقی اخیراً مورد توجه طراحان قرار گرفته است.
آیین دادرسی کیفری:
کتاب دو‌جلدی دکتر خالقی منبع بسیار خوبی برای مطالعه‌ی این درس است. علاوه بر آن، حفظ مواد مهم قانون، به‌ویژه بحث صلاحیت‌ها، حائز اهمیت است. جزوه‌ی دکتر امیرحسین نیازپور نیز در خصوص تعارض صلاحیت‌ها مطالب مفیدی دارد.
سطح سؤالات برای دانشجویان مقطع کارشناسی مناسب است؟
طبعاً سؤالات المپیاد نسبت به سایر آزمون‌ها مقداری سخت‌تر است، ولی این به این معنا نیست که نتوان با مطالعه‌ی منابع اصلی نمره‌ی قابل قبولی کسب کرد.
در ثانی، اگر آزمون سخت است، برای همه سخت است. تقریباً می‌توان گفت طراحان سؤال محدود به منابع خاصی نیستند و دستشان در ترکیب مباحث تا حدود زیادی باز است.
معمولاً سؤالات مسئله‌محور هستند و سؤالات حفظی بخش اندکی از آزمون المپیاد را تشکیل می‌دهند. فهم حقوقی و استدلال منطقی، آوردن نظرات مختلف، نقد و بررسی نظرات، داشتن مقدمه و مؤخره، نتیجه‌گیری منطقی، استناد به اصول و مواد قانونی، اطناب و پرنویسی اصولی و درست و مواردی از این دست کمک خواهد کرد تا دانشجو بتواند نمره‌ی خوبی در مواد آزمونی کسب کند.
رتبه‌ای که در این آزمون کسب می‌کنید، چه تأثیری دارد؟ چه امتیازات تحصیلی و شغلی به برگزیدگان اعطا می‌شود؟
✔ اهدای مدال طلا، نقره و برنز به ترتیب به نفرات اول، دوم و سوم المپیاد.
✔ بهره‌مندی نفرات اول تا سوم المپیاد دانشجویی از بورس تحصیلی بنیاد ملی نخبگان با موافقت سازمان سنجش کشور.
✔ فرصت تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد به‌صورت مستقیم برای رتبه‌های ۱ تا ۱۵ مرحله‌ی نهایی المپیاد دانشجویی. (این افراد بدون شرکت در کنکور می‌توانند تحصیلات کارشناسی ارشد خود را آغاز کنند.)
✔ به برگزیدگان المپیاد دانشجویی در مرحله‌ی نهایی پذیرش دکتری (مصاحبه‌ی علمی و شفاهی) امتیاز آموزشی از یک تا پنج تعلق می‌گیرد.
✔ برگزیدگان اول تا سوم آقا در المپیاد دانشجویی، با تأیید سازمان سنجش آموزش کشور و معرفی به بنیاد ملی نخبگان، معافیت سربازی دریافت کرده و می‌توانند تعهد خدمت خود را در قالب یک دوره‌ی آموزشی یا انجام پروژه بر روی موضوع موردنیاز کشور انجام دهند.
✔ از دیگر مزایای شرکت در المپیاد دانشجویی، می‌توان به عضویت مستقیم رتبه‌های اول تا سوم در بنیاد ملی نخبگان اشاره کرد. رتبه‌های چهارم تا پانزدهم نیز از امتیاز ویژه برخوردار می‌شوند و چنانچه دارای رزومه‌ی تحصیلی مناسب برای عضویت در بنیاد ملی نخبگان باشند، پس از ارزیابی این سازمان می‌توانند عضو بنیاد نخبگان شوند.
✔ یکی دیگر از مزیت‌های داشتن رتبه‌ی برتر در المپیادهای دانشجویی، قرار گرفتن در اولویت استخدامی سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف است.
✔ در برخی از دانشگاه‌های کشور، به رتبه‌های اول تا سوم المپیادهای دانشجویی اجازه داده می‌شود تا ۱۲ واحد درسی از رشته‌ای به‌جز رشته‌ی تحصیلی خود را نیز انتخاب کرده و پاس کنند.
فکر می‌کنید چرا این آزمون چندان مورد اقبال دانشجویان نیست؟
دروسی که باید برای المپیاد حقوق مطالعه شود، از گرایش‌های مختلف حقوق خصوصی، عمومی، بین‌الملل و کیفری است و دانشجویان عموماً تمایل دارند به‌جای ریسک کردن و اختصاص دادن وقت خود به مطالعه‌ی المپیاد، وقت خود را به مطالعه برای آزمون کارشناسی ارشد اختصاص دهند و دروس اختصاصی گرایش موردعلاقه‌ی خود را مطالعه کنند.
احتمال موفقیت در آزمون کارشناسی ارشد هم بیشتر از موفقیت در المپیاد است. این آزمون منبع خاصی ندارد و چنان‌که گفته شد، طراحان محترم خیلی در این زمینه محدود نیستند. سختی سؤالات المپیاد نیز می‌تواند علت دیگری برای اقبال کمتر دانشجویان باشد.
چه توصیه‌ای برای داوطلبان آزمون‌های آینده دارید؟
✔ ابتدا مصاحبه‌ها و صوت‌های رتبه‌های برتر المپیاد را استماع کنید و به‌خصوص سؤالاتی که در آزمون‌های آن‌ها مطرح شده را استخراج کنید و حین مطالعه، با اولویت و دقت بیشتری آن مباحث را بخوانید.
✔ سعی کنید از ابتدای دوران دانشجویی، بنیه‌ی علمی خود را تقویت کنید و کتب اساتید را با نگاه نقادانه مطالعه کنید و در فهم مبانی نظرات آن‌ها تلاش کنید.
✔ در پاسخ به سؤالات المپیاد، مانند نگارش یک مقاله، مقدمه، بدنه و نتیجه را رعایت کنید و پاسخ‌هایتان از نظم کافی برخوردار باشد.
✔ طرح و بررسی نظرات مختلف اساتید حول یک موضوع کمک زیادی به موفقیت در آزمون می‌کند. در عالم حقوق، اختلاف نظر در اقوال فراوان است؛ حتی اگر ندانید قائلش کیست.
✔ استناد به اصول و مواد قانونی و اصول فقهی در پاسخ به سؤالات را فراموش نکنید.
✔ سعی کنید اصول قانون اساسی، به‌خصوص بخش حقوق ملت، و مواد جزای عمومی، به‌ویژه مباحث تکرار، تعدد، تعلیق و تعویق و همچنین مباحث اطفال و نوجوانان را حفظ کنید. علاوه بر آن، مواد مربوط به صلاحیت در آیین دادرسی کیفری را نیز به خاطر بسپارید.
✔ قرار نیست از ۶۰۰ نمره حتماً ۶۰۰ نمره را کسب کنید. سختی آزمون شما را نترساند. اگر آزمون آسان هم بود، چون برای همه آسان بود، کار سخت می‌شد. شما فقط تمام تلاش خود را بکنید و به خدا توکل کنید.
به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل
وگر مراد نیابم، به قدر وسع بکوشم.
و سخن پایانی؟
من به سرچشمه‌ی خورشید نه خود بردم راه،
ذره‌ای بودم و مهر تو مرا بالا برد.
من خسی بی‌سر و پایم که به سیل افتادم،
او که می‌رفت، مرا هم به دل دریا برد.
اولاً، الحمدلله که توفیق داد این آزمون را با موفقیت پشت سر بگذارم. از خانواده‌ام ممنونم که در این مسیر کمک زیادی به بنده کردند. از اساتید فرهیخته و فاضل دانشگاه امام صادق (ع) و دانشکده‌ی حقوق تشکر می‌کنم که از هیچ تلاشی برای تعلیم و آموزش دلسوزانه دریغ نکردند.
بیشتر بخوانید:
- گفتگو با متین مهرابی دارنده مدال برنز حقوق در المپیاد علمی دانشجویی ۱۴۰۳
- گفت‌وگو با محمدحسن اله دین دارنده مدال نقره المپیاد علمی دانشجویی ۱۴۰۲ در رشته حقوق
- گفت‌وگو با تینا دامن‌کشان دارنده مدال برنز المپیاد علمی دانشجویی ۱۴۰۲ در رشته حقوق
- گفت‌وگو با امیرحسین فروغی دارنده مدال برنز المپیاد علمی دانشجویی ۱۴۰۰ در رشته حقوق
- آشنایی با المپیاد علمی دانشجویی حقوق؛ مزایا، منابع و شیوه مطالعه
سلام
چند سوال از جناب طحان زاده دارم.
آیا راه ارتباطی با ایشان وجود دارد؟