آشنایی با مرکز امور مشاوران و وکلای قوه قضاییه
خواستگاه مرکز امور مشاوران حقوقی
خواستگاه مرکز امور مشاوران حقوقی ماده ۱۸۷ برنامه توسعه چهارم می باشد و فلسفه ایجاد آن تسهیل دسترسی مردم به وکلای دادگستری با تعرفه های تعدیل شده می باشد . این مرکز با جذب فارغ التحصیلان حقوق و فقه و مبانی حقوق اسلامی سعی در گسترش تعداد وکلا و تامین نیازهای مراجعین دادگستری به مشاوره دارد . هرچند ایجاد این نهاد با مخالفتهایی همراه بوده اما نقش این مرکز در تعدیل میزان حق الوکاله و دسترسی آسان مردم به وکلا و جذب فارغ اتحصیلان حقوق و ایجاد شغل برای آنها انکار ناپذیر است . دلیل مخالفان این در دو مورد خلاصه می شود :
۱- مخالفان اعتقاد دارند ایجاد نهاد موازی با کانون وکلای دادگستری صحیح نیست و نباید در کشور یک امر دو متولی داشته باشد . اما باید توجه داشت این مرکز زمانی بوجود آمد که دسترسی به وکلا به معنی کنونی امکانپذیر نبود و همین امر باعث ایجاد برخی مشکلات برای مردم شده بود . از طرفی به این موضوع باید از سه منظر نگاه کرد
از دید کانون وکلای دادگستری که نگران اهداف و امنیت شغلی و …. وکلای تحت پوشش خود است
از دید فارغ تحصیلان صف کشیده پشت سد آزمونها که نگران آینده شغلی خود و تامین آینده خود هستند
از دید مردم که حق دارند در امور حقوقی با تعرفه هایی معقول به وکلا دسترسی آسان داشته باشند .
۲- دومین دلیل مخالفان مربوط به حفظ استقلال نهاد وکالت است . به این معنی که وکیل باید مستقل از بدنه قوه قضاییه باشد تا بتواند از حقوق مردم عاری از هر گونه فشار و با فراغ بیشتری دفاع کند . در این مورد بیشتر باید به تحلیل استقلال و حدود آن پرداخت و اینکه آیا واقعا” وابسته بودن اداره کنندگان امور یک نهاد به قوه قضاییه استقلال تابعین آن را از بین می برد یا نه ؟ بحث در این مورد از حوصله این مقوله خارج است . ولی نظر شخصی بنده اینست که اگر معیار کارکرد وکیل قانون باشد طبیعتا” قانون نیز از وکیل حمایت خواهد کرد و کسی نمی تواند خارج از قوانین از حدود اختیارات قانونی او بکاهد یا فعالیتهای قانونی او را محدود کند .
مراحل جذب وکلای مرکز امور مشاوران
مرحله اول : آزمون تستی
آزمون مرکز امور مشاوران از طریق آزمون دو مرحله ای (کتبی و شفاهی در قالب مصاحبه) مبادرت به جذب وکلای تحت پوشش خود می کند مرحله اول آزمون این مرکز تستی و سوالات آزمون اغلب از قوانین و محشای آن می باشد . در آخرین آزمون تستی(تیر ۸۸) چند برابر ظرفیت پذیرش اعلامی در آگهی به شرط اخذ حد نصاب (پاسخ به ۵۰ درصد کل سوالات) به مرحله دوم را ه یافتند . و مواد آزمونی عبارت بودند از . حقوق مدنی – حقوق تجارت – حقوق جزا – آیین دادرسی مدنی – آیین دادرسی کیفری – امور حسبی – حقوق ثبت و فقه الوکاله . و ضریبی برای هیچکدام از دروس اعلام نمی شود . حد اقل سن شرکت در آزمون نیز ۲۴ سال عنوان شده که با طی پروسه گزینش و کار آموزی در حین تحلیف داوطلب ۲۵ سال قانونی لازم برای شغل وکالت را خواهد داشت .
مرحله دوم : مصاحبه شفاهی
پذیرفته شدگان مرحله آزمون تستی ملزم به شرکت در مصاحبه شفاهی هستند . در این مرحله پذیرفته شدگان توسط قضات با تجربه و اساتید دانشگاه مورد مصاحبه قرار می گیرند سوالات مصاحبه عبارتست است :
قرائت قسمتی از قرآن مجید به انتخاب داوطلب و مفاهیم قرآنی (در سطح عمومی و معمولا” از همان قسمت قرائت شده )
احکام دینی (فقط واجبات )
و سوالات حقوقی از :حقوق اساسی و مدنی – قانون مجازات اسلامی – آیین دادرسی مدنی و کیفری – حقوق تجارت و حقوق ثبت (در حد متن مواد و اصول و قواعد کلی )
مرحله سوم : کار آموزی عملی
قبول شدگان مرحله مصاحبه به شرط احراز صلاحیت یعنی دادن تاییدیه تحصیلی . تاییدیه پزشکی قانونی و تاییدیه هسته گزینش قوه قضاییه ( مفاد قانون استخدام کشوری در مورد داوطلب تحقیق میشود مواردی از قبیل حسن شهرت .عدم اعتیاد ۰ عدم اشتهار به فساد اخلاقی وعدم سوء پیشینه کیفری موثر و تابعیت ایران و تبعیت از قانون اساسی و عدم عناد با نظام جمهوری اسلامی ……) به کار آموزی دعوت می شوند مدت کار آموزی عملی شش ماه است و کار آموز حق وکالت ندارد (برخلاف کانون که مدت کار آموزی ۱۸ ماه است ولی کار آموز در معیت وکیل سر پرست حق وکالت در محاکم را دارد ) کار آموزی عملی متشکل از چند قسمت است :
۱- حضور در محاکم و تهیه گزارش: کار آموزان در محاکم دادگستری و دادگاها حضور می یابند و از نزدیک با روند کار رسیدگی آشنا می شوند و حق پرسش پاسخ با قاضی سر پرست خود را دارند . همچنین باید در محاکم مختلف مبادرت به تهیه گزارش از پرونده ها مطروحه و مختومه بنمایند (محاکم حقوقی ۳۵ روز و ۲۰ گزارش – محاکم جزایی ۳۰ روز و ۱۵ گزارش – محاکم تجدید نظر و دادگاه کیفری استان ۳۰ روز و ۱۵ گزارش – اجرای احکام مدنی ۲۵ روز ۱۵ گزارش – اجرای احکام کیفری ۲۵ روز ۱۵ گزارش – دادگاه خانواده ۱۵ روز ۱۰ گزارش – دادگاه اطفال ۵ روز ۵ گزارش جمعا” ۱۸۰ روز = شش ماه و ۱۲۰ گزارش ) و در انتها این گزارشها همراه با دستنویس کا رآموز و نظرات او به صورت کتاب گزارش تایپ شده تحویل آموزش داده می شود .
۲- کلاسهای حضوری : مدت کلاسهای حضوری یک ماه است و آیین دادرسی مدنی و کیفری و حقوق ثبت و آیین نگارش و فقه اوکاله برای فارغ اتحصیلان حقوق و علاوه براینها حقوق خانواده و امور حسبی برای فارغ التحصیلان فقه و مبانی حقوق توسط قضات عالی رتبه (که اغلب اساتید دانشگاه نیز هستند ) به صورت کاربردی تدریس می شود . و در انتها داوطلبان باید در امتحانات این دروس حد نصاب ۱۰ را کسب کنند در صورتی که یک درس را کمتر از ده بگیرند در صورتی که با حذف این درس معدل سایر دروس حداقل ۱۲ باشد نمره این درس حساب نمی شود و کا آموز قبول شده محسوب می گردد . (هرچند این کلاسها آنقدر پر بار است که اغلب داوطلبان با نمرات بالا در امتحانات آنن قبول میشوند )
۳- حضور در دفاتر وکلای سرپرست : کار آموز موظف است دو ماه بعد از ظهر ها در دفاتر وکیل سر پرست خود حضور یافته و به فراگیری اداره دفتر وکالت نحوه تنظیم اوراق حقوقی و اخلاق وکالت بپردازد .
۴- اختبار شفاهی : آخرین قسمت کار آموزی اختبار شفاهی است معیار سوالات اختبارگزارش های تهیه شده توسط خود کار آموز است در صورت عدم قبولی در اختبار حسب تصمیم اختبار کنندگان فرصت مناسبی برای تلاش دو باره کار آموز داده می شود یا به مدت معینی مدت کار آموزی تمدید میشود یا دوره کار آموزی تجدید می گردد .
کار آموزانی که موفق از اختبار شفاهی فارغ شوند تحلیف شده و به عنوان وکیل پایه دو دادگستری پروانه وکالت دریافت می دارند .
از نظر محاکم هیچ تفاوتی میان وکلای کانون و مرکز امور مشاوران از حیث وکالت در محاکم نیست .
منبع: وبلاگ حقوقی امیرعلی جلیلی
