وزارت نفت ـ وزارت نیرو ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی
سازمان برنامه و بودجه کشور ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۳/۱۷ به پیشنهاد شماره ۱۳۴ـ ۲/۲۰ مورخ ۱۴۰۲/۲/۲۰ وزارت نفت (با همکاری وزارت خانه های نیرو، امور اقتصادی و دارایی، سازمان برنامه و بودجه کشور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران) و به استناد بند (س) تبصره (۱) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، آیین‌نامه اجرایی بند مذکور را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده۱ـ در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
۱ـ قانون: قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور.
۲ـ ماده (۱۲): ماده (۱۲) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور ـ مصوب ۱۳۹۴ـ می‌باشد.
۳ ـ حساب بهینه‌سازی: حساب بهینه‌سازی مصرف انرژی موضوع بند ( س) تبصره قانون.
۴ـ آیین‌نامه بازار بهینه‌سازی: آیین نامه ایجاد بازار بهینه سازی انرژی و محیط زیست مصوب ۱۳۹۶/۱۱/۳۰ شورای عالی انرژی با اصلاحات بعدی.
۵ ـ دستورالعمل بازار بهینه‌سازی: دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست مصوب ۱۴۰۰/۴/۷ شورای عالی انرژی با اصلاحات بعدی.
۶ ـ وجوه اداره شده: اعتباراتی که از محل “حساب بهینه‌سازی” به منظور اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی موضوع این آیین‌نامه، در چارچوب قرارداد عاملیت به مؤسسات عامل واگذار میشود.
۷ـ مؤسسه عامل: کلیه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری که به حکم قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تأسیس شده یا می‌شوند، صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت، صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی و صندوق نوآوری و شکوفایی.
۸ ـ قرارداد عاملیت: قراردادی که بین شرکتهای تابعه وزارت خانه های نفت و نیرو و مؤسسه عامل منعقد میشود و در آن تعهدات هر یک از طرفین در خصوص شرایط سپرده‌گذاری وجوه اداره شده شرکتهای مذکور و پرداخت تسهیلات تعیین می‌گردد.
تبصره ـ وزارت نیرو مجاز است در قرارداد عاملیت، سازمان ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق) را به عنوان طرف قرارداد با موسسه عامل معرفی نماید.
۹ـ گواهی ظرفیت: گواهی سپرده کالایی حامل انرژی که نشان‌دهنده حق مالکیت بر مقدار مشخصی از میزان انرژی از یک حامل انرژی است و توسط شرکتهای تابعه وزارت نفت یا سایر تولیدکنندگان غیردولتی حاملهای انرژی در بورس انرژی یا بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست منتشر میشود و دارنده آن بر اساس شرایط تعیین‌شده در گواهی، مستحق دریافت مقدار و حامل انرژی تعیین‌شده در گواهی است. منظور از گواهی ظرفیت در این آیین‌نامه، گواهی ظرفیت نیروگاهی نمی‌باشد.
۱۰ـ گواهی صرفه‌جویی: اوراق بهاداری که نشان‌دهنده حق مالکیت بر مقدار مشخصی از میزان انرژی صرفه‌جویی‌شده از یک حامل انرژی بر اساس گزارش امکان‌سنجی طرح صرفه‌جویی انرژی در یک دوره زمانی مشخص بوده و در بازار بهینه‌سازی محیط‌زیست و انرژی قابل معامله می‌باشد.
۱۱ـ شرکتهای دولتی ذیربط: کلیه شرکتهای دولتی موضوع ماده (۴) قانون مدیریت خدمات کشوری ـ مصوب ۱۳۸۶ ـ با اصلاحات بعدی.
ماده۲ـ خزانه داری کل کشور با درخواست وزارت نفت، “حساب بهینه‌سازی” را به نام وزارت نفت و نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ایجاد می‌نماید. واریز منابع و برداشت مبالغ از این حساب، بر اساس ضوابط تعیین‌شده در این آیین نامه و در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط صورت می‌پذیرد.
ماده۳ـ منابع «حساب بهینه‌سازی» شامل موارد زیر است که به حساب مذکور واریز میشود:
الف ـ تا ده درصد (۱۰%) منابع سرمایه‌ای داخلی شرکتهای تابعه سودده وزارت نفت و وزارت نیرو به نسبت سرمایه آن‌ها مندرج در پیوست (۳) قانون بودجه مصوب سال ۱۴۰۲ به عنوان منبع اولیه حساب به میزان سیصد هزار میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۳۰۰) ریال: شرکتهای مذکور مکلفند ماهانه یک دوازدهم مبلغ تعیین‌شده در جدول پیوست این تصویبنامه که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است را به “حساب بهینه‌سازی” واریز و مراتب را به ذیحساب وزارت نفت اعلام نمایند.
ب ـ ده درصد (۱۰%) منابع حاصل از صرفه‌جویی انرژی در هر یک از طرح‌های بهینه‌سازی انرژی مصوب شورای اقتصاد: شورای اقتصاد با درخواست وزارت نفت یا نیرو، نسبت به اصلاح مصوبات معتبر قبلی و نیز تصویب مصوبات آتی در خصوص طرح‌های بهینه‌سازی انرژی مبتنی بر ماده (۱۲) به نحوی اقدام نماید که معادل حداقل ده درصد (۱۰%) سقف منابع حاصل از صرفه‌جویی هر مصوبه برای پایداری «حساب بهینه‌سازی» تعیین گردد. در هر یک از مراحل بازپرداخت طرح‌های مذکور، تخصیص منابع باید به نحوی صورت پذیرد که حداقل ده درصد (۱۰%) مبلغ هر بازپرداخت مستقیماً به «حساب بهینه‌سازی» واریز گردد. این مبلغ علاوه بر بازپرداخت به سرمایه‌گذار عامل صرفه‌جویی در طرح‌های مزبور است.
ج ـ منابع ناشی از اجرای بند (ن) تبصره (۱) قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور: این منابع بر اساس ضوابط آیین‌نامه اجرایی بند مذکور محاسبه میشود و شرکتهای تابعه ذیربط وزارت نفت مکلفند به صورت یک‌دوازدهم ماهانه به “حساب بهینه‌سازی” واریز نمایند.
د ـ حواله‌های فروش صادراتی فرآورده‌های نفتی و فروش داخلی گاز طبیعی موضوع بند (ط) تبصره (۱۴) قانون : شرکتهای تابعه ذیربط وزارت نفت مکلفند بر اساس ضوابط تعیین‌شده در آیین‌نامه اجرایی بند (ط) تبصره (۱۴) قانون، نسبت به ارائه معادل یکصد و چهل هزار میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۰۰۰ر۱۴۰) ریال حواله‌های فروش صادراتی فرآورده‌های نفتی و فروش داخلی گاز طبیعی به ذی‌نفعان بند قانونی مربوط اقدام و جهت ثبت به عنوان جمعی ـ خرجی در “حساب بهینه‌سازی” به ذی حساب وزارت نفت اعلام نمایند.
هـ ـ شرکتهای تابعه وزارت خانه‌های نفت و نیرو مکلفند به میزان منابع اختصاص‌یافته از محل حساب بهینه‌سازی موضوع بند (ب) ماده (۴) این آیین‌نامه، پس از صادرات یا فروش داخلی حامل، معادل گواهی صرفه‌جویی، کلیه منابع ایجادشده را به حساب بهینه‌سازی واریز نمایند.
ماده۴ـ مصارف “حساب بهینه‌سازی” شامل موارد زیر می‌باشد که حسب مورد، با تأیید وزارت نفت یا وزارت نیرو صورت می‌پذیرد:
الف ـ سرمایه‌گذاری در طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی توسط شرکتهای تابعه
وزارت خانه های نفت و نیرو:
۱ـ شرکتهای دولتی ذیربط مکلفند طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی پیشنهادی خود را برای استفاده از منابع «حساب بهینه‌سازی» در قالب وجوه اداره‌شده، به همراه برنامه زمان‌بندی اجرای طرح جهت بررسی و تصویب حسب مورد به وزارت نفت یا وزارت نیرو ارائه نمایند.
تبصره ـ قرارداد عاملیت بین شرکتهای تابعه وزارت خانه های نفت و نیرو و مؤسسات عامل برای سپرده‌گذاری وجوه اداره‌شده باید حسب مورد به تأیید وزارت خانه های نفت و نیرو برسد.
۲ ـ وزارت نفت مکلف است بر اساس برنامه زمان‌بندی اجرای طرح‌های مصوب این بند، نسبت به پرداخت ماهانه منابع مورد نیاز مجموع طرح‌های مصوب هر شرکت دولتی ذیربط به حساب شرکتهای تابعه وزارت خانه های نفت و نیرو اقدام نماید. میزان پرداخت به هر شرکت از ماه سوم شروع هر طرح، بر اساس نسبت عملکرد پیشرفت واقعی نسبت به برنامه در دو ماه قبل صورت می‌پذیرد.
۳ـ پرداخت به طرح‌های موضوع بند (ن) تبصره (۱) قانون ، صرفاً از محل منابع بند مذکور مجاز است.
ب ـ خرید گواهی‌های صرفه‌جویی و ظرفیت منتشرشده در بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست:
۱ـ آن دسته از گواهی‌های صرفه‌جویی و ظرفیت که بر اساس آیین‌نامه بازار بهینه‌سازی و دستورالعمل بازار بهینه‌سازی، به پشتوانه منابع حاصل از بازپرداخت اجرای طرح‌های مبتنی بر ماده (۱۲) یا از محل منابع داخلی شرکتهای تابعه دولتی وزارت خانه‌های نفت یا نیرو منتشر میشود، میزان منابع مورد نیاز برای خرید گواهی‌های مذکور پس از تضمین ناشر در هر مورد بر اساس مجوزهای مربوطه و نیز شرایط انتشار حسب مورد با بررسی و تأیید وزارت نفت یا وزارت نیرو (حسب مورد) به حساب‌های تعیین‌شده واریز خواهد گردید.
۲ـ شورای اقتصاد مجاز است حسب مورد با درخواست وزارت نفت یا وزارت نیرو، نسبت به اصلاح مصوبات مربوط به طرح‌ها به طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی، یا تصویب پیشنهادات جدید در این خصوص، به نحوی که تمام یا بخشی از بازپرداخت سرمایهگذاریها از محل «حساب بهینه‌سازی» تأمین و پرداخت گردد، اقدام نماید.
ج ـ ارائه تضمین به سرمایه‌گذاران طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی:
وزارت نفت مکلف است بر اساس قراردادهایی که آن وزارت یا وزارت نیرو با مؤسسات عامل جهت ارائه تضامین به سرمایه‌گذاران طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی منعقد می‌نمایند، نسبت به واریز منابع لازم به حساب مؤسسات عامل مربوطه از محل «حساب بهینه‌سازی» اقدام نماید.
ماده۵ ـ در مواردی که استفاده از منابع «حساب بهینه‌سازی» در قالب ارائه تسهیلات توسط شرکتهای تابعه از طریق مؤسسات عامل صورت می‌پذیرد، شرکتهای مذکور مکلفند مجموع سود حاصل از سپرده‌گذاری‌ها را در پایان سال و مبالغ دریافتی بابت بازپرداخت اقساط تسهیلات را بلافاصله پس از وصول به «حساب بهینه‌سازی» واریز نمایند. آن دسته از شرکت‌ها یا اشخاصی که مطابق قانون و این آیین‌نامه از تسهیلات مزبور استفاده می‌کنند مشمول ضوابط مربوط به تضمین بازپرداخت تسهیلات می‌باشند.
ماده۶ ـ مانده «حساب بهینه‌سازی» در پایان سال ۱۴۰۲ به سال بعد منتقل و به عنوان اعتبارات قانونی این حساب در سال ۱۴۰۳ منظور میشود.
ماده۷ـ دستورالعمل اجرایی حساب بهینه‌سازی مصرف انرژی، در خصوص تعیین موضوعات و طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی دارای اولویت، نحوه بررسی و تصویب برنامه‌های پیشنهادی شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی ذیربط، روش بررسی عملکرد برنامه‌های مصوب، نحوه و زمان‌بندی واریز منابع به حساب شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی ذیربط، شرایط سپرده‌گذاری و پرداخت تسهیلات وجوه اداره‌شده، میزان و شرایط خرید گواهی‌های صرفه‌جویی و ظرفیت، واریز مجدد منابع حاصل از فروش داخلی یا صادرات گواهی‌های مذکور و همچنین شرایط حاکم بر قراردادهای ارائه تضمین با مؤسسات عامل، توسط وزارت نفت و با همکاری وزارت خانه‌های نیرو، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی، امور اقتصادی و دارایی، کشور و جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان ملی بهره‌وری ایران و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه تهیه و پس از امضای مشترک سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت خانه های نیرو، نفت و امور اقتصادی و دارایی، توسط وزارت نفت ابلاغ میشود.
ماده۸ ـ سقف منابع قابل تخصیص برای مصارف بند (الف)، (ب) و (ج) ماده (۴) این آیین نامه در هر سال به ترتیب معادل (۷۰%)، (۲۰%) و (۱۰%) منابع وصولی طی آن سال در «حساب بهینه‌سازی» تعیین می‌گردد. جابجایی منابع بین مصارف مختلف ماده (۴) این آیین نامه، در صورت عدم جذب پس از شش ماه از تاریخ ابلاغ این تصویبنامه، حسب مورد بر اساس دستورالعمل اجرایی بهینه‌سازی مجاز است.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمد مخبر
