وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ معاونت علمی و فناوری رییس جمهور
سازمان اداری و استخدامی کشور ـ سازمان برنامه و بودجه کشور ـ بنیاد ملی نخبگان
هیأت وزیران در جلسه ۱۷/۱۱/۱۴۰۰ به پیشنهاد مشترک سازمان اداری و استخدامی کشور و معاونت علمی و فناوری رییس جمهور (بنیاد ملی نخبگان) و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبصره (۱) ماده (۶۵) قانون مدیریت خدمات کشوری ـ مصوب ۱۳۸۶ ـ و در اجرای سند راهبردی کشور در امور نخبگان ـ مصوب ۱۳۹۱ـ و ماده (۵) راهکارهای جذب و نگهداشت، تعامل مؤثر و بازگشت نخبگان ـ مصوب ۱۴۰۰ـ شورایعالی انقلاب فرهنگی، آیین‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاههای اجرایی را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه
در دستگاههای اجرایی
فصل اول ـ تعاریف و کلیات
ماده۱ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
۱ـ بنیاد: بنیاد ملی نخبگان و واحدهای تابع آن.
۲ـ سازمان: سازمان اداری و استخدامی کشور و واحدهای تابع آن.
۳ـ دستگاه اجرایی: قوای سه گانه جمهوری اسلامی ایران اعم از وزارتخانهها، سازمانها و مؤسسات دولتی و دانشگاههای دولتی، شرکتهای دولتی، مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانکها و مؤسسات اعتباری دولتی، شرکتهای بیمه دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی (در مواردی که آن بنیادها و نهادها از بودجه کل کشور استفاده مینمایند)، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیروهای مسلح، بنیادها و مؤسساتی که زیر نظر مقام معظم رهبری اداره می‌شوند و همچنین دستگاهها و واحدهایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است اعم از اینکه قانون خاص خود را داشته و یا از قوانین و مقررات عام تبعیت نمایند نظیر وزارت جهاد کشاورزی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت مل ی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای تابع آنها، ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) و قرارگاههای سازندگی و اشخاص حقوقی وابسته به آنها.
۴ـ قانون مدیریت: قانون مدیریت خدمات کشوری ـ مصوب ۱۳۸۶ ـ و اصلاحات بعدی آن.
۵ ـ برگزیده/برگزیدگان: هرکدام از نخبگان و صاحبان استعداد برتر متقاضی که به استناد شیوه‌نامه‌های موضوع ماده (۳) یا ماده (۱۵) این آیین‌نامه مشمول مزایای آن می‌شوند.
۶ ـ متقاضی/متقاضیان: اشخاص حقیقی که درخواست جذب در دستگاههای اجرایی یا استفاده از مزایای این آیین‌نامه را داشته باشند.
۷ـ نخبه: فردی برجسته و کارآمد که در خلق و گسترش علم، فناوری، هنر، ادب، فرهنگ و مدیریت کشور در چهارچوب ارزش‌های اسلامی اثرگذاری بارز داشته باشد و فعالیت‌های وی بر پایه هوش، خلاقیت، انگیزه و توانمندی‌های ذاتی از یک سو و خبرگی، تخصص و توانمندی‌های اکتسابی از سوی دیگر، موجب سرعت بخشیدن به پیشرفت و اعتلای کشور شود.
۸ ـ صاحب استعداد برتر: فردی که با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود امکان رسیدن به مرحله نخبگی را دارا میباشد ولی هنوز زمینه‌های لازم برای شناسایی کامل و بروز استعدادهای ویژه او فراهم نشده است.
۹ـ اجتماع نخبگانی: افراد یا گروه‌هایی که به تشخیص بنیاد ملی نخبگان، توانمندی‌های بالقوه یا بالفعل انجام فعالیت‌های نخبگانی را دارا هستند که شامل همه افراد و گروه‌های نخبه و صاحب استعداد برتر میباشد.
ماده۲ـ کلیه دستگاههای اجرایی به جز وزارت اطلاعات ملزم به انجام تکالیف مقرر در این آیین‌نامه میباشند.
تبصره ـ دستگاههای اجرایی زیر نظر مقام معظم رهبری در صورت مخالفت ایشان، مشمول این آیین‌نامه نمی‌شوند.
ماده۳ـ بنیاد موظف است با همکاری سازمان ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، شیوهنامه شناسایی صاحبان استعداد برتر دارای توانمندی‌های بالقوه و بالفعل را با در نظر گرفتن شایستگی‌های علمی، پژوهشی، فناوری و افتخارات متقاضیان، شایستگی‌های شغلی، فرهنگی ، اجتماعی و سوابق کاری با جهت‌گیری ایجاد تحول در دستگاههای اجرایی تنظیم و به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی موضوع ماده (۱۱۶) قانون مدیریت برساند.
تبصره۱ـ بنیاد موظف است ضمن ایجاد بانک اطلاعات جامع از متقاضیان مشمول این آیین‌نامه، ظرف یک ماه مدارک متقاضیان را بررسی و نتیجه را به آنان اعلام کند.
تبصره۲ـ متقاضیان برخورداری از مزایای این آیین‌نامه می‌توانند در سال آخر تحصیل در دانشگاه و یا طی زمان گذراندن خدمت ضرورت سربازی درخواست خود را به بنیاد اعلام دارند. بنیاد موظف است نتیجه برخورداری و برگزیدگی آنها را ظرف یک ماه به دستگاه اجرایی به‌کارگیرنده و متقاضی اعلام کند.
فصل دوم ـ ورود به خدمت، جذب و استخدام نخبگان و استعدادهای برتر
ماده۴ـ دستگاههای اجرایی مجازند بر اساس سهمیهای که با بنیاد به طور سالانه تعیین و توافق میکنند، با تأیید سازمان در چهارچوب منابع مصوب سالیانه و با رعایت قوانین و مقررات استخدامی مربوط نسبت به جذب و بهکارگیری مشمولین این آیین‌نامه اقدام نمایند.
تبصره ـ نخبگان متقاضی جذب هیأت علمی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور صرفاً از شرکت در فراخوان عمومی مربوط مستثنی میباشند.
ماده۵ ـ بنیاد و سازمان موظفند هرساله، برنامه زمان‌بندی جذب افراد شناسایی‌شده و سهمیههای استخدامی متناسب با شرایط احراز نخبگی را تهیه و به اطلاع عموم و استعدادهای برتر و نخبه برسانند.
ماده ۶ ـ سازمان موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که در اصلاح طرحهای طبقهبندی مشاغل دستگاههای اجرایی، شرایط احراز پستهای سازمانی تخصصی و اختصاصی به‌گونهای اصلاح شود که متضمن شرایط نخبگی و استعدادهای برتر برای جذب و انتصاب باشد.
ماده۷ـ سازمان موظف است هر ساله آزمون عمومی و اختصاصی متناسب با مشاغل موضوع مواد (۴) و (۶) این آیین‌نامه را همراه با سایر آزمونهای استخدامی یا مستقل از آنها، ویژه استخدام برگزیدگان صاحب استعداد برتر و نخبه در دستگاههای اجرایی برگزار کند.
ماده۸ ـ متقاضیان جذب و استخدام وفق این آیین‌نامه چنانچه بتوانند با موفقیت آزمون عمومی، اختصاصی وگزینش را طی کنند، دستگاههای اجرایی موظفند تمهیدات لازم برای تصدی پست ثابت در مشاغل حاکمیتی و رسمی شدن برای آنها را فراهم کنند.
ماده۹ـ درصورتی‌که هرکدام از دستگاههای مشمول این آیین‌نامه نیاز به دریافت خدمات نخبگان و استعدادهای برتر برگزیده داشته باشند، سازمان موظف است در اجرای تبصره ماده (۳۲) قانون مدیریت برای دریافت خدمات، اشخاص یادشده را در اولویت قرار دهد.
تبصره ـ دستگاه اجرایی میتواند در صورت نیاز، مشمولین این آیین‌نامه را در قالب سمتهای مدیریت حرفهای بدون رعایت سلسله مراتب مدیریتی وفق بند (الف) ماده (۵۴) قانون مدیریت منصوب نماید.
ماده۱۰ـ دستگاههای موضوع تبصره ماده (۲) این آیین‌نامه می‌توانند رأساً نیازهای خود به نیروی انسانی نخبه را به بنیاد اعلام کنند. بنیاد موظف است ضمن اعلام این نیاز به اجتماع نخبگانی، متقاضیان برگزیده را به این نهادها معرفی کند تا مطابق قوانین و مقررات خاص دستگاه اجرایی گزینش و جذب شوند.
تبصره ـ بنیاد موظف است به صورت سالانه فهرست مشاغل و پستهای بلاتصدی دستگاههای خارج از شمول قانون مدیریت را جهت معرفی برگزیدگان تحت پوشش خود دریافت کند.
ماده۱۱ـ سازمان موظف است با همکاری بنیاد و با مشارکت دستگاههای اجرایی ذیربط، از محل اعتبارات بنیاد دوره‌های آموزشی و رشد و توانمندسازی لازم برای اثرگذاری بیشتر نخبگان و استعدادهای برتر پس از استخدام را طراحی و اجرا کند.
ماده۱۲ـ در صورت عدم بهکارگیری برگزیده متقاضی بهرهمندی از امتیازات این آیین‌نامه، دستگاه اجرایی موظف است تا سه ماه پس از درخواست برگزیده یا بنیاد، دلایل عدم پذیرش او را به وی و بنیاد اعلام نماید.
ماده۱۳ـ دستگاههای اجرایی موظفند در استفاده از نیروها از محل امریه سربازی، افراد نخبه و استعداد برتر را در اولویت قرار دهند.
ماده۱۴ـ برگزیدگان موضوع مواد (۳) و (۱۵) این آیین‌نامه از محدویت‌های سنی مندرج در مقررات دولتی برای احراز هرکدام از پست‌ها و مشاغل دولتی معاف هستند و در خصوص شرایط عمومی استخدام، حداقل و حداکثر سن مقرر در ماده (۴۲) قانون مدیریت در مورد آنها اعمال می‌شود.
فصل سوم ـ نگهداشت نخبگان و استعدادهای برتر
ماده۱۵ـ سازمان موظف است با همکاری بنیاد ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، شیوهنامه نگهداشت و ارتقای نیروهای استعداد برتر و نخبه دستگاههای اجرایی، شامل نحوه شناسایی، ترسیم کارراهه شغلی، تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد نخبگانی و حفظ پویایی و چگونگی زمینه‌سازی برای اثرگذاری را تدوین و به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی موضوع ماده (۱۱۶) قانون مدیریت برساند و سامانه ذیربط را برای اجرای شیوه نامه مذکور ایجاد نماید.
تبصره- هر گونه برخورداری از مزایا و امتیازات این آیین‌نامه برای مشمولین این آیین‌نامه و افرادی که پیشتر مطابق تصویبنامه شماره ۱۷۸۱۴/ت۳۰۹۸۷هـ مورخ ۱۳۸۳/۷/۱۲ مشمول مزایای مقرر گردیده بودند، منوط به رعایت شیوهنامه موضوع این ماده است. ( الحاقیه ۱۴۰۲/۰۱/۲۷)
ماده۱۶ـ به منظور راهبری اجرای این آیین‌نامه در دستگاه اجرایی، پایش عملکرد برگزیدگان و ارایه گزارش عملکرد سالیانه به سازمان و بنیاد، کارگروه پایش و نگهداری سرمایه انسانی نخبه و استعداد برتر، ذیل شورای راهبری توسعه مدیریت دستگاه تشکیل می‌شود.
ماده۱۷ـ برگزیدگان از امتیازات و تسهیلات زیر برخوردار می‌شوند:
۱ـ قرار گرفتن در دو رتبه یا سه طبقه بالاتر از رتبه و طبقه تعیین‌شده بر اساس ماده (۶۵) قانون مدیریت در بدو استخدام.
۲ـ استفاده از سقف امتیاز فوق‌العاده ویژه موضوع بند (۱۰) ماده (۶۸) قانون مدیریت.
۳ـ اولویت در استفاده از راتبه‌های آموزشی کوتاه‌مدت داخل و خارج از کشور، در شرایط یکسان با سایر کارمندان.
۴ـ کاهش سوابق تجربی مورد نیاز برای انتصاب به پستهای مدیریتی و سرپرستی طبق مواد (۵۳) و (۵۴) و (۵۷) قانون مدیریت و مقررات مربوط برای مشمولین این آیین‌نامه تا پنجاه درصد (۵۰%) نسبت به سایر کارمندان.
۵ ـ تغییر وضعیت استخدامی از پیمانی به رسمی در صورت درخواست برگزیده شاغل در دستگاه اجرایی.
۶ ـ برخورداری از شرایط شناوری ساعت کار یا دورکاری در چهارچوب شیوهنامه موضوع ماده (۱۵) این آیین‌نامه.
۷ ـ اولویت در عهده گرفتن مسئولیتهای تخصصی و خبرگی در دستگاه اجرایی و ارتقای شغلی نسبت به سایر مستخدمین.
۸ ـ پرداخت حق‌التحقیق و حق‌التألیف تا سقف پنجاه درصد (۵۰%) بیش از سایر کارکنان.
۹ـ الزام دستگاههای اجرایی به جابهجایی برگزیدگان به شکل انتقال بین دستگاه های اجرایی و واحدهای سازمانی در صورت موافقت دستگاه مقصد.
فصل چهارم ـ سایر مقررات
ماده۱۸ـ کارگروه دایمی مشترکی با حضور نمایندگان سازمان، سازمان برنامه و بودجه کشور و بنیاد تشکیل و بر حسن انجام مواد این آیین‌نامه نظارت خواهند داشت. این کارگروه موظف است اعتراضات برگزیدگان را نسبت به امور استخدامی آنها در دستگاههای اجرایی، سازمان و بنیاد پیگیری نموده و نتیجه بررسی را طی دو ماه به معترضین اعلام نماید.
تبصره ـ کارگروه موضوع این ماده موظف است در صورت مشاهده تخلفات دستگاههای اجرایی در خصوص ترک فعل یا انحراف از اجرای این آیین‌نامه یا تخلف پیرامون برخورداری هرکدام از برگزیدگان که اعتراض آنها وارد باشد، موارد را به سازمان جهت تعیین تکلیف گزارش نماید.
ماده۱۹ـ این آیین‌نامه جایگزین تصویبنامه شماره ۲۴۷۲۸۵/ت۴۷۰۵۰هـ مورخ ۱۳۹۰/۱۲/۱۵ می‌شود. افرادی که پیش از ابلاغ این آیین‌نامه، بر اساس تصویبنامه یادشده برگزیده شده‌اند در صورت عدم برگزیدگی بر طبق این آیین‌نامه، کماکان از امتیازات تصویبنامه سابق برخوردار هستند. ( اصلاحیه ۱۴۰۲/۰۱/۲۷)
معاون اول رئیسجمهور ـ محمد مخبر
