آیین‌نامه اجرایی بند ز تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۹۴ کل کشور
با موضوع انتشار اوراق مشارکت و صکوک اسلامی
مصوب ۳۰ فروردین ۱۳۹۴ هیات وزیران به پیشنهاد مشترک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد بند ز تبصره ۶ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۹۴ کل کشور
ماده۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح بکار می‌روند:
الف ـ قانون: قانون بودجه سال ۱۳۹۴ کل کشور.
ب ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ج ـ ناشر: وزارت امور اقتصادی و دارایی، شرکتهای وابسته به وزارتخانه‌های نیرو، نفت، راه و شهرسازی، ورزش و جوانان، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی، سازمان انرژی اتمی ایران، شهرداری‌های کشور و سازمان‌های وابسته.
د ـ طرح: طرحهای انتفاعی دارای توجیه فنی، اقتصادی و مالی با اولویت اجرای پروژه‌ها و طرحهای میادین نفت و گاز مشترک با همسایگان و مهار آبهای مرزی، طرحهای حمل و نقل به ویژه وسایط نقلیه برقی، طرحهای آبرسانی و تأمین آب، احداث و تکمیل طرحهای آب شیرین‌کن، تکمیل شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب، تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، نیروگاه‌های برق، احداث و تکمیل طرحهای نیمه‌تمام ورزشی، تبدیل گاز به فرآورده‌های شیمیایی و مناطق محروم و کمترتوسعه‌یافته متقاضی استفاده از اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی با رعایت ماده (۸۸) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و طرح‌هایی که به تصویب شورای اقتصاد می‌رسد.
هـ ـ اوراق مشارکت: اوراق بهادار اسلامی بانام یا بی‌نام که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر و تابع قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت ـ مصوب۱۳۷۶ـ و آیین‌نامه اجرایی آن می‌باشد.
و ـ صکوک: اوراق بهادار اسلامی.
ز ـ صکوک اجاره: اوراق بهادار اسلامی با نام که با مجوز بانک مرکزی به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر می‌شود و دارنده آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی می‌باشد که منافع آن براساس قرارداد اجاره به مصرف‌کننده یا بانی واگذار می‌شود.
ح ـ صکوک استصناع: اوراق بهادار اسلامی که برای تأمین مالی پروژه‌های ناشر منتشر می‌شود و دارنده آن تابع قراردادهای تصریح شده در دستورالعمل اجرایی مصوب شورای پول و اعتبار می‌باشد.
ماده۲ـ در اجرای بند (الف) تبصره (۶) قانون، به ناشران اجازه داده می‌شود مبلغ یکصد هزار میلیارد (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک به منظور اجرای طرح‌ها با تضمین خود منتشر نمایند. سهم هر یک از ناشران به شرح جدول زیر تعیین می‌شود:
|
ردیف |
شرکتهای موضوع بند (الف) تبصره (۶) |
مبلغ |
|
۱ |
شرکتهای تابعه وزارت نفت |
۲۰.۰۰۰ |
|
۲ |
شرکتهای تابعه وزارت نیرو |
۲۰.۰۰۰ |
|
۳ |
شرکتهای تابعه وزارت راه و شهرسازی |
۱۰.۰۰۰ |
|
۴ |
شرکتهای تابعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات |
۱۰.۰۰۰ |
|
۵ |
شرکتهای تابعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح |
۵.۰۰۰ |
|
۶ |
شرکتهای تابعه وزارت صنعت، معدن و تجارت |
۱۰.۰۰۰ |
|
۷ |
شرکتهای تابعه وزارت جهاد کشاورزی |
۱۰.۰۰۰ |
|
۸ |
شرکتهای تابعه وزارت ورزش و جوانان |
۵.۰۰۰ |
|
۹ |
شرکتهای تابعه سازمان انرژی اتمی ایران |
۱۰.۰۰۰ |
|
جمع کل |
۱۰۰.۰۰۰ |
|
تبصره ـ در صورت عدم جذب مبالغ پیش‌بینی شده مطابق جدول فوق توسط هر یک از ناشران یادشده، مبالغ مربوط به سهم سایر ناشران مذکور در جدول فوق افزوده می‌شود.
ماده۳ـ هنگام واگذاری طرح‌هایی که مطابق این آیین‌نامه برای آنها اوراق مشارکت و یا صکوک منتشر شده است، براساس قوانین و مقررات مربوط نسبت به تعیین تکلیف تضمین‌های آنها اقدام خواهد شد.
ماده۴ـ ناشر می‌تواند به منظور تأمین قسمتی از منابع مالی موردنیاز طرحهای خود که حجم انتشار آن از سوی بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط در چارچوب بودجه مصوب دستگاه مربوط در سقف جدول مذکور به بانک مرکزی اعلام می‌گردد، نسبت به تقاضای موافقت اولیه از بانک یادشده برای انتشار اوراق مشارکت و یا صکوک براساس قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید.
ماده۵ ـ ناشران مکلفند فهرست طرحهای متقاضی استفاده از منابع حاصل از فروش اوراق مشارکت و یا صکوک را ظرف بیست روز پس از ابلاغ این آیین‌نامه از طریق بالاترین مقام دستگاه اجرایی ذی‌ربط جهت تصویب شورای اقتصاد ارایه نمایند.
ماده۶ ـ اوراق مشارکت و یا صکوک فروش نرفته طرحهای موضوع بندهای (الف) و (ب) تبصره (۶) قانون، قابل واگذاری به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات همان طرح‌ها در سقف مطالبات معوق طرح با تأیید بالاترین مقام دستگاه اجرایی و ذی‌حساب مربوط و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است. اوراق واگذار شده قابل بازخرید قبل از سررسید توسط بانک عامل نمی‌باشد.
تبصره ـ ناشر مکلف است فهرست پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات طرح موضوع این آیین‌نامه را به همراه میزان مطالبات معوق آنها که به تأیید ذی‌حساب مربوط رسیده است، به بانک عامل ارایه دهد.
ماده۷ـ با ارایه مدارک و مستندات مورد درخواست بانک مرکزی از ناشر، موافقت اولیه انتشار اوراق مشارکت و یا صکوک ظرف یک هفته صادر می‌شود و ناشر ظرف بیست روز از زمان دریافت موافقت اولیه مکلف به انتخاب بانک یا بانک‌های عامل خواهدبود.
ماده۸ ـ بانک عامل موظف است ظرف بیست روز نسبت به بررسی طرح در چارچوب قوانین و مقررات و الزامات مربوط به اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی موضوع این آیین‌نامه اقدام نماید.
ماده۹ـ بانک مرکزی پس از تأیید گزارش توجیه فنی، اقتصادی و مالی طرحهای تأییدشده توسط بانک عامل، ظرف ده روز شرایط انتشار اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک را اعلام می‌نماید.
ماده۱۰ـ بانک مرکزی به تشخیص خود می‌تواند ناشر را به انتشار بخشی از اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک به صورت الکترونیکی از طریق سامانه‌های مجاز، ملزم نماید.
ماده۱۱ـ بازپرداخت اصل وجه و سود اوراق مشارکت و یا اجاره صکوک منتشرشده، در زمان سررسید مطابق بندهای ذی‌ربط در تبصره (۶) قانون خواهد بود.
تبصره ـ اوراق مشارکت و صکوک منتشرشده موضوع این آیین‌نامه از پرداخت هرگونه مالیات معاف بوده و نرخ سود علی‌الحساب اوراق مشارکت و اجاره صکوک براساس مصوبات شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود.
ماده۱۲ـ در اجرای بندهای (الف) و (د) تبصره (۶) قانون، ناشر مکلف به تأمین وثایق و تضمین‌های موردنظر بانک عامل می‌باشد و در صورت عدم ایفای تعهدات ناشر در سررسید (طبق قرارداد عاملیت)، بانک عامل مکلف است از محل وثایق مذکور رأساً اقدام نماید.
ماده۱۳ـ در صورتی که اوراق مشارکت و یا صکوک در طی مدت زمان مقرر به فروش نرسد، اوراق مشارکت و یا صکوک به فروش نرفته طی برنامه زمان‌بندی که از سوی بانک عامل و ناشر از قبل طراحی شده است به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات همان طرح قابل واگذاری است.
تبصره ـ به میزان اوراق مشارکت و یا صکوکی که واگذار می‌گردد از حجم مطالبات آنها از ناشر کاسته می‌شود.
ماده۱۴ـ بانک عامل هیچ تعهدی برای پرداخت سودهای علی‌الحساب در سررسید در صورت عدم تأمین وجه آن از سوی ناشر به دارندگان اوراق مشارکت و یا صکوک واگذار شده به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات ندارد.
ماده۱۵ـ با صدور مجوز نهایی انتشار اوراق مشارکت و یا صکوک به بانک عامل، عرضه اولیه این دسته از اوراق مشارکت و یا صکوک در بازار پول به صورت عمومی و در مدت زمان مقرر انجام می‌شود.
تبصره ـ با پذیرش این دسته از اوراق مشارکت و یا صکوک در سازمان بورس و اوراق بهادار، معاملات ثانویه آن تابع شرایط سازمان مذکور خواهد بود.
ماده۱۶ـ بانک عامل مکلف به درج مهر عبارت «غیرقابل بازخرید قبل از سررسید در بانک عامل» در گواهی خرید اوراق مشارکت و یا صکوک برای آن دسته از اوراقی که به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات مشمول این آیین‌نامه واگذار شده است، می‌باشد.
ماده۱۷ـ بانک مرکزی مکلف است آخرین اطلاعات مربوط به عرضه و فروش این دسته از اوراق مشارکت و یا صکوک را از بانک عامل دریافت و به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی ارایه نماید.
ماده۱۸ـ بانک عامل موظف است وجوه حاصل از فروش اوراق مشارکت و یا صکوک در هر مرحله را براساس فهرست ناشران مزبور ظرف یک هفته در خصوص بندهای (الف) و (د) تبصره (۶) قانون به حساب تمرکز وجوه شرکتهای مزبور و شهرداری‌ها و سازمان‌های وابسته نزد خزانه‌داری کل کشور و در خصوص بند (ب) به ردیف شماره (۳۱۰۱۰۲) جدول شماره (۵) قانون واریز نماید.
ماده۱۹ـ سایر موارد پیش‌بینی نشده در این آیین‌نامه درخصوص نحوه واگذاری، بازخرید و بازپرداخت اصل و سود اوراق مشارکت و یا صکوک تابع ضوابط و مقررات آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت و دستورالعمل صکوک مصوب شورای پول و اعتبار می‌باشد.
تبصره ۶ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۹۴ کل کشور :
الف – به شرکتهای وابسته و تابعه وزارتخانه‌های نیرو، نفت، راه و شهرسازی، ورزش و جوانان، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت و جهادکشاورزی و سازمان انرژی اتمی ایران اجازه داده می‌شود با رعایت قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت مصوب ۱۳۷۶/۶/۳۰ تا سقف یکصد هزار میلیارد (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ) ریال برای اجرای طرح های انتفاعی دارای توجیه فنی، اقتصادی و مالی خود با اولویت اجرای پروژه‌ها و طرحهای میادین نفت و گاز مشترک با همسایگان و مهار آبهای مرزی، طرح های حمل و نقل به ویژه وسائط نقلیه برقی، طرح های آبرسانی و تأمین آب، احداث و تکمیل طرح های آب شیرین کن، تکمیل شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب، تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب، نیروگاه های برق، احداث و تکمیل طرح های نیمه تمام ورزشی، تبدیل گاز به فرآورده‌های شیمیایی و همچنین مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته، اوراق مشارکت ریالی و یا صکوک اسلامی و با رعایت ماده (۸۸ ) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و برای طرح هایی که به‌تصویب شورای‌اقتصاد می‌رسد، با تضمین خود درخصوص اصل و سود، منتشر نمایند.
ب – به دولت اجازه داده می‌شود تا مبلغ پنجاه هزار میلیارد (۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ) ریال اوراق مشارکت ریالی با تضمین خود با بازپرداخت اصل و سود آن به‌منظور اجرای طرحهای انتفاعی دارای توجیه فنی، اقتصادی و مالی و طبق قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت منتشر و وجوه أخذشده را به ردیف شماره ۳۱۰۱۰۲ جدول شماره (۵ ) این قانون واریز کند. منابع واریزی به طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای نیمه‌تمام مندرج در پیوست شماره (۱ ) این قانون اختصاص می‌یابد تا براساس مبادله موافقتنامه با سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور هزینه شود. واگذاری این اوراق به بخش دولتی اعم از شرکتها، بانک ها و سایر دستگاه ها در بازار پول و قبل از سررسید ممنوع است.
ج – اوراق مشارکت فروش‌نرفته طرحهای بندهای (الف ) و (ب ) این تبصره، قابل واگذاری به پیمانکاران، مشاوران و تأمین کنندگان تجهیزات همان طرح ها در سقف مطالبات معوق طرح با تأیید رئیس دستگاه اجرائی، ذی‌حساب ذی‌ربط و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است. اوراق واگذارشده، قابل بازخرید، قبل از سررسید توسط بانک عامل نیست.
د – به شهرداری‌های کشور و سازمان‌های وابسته به آنها اجازه داده می‌شود به‌طور مشترک یا انفرادی با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و با تأیید وزارت کشور (سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها ) تا سقف هفتاد هزار میلیارد (۷۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ) ریال اوراق مشارکت و صکوک اسلامی با تضمین خود با بازپرداخت اصل و سود آن با رعایت قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت و آیین‌نامه اجرائی آن توسط شهرداری‌ها منتشر کنند. حداقل پنجاه درصد (۵۰% ) از سقف اوراق موضوع این بند به طرح های قطار شهری اختصاص می‌یابد.
مجوز فروش اوراق مشارکت سنوات گذشته تا سقف تعیین شده سال صدور در سال ۱۳۹۴ نافذ است.
ه – تضمین بازپرداخت اصل و سود اوراق مشارکت برای اجرای طرحهای قطار شهری به نسبت پنجاه درصد (۵۰% ) دولت و پنجاه‌درصد (۵۰% ) شهرداری‌ها با نرخ مالیاتی صفر است و تضمین پنجاه درصد (۵۰% ) سهم دولت برعهده سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می‌باشد.
و – بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است به محض فروش اوراق مشارکت و صکوک اسلامی ارزی و ریالی از سوی دستگاه های اجرائی و شهرداری‌ها، گزارش آن را به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه‌داری کل کشور ) اعلام کند.
ز – آیین‌نامه اجرائی نحوه واگذاری، بازخرید و بازپرداخت اصل و سود اوراق مشارکت موضوع بندهای (الف ) تا (و ) و سهم هریک از شرکت ها از اوراق منتشره بند (الف ) این تبصره با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی حداکثر تا مدت دو ماه پس از ابلاغ این قانون تهیه می‌شود و به تصویب هیأت‌وزیران می‌رسد.
ح – اوراق مشارکت و صکوک اسلامی منتشرشده موضوع این قانون از پرداخت مالیات معاف است.
ط – …
