آیین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید
مصوبه شماره ۱۳۱۳۳۳/ت۵۴۵۸۲هـ مورخ ۱۳۹۸/۱۰/۱۴ هیأت‌وزیران
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ وزارت جهادکشاورزی
سازمان حفاظت محیط زیست
هیأت وزیران در جلسه ۸/۱۰/۱۳۹۸ به پیشنهاد شماره ۲۰۴۵۱ـ۱ مورخ ۱۶/۵/۱۳۹۶ سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده (۲۸) قانون شکار و صید ـ مصوب۱۳۴۶ـ و اصلاحات بعدی آن، آیین‌نامه اجرایی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید
ماده۱ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
۱ـ سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست
۲ـ جانوران وحشی: جانورانی که منشأ طبیعی داشته و ذاتاً به صورت وحشی در طبیعت زندگی و تولیدمثل میکنند. جانوران وحشی موضوع این آیین‌نامه اعم از پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان، بیمهرگان و آبزیان میباشند.
۳ـ جانوران وحشی بومی: جانوران وحشی که در طبیعت ایران زندگی میکنند. جانوران وحشی در اسارت نیز مشمول این تعریف میباشند.
۴ـ جانوران وحشی غیربومی: جانوران وحشی که بومی ایران نبوده و به هر ترتیب از خارج به کشور وارد شده یا می‌شوند.
۵ ـ جانوران وحشی در معرض خطر انقراض: جانوران وحشی که به دلیل جمعیت کم یا قرار گرفتن در شرایط زیستی بحرانی و یا تهدیدات ناشی از فعالیتهای انسانی و تخریب زیستگاه یا تغییرات محیطی و زیست بومی و مانند آنها در معرض خطر نابودی قرار دارند.
۶ ـ جانوران وحشی حمایتشده و حفاظتشده: جانوران وحشی که با عوامل تهدیدکننده طبیعی و انسانی یا تخریب زیستگاه با کاهش جمعیت مواجه بوده و چنانچه مورد حمایت و حفاظت ویژه قرار نگیرند، در معرض خطر انقراض خواهند بود.
۷ـ جانوران وحشی عادی: جانوران وحشی که از لحاظ وضعیت زیستی و جمعیتی شرایط مناسبی داشته و در معرض خطر انقراض نیستند.
۸ ـ جانوران وحشی زیانکار و آسیبرسان: جانوران وحشی که به دلیل افزایش تراز جمعیت سرزمینی مورد تأیید سازمان، موجب ورود خسارت به انسان یا مزارع، باغات و دام و یا سایر گونههای جانوری و گیاهی می‌شوند.
۹ـ قرق اختصاصی: محدودهای از جنگل، مرتع، آب (به جز محدودههای مقرر در ماده (۲۹) قانون شکار و صید ـ مصوب۱۳۴۶ـ با اصلاحات بعدی آن) و آب‌بندان، کوهستان و زمینهای بایر یا دایر که پروانه شکار و صید در آن با رعایت حقوق اشخاص و مقررات مربوط به حفظ و تکثیر و بهرهبرداری از جانوران قابل شکار و صید، پس از هماهنگی با مقامات صلاحیتدار وزارت جهادکشاورزی از طرف سازمان برای مدت معین به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار میگردد.
تبصره ـ ایجاد قرق اختصاصی در مناطق چهارگانه موضوع بند (الف) ماده (۳) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ـ مصوب ۱۳۵۳ـ با اصلاحات بعدی آن، ممنوع است.
۱۰ـ شکار: تعقیب یا تیراندازی یا هر عمل دیگری که منجر به زندهگیری یا زخمی شدن یا کشتن جانوران وحشی موضوع این آیین‌نامه (به استثنای آبزیان) شود.
۱۱ـ صید: کشتن یا گرفتن آبزیان به هر کیفیت و وسیله و طریق یا تیراندازی به آنها
۱۲ـ شکارگاه اختصاصی: محدودهای محصور که جانوران وحشی در آن تکثیر می‌شوند یا جانوران وحشی که در اسارت تکثیر شدهاند، به منظور شکار در آنجا رهاسازی می‌گردند.
تبصره ـ مرجع تشخیص مصادیق بندهای این ماده شورای عالی حفاظت محیط زیست میباشد.
ماده۲ـ سازمان موظف است شرایط و مقررات شکار و صید را که هر ساله توسط شورای عالی حفاظت محیط زیست تعیین و ابلاغ میگردد، اجرا کند.
ماده۳ـ پروانه‌های شکار و صید مذکور در قانون شکار و صید به صورت پروانه‌های عادی، ویژه و انتفاعی صادر می‌گردند.
ماده۴ـ پروانه‌های عادی بر حسب درخواست به متقاضیان شکار جانوران وحشی قابل شکار یا صید برای یک یا چند دسته یا مجموع آنها صادر میگردد و برای مواردی است که مشمول محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های پنج‌گانه زیر نباشد:
۱ـ محدودیت و ممنوعیت زمانی (فصول، روزها و ساعات)
۲ـ محدودیت و ممنوعیت مکانی (پارکهای ملی، مناطق حفاظت شده، پناهگاههای حیات وحش، اثر طبیعی ملی، قرقهای اختصاصی و مناطق شکار ممنوع)
۳ـ محدودیت و ممنوعیت نوعی (جانوران در معرض خطر انقراض و حمایت شده و حفاظت شده)
۴ـ محدودیت و ممنوعیت طریقی (انواع اسلحه و مهمات و روشها و ابزار)
۵ ـ محدودیت و ممنوعیت اعلامی از سوی سازمان دامپزشکی کشور راجع به شیوع بیماریها در جانوران وحشی که قابل انتقال به انسان است.
ماده۵ ـ شورای عالی حفاظت محیط زیست، ضوابط مکانی، زمانی و گونه‌ای شکار و صید را در چهارچوب قانون تعیین کرده و از طریق روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان، به اطلاع عموم می‌رساند. سازمان بر اساس ضوابط یاد شده، پروانه شکار و صید صادر می‌کند. (اصلاحی ۱۴۰۲/۱۱/۲۸)
ماده۶ ـ پروانه‌های ویژه برای شکار و صید در مناطق حفاظت شده، پناهگاههای حیات وحش، قرقهای اختصاصی و همچنین شکار و صید جانوران حمایت شده و حفاظت شده صادر می‌گردند.
تبصره ـ حقوق و تکالیف دارندگان پروانه قرقهای اختصاصی توسط شورایعالی محیط زیست تعیین میشود.
ماده۷ـ پروانه‌های انتفاعی حسب مورد برای شکار و صید جانوران وحشی قابل شکار و صید که جنبه حرفه‌ای یا کسب یا تجارت داشته باشد و همچنین برای خرید و فروش، عرضه، نگهداری، صادرات، واردات، صادرات مجدد، تکثیر و پرورش جانوران وحشی قابل شکار و صید اعم از زنده یا مرده یا اجزای آنها صادر میشود.
ماده۸ ـ خرید و فروش، آکندهسازی (تاکسیدرمی)، عرضه، نگهداری، حمل، صادرات، واردات و صادرات مجدد کلیه جانوران وحشی (اعم از بومی و غیربومی) زنده و کشته و اجزای آنها و جانوران وحشی آکندهسازی (تاکسیدرمی) شده بدون تحصیل پروانه از سازمان ممنوع است و متخلفین علاوه بر جبران ضرر و زیان وارده مشمول مجازاتهای موضوع ماده (۱۰) قانون شکار و صید ـ مصوب ۱۳۴۶ ـ با اصلاحات بعدی آن می‌شوند.
ماده۹ـ تکثیر یا پرورش یا رهاسازی جانوران وحشی به استثنای آبزیان و همچنین ایجاد شکارگاه بدون اخذ پروانه از سازمان ممنوع است.
تبصره۱ـ پروانه تکثیر و پرورش جانوران وحشی با توجه به شرایط زیر صادر میگردد:
۱ـ محل تأسیسات تکثیر و پرورش به تشخیص سازمان نباید مخل بهداشت، آسایش و ایمنی عمومی یا موجب وارد شدن خسارت به جنگلها و مراتع و آلوده شدن آبهای عمومی و همچنین ایجاد خطر بیماری یا تضعیف نژاد برای جانوران قابل شکار و صید باشد.
۲ـ طرح عملیات و نقشه ساختمانها باید مورد تأیید سازمان باشد .
تبصره۲ـ سایر ضوابط مربوط به این قبیل فعالیت‌ها توسط سازمان تعیین و ابلاغ میگردد.
ماده۱۰ـ دارندگان پروانه تکثیر و پرورش باید اصول بهداشت و آسایش و ایمنی عمومی و عدم آلودگی آبها و موارد مندرج در این آئین‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط را رعایت کنند .
ماده۱۱ـ سازمان از صدور پروانه تکثیر و پرورش جانوران وحشی که موجب تضعیف نژاد یا ایجاد خطر برای جانوران قابل شکار و صید کشور گردد خودداری خواهد نمود.
ماده۱۲ـ رهاسازی جانوران وحشی تکثیر شده با هماهنگی سازمان صورت خواهد گرفت.
ماده۱۳ـ ترخیص جانوران وحشی زنده و مرده و اجزای آنها و تخم پرندگان و خزندگان و دوزیستان وحشی از گمرک جمهوری اسلامی ایران موکول به ارایه موافقت مقامات صلاحیتدار دامپزشکی مبدأ صدور، موافقت سازمان دامپزشکی کشور مبنی بر بهداشتی بودن آنها و همچنین مجوز سازمان است؛ به استثنای مواردی که در صلاحیت سایر مراجع صلاحیتدار قانونی میباشد.
ماده۱۴ـ واردات، صادرات و صادرات مجدد گونههای ضمیمه کنوانسیون تجارت بینالمللی گونههای گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض (cites) مستلزم رعایت مقررات این کنوانسیون و حسب مورد اخذ مجوزهای مربوط از مراجع قانونی مرتبط میباشد. گونههای جانوری و گیاهی ضمیمه کنوانسیون مذکور و اجزای آنها یا وسایل و ابزار و تجهیزات و ترکیبات و مانند آنها که از اجزای آنها ساخته یا تولید و بر خلاف مقررات کنوانسیون به کشور وارد گردند، توقیف و برابر مقررات کنوانسیون با آنها رفتار خواهد شد.
ماده۱۵ـ سازمان مکلف است قبل از صدور، تمدید یا تجدید دفترچههای شناسایی شکارچیان نسبت به برگزاری دورههای آموزشی قوانین و مقررات شکار و صید اقدام و گواهی آموزشی مربوط را صادر نماید.
ماده۱۶(اصلاحی ۱۴۰۰)ـ صدور یا تمدید اعتبار پروانه های حمل و نگهداری سلاح شکاری در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط توسط مراجع ذی صلاح انجام می پذیرد.
ماده۱۷ـ صدور پروانه حمل و نگهداری سلاح شکاری برای افراد دارای سابقه کیفری مؤثر و افراد فاقد گواهی آموزشی موضوع ماده (۱۵) این آیین‌نامه ممنوع است.
ماده۱۸ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سایر دستگاه‌های سازنده و تولیدکننده و واردکننده اسلحه و مهمات شکاری موظفند در راستای حمایت از تنوع زیستی کشور، در برنامه ریزی های سالانه خود برای تولید و واردات اسلحه و مهمات شکاری برای مصرف داخلی، نظر سازمان را اخذ نمایند.
ماده۱۹ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سایر مقامات صلاحیتدار به تقاضای سازمان، پروانه حمل اسلحه کسانی را که برخلاف مقررات شکار عمل نمایند لغو خواهد نمود.
ماده۲۰ـ وزارتخانهها، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی در مواقعی که اجرای طرح (پروژه)ها و اقدامات مرتبط با وظایف آنها از لحاظ حفظ نسل جانوران وحشی در معرض خطر تهدید و زیستگاههای آنها زیانآور بوده و خطر انقراض یا کاهش جمعیت حیات وحش را در پی داشته باشد، تدابیر لازم را مطابق نظر سازمان برای اصلاح و تجدیدنظر در طرح(پروژه)ها به نحوی که باعث کاهش خطرات و حفظ نسل جانوران وحشی شود، به عمل خواهند آورد.
ماده۲۱ـ وزارتخانهها، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی باید در مواردی که سازمان تشخیص دهد طرحهای مربوط به سدسازی، آبراه (کانال)سازی، تغییر و انحراف مسیر رودخانهها، ساختمان پلها، قطع جنگل، اجاره مراتع دولتی، دفع آفات و سایر موارد مشابه که از لحاظ حفظ نسل جانوران وحشی زیانآور است، نظر سازمان را مورد توجه قرار دهند.
ماده۲۲ـ آیین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید موضوع تصویبنامه شماره ۷۶۴۰/۷ مورخ ۱۳/۱۰/۱۳۴۶ و اصلاحات بعدی آن لغو میشود.
معاون اول رئیس جمهور ـ اسحاق جهانگیری
