تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۶/۲۸ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۱۶۴۲۳۵۴
شماره پرونده: ۰۱۰۴۹۱۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای جعفر حسن زاده
طرف شکایت: ستاد کل نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی ایران
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ردیف‌های ۳ و ۴ از دستورالعمل اجرایی تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه موضوع ابلاغیه شماره ۲۲۱۶/۱/۸۲/۲۹ ـ ۱۳۹۶/۱۲/۲۳ ستاد کل نیروهای مسلّح
گردش کار:
شاکی به موجب دادخواستی ابطال ردیف‌های ۳ و ۴ از دستورالعمل اجرایی تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه موضوع ابلاغیه شماره ۲۲۱۶/۱/۸۲/۲۹ ـ ۱۳۹۶/۱۲/۲۳ ستاد کل نیروهای مسلّح و الزام به معرفی جهت ادامه مسیر مراحل تعیین درصد جانبازی به مراجع برابر تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه و اعتراض به میزان درصد جانبازی و الزام به اصلاح آن را خواستار شده و در مقام تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است:
“بر اساس تبصره بند(الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه، اعطای حداقل ۵ درصد جانبازی به رزمندگان ۸ سال دفاع مقدس که صورت سانحه بالینی ندارند، اما مجروحیت ایشان توسط کمیسیون پزشکی نهاد اعزام‌کننده احراز شده، الزامی است. اما در مصوبه مورد شکایت دارا بودن امتیازهایی به منظور معرفی رزمندگان متقاضی جانبازی به کمیسیون‌های پزشکی بنیاد شهید و نیروهای مسلّح الزامی دانسته شده که در بندهای ۳ و ۴، شروطی نظیر الزام به دفعات خاصی از شرکت در عملیات‌های بزرگ یا کوچک و همچنین حضور در مدت زمان خاصی از حداقل شش ماه به بالا در گردان‌های رزمی و واحدهای عملیاتی و واحدهای رزمی درج گردیده که به صراحت تدوین چنین شروطی مغایر با تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه است و ممکن است شخصی به صرف حضور در یک عملیات کوچک و در مدت زمان بسیار کمی از حضور و یا حتی بدون حضور در گردان‌های رزمی و عملیاتی، مجروح شود که در مورد اینجانب با حضور ۶۵ روزه در جبهه، مجروحیت عارض گردیده است.
لذا تقاضای ابطال این بخش از ابلاغیه و الزام اداره ایثارگران ستاد کل سپاه و ایثارگران سپاه استان سمنان به معرفی اینجانب جهت ادامه مسیر مراحل تعیین درصد جانبازی به مراجع مربوط را از آن مقام محترم استدعا دارم.”
متن مصوبه مورد شکایت به شرح زیر می‌باشد:
“شرایط احراز جانبازی مرتبط با اعصاب و روان
رزمندگانی که در جبهه و مناطق عملیاتی (از تاریخ ۱۳۵۹/۶/۳۱ تا تاریخ ۱۳۶۷/۵/۲۷) حضور داشته‌اند در صورت ابراز مشکلات و صدمات اعصاب و روان و دارا بودن شرایط و کسب امتیاز متعلقه بر اساس شرایط احراز تعیین شده ذیل می‌توانند جهت تعیین درصد از کارافتادگی اعصاب و روان طبق ضوابط آیین‌نامه درصد ازکارافتادگی جانبازان، حسب مورد به کمیسیون‌های پزشکی نیروهای مسلّح معرفی شوند:
ردیف ـ شرایط احراز ـ امتیاز متعلقه
۱ـ داشتن سوابق درمانی و سیر درمان اعصاب و یا پرونده پزشکی در یکی از مراکز تخصصی مربوط ـ الزامی
۲ـ وجود نظریه روانشناس مبتنی بر تست‌های انجام شده مبنی بر اختلال و عدم تعادل وضعیت روحی و روانی فرد ـ الزامی
۳ـ حضور در عملیات‌های بزرگ (طبق لیست ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلّح)
ـ حداقل دو عملیات بزرگ و یا ۴ عملیات کوچک ـ ۵
ـ یک عملیات بزرگ یا ۳ عملیات کوچک ـ ۳
ـ دو عملیات کوچک ـ ۲
۴ ـ حضور در گردان‌های رزمی و واحدهای عملیاتی و واحدهای رزمی
ـ بیش از دو سال پیوسته ـ ۵
ـ یک تا دو سال پیوسته ـ ۳
ـ شش ماه تا یکسال پیوسته ـ ۲
ضوابط احراز:
۱ـ دارا بودن یکی از شرایط دریف‌های ۱ و۲ برای احراز مصدومیت اعصاب و روان الزامی است.
۲ـ در صورت داشتن یکی از شرایط ردیف‌های ۱ و ۲ چنانچه از یکی از شرایط ردیف‌های ۳ و ۴ حداقل ۵ امتیاز کسب نماید جهت تعیین درصد از کارافتادگی اعصاب و روان به کمیسیون‌های پزشکی بنیاد و نیروهای مسلّح معرفی می‌شوند.”
در پاسخ به شکایت مذکور، مشاور رئیس ستاد کل و رئیس حقوقی و امور مجلس نیروهای مسلّح به موجب لایحه شماره ۳۶۱۸/۳۰۶۱/۷۶۰ ـ ۱۴۰۱/۶/۲۰ اعلام کرده است:
“نظر به مفاد نامه بازگشتی، دستورالعمل اجرایی تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ستاد کل نیروهای مسلّح که طی شماره ۲۲۱۶/۲۸/۲۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۲۳ در راستای انجام یکنواخت ماده صدرالذکر به سازمان‌ها، ادارات، یگان‌های نیروهای مسلح تا آخرین رده ابلاغ گردیده فاقد بندهای ۱، ۲، ۳ و ۴ مورد شکایت نامبرده در دادخواست تقدیمی می‌باشد. علی‌هذا مسئولیت هرگونه مغایرت در اعمال ضوابط مندرج در دستورالعمل ستاد کل نیروهای مسلّح توسط مراجع پیش‌گفته در سطح نیروهای مسلّح مستقیماً بر عهده خود آنها بوده و فاقد هر گونه ارتباط با دستورالعمل ستاد کل نیروهای مسلّح می‌باشد.”
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲/۶/۲۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
به موجب ردیف‌های ۱ و ۲ پیوست شماره ۳ مذکور در بند (د) ماده ۹ دستورالعمل اجرایی تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه (موضوع ابلاغیه شماره ۲۲۱۶/۱/۸۲/۲۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۲۳ ستاد کل نیروهای مسلّح) با عنوان شرایط احراز جانبازی مرتبط با اعصاب و روان، داشتن سوابق درمانی و سیر درمان اعصاب و یا پرونده پزشکی در یکی از مراکز تخصصی مربوط و همچنین وجود نظریه روانشناس مبتنی بر تست‌های انجام شده مبنی بر اختلال و عدم تعادل وضعیت روحی و روانی فرد به عنوان شرایط احراز الزامی است. اما براساس بند ۲ این مقرره در صورت داشتن یکی از شرایط ردیف‌های ۱ و ۲ چنانچه متقاضی از یکی از شرایط ردیف‌های ۳ و ۴ (پیوست شماره ۳ مذکور در بند “د” ماده ۹ دستورالعمل اجرایی تبصره بند “الف” ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه) حداقل ۵ امتیاز کسب کند، برای تعیین درصد از کارافتادگی اعصاب و روان به کمیسیون‌های پزشکی بنیاد و نیروهای مسلّح معرفی می‌شود و در ردیف‌های ۳ و ۴ حضور در عملیات‌های بزرگ طبق لیست ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلّح و حضور در گردان‌های رزمی واحدهای عملیاتی و واحدهای رزمی و کسب امتیاز لازم، شرط معرفی به کمیسیون‌های پزشکی نیروهای مسلّح و بنیاد شده است و به موجب تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه، بنیاد شهید و امور ایثارگران موظّف است رزمندگان هشت سال دفاع مقدس را که صورت‌سانحه بالینی همزمان مجروحیت را ندارند، اما مجروحیت آنها توسط کمیسیون پزشکی نهاد اعزام‌کننده (نیروهای مسلّح) احراز می‌گردد، به عنوان جانباز تلقّی نماید و حداقل پنج درصد جانبازی به آنها تعلّق می‌گیرد. بنا به مراتب مذکور و نظر به اینکه لازمه احراز مجروحیت برای تعلّق حداقل پنج درصد جانبازی از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران، معرفی به کمیسیون پزشکی نهاد اعزام‌کننده (نیروهای مسلّح) است و در ردیف‌های ۳ و ۴ حضور در عملیات‌های بزرگ و حضور در گردان‌های رزمی واحدهای عملیاتی و واحدهای رزمی و کسب امتیاز لازم، شرط معرفی به کمیسیون‌های پزشکی نیروهای مسلّح و بنیاد شده است، در حالی که قانونگذار قیودی از حیث میزان حضور در جبهه یا حضور در عملیات‌های بزرگ و… و کسب امتیاز مقرر برای معرفی متقاضی به کمیسیون‌های پزشکی نیروهای مسلّح و بنیاد و احراز جانبازی متقاضی در نتیجه حضور در جبهه را ذکر نکرده است، بنابراین ردیف‌های ۳ و ۴ بخشنامه شماره ۲۲۱۶/۱/۸۲/۲۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۲۳ ستاد کل نیروهای مسلّح خارج از حدود اختیار و مغایر با تبصره بند (الف) ماده ۸۷ قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
