بررسی بازتاب تحولات سهمیه ایثارگران در نتایج آزمون وکالت ۹۶
پیش بینی می شود داوطلبان سهمیه ایثارگران در همه کانون ها بتوانند کل ۳۰ درصد ظرفیت را تکمیل کنند
پایگاه خبری اختبار- تغییر مبنای قانونی سهمیه ایثارگران در آزمون وکالت، موجب آثار عمده ای از نتایج آزمون وکالت ۹۶ شد که در این مطلب به بررسی آن پرداخته ایم.
مبنای سهمیه ایثارگران پیش از تصویب قانون جامع خدمات رسانی
تا آزمون وکالت ۱۳۹۱ اعمال سهمیه ایثارگران به استناد مادۀ ۳ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت مصوب ۱۳۷۶انجام می شد، بر اساس این قانون ۳۰ درصد ظرفیت هر کانون به سه گروه تعلق می گرفت:
الف- کسانی که شش ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه داشته یا در اسارت دشمن بوده اند
ب- جانبازان ۲۵ درصد به بالا
ج- پدر، مادر یا فرزندان شهدا و جانبازان ۵۰ درصد به بالا
وضعیت سهمیه ایثارگران پس از تصویب قانون جامع خدمات رسانی ایثارگران
با این حال از آزمون وکالت ۹۲ و با تصویب قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مبنای اعمال سهمیه ایثارگران تغییر کرد و ۲۵ درصد ظرفیت هر کانون به گروه های زیر تعلق گرفت:
الف- خانواده شاهد یعنی خانواده های معظمی که در راه اعتلای اهداف عالیه انقلاب اسلامی و مبارزه با دشمنان انقلاب یکی ازاعضای خانواده شان ( پدر ، مادر، همسر، فرزند) شهید یا مفقود الاثر یا اسیر شده باشد.
ب- جانبازان بیست و پنج درصد و بالاتر
پ – آزادگان با شش ماه سابقه اسارت
ت- رزمندگان با شش ماه سابقه حضور در جبهه
با این تغییر، علاوه بر اینکه هم میزان سهمیه از ۳۰ به ۲۵ درصد کاهش پیدا کرد، پدر، مادر و فرزندان جانبازان نیز از شمول سهمیه ایثارگران خارج شدند، این تغییرات به علاوۀ اینکه کانون های وکلا با استفاده از ملاک مادۀ … قانون جامع خدمات رسانی کسب حدنصاب ۷۰ درصد نمره آخرین فرد قبول شده در سهمیه آزاد را نیز شرط پذیرش داوطلبان سهمیه ایثارگران قرار دادند، موجب شد پذیرش داوطلبان سهمیه ایثارگران به نحو چشم گیری کاهش پیدا کند به نحوی که در برخی از کانون ها تنها یک یا چند نفر پذیرفته می شدند.
علت خالی ماندن ظرفیت سهمیه ایثارگران این بود که داوطلبان سهمیه ایثارگران نمی توانستند حدنصاب ۷۰ درصد نمره آخرین فرد قبول شده در سهمیه آزاد را کسب کنند و کانون های وکلا هم این ظرفیت باقیمانده را از داوطلبان سهمیه آزاد پذیرش می کردند.
وضعیت سهمیه ایثارگران پس از الحاق مادۀ ۵۹ مکرر مصوب ۱۳۹۵ به قانون جامع خدمات رسانی ایثارگران
این شرایط در دوره های آزمون وکالت ۹۲ تا ۹۵ ادامه داشت، مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۵ طی بند (چ) ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه… یک ماده با شماره ۵۹ مکرر به قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران الحاق کرد، طبق این ماده دو اتفاق مهم افتاد:
اول- سهمیه ایثارگران از ۲۵ درصد به ۳۰ درصد افزایش یافت
دوم- دامنه شمول افراد برای استفاده از سهمیه ایثارگران توسعه پیدا کرد
بر اساس این ماده گروه های زیر مشمول استفاده از سهمیه ایثارگران شناخته شدند:
الف- فرزندان و همسران شهدا
ب- جانبازان با حداقل ۱۰% جانبازی
پ- آزادگان با داشتن حداقل سه ماه سابقه اسارت
ت- رزمندگان با داشتن حداقل شش ماه سابقه حضور در جبهه
ث- همسر و فرزندان جانبازان ۲۵% و بالاتر
ج- فرزندان و همسران آزادگان
چ- فرزندان رزمندگان دارای حداقل دوازده ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه
طبق حکم جدید قانون چه کسانی به دارندگان سهمیه ایثارگران افزوده شدند؟
بر اساس این حکم جدید این افراد که قبلا و در زمان حکومت مادۀ ۵۹ مشمول استفاده از سهمیه ایثارگران نبودند، مشمول استفاده از سهمیه ایثارگران شدند و به افراد دارای سهمیه افزوده شدند:
۱- جانبازان با درصد جانبازی ۱۰ تا ۲۵ درصد
۲- آزادگان با سه تا شش ماه سابقه اسارت
۳- همسر و فرزندان جانبازان ۲۵% و بالاتر
۴- فرزندان و همسران آزادگان
۵- فرزندان رزمندگان دارای حداقل دوازده ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه
افزوده شدن افرادی که تا کنون مشمول سهمیه ایثارگران نبودند
در میان این افراد، دسته اول و دوم و همسر و فرزندان جانبازان ۲۵ تا ۵۰% و افراد دسته چهارم و پنجم، حتی در زمان حکومت مادۀ ۳ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت هم از سهمیه ایثارگران برخوردار نبودند و از این حیث پتانسیل بالایی در میان این افراد برای استفاده از سهمیه ایثارگران در آزمون وکالت ۹۶ که نخستین فرصت برای استفاده از سهمیه شان بود وجود داشته است.
تغییرات کمی و کیفی افراد مشمول سهمیه ایثارگران
علاوه بر این از لحاظ کیفی هم افرادی که مشمول استفاده از سهمیه ایثارگران در آزمون وکالت ۹۶ شدند از سطح بالاتری برخودار هستند، فرزندان جانبازان و آزادگان و رزمندگان در سنین جوانی هستند و به تازگی فارغ التحصیل شده اند و فرصت و فراغت بیشتری برای مطالعه داشته اند و از آمادگی علمی بالاتری نسبت به خود جانبازان و آزادگان و رزمندگان که با توجه به گذشت حدود سه دهه از پایان جنگ تحمیلی عموما در دهه ششم عمر خود هستند، برخوردارند، ضمن اینکه این عزیزان قطعا در این محدوده سنی مسوولیت های خانوادگی و شغلی بر عهده دارند که مانع از کسب آمادگی و مطالعه کافی ایشان می شود.
در یک جمع بندی کلی می توانیم بگوییم که در آزمون وکالت ۹۶ تغییر مقررات موجب دو تغییر در مورد سهمیه ایثارگران شده است:
اول- تغییر کمی: یعنی افزایش عده افراد مشمول استفاده از سهمیه
دوم- تغییر کیفی: یعنی ۱- افزوده شدن افرادی که هم دارای اشتیاق و انگیزه برای استفاده از سهمیه ای که برای اولین بار به آنان اختصاص داده شده است بودند و ۲- افراد افزوده شده دارای سطح علمی و آمادگی بالاتری نسبت به افراد سابق بودند
مشکل اصلی داوطلبان سهمیه ایثارگران در آزمون وکالت ۹۶ چه خواهد بود ؟
مجموع این تغییرات موجب شده است که ترکیب پذیرش داوطلبان سهمیه های آزاد و ایثارگران در آزمون وکالت ۹۶ به طور کلی متحول شود، برخلاف دوره های اخیر که داوطلبان سهمیه ایثارگران برای کسب حد نصاب نمره پذیرش در آزمون و استفاده از سهیمه مشکل داشتند، در این دوره از آزمون به نظر می رسد که مشکل داوطلبان سهمیه ایثارگران پذیرفته نشدن در آزمون حتی با وجود کسب حد نصاب نمره باشد.
داوطلبان سهمیه آزاد امیدی به استفاده از باقیمانده ظرفیت سهمیه ایثارگران نداشته باشند
پیش بینی می شود که داوطلبان سهمیه ایثارگران در آزمون وکالت ۹۶ بتوانند همه ۳۰ درصد ظرفیت اختصاص یافته به خود را در همه کانون ها پر کنند و مشابه دوره های اخیر داوطلبان سهمیه آزاد نباید هیچ امید و نگاهی به باقیمانده ظرفیت ایثارگران داشته باشند.
بر اساس اطلاعات اولیه به دست آمده از نتایج آزمون وکالت ۹۶ که از سوی داوطلبان برای پایگاه خبری اختبار ارسال شده است، نمره تراز رتبه ۷۷۰ کانون وکلای دادگستری مرکز حدود ۸۵۰۰ خواهد بود، یعنی هر یک از داوطلبان سهمیه ایثارگران که نمره تراز بالاتر از ۶۰۰۰ کسب کرده باشد حدنصاب نمره را کسب کرده و تا سقف ۳۰ درصد کل ظرفیت پذیرفته خواهد شد، این در حالی است بر اساس همین بر آوردها نمره تراز رتبه ۳۳۰ سهمیه ایثارگران در کانون وکلای مرکز حدود ۷۰۰۰ است، و اختلاف ۱۰۰۰ نمره تراز خود نشان دهنده از سطح بالای نمرات داوطلبان سهمیه ایثارگران و رقابت سخت آنان بر سر سهمیه اختصاص یافته است.
زیان دیده شرایط فعلی چه کسانی هستند ؟
در شرایط فعلی زیان دیده اصلی بر خلاف تصور اولیه داوطلبان سهمیه آزاد نیستند، چون شرایط جدید موجب خارج شدن بخشی از داوطلبان قوی از رقابت با آنان شده است، نمرات داوطلبان سهمیه ایثارگران در خیلی موارد از رتبه های برتر سهمیه آزاد هم بیشتر است!
باید گفت در این میان زیاندیده اصلی خود داوطلبان سهمیه ایثارگران هستند، مخصوصا جانبازان و آزادگان و رزمندگان که در دوره های اخیر در میدان خالی از فرزندانشان به رقابت می پرداختند و امروز در برابر آمادگی علمی فرزندان خودشان بازنده شدند.
نویسنده سیاوش هوشیار
