دستورالعمل کارآموزی مشاوره حقوقی و وکالت (ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه)
منتشر شده در سال ۱۳۸۷
کارآموز عزیز؛
با عرض سلام و آرزوی موفقیت برای شما در طی کارآموزی خواهشمند است کلیه مطالب این دستورالعمل را به دقت مطالعه نموده تا از ایجاد وقفه در امر آموزش و بروز مشکلات بعدی برای خود جلوگیری نمائید.
شروع دوره:
هنگامی است که فرد طی معرفی‌نامه داخلی که از واحد مشاوران حقوقی صادر می‌شود رسماً به اداره آموزش مراجعه کرده و با تشکیل پرونده ابلاغ کارآموزی دریافت نماید.
نکته: مهمترین وظیفه کارآموز در ابتدای دوره، دانستن اطلاعات ضروری آموزشی نظیر شماره پرونده آموزش (که در بالای برگه حضور و غیاب درج و کلیه ابلاغها تحت آن شماره صادر می‌شود) نحوه تکمیل گزارش کار، ثبت نام کلاسهای تئوری، دریافت ابلاغ وکیل سرپرست و رعایت مقررات انضباطی و عدم غیبت غیرموجه می‌باشد.
مراحل دوره:
دوره کارآموزی مشاوره حقوقی شامل سه مرحله می‌باشد:
۱ـ کارآموزی عملی
کارآموزی عملی با صدور ابلاغ حقوقی آغاز می‌شود و در این دوره کارآموز می بایست با در دست داشتن ابلاغ کارآموزی که اداره آموزش صادر می نماید به مجتمع قضائی خود مراجعه، کارآموزی عملی خود را آغاز و در پایان دوره با همراه داشتن برگه حضور و غیاب جهت دریافت ابلاغ بعدی به اداره آموزش تحویل نماید که این دوره‌ها شامل: ۱ ـ دفاتر محاکم (۱۵ روز) ۲ ـ شعب حقوقی (۳۵ روز) ۳ ـ اجرای احکام مدنی (۲۵ روز) ۴ ـ شعب کیفری (۳۰ روز) ۵ ـ اجرای احکام کیفری (۲۵ روز) ۶ ـ اطفال (۵ روز) ۷ ـ خانواده (۱۵روز) ۸ ـ تجدیدنظر و یا دادگاه کیفری استان (۳۰ روز)، جمع کل دوره ۱۸۰ روز (۶ ماه) می‌باشد.
تبصره: کلیه پذیرفته شدگان در آزمونهای مرکز که بصورت مشروط یا ذخیره پذیرفته شده اند می بایست ۹ ماه کارآموزی نمایند، لذا دوره عملی برای این کارآموزان شامل موارد ذیل می‌باشد: ۱ ـ دفاتر محاکم (۲۰ روز) ۲ ـ شعب حقوقی (۵۰ روز) ۳ ـ اجرای احکام مدنی (۳۵ روز) ۴ ـ شعب کیفری (۵۰ روز) ۵ ـ اجرای احکام کیفری (۴۰ روز) ۶ ـ اطفال (۱۰روز)
۷ ـ خانواده (۲۰ روز) ۸ ـ تجدیدنظر یا دادگاه‌کیفری استان (۴۵ روز)، جمع کل دوره ۲۷۰ روز (۹ ماه)
تذکر: کارآموز موظف است دوره کارآموزی را بدون وقفه طی نماید در این رابطه نکات ذیل قابل توجه می‌باشد:
۱ ـ فاصله زمانی بین هر ابلاغ کارآموزی حداکثر ۱۵ روز می‌باشد.
۲ ـ طبق مصوبه هیأت اجرایی مرکز امور مشاوران، عدم پیگیری پرونده آموزشی بیش از یک ماه در هر مرحله بدون اخذ مرخصی به منزله انصراف و یا تجدید دوره خواهد بود.
۳ ـ درصورت بروزمشکل، کارآموز موظف است طی درخواست کتبی و با هماهنگی اداره آموزش از مرخصی استفاده نماید.
۴ ـ کارآموز موظف است به همان میزان که ابلاغ دریافت داشته در محاکم حضور یابد.یادآوری: در پایان دوره آموزشی هر کارآموز موظف است گزارشی از پرونده های مطالعه شده در طول دوره کار آموزی در محاکم دادگستری تهیه، شخصاً بصورت تایپ شده، صحافی شده، همراه با CD و دست نوشته های مربوطه به اداره آموزش تحویل دهد.
نحوه گزارش‌نویسی
۱ـ اطلاعات گزارش:
الف) نام و نام خانوادگی کارآموز: ب) شماره پرونده اصلی:
۲ـ مشخصات پرونده به مقتضای موضوع شامل موارد ذیل می‌باشد:
الف) موضوع اتهام (خواسته): ب) نام مجتمع قضایی و شعبه:
ج) کلاسه پرونده و شماره دادنامه: د) قاضی رسیدگی کننده:
هـ) نتیجه پرونده: ز) رأی صادره قاضی در دادگاه بدوی و تجدید نظر:
ح ) منابع حقوقی: ط ) تحلیل حقوقی کارآموز:
تذکر: ذکر موارد فوق در هر پرونده به طور مجزا الزامی است.
۳ ـ موضوعات گزارش‌نویسی:
بی شک تمامی این موضوعات در یک شعبه و یا در یک مجتمع موجود نخواهد بود و لذا الزامی به تهیه تمامی گزارشات
نمی‌باشد از طرفی ممکن است بعضی از موضوعات در محاکم وجود داشته باشند که نامی از آنها به میان نیامده باشد در این صورت گزارش آن موارد نیز بلامانع می‌باشد.
الف) موضوعات حقوقی که می توان در دفاتر محاکم شعب حقوقی، اجرای احکام مدنی، خانواده، تجدیدنظر (شعب حقوقی) یافت شامل موارد ذیل است:
فسخ قرارداد بیع، تخلیه اماکن مسکونی، تعدیل اجاره بها، الزام به تنظیم سند رسمی، تصرف عدوانی، الزام به انجام تعهد، اعلام ورشکستگی، رفع مزاحمت و ممانعت از حق، خلع ید و مطالبه اجره المثل، اعسار از محکوم به، قرار تأمین خواسته، قرار تأمین دلیل، اصلاح شناسنامه، دعوای مطالبه وجه به استناد اسناد تجاری مانند سفته و غیره، تنفیذ وصیت نامه، صدور حکم اصلاحی بر اساس گزارش اصلاحی فیمابین طرفین، تنفیذ رأی داوران مرضی الطرفین، اجازه انتقال به غیر یا پرداخت سرقفلی و خرید سرقفلی ملک تجاری، اعمال ماده ۲ قانون محکومیتهای مالی و حبس محکوم علیه، افراز و تقسیم و فروش املاک مشاع، تعیین نفقه، حق حضانت، حق ملاقات، طلاق زوجین با استناد به قاعده عسر و حرج، طلاق خلع، طلاق توافقی، فسخ نکاح، الزام به ثبت نکاح، تمکین، اثبات نسب، اجازه ازدواج مجدد، اثبات اصل نکاح یا اصل طلاق، تعیین اجرت المثل زوجه، الزام به تهیه مسکن علیحده، تعیین قیم و اداره امور مالی محجورین، گواهی رشد، ضم امین در موارد معین قانونی، نگهداری و حفظ اموال غایب مفقودالاثر، تعیین موت فرضی برای غایب، نگهداری و حفظ اموال بلاصاحب و بلاوارث، تحریر و تقسیم ترکه.
ب) موضوعات کیفری که می توان در دادسراها، شعب کیفری، اجرای احکام کیفری، اطفال، تجدیدنظر (شعب کیفری) یافت شامل موارد ذیل است:
صدور کیفرخواست و قرار مجرمیت، قرارهای تأمینی و قرار ممنوع الخروجی، جعل، کلاهبرداری، اختلاس، قتل غیرعمد،
قتل عمد، آدم ربایی، سرقت تعزیری، سرقت مستوجب حد، تصادفات رانندگی منتهی به ایراد خسارت مالی، خیانت در امانت، فروش مال غیر، افتراء، صدور چک بلامحل، ایراد ضرب و جرح عمدی ـ غیرعمدی و تعیین دیات، منازعات، قرار منع تعقیب، قرار موقوفی تعقیب، حکم آزادی مشروط، تصرف عدوانی، ترک انفاق، تعلیق مجازات، تخریب، فحاشی، فریب در ازدواج، شهادت خلاف واقع، اعمال ماده ۶۹۶ قانون مجازات اسلامی و اعمال ماده ۲۷۷ قانون آئین دادرسی کیفری و تخفیف مجازات در جرائم غیرقابل گذشت بعد از گذشت شاکی خصوصی.
تذکر (۱): در هر گزارش کیفری باید نکات ذیل درج شود:
۱ ) موضوع شکوائیه با ذکر تاریخ
۲ ) تحقیقات اولیه و بازجویی از متهم
۳ ) دلایل توجه اتهام یا عدم توجه اتهام و توجه خاص به مدافعات متهم و وکلای مدافع
۴ ) قرار صادره (بازداشت موقت – وثیقه – کفالت – ممنوع الخروجی و…)
۵ ) نظریه کارشناسی یا پزشکی قانونی
۶ ) اخذ آخرین دفاع از متهم
۷ ) رأی دادگاه بدوی با ذکر شماره دادنامه و تاریخ آن و مرجع صدور یا قراردادهای نهایی
۸ ) رأی دادگاه تجدید نظر در تایید یا رد دادنامه بدوی
۹ ) رأی دیوانعالی کشور
۱۰ ) اشتباه قاضی یا اعاده دادرسی یا اعمال ماده ۲۶۸ ق. آ. د. ک چنانچه وجود داشته باشد
۱۱ ) اجرا یا توقف اجرای حکم و نحوه آن
۱۲ ) منابع حقوقی مرتبط با پرونده: ۱- قوانین ۲- آرای وحدت رویه ۳- نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه ۴- دکترین حقوقی ۵- مبانی فقهی ۶- عرف
۱۳ ) تحلیل حقوقی کارآموز
تذکر (۲): در هر گزارش حقوقی یا مدنی باید:
۱ ) خلاصه محتویات دادخواست و ضمائم آن و میزان هزینه دادرسی و تعیین نوع دعوا از نظر مالی یا غیرمالی بودن آن و چنانچه طرح دعوا مسبوق به دستور موقت یا اظهار نامه باشد خلاصه آن نیز مورد توجه قرار گیرد
۲ ) مدافعات خوانده، مانند طرح ایرادات، طرح دعوای متقابل،…
۳ ) قرارهای اعدادی مثل: ارجاع امر به کارشناس، ارجاع به داوری، قرار تامین دلیل یا تامین خواسته، معاینه محلی، تحقیقات محلی، نیابت قضائی و غیره و نتایج آنان
۴ ) خلاصه تبادل لوایح و تعداد جلسات دادرسی و مدافعات وکلای مدافع طرفین
۵ ) رأی یا قرار نهایی دادگاه بدوی
۶ ) رأی تجدید نظر یا پژوهش و ذکر علل تایید یا رد رأی بدوی
۷ ) رأی فرجام یا دیوانعالی کشور
۸ ) اشتباه قاضی یا اعاده دادرسی و ….. چنانچه وجود داشته باشد
۹ ) منابع حقوقی مرتبط با پرونده ۱- قوانین ۲- رأی وحدت رویه ۳- نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه ۴- دکترین حقوقی
۵- مبانی فقهی ۶- عرف هر کدام از موارد چنانچه برخورد باشد
۱۳ ) تحلیل حقوقی کارآموز
تذکر (۳): گزارشات در پایان دوره کارآموزی ارزیابی و نمره ای از ۲۰ به آن تعلق می گیرد. حداقل نمره قبولی ۱۰ می‌باشد که ۵ نمره از آن مربوط به نظم و انضباط در طول دوره کارآموزی است. چنانچه گزارشی ناقص باشد صدور تسویه حساب آموزشی منوط به رفع نقص آن می‌باشد.کارآموزانی که دارای درجه ضعیف در کارآموزی عملی باشند دوره کارآموزی آنان تجدید خواهد شد.
۴ـ نحوه نگارش گزارش:
الف) گزارشات در فصول مجزا به ترتیب: دفتر دادگاه، دادگاه حقوقی، اجرای احکام مدنی، دادگاه کیفری، اجرای احکام کیفری، دادگاه خانواده، دادگاه اطفال و دادگاه تجدیدنظر تنظیم شود.
ب) گزارشات باید دارای فهرست موضوعی به تفکیک فصول،موضوع پرونده، تعداد گزارشها و ذکر صفحات به صورت منظم باشد.
ج) موضوعات تکراری بیش از ۴ مورد نقص محسوب، از تعداد گزارشات حذف و نمره منفی خواهد داشت.
د)گزارشات کار آموزی می بایست طبق فرمت زیر ارائه گردد:
۱- فرمت فایل۲۰۰۷-۲۰۰۳MS WORD
۲- فونت متن B zar سایز ۱۳
۳ –فونت عناوین B titr سایز ۱۳
۴ – تمام گزارشات صرفا در قالب یک فایل تنظیم گردد.
۵ـ حداقل تعداد پرونده هایی که از هر دادگاه می بایست تهیه گردد:
|
عنوان دوره |
اصلی |
مشروط |
|
دفتر دادگاه |
۵ |
۵ |
|
شعب حقوقی |
۲۰ |
۲۰ |
|
اجرای احکام مدنی |
۱۵ |
۱۵ |
|
شعب کیفری |
۱۵ |
۲۰ |
|
اجرای احکام کیفری |
۱۵ |
۱۵ |
|
اطفال |
۵ |
۱۰ |
|
خانواده |
۱۰ |
۱۵ |
|
تجدیدنظر |
۱۵ |
۲۰ |
|
جمع |
۱۰۰ |
۱۲۰ |
تذکر: گزارشات مربوط به دفتر دادگاه شامل مباحث پیرامون وظایف مدیران دفاتر، منشی و دفتر دادگاه می‌باشد.
۶ـ زمان و نحوه تحویل گزارشات به اداره آموزش: بمنظور طی دوره در موعد مقرر کارآموزان می بایست گزارشات خود را در طول دوره آماده نمایند تا نهایتاً ظرف بیست روز از پایان آخرین دوره کارآموزی عملی در دادگاهها گزارشات خود را به این واحد ارائه نمایند تا ضمن تسریع در امر ارزیابی گزارشات کارآموزی و صدور تسویه حساب آموزشی بتوانند در اولین مراسم تحلیف شرکت نمایند.مجموعه گزارشات می بایست بصورت تایپ شده، به همراه CD و دست نوشته های آن به واحد آموزش تحویل داده شود. هر گزارش می بایست به امضاء‌و تایید قاضی یا دفتر شعبه رسیدگی کننده رسیده باشد.
۲ ـ کارآموزی علمی
طول مدت این دوره با برگزاری آزمون و اعلام نتایج حدود ۲ ماه می‌باشد و دروسی که در این مرحله تدریس می‌شود شامل: ۱ ـ آئین دادرسی کیفری ۲ ـ آئین دادرسی مدنی ۳ ـ حقوق ثبت ۴ ـ فقه الوکاله و آشنایی با مقررات وکالت و نحوه محاسبه دستمزد وکلاء ۵ ـ آئین نگارش و لایحه نویسی ۶ ـ امور حسبی ۷ ـ حقوق خانواده می‌باشد.
تذکر (۱): صرفاً دارندگان مدرک دکترا یا کارشناسی ارشد حقوق به شرط دارا بودن مدرک کارشناسی حقوق از گذراندن دوره علمی معاف می‌باشند و کلیه فارغ التحصیلان رشته فقه و مبانی حقوق و سایر رشته های مغایر موظفند علاوه بر ۵ درس، در کلاسهای امور حسبی و خانواده نیز شرکت نمایند مگر اینکه با ارائه ریز نمرات در مقطع کارشناسی ارشد یا دکترا دروس مذکور در کارآموزی علمی را گذرانده باشند که در این صورت ریز نمرات به علاوه نمرات دروس به علاوه نمرات دروس دیگری که در آموزش و آزمون آن شرکت نموده اند ارائه نمایند.
تذکر (۲): ارائه گواهی معتبر از دانشگاه محل تحصیل و تأییدیه مدرک تحصیلی بعنوان مدرک کارشناسی ارشد و دکترا محاسبه خواهد شد.
تذکر (۳): برای موفقیت در دوره علمی می بایست نمره هر درس بالای ۱۰ و معدل بالای ۱۲ باشد.
تذکر (۴): در صورتی که کارآموز در یکی از دروس نمره کمتر از ۱۰ کسب نماید در صورتی که با حذف آن درس معدل کل دروس کمتر از ۱۲ نشود دوره علمی پایان یافته تلقی خواهد شد.
۳- کارآموزی در نزد وکلای سرپرست
این مرحله شامل همکاری با وکیل سرپرست در زمینه پرونده های قضایی، انجام پرسش و پاسخ در زمینه وکالت، ارتقای سطح علمی کارآموز و استفاده از تجربیات عملی وکیل جهت آماده شدن برای ورود به دادگاهها و شروع به کار، ارتقای صلاحیتهای اخلاقی و رفتاری وکالت می‌باشد. این دوره همزمان با ابلاغ اجرای احکام کیفری و با هماهنگی قبلی با وکیل سرپرست می تواند شروع گردد.
یادآوری مهم: به استناد آئین نامه ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران انجام وکالت تنها در صورت دریافت پروانه وکالت مجاز خواهد بود و کارآموزان به هیچ وجه مجاز به وکالت انفرادی یا وکالت به همراه وکیل سرپرست نیستند.
مدت کارآموزی نزد وکیل سرپرست دو ماه و زمان آن بعدازظهرها می‌باشد همراه برگه ابلاغ وکیل سرپرست یک برگه ارزیابی داده خواهد شد که می بایست پس از پایان دوره توسط وکیل سرپرست کامل گشته در آن ارزیابی از کارآموز و تأییدیه طی دوره وجود داشته باشد.
الف) شرایط وکیل سرپرست
۱ ) وکیل سرپرست منحصراً از وکلای پایه (۱) که مؤسسه خود را ثبت نموده و دارای دفترمی‌باشند، انتخاب می‌شود یا از میان وکلای پایه (۲) دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکترا که سابقه ۲ سال وکالت ایشان تکمیل می‌باشد.
۲ ) وکلای سرپرست در حدود شرح وظایف ذیل می توانند اموری را به کارآموزان محول کنند.
ب) نحوه کارآموزی
۱)کارآموزان در حدود وظایف معینه در ذیل به انجام وظیفه طبق نظر و با هماهنگی وکیل سرپرست اقدام می نمایند.
۲) کارآموزی در نزد وکیل سرپرست مجانی می‌باشد و مشارکت در قبول وکالت ممنوع است.
ج) حدود وظایف کارآموز در دفتر وکیل
۱) مطالعه پرونده موکل در دفتر
۲) واگذر کردن تنظیم لایحه برای دفاع از موکل تحت نظارت وکیل سرپرست
۳) آشنایی با امور دفتری دارالوکاله و دفاتر وکیل سرپرست و مساعدت در انجام امور دفتری
۴) آشنایی تعیین حق الزحمه وکیل طبق تعرفه و اشتباهات و تخلفات وکلاء
۵) آشنایی با نحوه تعامل و روابط وکلاء با موکلین و متقاضیان مشاوره حقوقی
۶) شرکت در مشاوره حقوقی با نظارت وکیل سرپرست
۷) گزارش ارزیابی عملکرد کارآموزان مشاوره حقوقی معرفی شده
تذکرات به کارآموزان قبل از شروع دوره کارآموزی
۱. کارآموزان از داشتن هرگونه رابطه خصوصی با روسای شعبات و کارکنان دادگستری در خارج از ساعات اداری ممنوع هستند.
۲. کارآموزان وکالت و کارشناسی در دوره کارشناسی حق قبول وکالت و کارشناسی ندارند و با متخلفین برابر ضوابط قانونی برخورد می‌شود.
۳. اخذ هرگونه وجه ازمردم ومتقاضیان در دوره کارآموزی بابت مشاوره یا به هر عنوان دیگر ممنوع است.
۴. مذاکره با مراجعین دادگستری بدون نظارت مسئولین دادگستری ممنوع است.
۵. کارآموزان حق ایجاد دفتر و مؤسسه را در دوره کارآموزی ندارند و متخلفین به جرم مداخله در امر وکالت تعقیب می‌شوند.
۶. مرخصی در دوره کارآموزی حداکثر تا یک ماه مجاز است و طبق مصوبه هیأت اجرایی مرکز امور مشاوران عدم پیگیری پرونده آموزشی به مدت بیش از یک ماه در هر مرحله بدون اخذ مرخصی به منزله انصراف و یا تجدید دوره خواهد بود.
۷. رعایت شئونات اسلامی و اخلاق حرفه ای شرط ابتدایی دوره کارآموزی است، لذا کارآموزانی که پوشش اسلامی و ادب و متانت رفتاری را رعایت نکنند از ادامه کارآموزی محروم می‌شوند.
۸. هرگونه کپی برداری از نتایج کارآموزی سایر وکلاء، مشاورین حقوقی و کارشناسان ممنوع است و در هر مرحله ای موضوع کشف شود موجب تجدید دوره کارآموزی می‌شود.
در پایان تاکید می نماید کارآموزان موظفند در طول دوره کارآموزی رعایت احترام همکاران اداری و قضایی شاغل را بنمایند و از هرگونه برخورد غیر اخلاقی و مشاجره و جدل جداً امتناع کنند و چنانچه مشکلاتی در انجام کارآموزی داشتند از طریق مسئولین آموزش وانعکاس به هیات اجرایی مرتفع نمایند.
تلفن گویا مرکز: ۲۳۰۵۵۰۰۰ صندوق پستی: ۷۸۸۸ ـ ۱۵۸۷۵
منبع: www.judiciarybar.ir
