شیوه‌نامه ساماندهی مناطق نمونه گردشگری
مصوب شهریور ۱۳۹۴ شورای عالی شهرسازی و معماری
مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
پیرامون ساماندهی مناطق نمونه گردشگری و شیوه‌نامه آن
معاون محترم ریاست جمهوری
و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۳۰/۶/۱۳۹۴ با توجه به لزوم تغییر رویکرد و ایجاد اصلاحات برای استفاده و تقویت ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود گردشگری و با توجه به بند ۱ ماده ۱ و قسمت د بند ۱ ماده ۳ قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی، مصوبه ۱۳/۳/۱۳۸۷ خود را به شرح زیر اصلاح و تکمیل می‌نماید:
۱ـ شورای عالی شهرسازی و معماری پس از استماع گزارش ساماندهی مناطق نمونه گردشگری، شیوه‌نامه ساماندهی مناطق نمونه گردشگری (پیوست) را تصویب و مقرر نمود شیوه‌نامه فوق جهت اجراء توسط دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری به کلیه مراجع مربوطه ابلاغ گردد و کلیه مراجع ملی و استانی موظفند مطابق مصوبه و شیوه‌نامه ابلاغی عمل نموده و استانداران محترم، نظارت بر حسن اجرای این مصوبه را عهده‌دار می‌باشند.
۲ ـ مصوبه جلسات شورای عالی مورخ ۲۲/۱۰/۱۳۹۳ و ۱۴/۲/۱۳۹۴ با ابلاغ شیوه‌نامه ساماندهی مناطق نمونه لغو و مصوبه ۳۰/۶/۱۳۹۴ جایگزین آن می‌گردد.
۳ـ کلیه پیشنهادات جدید درخصوص ایجاد مناطق نمونه گردشگری ارائه شده توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قبل از تصویب در هیأت محترم دولت به منظور بررسی اثرات کالبدی ناشی از آنها به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برسد و همچنین به منظور ایجاد هماهنگی و تدقیق تصمیمات متخذه درخصوص ایجاد مناطق گردشگری، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بازنگری انواع مناطق گردشگری و آیین‌نامه‌های مرتبط با آن را به شورای عالی ارائه و سپس جهت تصویب نهایی با استناد به بند ۱ ماده ۲ قانون تأسیس شورای عالی، به هیأت دولت پیشنهاد نماید.
۴ـ گزارشی از انواع تأسیسات گردشگری (مطابق آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تأسیسات گردشگری و نظارت بر آنها مصوب ۴/۶/۱۳۹۴ هیأت وزیران) و گردش کار آنها توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طی مدت دو ماه به شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه گردد.
۵ ـ با تهیه و تصویب آیین‌نامه نحوه تشکیل و اداره مناطق نمونه گردشگری، شیوه‌نامه ساماندهی مناطق نمونه گردشگری لغو می‌گردد. چنانچه تا یکسال آیین‌نامه فوق به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری نرسید، لازم است مجدداً شیوه‌نامه ساماندهی مورد بازنگری قرار گیرد.
۶ ـ پیگیری‌های حقوقی لازم جهت الزام‌آوری اجرای این شیوه‌نامه با هماهنگی دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در تعامل با دیوان عدالت اداری صورت پذیرد.
در ضمن بر ضرورت دقت در اجراء و تکمیل فرایند گردش‌کار مناطق نمونه گردشگری و نظارت استانداریها و سایر بخش‌های مرتبط تأکید می‌گردد.
مراتب جهت استحضار، صدور دستور انعکاس و اقدام اعلام می‌شود.
معاون معماری و شهرسازی و دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی ـ پیروز حناچی
شیوه‌نامه ساماندهی مناطق نمونه گردشگری
شهریور ۱۳۹۴
مناطق نمونه گردشگری:
مناطقی هستند که در جوار و یا محدوده جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، مذهبی، طبیعی و یا مکانهایی که دارای پتانسیل و ظرفیت ایجاد تأسیسات گردشگری و به منظور ارائه خدمات به گردشگران توسط بخش غیردولتی تأسیس و اداره می‌شوند.
(مطابق آیین‌نامه اجرایی نحوه تشکیل و اداره مناطق نمونه گردشگری مصوب ۱۳۸۴)
الف ـ تعیین تکلیف مناطق نمونه گردشگری براساس معیار سرمایه‌گذار
۱ـ موافقتنامه‌های تأسیس کلیه مناطقی که فاقد سرمایه‌گذار می‌باشند در این مرحله لغو می‌گردند و لغو مصوبه آنها از طرف شورای عالی شهرسازی و معماری با رعایت مفاد بند ۶ قسمت ه پیشنهاد می‌گردد.
۲ـ کلیه مناطقی که دارای سرمایه‌گذار و موافقتنامه تأسیس می‌باشند، لیکن به هر دلیل اهلیّت سرمایه‌گذار تعیین و تأیید نشده و یا محل تردید و سؤال می‌باشد، در این مرحله متوقف و موکول به تدوین ضوابط جدید از طرف سازمان میراث می‌گردد. مرجع تعیین‌کننده اهلیت سرمایه‌گذار در این مرحله صرفاً سازمان میراث می‌باشد.
۳ـ کلیه مناطقی که دارای سرمایه‌گذار اهل هستند:
۱. ۳. چنانچه از زمان صدور موافقتنامه تأسیس آنها بیش از سه سال گذشته باشد و طرح مطالعاتی مربوط ارائه نشده باشد و یا فاقد پیشرفت فیزیکی متناسب با برنامه زمان‌بندی طرح مطالعاتی باشد، ظرف مدت یک ماه توسط سازمان میراث مجدداً به شرح زیر مورد بررسی قرار گرفته و در صورت تأیید و تمدید موافقتنامه، مجاز به طی مراحل بعدی خواهند بود:
۱. ۱. ۳. بررسی مجدد اهلیت سرمایه‌گذار در زمان حال
۲. ۱. ۳. اخذ موافقت سایر سازمانهای مرتبط حداکثر ظرف مدت شش ماه
۱. ۲. ۱. ۳. چنانچه سازمانهای ذیربط در زمان مقرر نسبت به تعیین تکلیف اقدام لازم را بعمل نیاورند، اعلام نظرهای قبلی آنها ملاک عمل خواهد بود.
۲. ۲. ۱. ۳. ملاک اهلیت مالـی سرمایه‌گـذار در حال حاضـر براسـاس ضـوابط سازمان میراث ارائه مدارک دال بر وجود نقدینگی برای انجام حداقل ۲۰% از طرح پیشنهادی می‌باشد.
تبصره ـ حداقل نقدینگی مذکور شامل وامهای دریافتی نمی‌باشد.
۲. ۳. چنانچه از زمان صدور موافقتنامه تأسیس آنها بیش از سه سال گذشته و هیچگونه پیگیری از جانب سرمایه‌گذار در راستای طرح منطقه نمونه گردشگری صورت نگرفته باشد، کلیه مجوزها و موافقتنامه‌ها لغو می‌گردد و چنانچه اراضی مربوطه دولتـی و از منابع طبیعـی باشد به دولت مستـرد گردد. این بند شامل کلیـه مناطق نمونـه گردشگری می‌گردد.
۳. ۳. چنانچه سرمایه‌گذار مطابق برنامه زمان‌بندی پیگیری‌های لازم را انجام داده است اما دستگاههای ذیربط به دلایل گوناگون پاسخ نداده‌اند:
۱. ۳. ۳. در صورتیکه موضوع منوط به تدوین دستورالعمل بخشی و تفاهم میانبخشی می‌باشد، بخش‌های مربوطه موظفند حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از تصویب این شیوه‌نامه نسبت به اعلام دستورالعمل بخشی و تهیه تفاهمات اجرائی میان بخشی اقدام نموده و براساس آن نسبت به تعیین تکلیف مناطق عمل نمایند.
۱. ۱. ۳. ۳. چنانچه در مهلت تعیین شده دستورالعمل‌های فوق‌الذکر تهیه نشده باشد، سازمان میراث موضوع را به دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری اعلام تا نسبت به موضوع اتخاذ تصمیم گردد.
۲. ۱. ۳. ۳. بدیهی است در فاصله زمانی مذکور موضوع کلیه مناطق مشمول بند ۳. ۳ مسکوت خواهد ماند.
۴. ۳. کلیه موافقتنامه‌های مربوط به سرمایه‌گذارانی که اراضی منطقه گردشگری آنها در عرصه‌های خاص نظیر عرصه‌های ذخیره‌گاه جنگلی و مرتعی، عرصه‌های ذخیره‌گاه انرژی، اراضی مستحدثه ساحلی، مناطق چهارگانه و مراکز حساس زیست محیطی، نقاط امنیتی، تداخل با خطوط راه‌آهن و خطوط انتقال نیرو و انرژی، اراضی حاشیه سدها، تالابها و سایر موارد خاص قرار دارند، لغو گردیده و از لیست مناطق نمونه گردشگری حذف می‌شوند.
ب ـ تعیین تکلیف مناطق نمونه گردشگری براساس معیار طرح جامع
۱. دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری موظف است حداکثر ظرف مدت یکماه دستورالعمل نحوه بررسی طرح جامع مناطق نمونه گردشگری در کمیته‌های فنی و تخصصی شورای عالی را به سازمان میراث و استانداریها اعلام نماید.
۲. در صورتیکه سرمایه‌گذار، طرح جامع منطقه نمونه گردشگری را براساس دستورالعمل مذکور در بند ب ـ ۱ تهیه و به تصویب مراجع استانی رسانده، طرح مذکور می‌بایست در فرآیند بررسی و تصویب شورای عالی قرار گیرد. با توجه به توقف چندین ماهه طرحها، دبیرخانه شورای عالی تمهیدات لازم به منظور تسریع در روند بررسی آنها را پیش‌بینی نماید.
۳. مناطق نمونه گردشگری دارای سرمایه‌گذار و واجد طرح که در عرصه‌های خاص مذکور در بند الف ۴. ۳ قرار دارند و دستگاههای مربوطه فعالیت مشروط آنها را تأیید نموده‌اند، می‌توانند طرح خویش را پس از اعلام دستورالعمل‌های بند الف ۳. ۳. ۱ . و طی مراحل استانی به دبیرخانه شورای عالی ارسال نمایند.
۱. ۳. چنانچه دستگاههای مربوطه این طرحها را مغایر با ضوابط و مقررات خویش اعلام نمایند موافقتنامه تأسیس این مناطق ـ در هر مرحله‌ای که هستند ـ لغو می‌گردد.
۴. موافقتنامه تأسیس مناطق نمونه گردشگری که دارای طرح جامع می‌باشند اما عملکرد سرمایه‌گذار براساس طرح و با اعلام نظر سازمان میراث، مثبت نمی‌باشد، لغو می‌گردد.
۵. موافقتنامه تأسیس کلیه مناطق فاقد طرح جامع در این مرحله مسکوت و براساس آیین‌نامه‌های جدید مصوب نسبت به ادامه کار آنها اعلام نظر خواهد شد.
ج ـ تعیین تکلیف مناطق نمونه گردشگری براساس معیار مالکیت اراضی
۱. موافقتنامه تأسیس کلیه مناطق نمونه گردشگری که واگذاری اراضی در آنها ممنوعیت قانونی دارد، لغو می‌گردد و لغو مصوبه از طرف شورای عالی شهرسازی و معماری به هیأت دولت پیشنهاد می‌گردد.
۲. موافقتنامه تأسیس کلیـه مناطق نمونه گردشگری که طرح جامع آنها تهیه و به تصویب رسیده و اراضی ملی نیز واگذار شده براساس بندهای زیر تعیین تکلیف خواهدشد:
۲. ۱. در صورتیکه سرمایه‌گذار هیچگونه اقدام مؤثری براساس برنامه زمان‌بندی انجام نداده‌است، موافقتنامه لغو و اراضی واگذار شده پس از طی مراحل قانونی به دولت عودت داده خواهد شد.
۲. ۲. در صورتیکه سرمایه‌گذار مرتکب اقدام مغایر طرح مصوب شده‌است موافقتنامه لغو و اراضی واگذار شده پس از طی مراحل قانونی به دولت عودت داده خواهد شد. علاوه بر آن کلیه خسارات ناشی از آسیبهای حادث شده وفق ضوابط ملاک عمل می‌بایست جبران گردد.
۳. برای مناطق نمونه گردشگری که طرح آنها به تصویب رسیده و بخشی از اراضی آن مشمول اراضی بند الف ۴. ۳ می‌شود، سازمان میراث فرهنگی مکلف است نسبت به لغو موافقتنامه اقدام و در صورت تقاضای سرمایه‌گذار، موافقتنامه جدید براساس مساحت اراضی بدون معارض و مطابق ضوابط در اسرع وقت صادر نماید.
د ـ تعیین تکلیف مناطق نمونه گردشگری براساس معیار انطباق با طرحهای فرادست
۱. طرح کلیه مناطق نمونه گردشگری که شرایط بندهای الف، ب، ج را دارا بوده و با طرحهای فرادست انطباق داشته باشند در اولویت بررسی شورای عالی قرار خواهند گرفت.
۲. کلیه مناطق نمونه گردشگری که شرایط بندهای الف و ب و ج را دارا بوده ولی با طرحهای فرادست انطباق ندارند، پس از استعلام از دبیر شورای عالی مورد بررسی و اعلام نظر قرار خواهند گرفت.
هـ ـ ملاحظات
۱. کلیه معیارهای چهارگانه ارائه شده در عرض یکدیگر بوده و طرح مناطق نمونه گردشگری صرفاً با داشتن همه شرایط قابلیت بررسی در کمیته‌های فنی شورای عالی را خواهند داشت.
۲ـ کلیه مناطق نمونه گردشگری که طرح آنها مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری را دارند و جزء ۱۱۶۸ منطقه نمونه گردشگری موضوع مصوبه شورای عالی می‌باشند، نیز مشمول این شیوه‌نامه خواهند بود.
۳. هرگونه برنامه توسعه در مناطق نمونه گردشگری که براساس شیوه‌نامه حاضر دارای ایراد و اشکال می‌باشند، متوقف و ادامه فعالیت توسعه‌ای آنها منوط به اخذ مصوبه نهائی از شورای عالی شهرسازی و معماری ایران می‌باشد.
۴. صدور موافقتنامه تأسیس منطقه نمونه گردشگری جدید صرفاً منوط به تهیه و تصویب آیین‌نامه‌های مربوطه توسط مراجع ذیربط می‌باشد.
۵ . رعایت این شیوه‌نامه درباره ۱۱۶۸ منطقه نمونه گردشگری مصوب، برای کلیه دستگاهها و سازمانهای مرتبط در سراسر کشور الزامی است و در صورت تخلف از مفاد این شیوه‌نامه، با متخلف برابر موازین قانونی عمل خواهد شد.
۶ ـ کلیه مناطقی که موافقتنامه تأسیس آنها در این مرحله لغو شده و فاقد تعارض قانونی می‌باشند، می‌توانند به عنوان پتانسیل‌های موجود، پس از تهیه و تصویب آیین‌نامه‌های مربوطه از طرف سازمان میراث به متقاضیان معرفی شوند.
۷. کلیه قوانین و مقررات مصوّب مجلس شورا و یا هیأت دولت که به نحوی از انحاء در بررسی مناطق نمونه گردشگری ذیمدخل باشند، لازم‌الرعایه خواهند بود.
