وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با دفاع از شیوه فعلی برگزاری آزمون دکتری دانشگاهها، روند تغییرات آزمون دکتری و شیوه برگزاری آزمون دکتری ۹۲ را تشریح کرد
کامران دانشجو در گفت‌وگو با خبرنگار «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان اینکه عده‌ای نحوه برگزاری آزمون دکتری در ایران را با برخی کشورهای دنیا مقایسه می‌کنند، اظهار کرد: در برخی از کشورها مثل آمریکا و فرانسه نیز آزمون عمومی و غربالگری اولیه وجود دارد اما در کشور انگلیس آزمونی برگزار نمی‌شود و خود دانشگاه دانشجو را انتخاب می‌کند. این در حالیست که تقاضا در این دانشگاهها پایین است.
دانشجو با اشاره به ظرفیت ۴۵۰۰ نفری مقطع دکتری دانشگاه‌های کشور در اولین دوره آزمون نیمه متمرکز دکتری، به ایسنا گفت: در اولین آزمون نیمه متمرکز ۱۳۷ هزار نفر شرکت کردند که در نتیجه ما ظرفیت را به ۱۰ هزار نفر افزایش دادیم، این در حالیست که برای آزمون امسال ۲۳۰ هزار متقاضی ورود به دکتری داریم که در حال رایزنی با دانشگاهها برای افزایش ظرفیت امسال هستیم.
وزیر علوم با اشاره به برخی از انتقادات دانشگاهیان در خصوص نحوه برگزاری آزمون دکتری، با تاکید بر اینکه ما به همه دانشگاهیان اعتماد داریم گفت:آنها یکی از بهترین اقشار جامعه هستند و بحث بی اعتمادی مطرح نیست. اما آدم به اعضای خانواده‌اش هم که اعتماد دارد ولی به هر حال رفت و آمدها را کنترل می‌کند.
وی ادامه داد: اما شرایط واقعی جامعه ما این است که ۲۳۰ هزار متقاضی دکتری داریم و باید برای پذیرش آنها برنامه ریزی کنیم.
وی با بیان اینکه بنده به عنوان یک عضو هیات علمی و کارشناس صحبت می‌کنم، با انتقاد از شیوه قبلی برگزاری آزمون دکتری، به ایسنا گفت: اگر قرار باشد هر عضو هیات علمی فقط دانشجوی کارشناسی ارشد خودش را قبول کند دانشجویی که از یک دانشگاه سطح پایین‌تر فارغ التحصیل می‌شود اگر استعداد و توان علمی لازم را داشت چه زمانی قرار است به دانشگاهی که دوست دارد ورود پیدا کند؟
دانشجو با اشاره به رقابت بالا در دوره‌های ارشد و دکتری بر لزوم برگزاری آزمون در این دوره‌ها تاکید کرد و گفت: اگر زمانی در برخی مقاطع رقابت نبود آزمون را حذف می‌کنیم.
وزیر علوم ادامه داد: همان گونه که برای آزمون کارشناسی ۵۰ سال آزمون برگزار کردیم و به مرحله‌ای رسیدیم که برای برخی رشته‌ها صندلی خالی داریم و می‌توانیم حدود ۱۰۰ هزار نفررا بدون آزمون قبول کنیم. اما آیا می‌توانیم برای مثال در رشته برق یا مکانیک دانشگاه‌های برتر نیز این کار را انجام دهیم؟ خیر چرا که در آنجا رقابت جدی وجود دارد.
آزمون دکتری در صورت نبود رقابت و تقاضا حذف می‌شود
وی با بیان اینکه برای مقاطع ارشد و دکتری هم هر زمان که مشخص شود در رشته‌ای رقابت وجود ندارد آزمون در آن رشته را حذف می‌کنیم، گفت: در حال حاضر لازم است آزمون برگزار شود چرا که هر کس باید مطابق علمی که دارد وارد دانشگاه و رشته مورد علاقه خود شود و این به عدالت آموزشی نزدیک‌تر است.
وی با اشاره به روند برگزاری آزمون نیمه متمرکز دکتری، به خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در سال اول یک آزمون عمومی برگزار کردیم که غربالگری اولیه بود و چند برابر ظرفیت به دانشگاهها دانشجو معرفی کردیم تا دانشگاهها از طریق مصاحبه دانشجویان خود را جذب کنند. در سال دوم آزمون را تخصصی‌تر کردیم یعنی اینکه حدود ۳۶۰ رشته سوال طرح کردیم اما وزن آزمون یک به دو به نفع مصاحبه تعیین شد. برای امسال نیز آزمون را تخصصی‌تر کرده و وزن آزمون و مصاحبه یک به یک شده است.
دانشجو با بیان اینکه عده‌ای می‌گویند که سوال‌های آزمون دکتری تخصصی نیست، اظهار کرد: این عده همان عده‌آی هستند که می‌گفتند ما نمی‌توانیم در ایران دوره دکتری داشته باشیم. در حالی که در حال حاضر دانشجویان و فارغ التحصیلان دکتری ما جزو بهترین فارغ التحصیلان دنیا هستند.
وی با بیان اینکه این عده خود را محور عالم عِلم می‌دانند، خطاب به این دسته از منتقدان که تنها خود را عالِم و دانشمند می‌پندارند، گفت: آیا اگر شما سوالها را طراحی کنید، سوالها تخصصی خواهند شد؟ این در حالی است که در حال حاضر از بهترین متخصصین و بانک سوالات برای طراحی سوال استفاده می‌شود. طراحان سوال افرادی هستند که سالهای سال در آزمون‌های کارشناسی ارشد و کارشناسی سوال طراحی کرده‌اند و در دوره دکتری نیز سال‌ها تدریس کرده و در آزمون‌های داخلی دانشگاهها طراح سؤال بوده‌اند.
دانشجو ادامه داد: این دسته از منتقدان کسانی هستند که به خاطر نگاه انحصاری و خود شیفتگی علمی، گروه‌های آموزشی آنها در دانشگاه دو سه نفره است و سالهای سال اجازه نداده‌اند که کسی وارد گروهشان شود. کسانی هستند که آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی را انحصاری می‌بینند. گروه آموزشی که دو نفره باشد دیگر گروه نیست. ما قائل به این هستیم که افرادی که استعداد دارند باید به کار گرفته شوند و درب گروه‌های آموزشی دانشگاهها به روی هم آنهایی که مستعد هستند و تخصص و تعهد دارند باز باشد نه اینکه یک عده‌ای گروه‌های آموزشی را ملک خود بدانند و یا فقط به افراد هم‌فکر خودشان اجازه ورود بدهند.
وزیر علوم با بیان اینکه با کار کارشناسی در این مسیر پیش می‌رویم، بیان کرد: بر اساس نظرسنجی قاطبه دانشجویان هم از برگزاری آزمون نیمه متمرکز دکتری راضی بوده‌اند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا به آزمون دکتری انتقادی وارد نیست، به ایسنا گفت: اگر قائل به این بودیم که انتقاد وارد نیست آزمون را تخصصی‌تر نمی‌کردیم.در دوره اول گفتند که آزمون عمومی نقد وجود دارد داوطلب محک تخصصی نمی‌خوردند و ما آنرا تخصصی کردیم و باز هم نقد وجود داشت بنابراین گرایش بندی کردیم و اگر مجددا نقد وجود داشته باشد، آنرا اصلاح می‌کنیم. اما قائل به این نیستیم که چون یک استاد می‌خواهد یک فرد خاص را انتخاب کند، دیگران را از تحصیل محروم کنیم.
وی با اشاره به معرفی چندبرابر ظرفیت دانشجوی دکتری به دانشگاهها برای انجام مرحله مصاحبه، اظهار کرد: دانشجویان معرفی شده به دانشگاهها لزوما دانشجویان آن دانشگاه نیستند. بلکه ممکن است از دانشگاه‌های سراسر کشور به یک دانشگاه معرفی شوند.
وزیر علوم با بیان اینکه یکی از آقایان گفته بود که دانشجویانی که به دانشگاه‌های برتر معرفی می‌شوند معدل‌شان پایین است، تصریح کرد: ما نیز از سازمان سنجش خواستیم تا تمام افراد قبولی را با نمودار استخراج کنند و به او نشان داده شود تا مشخص شود که دانشجویی با آن معدلی که او می‌گفت معرفی نشده است. علاوه بر این به هر حال مصاحبه توسط دانشگاهها صورت می‌گیرد و وزن خودش را در قبولی نهایی دارد.
دکتر دانشجو در پایان با دفاع از شیوه فعلی برگزاری آزمون دکتری، افزود: درست است که افرادی که قبول می‌شوند از هر پنج نفر، سه یا چهار نفر از دانشگاه های تراز اول کشور هستند. اما با شیوه فعلی آزمون دکتری آن کسی هم که در دانشگاه‌های شهرستان‌های محروم است اگر استعدادش را داشته باشد فرصت پذیرش در دانشگاه‌های خوب را دارد.
