آشنایی با کتاب «ترمینولوژی حقوقی»
دانشنامه‌ای کامل برای حقوقدانان
✍🏻 مصطفی مصلح تهرانی
یکی از مقدمات ضروریِ مطالعه در هر موضوع عمومی و تخصصی، شناخت کتاب‌های معتبر و مرجع موضوع است.
بر همین اساس، برای اولین نوشته از سلسله نوشته‌های معرفی کتاب دوشنبه‌ها، به سراغ کتاب ترمینولوژی حقوق نگاشته استاد گرانقدر علم حقوق جناب محمدجعفر جعفری لنگرودی می‌رویم.
از نخستین ملزومات یادگیری هر علمی، در اختیار داشتن یک فرهنگنامه اصطلاحات و لغات تخصصی آن علم است. علم حقوق و به طور خاصتر گرایش‌ها و حوزه‌های تخصصی آن نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست.
با اطمینان می‌توان گفت بهترین فرهنگنامه لغات حقوقی از ابتدا تاکنون در میان آثار بزرگان حقوقی کتاب ترمینولوژی حقوق استاد فرهیخته دکتر محمدجعفر جعفری لنگرودی می‌باشد و به ضِرس قاطع کمتر کسی با چنین حوصله و ممارست و دقتی فرهنگ جامع و غنی ای از عبارات و واژگان حقوقی تهیه کرده است.
نویسنده با زحمت فراوان در تمامی کتاب‌های فقهی و حقوقی تا آن زمان به دقت در پی واژگان و عبارات حقوقی جستجو کرده و نتیجه این جستجو را در قالب این مجموعه گردآوری کرده است، که به جد بهترین و غنی ترین منبع شناخت واژگان حقوقی است. نویسنده با دقت و وسواس تمام، نشانی عبارات و مدخل ها را در آثار بزرگان و صاحب نظران فقه و حقوق در ذیل هر واژه اشاره کرده است تا در صورت نیاز خواننده با مراجعه بدان به فهم دقیق تری از معنی و ابعاد و ویژگی‌های واژه برسد که این از مهمترین ویژگی‌های کتاب است که اهمیت واژگان را برای خواننده روشن می‌سازد و به راستی باید اذعان داشت که این استاد گرانقدر کاری کرده است کارِستان.
این کتاب در دو نسخه متفاوت در حجم و انتخاب واژگان به نامهای مبسوط در ترمینولوژی حقوق و وسیط در ترمینولوژی حقوق (یا به اختصار ترمینولوژی حقوق) به چاپ رسیده است.
مبسوط در ترمینولوژی در پنج جلد تهیه شده و در آن مجموعاً ۱۵۱۶۵ واژه و اصطلاح بر اساس الفبا، همراه با معانی و ذکر مأخذ گردآمده است. «حقوق مدنی و جزا»، «آیین دادرسی و ادله اثبات دعاوی»، «تاریخ سیاسی اسلام»، «فقه القرآن»، «فقه الحدیث» و «اصطلاحات جدید در حوزه علم حقوق» (مانند آزادی اقامت، بسط ید، آزادی اندیشه و بیان و …) از جمله موضوعات این مجموعه هستند.
ترمینولوژی حقوق که تا چندی پیش با عنوان «وسیط در ترمینولوژی حقوق» به چاپ می‌رسید، چکیده و به نوعی گردآوری واژگان مهم و با اهمیت بالای مجموعه مبسوط در ترمینولوژی حقوق است، تا علاقه‌مندان علم حقوق به شکل هندبوک آن را همیشه در کنار خود داشته باشند. در این کتاب تعداد ۶۱۹۶ مدخل از واژگان حقوقی تعریف و تشریح شده است.
همچنین در انتهای کتاب تعدادی از قواعد حقوقی و فقهی در حد معقول توضیح و تشریح شده است و همچنین واژگان خارجی به کار رفته در کتاب فهرست شده است. علاقه مندان به حوزه کتاب و کتابخوانی و خاصه علم حقوق مستحضر هستند که این چنین نمایه سازی در کتاب از ارزش بسیار بالایی برخوردار است و نشان از همت و پشتکار قوی و اهمیتی است که نویسنده به مرقومه خود می‌بخشد.
همچنین در توضیحی مختصر در باب آشنایی با این نویسنده بلندپایه باید گفت: وی در سال ۱۳۰۲ شمسی در قصبه لنگرود متولد شد. دوره تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در لنگرود به پایان رساند و وارد دانشسرای مقدماتی رشت شد، پس از در گذشت پدر، به ادامه تحصیل در مدارس و حوزه‌های علمیه مذهبی پرداخت. به موازات تحصیل در حوزه قم، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران نیز ثبت نام کرده و با پیشینه دانش و آگاهی‌های قبلی خود به سرعت در علم حقوق پیشرفت کرد. دوره لیسانس را با رتبه اول به پایان رساند و سرانجام با ارائه پایان نامه «تأثیر اراده در حقوق مدنی» موفق به دریافت دکترای حقوق خصوصی و قضایی خود با درجه عالی و تقدیر هیئت رسیدگی به این پایان نامه، شد. در اواسط دهه ۱۳۳۰ به استخدام وزارت دادگستری درآمد و در کادر قضایی به خدمات مختلفی پرداخت اما غالباً خدمت قضایی در اداره کل ثبت کشور را بر عهده داشت. به موازات شغل قضایی، از اواخر دهه ۱۳۳۰ به تدریس در دانشکده حقوق دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی کنونی)، دانشکده حقوق دانشگاه تهران، کلاس‌های قضایی دادگستری و مراکز آموزش عالی دیگر پرداخت. پس از بازنشستگی از دادگستری، به عضویت هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران درآمد و مدتی نیز در سال ۱۳۶۳ ریاست دانشکده حقوق این دانشگاه را بر عهده داشت. وی اکنون در ایستبورن انگلستان به سر میبرد.
برای تهیه این کتاب می‌توانید به سایت «هوالوکیل» از بزرگترین فروشگاه‌های اینترنتی تخصصی کتاب‌های حقوقی مراجعه کرده و خرید خود را درب منزل تحویل بگیرید.
ارسال سریع به سراسر کشور
۱ روزه در تهران (پیک موتوری)
۳ روزه به سراسر کشور (پست پیشتاز)
۰۲۱۹۵۱۱۱۸۰۰
ضمناً دوستان گرامی کتاب ۵ جلدی الفارق و کتاب فرهنگ عناصر شناسی از استاد جناب آقای دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی مکمل کتاب دوره ۵ جلدی مبسوط در ترمینولوژی حقوق می باشد. همچنین، به علت نثر سنگین کتاب‌های استاد، این کتاب به دانشجویان در دوره کارشناسی توصیه نمی شود چرا که استاد حتی در کتب مقدماتی مانند مقدمه عمومی علم حقوق و حقوق اموال و حقوق خانواده از اصطلاحات اصولی و فقهی و فلسفی سنگین استفاده نموده اند که درک آن برای دانشجویان دوره کارشناسی مشکل است. دکتر جعفری لنگرودی تسلط کامل به فقه مذاهب خمسه دارند، و همین باعث می شود که خواننده بی نیاز از مراجعه به سایر کتب فقهی و حقوقی باشد. با آرزوی سلامتی برای استاد جناب آقای دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی.
با سلام؛
کتاب ۵ جلدی مبسوط در ترمینولوژی حقوق استاد جناب آقای دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی رو به تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کسانی که علاقه به مطالعه فقه اسلامی، بخش معاملات دارند توصیه می کنم، اما بهتره که خواننده تمامی کتاب‌های استاد رو داشته باشند چون ایشان بیشتر به کتب خودشون رفرنس می‌دهند. ضمناً نثر ایشون از لحاظ حقوقی بسیار سنگین است. آخرین تألیف استاد کتاب بسیار مفید (موضوع شناسی یا فقه الموضوعات) از انتشارات گنج دانش، چاپ ۱۳۹۷ است. همچنین، قراره یا آوره ای به افتخار ایشان در مهرماه ۱۳۹۸ در دانشگاه تهران برگزار شود.
به نظر من هر دانشجوی ترم اول تا استاد تمام های رشته حقوق باید دوره پنج جلدی این اثر ارزشمند را در کتابخانه خود داشته باشند . هرچند که قیمت آن بالا است