آن چه وکلای دادگستری و کارآموزان وکالت، در امور مالیاتی خود باید بدانند
منبع: سایت کانون وکلای دادگستری مرکز
نویسنده: سنجر فخری وکیل پایه یک دادگستری و کارشناس مالی مالیاتی
این روزها وخصوصا در تیرماه هرسال، وکلای دادگستری همانند سایر مودیان مالیاتی، مکلفند فعالیت های حرفه ای و شغلی خود را به سازمان امورمالیاتی، اعلام وچنانچه درآمدی شناسایی کرده باشند، مالیات آن را براساس محاسباتی که در اظهارنامه مالیاتی به دست آمده است، پرداخت نمایند.
به موجب ماده ۹۳ قانون مالیات های مستقیم ( ق.م.م ) درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا عناوین دیگر در ایران تحصیل می نماید، پس از کسر معافیت های مالیاتی، مشمول مالیات بر مشاغل می باشد.
وکلای دادگستری، با توجه به ردیف ۵ از بند ب ماده ۹۶ ق.م.م، در زمره مشمولین بند ب ماده ۹۵ ق.م.م قرارمی گیرند و مکلف به نگهداری دفاتر درآمد و هزینه، مطابق نمونه ای که توسط سازمان امور مالیاتی کشور، تهیه می گردد، می باشند.
وکلای دادگستری، به موجب ماده ۱۰۰ق.م.م مکلفند، اظهارنامه مالیاتی فعالیت های شغلی خود را در یک سال مالیاتی طبق نمونه ای که وسیله سازمان امورمالیاتی کشور تهیه و در دسترس قرار می گیرد، تنظیم و حداکثر تا پایان تیرماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم نمایند.
ملاحظاتی در مورد اظهارنامه مالیاتی :
۱-حتما تاپایان تیرماه ۱۳۹۳ اظهارنامه مالیاتی مربوط به عملکرد شغلی سال ۱۳۹۲ را تکمیل و تسلیم اداره امور مالیاتی محل نمایید.
۲-اگر به هردلیلی ، امکان تسلیم حضوری اظهارنامه نباشد، می توانید از طریق پست سفارشی نسبت به تسلیم اظهارنامه اقدام نمایید. تاریخ تسلیم به پست، تاریخ تسلیم اظهارنامه محسوب می گردد.( ماده ۱۷۸ق.م.م).
۳-اکیدا توصیه می گردد، اظهارنامه را سفید تسلیم ننمایید، بلکه اطلاعات خواسته شده را مطابق مستندات، تکمیل نمایید. توصیه دیگر این که، اگر اظهارنامه را حضوری تسلیم می نمایید، حتما در اداره امور مالیاتی، ثبت و رسید دریافت نمایید.
۴-آخرین مهلت تسلیم اظهارنامه، روز سه شنبه سی و یکم تیرماه ۹۳ می باشد. عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر، موجب تعلق جریمه ای معادل چهل درصد مالیات متعلق می گردد و مشمول بخشودگی نمی شود. همچنین عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر، مودی را از برخورداری از معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م، که برای عملکرد سال ۹۲ مبلغ یکصد میلیون ریال می باشد، محروم می نماید.
۵-چنانچه پس از تسلیم اظهارنامه متوجه شدید در تنظیم اظهارنامه اشتباه محاسباتی رخ داده است، می توانید تا یک ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه نسبت به رفع اشتباه اقدام و اظهارنامه اصلاحی را تسلیم نمایید. در هرحال تاریخ تسلیم اظهارنامه مودی تاریخ تسلیم اظهارنامه اول می باشد.( تبصره ماده ۲۲۶ ق.م.م)
۶-در تنظیم اظهارنامه، بهتر است از کسانی که در این امر تبحر دارند، کمک بگیرید.
۷-در سال های اخیر، سازمان امور مالیاتی مقرر نموده است مودیان مالیاتی اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی تنظیم و تسلیم نمایند، به موجب دستورالعمل اخیر سازمان امور مالیاتی، ثبت الکترونیکی اظهارنامه به منزله تسلیم آن می باشد و نیازی به ارسال اظهارنامه کاغذی نیست. چنان چه به هر دلیلی نتوانستید اظهارنامه الکترونیکی تهیه و تسلیم نمایید، می توانید از اظهارنامه کاغذی استفاده نمایید. ادارات امور مالیاتی مکلفند اظهارنامه مالیاتی کاغذی را از مودی بپذیرند. در صورتی که ادارات امور مالیاتی، علی الرغم تکلیف قانونی به هر علتی از پذیرش اظهارنامه مالیاتی کاغذی خودداری کردند، بدون فوت وقت، اظهارنامه را از طرق پست سفارشی به اداره امور مالیاتی محل شغل و یا محل سکونت خود، ارسال نمایید.
۸-حتی اگر هیچ گونه درآمد شغلی هم نداشته باشید، باید اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر تسلیم نمایید، چرا که اگر به این تکلیف عمل نکنید، نمی توانید از معافیت های مقرر استفاده نمایید.
۹- وکلای دادگستری و کارآموزان وکالت، از نظرمقررات مالیاتی، یکسان در نظر گرفته شده اند.
نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی مربوط به وکلای دادگستری
پایان تیر ماه سال ۹۳ آخرین مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوط به عملکرد شغلی سال ۱۳۹۲ وکلا و کارآموزان وکالت می باشد. اظهارنامه مالیاتی، فرمی چاپی یا الکترونیکی است، که توسط سازمان امور مالیاتی به صورت رایگان در اختیار مودیان مالیاتی قرار می گیرد. اظهارنامه های عرضه شده با توجه به مشمولین ماده ۹۵ ق.م.م. محتوای اطلاعات خواسته شده، متفاوت خواهد بود. وکلای دادگستری ( کارآموزان وکالت در موضوع مالیات همانند وکلا هستند) از مشمولین بند ب ماده ۹۵ ق.م.م. بوده و بایستی از اظهار نامه مربوط به مشمولین بند ب استفاده نمایند.
اظهارنامه مالیاتی عرضه شده، اعم از الکترونیکی یا کاغذی، از دوبخش عمده تشکیل شده است، یکی مربوط به اطلاعات شخصی وهویتی مودی است و دیگری مربوط به اطلاعات مالی و درآمدی. در بخش مربوط به اطلاعات عمومی، مودی بایستی بر اساس اطلاعات خواسته شده جداول وستونهای مربوطه را تکمیل نماید. بخش مربوط به عملیات مالی، عمدتا شامل دوجدول می باشد، یکی جدول مر بوط به صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه و سود ناویژه است و دیگری مربوط به جدول محاسبه مالیات می باشد.
نحوه تکمیل جدول صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه :
این جدول شامل در آمدها و هزینه های شغلی وکیل می باشد که لازم است بر اساس درآمد سالانه، ستون های خواسته شده تکمیل گردد. برای تعیین درآمد حاصل از خدمات (ردیف ۲ جدول ) درصورتی که درآمد حق الوکاله قبلا محاسبه نموده اید، مبلغ محاسبه شده را در این ستون قید نمایید.
چنان چه درآمد حق الوکاله منحصربه ارقام مندرج در دفترچه تمبر مالیاتی است، دراین حالت ارقام مندرج در دفترچه تمبر مالیاتی مربوط به سال ۱۳۹۲ را جمع بزنید، سپس حاصل را در عدد ۲۰ ضرب و حاصل ضرب آن را هرچه شد در ستون مربوط به درآمد حاصل از ارائه خدمات قید نمایید. اگر غیر از حق الوکاله درآمد شغلی دیگری مانند حق المشاوره دارید، در ستون سایر درآمدها (ردیف ۴) بنویسید ( ضریب علی الرس حق الوکاله ۵۵درصد وحق المشاوره ۴۰درصد است). پس از تعیین درآمد شغلی، حاصل محاسبه درآمدها را در ستون جمع فروش و درآمدها، قید نمایید.
پس از ستون های مربوط به درآمد ها، ستون های مربوط به هزینه ها شروع می شود. در ستون های مربوط به هزینه ها، باتوجه به نوع هزینه هایی که متحمل شده اید، ستون های مربوطه را تکمیل نمایید. هزینه های انجام شده بایستی متناسب با درآمد شغلی مودی و مربوط به سال مورد رسیدگی و در اینجا سال ۹۲ باشد. پس از تکمیل ستون های مربوط به هزینه ها، ارقام آن ها را جمع زده، حاصل را در ستون مربوط به جمع خرید و هزینه ها قید نمایید.
ستون خرید ، مربوط به کالاها و لوازم مصرفی مربوط به شغل می باشد که در سال مورد رسیدگی خریداری شده است که بر اساس مستنداتی که دارید در ستون مربوط به خرید منعکس می نمایید. دو ستون دیگر تحت عنوان موجودی اول دوره و پایان دوره وجود دارد، چنان چه از پایان سال گذشته (سال ۹۱) موجودی کالا و لوازمی داشته اید، در ستون موجودی اول دوره منعکس نمایید. توجه داشته باشید این رقم باید در اظهارنامه سال گذشته به عنوان موجودی پایان دوره قید شده باشد. موجودی پایان دوره عبارت است از کالاها و لوازمی که در پایان سال ۹۲ موجود بوده و مصرف نشده است و بایستی بر اساس نرخ خرید در این ستون قید گردد.
حاصل عملیات فوق که منتهی به تعیین سود یا زیان ویژه می شود عبارت است از جمع در آمدها منهای هزینه ها و خرید بعلاوه موجودی اول دوره و منهای موجودی پایان دوره .
سود یا زیان ویژه که از حاصل عملیات فوق به دست آمده به ستون مربوطه در جدول محاسبه مالیات منتقل می شود.
جدول محاسبه مالیات :
این جدول، مربوط به نحوه محاسبه مالیات پس از کسر معافیت های مالیاتی و مالیات های پرداخت شده می باشد که به شرح زیر توضح داده می شود.
در این جدول موارد متعددی از معافیت های مالیاتی که خود آن ها نیز دارای جداولی است در نظر گرفته شده است که اغلب آنان در مورد وکلا موضوعیت پیدا نمی کند و هر یک از همکاران می توانند با توجه به نوع معافیت ارائه شده و در صورت مشمول بودن، ستون های مربوطه را تکمیل نمایند.
در این جدول ستون های مربوط به سود یا زیان ویژه، معافیت موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م، درآمد مشمول مالیات خالص، ستون مالیات مقرر، مالیات پرداخت یا انجام شده و در آخر ستون مانده مالیات تکمیل می گردد.
در ابتدا و در ستون مربوط به سود یا زیان ویژه، مانده بدست آمده از جدول مربوط به خلاصه وضعیت درآمد و هزینه ها، به این ستون منتقل می شود، سپس در ستون مربوط به معافیت موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م، مبلغ یکصد میلیون ریال به عنوان معافیت مالیاتی سال ۹۲ در ستون مربوطه قید می نمایید. حاصل کسر معافیت مالیاتی مذکور از سود یا زیان ویژه را در ستون درآمد مشمول مالیات خالص قید نمایید. در این حالت چنان چه حاصل محاسبات فوق مثبت باشد، یعنی درآمد مشمول مالیات خالص شناسایی شده باشد، با توجه به ماده ۱۳۱ ق.م.م. مالیات مقرر محاسبه و در ستون مربوط به مالیات مقرر منعکس نمایید و چنان چه معافیت دیگری مشمول مودی نباشد مالیات محاسبه شده در ستون مالیات قابل پرداخت قید می گردد.
ماده ۱۳۱ ق.م.م :
"نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ای می باشد به شرح زیر است :
تا میزان سی میلیون ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد
تا میزان یکصد میلیون ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد سی میلیون ریال به نرخ بیست درصد
تامیزان دویست و پنجاه میلیون ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد یکصد میلیون ریال به نرخ بیست وپنج درصد
تا میزان یک میلیارد ریال درآمد مشمول مالیات سالانه نسبت به مازاد دویست و پنجاه میلیون ریال به نرخ سی درصد
نسبت به مازاد یک میلیارد ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ سی و پنج درصد "
ستون دیگری تحت عنوان پرداخت های انجام شده ویا مالیات های پرداخت شده وجود دارد، که در این ستون ارقام قید شده در دفترچه تمبر مالیات که معادل ۵ درصد های پرداخت شده، می باشد، به انضمام پرداخت های دیگر در ستون مربوطه منعکس می شود.
در پایان چنان چه حاصل عملیات فوق دارای مانده مثبت باشد، بایستی هنگام تسلیم اظهارنامه پرداخت و یا ترتیب پرداخت آن داده شود.
مقررات مالیاتی ناظر به موسسات حقوقی:
مقررات مالیاتی ناظر به موسسات حقوقی و به طور کلی اشخاص حقوقی با آن چه که در مورد اشخاص حقیقی تعیین گردیده تفاوت اساسی دارد. به موجب تبصره ۱ ماده ۱۰۵ ق.م.م مالیات مربوط به فعالیت های انتفاعی اشخاص حقوقی از جمله موسسات حقوقی از ماخذ کل درآمد مشمول مالیات فعالیت انتفاعی آنها به نرخ ۲۵ درصد خواهد بود.
همچنین در اجرای ماده ۱۰۶ ق.م.م. مالیات اشخاص حقوقی حسب مورد از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی و یا از طریق علی الراس تشخیص می گردد. اشخاص حقوقی، مشمول بند الف از ماده ۹۵ ق.م.م می باشند که ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و کل بوده و بایستی برای هر سال مالیاتی و قبل از هرگونه ثبتی در آن، توسط مرجع ثبت شرکت ها پلمپ گردند.
اشخاص حقوقی نیز مکلفند اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالیاتی همراه با فهرست شرکا و حسب مورد میزان سهم الشرکه آن ها به اداره امور مالیاتی محل فعالیت اصلی شخص حقوقی تسلیم نمایند.
درصورتی که فعالیت موسسات حقوقی بدون توجه به فعالیت وکالتی شخص وکیل ثبت ونگهداری شده باشد، مشکل چندانی ندارد و مالیات آن باتوجه به فعالیت های انتفاعی وبه نرخ ۲۵ درصد محاسبه و پرداخت می گردد. مشکل درجایی است که فعالیت وکیل دادگستری در قالب موسسه حقوقی انجام می شود و وکیل نمی داند فعالیت وکالتی وی بایستی در چارچوب موسسه حقوقی ثبت ونگهداری شود و یا در قالب همان شخص حقیقی !
باتوجه به این که فعالیت وکالتی وکیل دادگستری قائم به شخص وکیل می باشد، لازم است چنین فعالیتی با درنظر گرفتن مقررات ناظر به اشخاص حقیقی، شناسایی و مالیات آن محاسبه گردد. اگر وکیل دادگستری فعالیت وکالتی خود را در قالب موسسه حقوقی انجام می دهد، ملزم است ضمن رعاایت مقررات ناظر به اشخاص حقوقی که در بالا به آن اشاره گردید، فعالیت های وکالتی خود را در دفاتر قانونی موسسه ثبت ونگهداری نماید. در این حالت دیگر نیازی به رعایت مقررات ناظر به اشخاص حقیقی از جمله نگهداری دفاتر درآمد وهزینه نمی باشد .درصورتی که وکیل دادگستری فعالیتهای وکالتی خود را در قالب موسسه حقوقی ثبت ونگهداری می نماید، در پایان سال مالی و یا سال مالیاتی فقط یک اظهارنامه مالیاتی تسلیم اداره امور مالیاتی می نماید و نیازی به تسلیم دو اظهارنامه نمی باشد مگر این که بخواهد بخشی از فعالیت وکالتی خود را در قالب موسسه و بخشی در قالب شخص حقیقی باشد که در این حالت بایستی برای هریک از دو شق فعالیت خود، اظهارنامه جداگانه تسلیم نماید.
اهم تفاوت های مالیاتی موسسات حقوقی و اشخاص حقیقی:
۱-مالیات موسسات حقوقی با نرخ ثابت ۲۵درصد محاسبه می گردد در حالی که نسبت به اشخاص حقیقی و با توجه به نرخ های موضوع ماده ۱۳۱ ق.م.م به صورت تصاعدی خواهد بود.
۲-موسسات حقوقی حق برخورداری از معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م که به عنوان مثال برای سال نود و دو یکصد میلیون ریال می باشد، را ندارند در حالی که اشخاص حقیقی می توانند از چنین معافیتی استفاده نمایند.
۳-اشخاص حقوقی و از جمله موسسات حقوقی ملزم به تهیه ترازنامه و حساب سود و زیان و نگهداری دفاتر روزنامه و کل که توسط اداره ثبت شرکت ها پلمپ می گردد هستند در حالی که اشخاص حقیقی ملزم به نگهداری دفاتر درآمد و هزینه می باشند. به طور کلی نگهداری دفاتر روزنامه و کل نسبت به دفتر درآمد وهزینه، پیچیده تر می باشد.
با احترام سنجر فخری وکیل پایه یک دادگستری و کارشناس مالی مالیاتی
