آیین نامه اجرایی درصد جانبازی
مصوب ۱۳۸۸/۹/۲۲
ماده ۱. در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف . جانباز: ایثارگرانی که در جریان تکوین و شکوفایی انقلاب اسلامی و حفظ و حراست از دستاوردهای ارزشمند آن از تعرض و تجاوز عوامل داخلی و خارجی و یا هر گونه حوادث مستقیم ناشی از آنها به اختلالات و نقصان های عارضی جسمی و روانی دچار شده یا بشوند و در نتیجه در روند زندگی فردی و اجتماعی با
محدودیت هایی مواجه شوند که شامل افراد زیر خواهند بود:
۱. کارکنان نیرو های مسلح (سپاه، ارتشی و نیروی انتظامی) اعم از پایور پیمانی، بسیجی، وظیفه، خرید خدمت، اعضای هیأت علمی و قراردادی.
۲. نیروهایی که توسط وزارت جهاد سازندگی به مناطق جنگی اعزام شده اند.
۳. سایر افرادی که مشمول بندهای (۱) و (۲) نمی باشند.
ب . درصد جانبازی: میزان آسیب دیدگی یا ناتوانی جسمی و روانی جانباز که توسط کمیسیون پزشکی تخصصی بنیاد شهید و امور ایثارگران یا شورا های پزشکی نیرو های مسلح و بر اساس مفاد جداول پیوست این آیین نامه که تأیید شده به مهر پیوست تصویبنامه هیأت وزیران است بر حسب درصد تعیین و در صورت لزوم، اصلاح می شود.
پ . بنیاد: بنیاد شهید و امور ایثارگران
ت . نیروهای مسلح: سازمان های نظامی و انتظامی شامل ستاد کل نیرو های مسلح، ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو های مسلح و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و سازمان های تابع و وابسته به آنها.
ث . کارکنان نیروهای مسلح: کسانی که مشمول قوانین و مقررات استخدامی نیرو های مسلح می باشند. کسانی که در مأموریت و یا همکاری با نیرو های مسلح مجروح می گردند، با آنان بر اساس احکام این آیین نامه رفتار خواهد شد.
ماده ۲. تمام درصدهای نهایی کمتر از پنج درصد ، معادل پنج درصد محسوب می گردد.
ماده ۳. شرایط احراز جانبازی به شرح زیر تعیین می شود:
۱. داشتن صورت سانحه معتبر از یگان مربوط مبنی بر مجروحیت یا مصدومیت فرد در منطقه حادثه، شامل مشخصات فردی، نوع حادثه، محلی و انواع جراحت و زمان مجروحیت (طبق فرم مشخص و واحد)
۲. وجود مدارک درمانی معتبر همزمان با وقوع حادثه منجر به مجروحیت
تبصره ۱. فرم صورت سانحه، موضوع بند (۱) ظرف یک ماه بعد از ابلاغ این آیین نامه با هماهنگی بنیاد توسط ستاد کل نیرو های مسلح ابلاغ می گردد.
تبصره ۲. در صورت عدم وجود مدرک معتبر همزمان، ارایه مدرک معتبر غیر همزمان که حاکی از مجروحیت یا مصدومیت افراد باشد با تأیید پزشکان معتمد بنیاد یا نیرو های مسلح قابل قبول می باشد.
تبصره ۳. فرم های صورت سانحه یا گواهی های مجروحیت تأیید شده از سوی مراجع ذی صلاح و نیرو های مسلح که برای افراد آسیب دیده قبل از ابلاغ این آیین نامه صادر شده است همچنان به عنوان مدرک معتبر شناخته می شود.
ماده ۴. شرایط احراز ضایعات اعصاب و روان به شرح زیر تعیین می شود:
۱. ارائه صورت سانحه، گواهی مجروحیت اعصاب و روان (موج انفجار) همزمان با مجروحیت توسط یگان مربوط.
۲. ارائه آمار و مدارک معتبر همزمان با مجروحیت اعصاب و روان توسط ستاد کل نیرو های مسلح.
۳. در خصوص افراد فاقد صورت سانحه یا مدارک همزمان، ارائه مدارک پزشکی مبنی بر درمان ضایعات اعصاب و روان حداکثر تا دو سال پس از حادثه در جبهه یا مناطق عملیاتی.
۴. در خصوص مجروحیت مناطق غیر عملیاتی و غیرنظامی، از کار افتادکی اعصاب و روان فقط در صورتی احراز می گردد که همزمان با مجروحیت جسمی متوسط یا شدید باشد.
تبصره ستاد کل نیرو های مسلح مکلف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این آیین نامه، ضوابط و شاخص های تعیین آسیب های اعصاب و روان و اختلالات شنوایی ناشی از جنگ یا مأموریت های رزمی را تهیه و ابلاغ نماید. پس از ابلاغ مذکور تعیین درصد جانبازی در شوراها یا کمیسیون های پزشکی مربوط مطابق ضوابط یاد شده خواهد بود.
ماده ۵. شرایط احراز مجروحیت شیمیایی به شرح زیر تعیین می شود:
۱. گواهی حضور در مناطق و مکان های آلوده یا گواهی مجروحیت.
۲. تأیید از طریق روش های کلینیکی و پاراکلینیکی لازم.
ماده ۶. احراز مجدد مجروحیت برای جانبازانی که تا قبل از ابلاغ این آیین نامه، مجروحیت و جانبازی آنان محرز گردیده است، نیاز نمی باشد ، مگر مواردی که حسب تقاضای مراجع قانونی نیاز به بررسی مجدد داشته باشد .
ماده ۷. احراز مجروحیت جانبازی کارکنان نیرو های مسلح بر عهده کمیسیون های مربوط در قوانین و مقررات نیرو های مسلح و احراز مجروحیت جانبازی بسیجیان بر عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و احراز مجروحیت سایر افراد بر عهده بنیاد می باشد.
ماده ۸. در صورت اختلاف نظر بین بنیاد و نیرو های مسلح در تعیین احراز جانبازی، مراتب در کمیسیون مشترک طبق گردشکار شماره ۵۱۷۳ مورخ ۱۳۶۹/۱۱/۱۱ ستاد کل نیروهای مسلح بررسی و تعیین تکلیف نهایی می گردد.
ماده ۹. کمیسیون پزشکی تخصصی بنیاد و کمیسیون یا شوراهای پزشکی نیروهای مسلح به عنوان مراجع قانونی مکلفند جانبازان کشوری و لشکری را برابر درخواست آنان حسب مورد بر اساس این آیین نامه برای بار اول تعیین درصد نمایند و در مراحل بعد طبق مفاد ماده (۶) اقدام خواهد شد.
ماده ۱۰. در صورتی که با اعمال این آیین نامه، درصد جانبازی فردی کاهش یابد، درصد قبلی وی به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۱. ملاک درصد جانبازی توسط شورای پزشکی بر اساس تعیین درصد از کارافتادگی موضوع جداول پیوست این آیین نامه که تأیید شده به مهر پیوست تصویبنامه هیأت وزیران است، تعیین می شود.
ماده ۱۲. کمیسیون ها و یا شوراهای پزشکی بنیاد و نیروهای مسلح می توانند بر اساس نیاز نسبت به تشکیل کمیسیون های پزشکی مشورتی اقدام نمایند: نظریه این کمیسیون ها پس از تأیید در کمیسیون ها یا شوراهای عالی ملاک عمل می باشد.
ماده ۱۳. به تمام ضایعات در صورت عدم تثبیت و احتمال بهبودی در طول مدت دو سال اولیه بعد از مجروحیت درصد موقت داده می شود و بعد از مدت یاد شده در هر حال درصد دائمی به جانباز تعلق می گیرد و در مدت مذکور از مزایا و تسهیلات مربوط برخوردار می شوند.
ماده ۱۴. در نیروهای مسلح ملاک ارشدیت و اخذ سنوات جانبازی، صرفاً بر اساس درصد دائمی خواهد بود.
ماده ۱۵. خدمات و تسهیلاتی که فقط یک بار در طول عمر به جانبازان تعلق می گیرد، صرفاً بر اساس درصد دائمی خواهد بود.
ماده ۱۶. به عوارض جانبی مستقیم و ثانویه ناشی از مجروحیت طبق این آیین نامه، درصد از کار افتادگی تعلق می گیرد.
ماده ۱۷. در صورت اعتراض فرد نسبت به عدم احراز جانبازی و یا اعتراض جانباز به درصد تعیین شده توسط کمیسیون یا شوراهای پزشکی، حسب مورد طبق قوانین و مقررات مربوط در نیرو های مسلح و بنیاد رسیدگی خواهد شد.
ماده ۱۸. در صورت اعلام نظر یا صدور رأی توسط مراجع قانونی مبنی بر تخلف در سیر مرا حل رسیدگی و تعیین احراز یا درصد از کارافتادگی، موضوع در شورای تجدید نظر قابل رسیدگی خواهد بود.
ماده ۱۹. جهت تعیین درصد جانبازی از دو معیار آسیب (Impairment) و ناتوانی (Disability) استفاده می شود. کدهایی که با حرف (D) در قسمت تخصصی آیین نامه مشخص شده اند، مربوط به ناتوانی و کدهایی که با حرف (I) مشخص شده اند، مربوط به آسیب می باشد.
تبصره ۱. در تعیین درصد جانبازی، اصل بر ایجاد ناتوانی ایجاد شده توسط تروما است و در صورتی که یک تروما باعث ناتوانی نشود به آسیب وارد شده درصد تعلق می گیرد. (به طور مثال در صورتی که یک حادثه باعث شکستگی استخوان شده و همراه با کوتاهی اندام و محدودیت حرکات مفاصل شود به کوتاهی اندام و محدودیت حرکات مفاصل درصد تعلق می گیرد و شکستگی درصد ندارد ولی اگر شکستگی باعث کوتاهی یا محدودیت حرکات مفاصل نشود به شکستگی بهبود یافته درصد آسیب (I) تعلق می گیرد.
تبصره ۲. برای جلو گیری از همپوشانی ناتوانی ها (پیرامید) در تعیین درصد کلیه ضایعات در اندام های مختلف که باعث یک نوع ناتوانی می شوند فقط یک بار محاسبه می گردند (به طور مثال مشکلات گفتاری در آسیب مغزی و آسیب گوش و حلق و بینی)
ماده ۲۰. در صورتی که ناتوانی های ایجاد شده در جانباز بیش از یک ناحیه از بدن باشد، درصد کلی وی طبق روش های زیر محاسبه می گردد:
الف . ناتوانی موجود در اندام های موازی(به طور مثال هر دو دست و یا هر دو پا) با یکدیگر جمع جبری
می شوند .
مثال: درصد کلی اندام فوقانی = درصد محاسبه شده دست چپ + درصد محاسبه شده دست راست .
تبصره ناتوانی های مربوط به کاهش دید در هر دو چشم و کاهش شنوایی در هر دو گوش طبق جداول مربوط محاسبه می شود .
ب . جمع کلی درصد از کار افتادگی در یک اندام به روش زیر محاسبه می گردد و حداکثر تا از دست رفتن کامل کارآیی یک اندام قابل قبول می باشد.
توضیح: ®۱ ، ®۲، ۳® و… به ترتیب مربوط به درصدهای متعلقه به یک اندام به ترتیب از بالاترین میزان تا پایین ترین آن می باشد .
P=
ج . جمع کلی درصد از کارافتادگی در ارگان های متعدد به روش زیر محاسبه می گردد:
توضیح: (P۳)(P۲)(P۱) و… به ترتیب مربوط به درصدهای متعلقه می باشد.
۰۰۰(۴P.۱)(۳P.۱)(۲P.۱)(۱P.۱).۱P=۱۰۰(درصد کلی جانباز)
د . درصد های مربوط به آسیب (I) در ارگان های متعدد بر اساس فرمول تجمیع در یک ارگان (بند ب) محاسبه و سپس درصد نهایی مربوط به آسیب محاسبه می گردد. سپس درصد نهایی آسیب با درصد های مربوط به ناتوانی در اندام های متعدد بر اساس فرمول تجمیع (بند ج) جمع و درصد نهایی جانبازی محاسبه می شود.
تبصره درصدها مضربی از (۵) می باشند، لذا چنانچه در محاسبه اولیه مضربی از (۵) نشود با استفاده از روش گرد کردن تبدیل به مضربی از (۵) خواهد شد.
مثال: اگر درصد کلی جانباز سی و سه شش دهم درصد و یا سی و دو و پنج دهر درصد باشد به سی و پنج درصد گرد می شود و یا اگر درصد کلی فرد سی و یک و هفت دهم درصد یا سی و دو و چهار دهم درصد باشد به سی درصد گرد می گردد.
ماده ۲۱. در مورد آزادگان به ازای سال های اسارت برای ضایعات غیر اختصاصی غیر تروماتیک (اعم از جسمی و روانی) طبق روش زیر درصد جانبازی محاسبه و منظور می گردد:
برای سال اول اسارت دوازده درصد و از سال دوم به بعد هر سال چهار درصد یا هر سه ماه یک درصد اضافه
می گردد.
تبصره ۱. ضایعات جسمی تروماتیک آزادگان در صورتی که مدارک درمانی مستند (همزمان و یا در طول یک سال پس از آزادی از اسارت) داشته باشند با درصد ناشی از سال های اسارت طبق ضابطه بند«ج» ماده (۲۰) جمع
می شود .
تبصره ۲. ضایعات جسمی و روانی قبل و بعد از اسارت منطبق بر مصادیق جانبازی بر اساس ضابطه تجمیع (ماده ۲۰ ) قابل محاسبه می باشد.
تبصره ۳. میزان درصد جانبازی موضوع این ماده در هر حال از حداکثر مبنای تعیین شده در جداول پیوست این آیین نامه تجاوز نخواهد کرد.
ماده ۲۲. تشخیص از کارافتادگی کلی جانبازان مشمول حالت اشتغال و سایر مقررات مرتبط به جانبازان مطابق آیین نامه ها و دستورالعمل های مربوط می باشد.
ماده ۲۳. اجرای این آیین نامه در نیرو های مسلح منوط به کسب مجوز از فرماندهی معظم کل قوا می باشد.
این تصویبنامه در تاریخ ۱۳۸۹/۱/۷ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
محمدرضا رحیمی – معاون اول رییس جمهور
