آیین‌نامه اجرایی بند الف ماده ۵۲ قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران
وزارت راه و شهرسازی – وزارت کشور – بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
سازمان برنامه و بودجه کشور – بنیاد مسکن انقلاب اسلامی – آستان قدس رضوی
سازمان اوقاف و امور خیریه
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۳/۱۱/۱۰ به پیشنهاد شماره ۱۳۰۱۸۴/۱۰۰/۰۲ مورخ ۱۴۰۳/۸/۲۰ وزارت راه و شهرسازی و به استناد بند (الف) ماده (۵۲) قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳، آیین نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱- در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
۱- قانون: قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳
۲- طرح: طرح کلید به کلید واحدهای بافت فرسوده موضوع بند (الف) ماده (۵۲) قانون
۳- وزارت: وزارت راه و شهرسازی
۴- اداره کل: ادارات کل راه و شهرسازی استان ها
۵- سازمان: سازمان ملی زمین و مسکن
۶- شرکت: شرکت بازآفرینی شهری ایران
۷- شرکت عمران: شرکت مادر تخصصی عمران شهرهای جدید
۸- صندوق: صندوق ملی مسکن
۹- شهرداری: شهرداری های شهرهای دارای محدوده مصوب بافت فرسوده
۱۰ – دستگاه مجری: سازمان شرکت شرکت عمران صندوق شهرداری
۱۱- بافت فرسوده: مناطقی از شهر که در طی سالیان گذشته، عناصر متشکله آن اعم از تأسیسات روبنایی، زیربنایی، ابنیه، مستحدثات، خیابان ها و دسترسی ها، دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان این مناطق، با مشکلات ناشی از این مسأله مواجه می باشند.
۱۲- محدوده: مناطق مصوب بر اساس ماده (۲) این آیین نامه
۱۳- متقاضی: مالکان اراضی یا عرصه و اعیان املاک بافت های فرسوده که ملک آنها در محدوده واقع شده و درخواست معاوضه در طرح با املاک تحت مالکیت وزارت را دارند.
۱۴- قیمت کارشناسی: قیمت مندرج در گزارش کارشناسی موضوع قانون کارشناسان رسمی دادگستری مصوب ۱۳۸۱.
۱۵- طرح مصوب: طرح های احیا بهسازی و نوسازی موضوع بند (ج) ماده (۲) قانون حمایت از احیا بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری مصوب ۱۳۸۹
۱۶- عوض: املاک و واحدهای واقع در محدوده که پس از توافق وزارت/اداره کل با متقاضی در فرآیند طرح و در چهارچوب این آیین نامه به وزارت انتقال قطعی می یابد.
۱۷- معوض: املاک و واحدهای نوساز (با عمر کمتر از (۱۰) سال) تحت مالکیت وزارت که پس از توافق به متقاضی واگذار و سپس انتقال قطعی می یابد.
۱۸- سامانه: سامانه ارائه تسهیلات بافتهای فرسوده به آدرس Facility.udrc.ir .
۱۹- ستاد بازآفرینی استان: ستادهای متناظر استانی ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدوده ها و محله های هدف برنامه های احیا بهسازی و نوسازی موضوع تبصره بند (۲) تصویب نامه شماره ۴۸۶۰۱/۷۴۹۰۰هـ مورخ ۱۳۹۳/۷/۲.
ماده ۲- محدوده های دارای اولویت اقدام بر اساس مصوبه شماره ۱۱۷/۳۰۰ مورخ ۱۴۰۰/۰۴/۲۶ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، در چهارچوب طرح های مصوب شهری و برنامه عملیاتی سالانه ابلاغی شرکت، ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین نامه، به پیشنهاد ستاد بازآفرینی استان از سوی شرکت تأیید و توسط اداره کل در سامانه بارگذاری می شود.
تبصره ۱- محدوده های بلافصل و مجاور محل وقوع املاک معوض وزارت در اولویت اصلی اجرای طرح میباشند.
تبصره ۲- بازنگری در محدوده ها یا انتخاب و معرفی محدوده های جدید از سال دوم اجرای قانون امکان پذیر خواهد بود.
تبصره ۳ – تعهدات ایجاد شده در اجرای بند (ث) تبصره (۱۱) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، در اولویت اقدام مطابق این آیین نامه می باشد.
ماده ۳ – در فرآیند اجرای طرح، صرفاً به معاوضه آن دسته از املاک و واحدهای واقع در محدوده اقدام می شود که شش دانگ مالکیت آنها منتقل شود. انتقال قطعی مالکیت به صورت هم زمان و پس از تسویه حساب صورت می پذیرد.
ماده ۴- جهت تشویق مالکان به مشارکت در نوسازی بافت های فرسوده، دستگاه مجری مجاز است در فرایند معاوضه ملک متقاضی (عوض) با املاک خود (معوض)، در قیمت کارشناسی معوض برای کلیه کاربریها به میزان چهل درصد (۴۰%) تخفیف اعمال نماید و یا املاک متقاضی (عوض) را برای کاربری مسکونی به میزان چهل درصد (۴۰%) بیش از قیمت کارشناسی محاسبه نماید. در اجرای طرح، صرفاً در صورت دارا بودن یکی از شرایط زیر، از روش اعمال چهل درصد (۴۰%) تخفیف بر معوض استفاده می گردد. در سایر موارد از روش محاسبه به میزان چهل درصد (۴۰%) بیش از قیمت کارشناسی ،عوض استفاده می شود:
۱- جمع مساحت زمین پلاک های عوض بعد از توافق مالکان جهت تجمیع، حداقل معادل حد نصاب تفکیک مسکونی محل وقوع ملک باشد.
۲- عوض، تک پلاک های پراکنده در محدوده باشد که تملک آنها توسط دستگاه مجری موجب اجرای سرانه های خدماتی شهری یا بازگشایی معبر بر اساس طرح مصوب شود. مالکان این پلاک ها موظفند جهت برخورداری از روش اعمال چهل درصد (۴۰%) تخفیف بر معوض، ظرف یک سال از زمان تصویب محدوده و تأمین و معرفی معوض (هر کدام که متأخر باشد)، درخواست خود را در سامانه ثبت نمایند و ادارات کل جهت اخذ تأییدیه نسبت به ارسال این درخواست به دستگاه مجری اقدام نمایند. عدم پاسخ نفیاً یا اثباتاً توسط دستگاه مجری ظرف یک ماه به منزله تأیید است.
۳- کلیه پلاک های واقع در محدوده های مصوب دارای اولویت اول (براساس مصوبه شماره ۱۱۷/۳۰۰ مورخ ۱۴۰۰/۴/۲۶ شورای عالی معماری و شهرسازی ایران) که مساحت آنها بیشتر از حداقل نصاب تفکیک مسکونی محل وقوع ملک باشد و مالکان این پلاک ها درخواست خود را ظرف یک سال از تصویب محدوده یا تخصیص معوض هر کدام که متأخر باشد در سامانه ثبت نمایند.
تبصره – دستگاه مجری مجاز است در صورت درخواست متقاضی با رعایت ماده (۴۷) قانون محاسبات عمومی کشور مصوب ۱۳۶۶ نسبت به تقسیط حداکثر بیست و پنج درصد (۲۵%) ما به التفاوت ارزش محاسباتی عوض و معوض با نرخ سود تسهیلات مبادله ای مصوب هیئت عالی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ظرف سه سال اقدام نماید.
ماده ۵- انتقال اسناد عوض و معوض به شرح زیر انجام می شود:
۱- در صورت تسویه حساب نهایی به صورت نقدی، انتقال سند عوضین به صورت هم زمان انجام می شود.
۲- در صورت تقسیط ما به التفاوت هم زمان با انتقال سند ملک متقاضی به نام دستگاه مجری، سند معوض به نام متقاضی منتقل و هم زمان به نفع دستگاه مجری در رهن بانک مسکن قرار می گیرد. بانک مسکن مکلف است با اخذ تضامین لازم نسبت به تقسیط ما به التفاوت برابر شرایط اعلامی دستگاه مجری اقدام و اقساط دریافتی را در چهارچوب توافقات فی مابین به حساب دستگاه مجری واریز نماید. در غیر این صورت با اخذ سفته یا چک بابت اخذ ما به التفاوت، قرارداد واگذاری معوض با متقاضی منعقد و پس از تسویه حساب نهایی اقساط سند مالکیت به نام متقاضی منتقل میگردد.
۳- قیمت کارشناسی معوض قابل پذیرش در طرح، باید حداکثر دو برابر قیمت کارشناسی عوض باشد.
۴- در صورت نیاز به پرداخت مابه التفاوت به متقاضی، منابع مورد نیاز از محل منابع مصوب مربوط تأمین و پرداخت می گردد.
۵- قیمت کارشناسی بین عوض و معوض توسط کارشناس منتخب طرفین تعیین و هزینه کارشناسی به صورت مساوی به عهده طرفین میباشد و در صورت عدم تفاهم، توسط هیئت کارشناسی تعیین میگردد و هزینه کارشناسی به عهده طرف معترض به کارشناسی اولیه (یک نفره) می باشد.
۶- دستگاه مجری مجاز است با اخذ سفته/چک از متقاضی رأساً کل حق الزحمه کارشناسی را پرداخت و قبل از انتقال عوضین در دفترخانه نسبت به دریافت یا تسویه هزینه کارشناسی (سهم متقاضی) اقدام نماید.
۷- به منظور تأمین واحدهای ساخته شده به عنوان معوض در محدوده های هدف یا در مجاورت آنها برای استفاده در طرح، به دستگاه مجری اجازه داده می شود نسبت به تهاتر اراضی خود با واحدهای ساخته شده بانک مسکن، شهرداری ها، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سایر نهادهای عمومی غیر دولتی و قیمت کارشناسی با رعایت ترتیبات بند (۵) این ماده اقدام نماید.
۸- نمونه قرارداد واگذاری املاک به مالکین در راستای اجرای طرح، باید ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، از سوی وزارت ابلاغ گردد.
ماده ۶- برای اجرای طرح در املاک وقفی و آستان قدس رضوی و آستان سایر بقاع متبرکه، با توافق وزارت و سازمان اوقاف و امور خیریه و آستان قدس رضوی و آستان سایر بقاع متبرکه در چهارچوب این آیین نامه اقدام می شود.
ماده ۷- وزارت مجاز است در مواردی که معوض طرح، زمین باشد جهت احداث مسکن توسط متقاضی در زمین معوض نسبت به معرفی متقاضی برای دریافت تسهیلات ودیعه مسکن و تسهیلات ساخت خود مالکی با اولویت از محل ماده (۴) قانون جهش تولید مسکن مصوب ۱۴۰۰ اقدام نماید.
ماده ۸- شهرداری ها مکلفند معادل ارزش ریالی عوض که در سرانه های خدمات شهری و یا بازگشایی معابر (سهم شهرداری) استفاده می شوند را در قالب یکی از روش های نقدی و یا تهاتر با مطالبات شهرداری از بابت تبصره (۶) ماده واحده قانون نحوه تقویم ابنیه، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری ها مصوب سال ۱۳۷۰ و سایر موضوعات مورد توافق با وزارت یا دستگاه مجری پرداخت یا تهاتر نمایند.
ماده ۹- دستگاه مجری مجاز است در راستای ساماندهی محدوده های هدف با تأکید بر تأمین بخشی از واحدهای مورد نیاز به عنوان معوض در اراضی مناسب خود، نسبت به واگذاری مدیریت اجرایی به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شهرداری ها در قالب توافق نامه اقدام نماید.
ماده ۱۰- وزارت مکلف است در راستای اجرای طرح نسبت به تخصیص حداقل پنج درصد (۵%) از خالص مسکونی اراضی الحاقی به شهرها در صورت وجود متقاضی، اقدام نماید.
محمدرضا عارف
معاون اول رئیس جمهور
