آیین‌­نامه حمایت از نخبگان ایرانی

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

وزارت صنعت، معدن و تجارت ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ـ وزارت اطلاعات

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ـ وزارت راه و شهرسازی ـ وزارت امور خارجه

سازمان برنامه و بودجه کشور ـ سازمان اداری و استخدامی کشور

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش­‌بنیان رئیس­‌جمهور

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

مرکز بررسی­های استراتژیک ریاست جمهوری ـ بنیاد ملی نخبگان

دبیرخانه شورای­عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی

هیئت وزیران در جلسه ۷/۱۲/۱۴۰۱ به پیشنهاد شماره ۱۱۵۲۷۷ مورخ ۳۰/۶/۱۴۰۱ مرکز بررسی­های استراتژیک ریاست جمهوری و به استناد اصل یکصد و سی هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه حمایت از نخبگان ایرانی را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین­‌نامه حمایت از نخبگان ایرانی

ماده۱ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

۱ـ  وزارتین: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.

۲ـ معاونت: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس­ جمهور.

۳ـ بنیاد: بنیاد ملی نخبگان.

۴ـ نخبگان: اشخاص مورد تأیید بنیاد ملی نخبگان بر اساس ماده (۴) اساسنامه بنیاد و آیین‌نامه مربوط.

۵ ـ دانشگاه: هر یک از دانشگاه­‌ها و مؤسسات آموزش­‌عالی و پژوهشی اعم از دولتی و غیردولتی دارای مصوبه از شورای گسترش وزارتین و سایر مراجع قانونی و حوزه‌های علمیه دارای مجوز از شورای گسترش حوزه­‌های علمیه.

۶ ـ دستگاه اجرایی: دستگاه‌های اجرایی ذیل قوه مجریه مذکور در ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی،‌ اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.

۷ـ شبکه آزمایشگاهی: شبکه ملی آزمایشگاهی کشور که در چهارچوب مصوبات شورای­عالی علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می­کند.

ماده۲ـ به منظور حمایت از پژوهش­های نخبگان و ارتقای عملکرد و تأثیرگذاری ایشان، پژوهانه استفاده از خدمات شبکه آزمایشگاهی به نخبگان اعطا می­‌شود. شیوه­‌نامه نحوه اعطای پژوهانه خدمات آزمایشگاهی نخبگان توسط بنیاد با همکاری وزارتین و معاونت تهیه و ابلاغ می­گردد.

ماده۳ـ وزارتین موظفند با همکاری بنیاد و در چهارچوب مصوبات شورای­عالی انقلاب فرهنگی، زمینه پذیرش رتبه­‌های برتر آزمون متمرکز (کنکور) سراسری را تا مقطع تحصیلی دکتری در رشته­‌های گروه علوم پایه و علوم انسانی و برگزیدگان مسابقات علمی (المپیادهای) دانش­آموزی را تا مقطع تحصیلی دکتری در رشته­‌های گروه علوم پایه و علوم انسانی در دانشگاه‌های برتر و اعطای راتبه علمی(بورس) عضویت هیئت علمی در دانشگاه­‌ها برای جذب برگزیدگان مسابقات علمی (المپیادهای) دانش­آموزی را در چهارچوب قوانین و مقررات فراهم نمایند.

تبصره۱ـ پذیرش و ورود به مقاطع بالاتر و جذب در قالب عضویت هیئت علمی موضوع این ماده منوط به تأیید صلاحیت­های عمومی مطابق قوانین و مقررات است.

تبصره۲ـ شیوه‌نامه ارزیابی مستمر و احراز امتیازهای آموزشی، پژوهشی و فرهنگی و ادامه تحصیل در هر یک از مقاطع مذکور و اعطای راتبه علمی (بورس) عضویت هیئت علمی موضوع این ماده توسط بنیاد و با همکاری وزارتین تدوین و ابلاغ می­‌شود.

ماده۴ـ به منظور ارتقای مشارکت نخبگان در توسعه علم و فناوری و حل چالش­‌های فناورانه ملی و جذب ایشان در بنگاه­‌های اقتصادی کشور، طرح اشتغال (۱۰۰۰) نخبه در سال مشتمل بر موارد زیر اجرا می­‌شود:

۱ـ معاونت با همکاری وزارتخانه­ های صنعت، معدن و تجارت و ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است (۱۰) طرح (پروژه) ملی، توسعه­ای، امید آفرین و تحول­ ساز پیشران تحقیق و توسعه در حوزه فناوری­های نوین با اولویت هوش مصنوعی، فناوری­های نوین رقومی (دیجیتال)، زیست فناوری و دارویی، رایانش کوانتومی، پزشکی بازساختی و امنیت غذایی مرتبط با رفع نیازهای کشور را با مشارکت بنگاه‌های اقتصادی تهیه و به شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان ارایه دهد.

۲ـ با تصویب شورا حداقل بیست درصد (۲۰%) منابع مورد نیاز طرح (پروژه)­های پیشران در قالب حمایت­های دولتی از سوی معاونت مشروط به تحقق اشتغال نخبگان تأمین می­‌شود. سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است منابع مورد نیاز اجرای این برنامه را از محل منابع در اختیار معاونت در قالب لوایح بودجه­‌های سنواتی پیش­‌بینی نماید.

۳ ـ هزینه­‌کرد شرکت­های مجری در قالب آیین ­نامه‌های اجرایی بندهای (ب) و (ت) ماده (۱۱) قانون جهش تولید دانش‌­بنیان موضوع تصویب­نامه­ های شماره ۱۱۷۲۰۵/ت۶۰۰۲۳هـ مورخ ۴/۷/۱۴۰۱ و شماره ۱۵۲۷۵۵/ت۶۰۳۸۴هـ مورخ ۲۳/۸/۱۴۰۱ مشمول حمایت­های مالیاتی می­‌شود.

ماده۵ ـ با هدف استفاده از ظرفیت علمی و حرفه‌ای متخصصین و نخبگان ایرانی خارج از کشور در مراکز علمی، فناوری و صنعتی داخلی و فراهم نمودن شرایط مناسب جهت توسعه فناوری‌های نوظهور و پیشرفته در کشور، معاونت موظف است با همکاری بنیاد، برنامه جامع حمایت از همکاری و جذب نخبگان و متخصصین ایرانی خارج از کشور را با هدف جذب و همکاری سالانه (۱۰۰۰) نفر از این متخصصین و مشتمل بر موارد زیر تدوین نماید:

۱ـ معاونت با همکاری بنیاد و وزارتین ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، دستورالعمل مربوط به اوصاف دانش‌آموخته برجسته، دانشگاه‌های مورد قبول بین‌المللی و چگونگی انتخاب افراد مشمول جهت جذب در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش­‌عالی و پژوهشی را تدوین و ابلاغ می‌نماید. سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است سالیانه (۲۰۰) ردیف مجوز استخدام عضو هیئت علمی مورد نیاز این بند را تأمین نماید.

۲ـ به منظور فراهم شدن بسترهای اشتغال، کارآفرینی و جذب متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم در بخش خصوصی، معاونت موظف است طرح‌ شناسایی و جذب متخصصین ایرانی خارج از کشور را با هدف راه­اندازی سالانه حداقل (۵۰) شرکت دانش‌بنیان و واحدهای فناور مستقر در پارک‌های علم و فناوری و اشتغال نخبگان در این کسب و کارها، ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه تدوین و به تصویب شورای راهبری فناوری­ها و تولیدات دانش­بنیان برساند.

۳ـ سازمان برنامه و بودجه کشور به پیشنهاد معاونت منابع مورد نیاز این ماده را در بودجه سالیانه معاونت پیش‌بینی خواهد کرد.

ماده۶ ـ معاونت موظف است با همکاری وزارتخانه­‌های اطلاعات و امور خارجه ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین­نامه، استفاده از خدمات آموزشی، پژوهشی و فناوری نخبگان ایرانی که خود یا خانواده آنها دارای تابعیت دیگری هستند را با رعایت ملاحظات صیانتی در داخل کشور تدوین و جهت سیر مراحل تصویب به مراجع ذی‌صلاح ارایه نماید.

ماده۷ـ با هدف تسهیل و راه‌اندازی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و فناور توسط نخبگان و متخصصان ایرانی داخل و خارج از کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی موظف است با همکاری معاونت نسبت به کمک به ایجاد، راه‌اندازی و تأسیس شرکت، ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی و پارک‌های علم و فناوری توسط نخبگان در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید و فرایندهای سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه و تسهیلات و اخذ مجوزهای آنها را تسهیل کند.

ماده۸ ـ با هدف تأمین مسکن نخبگان در سراسر کشور:

۱ـ در چهارچوب قانون جهش تولید مسکن ـ مصوب ۱۴۰۰ ـ نخبگان و سرآمدان علمی فاقد مسکن در اولویت برخورداری از مزایای قانون می‌باشند.

تبصره ـ وزارت راه و شهرسازی مکلف است با همکاری دانشگاه­‌ها و مراکز آموزش­ عالی و بنیاد، زمین مورد نیاز برای تأمین مسکن نخبگان و سرآمدان علمی را در چهارچوب قانون جهش تولید مسکن ـ مصوب ۱۴۰۰ ـ فراهم نماید.

۲ـ در چهارچوب مصوبات شورای پول و اعتبار، نخبگان فاقد مسکن فارغ­التحصیل یا دانشجوی تحصیلات تکمیلی نیز مشمول تسهیلات خرید یا ساخت مسکن و همچنین تسهیلات ودیعه مسکن مشابه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها می‌شوند.

تبصره ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است با همکاری بنیاد نسبت به اجرایی‌سازی این ماده و ارایه مقررات مرتبط با آن برای تصویب در مراجع ذی‌ربط اقدام نماید.

ماده۹ـ به منظور توسعه حمایت‌های بیمه‌ای از نخبگان:

۱ـ بنیاد مجاز است از نخبگان فاقد بیمه متقاضی بهره‌مندی از حمایت‌های بیمه‌ای با رعایت قوانین و مقررات تا حداکثر هفتاد درصد (۷۰%) حق بیمه افراد مشمول در قالب کمک هزینه پوشش بیمه­ای نخبگان، حمایت نماید.

تبصره ـ امتیاز مقرر در این ماده شامل پوشش درمانی نخبگان و افراد تحت تکفل وی نیز می‌باشد.

۲ـ بنیاد مجاز است نسبت به ارایه کمک هزینه حمایت از پوشش بیمه تکمیلی برای نخبگان برخوردار از بیمه‌های پایه اقدام نماید.

ماده۱۰ـ به منظور تحقق مرجعیت علمی و حمایت از دانشمندان برتر کشور و سرآمدان علمی، بنیاد مکلف است طرح حمایت از سرآمدان علمی کشور را مشتمل بر موارد زیر تدوین نماید:

۱ـ حمایت­ها

الف ـ ارایه تسهیلات ویژه سرآمدان علمی با تصویب شورای پول و اعتبار.

ب ـ اعطای پژوهانه آزمایشگاهی و پژوهشی.

پ ـ کمک هزینه سفرهای تحقیقاتی، علمی و زیارتی داخلی و خارجی.

ت ـ کمک هزینه ثبت اختراعات با کیفیت در مراجع معتبر بین‌المللی.

ث ـ اعتبارات تشویقی برای انتشارات برجسته علمی.

ج ـ حمایت از پوشش بیمه عمر و زندگی و سایر بیمه‌های مورد نیاز سرآمدان علمی.

چ ـ اعطای پایه تشویقی در چهارچوب مصوبات وزارتین.

۲ـ سالانه (۲۰۰) نفر از سرآمدان علمی کشور در این برنامه از حمایت‌های بنیاد بهره‌مند می‌شوند.

۳ـ بنیاد با همکاری معاونت و وزارتین، دستورالعمل ارزیابی و شناسایی سرآمدان علمی موضوع این ماده را تهیه و ابلاغ می‌نماید.

ماده۱۱ـ وزارتین موظف هستند با همکاری بنیاد و سازمان اداری و استخدامی کشور سالانه معادل بیست درصد (۲۰%) از ظرفیت جذب اعضای هیئت علمی خود در دانشگاه و همچنین مؤسسات پژوهشی وابسته به دستگاه‌های اجرایی را به نخبگان اختصاص دهند. این افراد در قالب قرارداد پیمانی یکساله جذب می­شوند و در مدت مذکور فرآیند جذب مشتمل بر گزینش علمی و عمومی آنها در چهارچوب ضوابط معمول انجام می‌گیرد.

ماده۱۲ـ به منظور جذب و نگهداشت نخبگان و استفاده بهینه از ظرفیت علمی و فناوری فارغ التحصیلان دوره­‌های دکتری مورد تأیید وزارتین، بنیاد و وزارتین موظفند نسبت به اشتغال حداقل (۱۰۰۰) نفر از محققان پسا دکترا بر اساس آیین­نامه مصوب شورای­عالی علوم، تحقیقات و فناوری اقدام نمایند.

ماده۱۳ـ در راستای نیل به مرجعیت علمی در سطح بین‌المللی، وزارتین موظفند پشتیبانی و حمایت برای نمایه­سازی مجلات معتبر داخلی در نمایه‌‌های بین‌المللی را به انجام برسانند و مشوق ­هایی را برای مدیران مسئول و سردبیران این نشریات در نظر بگیرند.

ماده۱۴ـ در اجرای آیین‌نامه جذب و نگهداری سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه در دستگاه‌های اجرایی موضوع تصویب­نامه شماره ۱۵۴۴۴۹/ت۵۹۵۰۶هـ مورخ ۲/۱۲/۱۴۰۰، سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است با همکاری بنیاد، زمینه جذب سالانه حداقل (۱۰۰۰) نفر از نخبگان کشور در دستگاه­‌های اجرایی را فراهم نماید.

تبصره ـ کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع این آیین­نامه موظفند به منظور شناسایی و بهره‌گیری از توان و ظرفیت نخبگان سالانه بیست درصد (۲۰%) از ظرفیت استخدامی خود را در صورت وجود متقاضی به این افراد اختصاص دهند. شناسه کارمندی برای ایشان توسط سازمان اداری و استخدامی کشور صادر می­‌شود.

ماده۱۵ـ کلیه دستگاه­‌های اجرایی مکلفند اطلاعات مورد نیاز برای رصد و تحلیل وضعیت نخبگان در زمینه­‌های مختلف از جمله معیشت، اشتغال، مسکن، تحصیل، بیمه و مهاجرت را با رعایت قوانین و مقررات تهیه و به صورت دوره­ای در اختیار بنیاد قرار دهند. شیوه ­نامه اجرای این ماده ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین ­نامه توسط بنیاد تدوین و ابلاغ می­ شود.

ماده۱۶ـ به منظور مدیریت اثربخش چرخش نخبگان، توسعه تعاملات هدفمند بین ­المللی آنها و ارتقای نظام سیاست­گذاری و مدیریت امور نخبگان و در چهارچوب سند راهبردی کشور در امور نخبگان ـ مصوب ۱۳۹۱ ـ شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین صیانت از پژوهشگران و فناوران کشور، وزارتین و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظفند ضوابط فعالیت مؤسسات کاریابی در حوزه اعزام نیروی کار و اعزام دانشجو را برای نخبگان و متخصصین، با همکاری وزارت امورخارجه و بنیاد و در چهارچوب قوانین و مقررات موجود تدوین و ابلاغ نمایند.

ماده۱۷ـ با هدف ارتقای روحیه خودباوری علمی و الگوسازی برای مسئولیت‌پذیری و اثربخشی نخبگان در جامعه، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است با همکاری بنیاد نسبت به حمایت از توسعه تولید محتوای رسانه‌ای با محوریت معرفی نخبگان و سرآمدان علمی و نقش آنها در حل مسائل جامعه و نیز ارائه تجربیات موفق نخبگان بازگشته به داخل کشور اقدام نماید.

ماده۱۸ـ دستگاه­‌های اجرایی ذی­ربط مکلفند با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور بودجه لازم برای عملیاتی ‎ سازی این آیین‏ نامه را در لوایح بودجه سنواتی خود پیش‌بینی نمایند.

معاون اول رئیس‎جمهور ـ محمد مخبر

بیشتر بخوانید:

آیین‌نامه حمایت از نخبگان غیر ایرانی