وزارت امور خارجه – وزارت کشور – وزارت اطلاعات – وزارت امور اقتصادی و دارایی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی – وزارت دادگستری – وزارت صنعت، معدن و تجارت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح – وزارت آموزش و پرورش وزارت علوم تحقیقات و فناوری – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات – وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی وزارت ورزش و جوانان وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی – سازمان برنامه و بودجه کشور سازمان اداری و استخدامی کشور – سازمان انرژی اتمی ایران – بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس‌جمهور معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده – اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران – کمیته امداد امام خمینی (ره)
هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۳/۹/۱۴ به پیشنهاد وزارت امور خارجه با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند (۳) ماده (۱۰۰) قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳ آیین‌نامه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین‌نامه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور
ماده ۱- شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور که در این آیین‌نامه به اختصار «شورا» نامیده می شود مرجع عالی سیاست‌گذاری تنظیم‌گری خط مشی گذاری تصمیم گیری، هماهنگی و هدایت امور ایرانیان خارج از کشور در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط محسوب می‌شود.
ماده ۲- شورا به ریاست رئیس‌جمهور و با حضور وزیران امور خارجه کشور، اطلاعات امور اقتصادی و دارایی میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی دادگستری، فرهنگ و ارشاد اسلامی معاون حقوقی رئیس‌جمهور معاون علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس‌جمهور رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دادستان کل کشور و رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل می‌شود.
تبصره ۱- وزیر امور خارجه دبیر شورا می‌باشد و در غیاب رئیس شورا اداره جلسات شورا را بر عهده دارد.
تبصره ۲- ساختار سازمانی دبیرخانه شورا به پیشنهاد دبیر و تصویب شورا و تأیید سازمان اداری و استخدامی کشور به تشکیلات سازمانی وزارت امور خارجه در سقف ساختار موجود تعداد پست‌های سازمانی مصوب و مدیریتی و بدون توسعه تشکیلاتی و ایجاد بار مالی جدید برای دولت ملحق می‌شود.
تبصره ۳- دبیر شورا می‌تواند حسب مورد و در صورت لزوم از سایر وزرای ذی‌ربط، مدیران دستگاه‌ها کارشناسان و صاحب نظران در خصوص موضوعات در دستور شورا برای حضور در جلسات شورا بدون حق رأی دعوت نماید.
ماده ۳- وظایف شورا در چارچوب قوانین به شرح زیر است:
۱- بررسی و تصویب سیاست‌ها و برنامه‌های کلان در ارتباط با ایرانیان خارج از کشور
۲- ایجاد وحدت رویه تنظیم‌گری و هماهنگی دستگاه‌های مختلف کشور از طریق:
الف – حمایت و صیانت از حقوق هویت و سرمایه اجتماعی ایرانیان خارج از کشور در چهارچوب منافع ملی و برنامه‌ریزی و اتخاذ تدابیر لازم برای این منظور.
ب- تسهیل مشارکت ایرانیان خارج از کشور در فعالیت‌های اقتصادی فرهنگی و علمی کشور.
پ- تلاش برای استمرار ارتباط فرهنگی با سرزمین مادری از طریق تسهیل تردد آن‌ها به داخل کشور.
ت- بسترسازی برای دسترسی ایرانیان خارج از کشور به خدمات مشاوره ای حقوقی
ث- تسهیل گری در ایجاد زیر ساختهای مورد نیاز برای تقویت حضور مؤثر ایرانیان خارج از کشور در عرصه های اقتصادی علمی و سیاسی و ارتقای مشارکت آن‌ها در پیشرفت کشور
۳- هماهنگی و بهینه‌سازی سیاست‌های اجرایی دستگاه‌های مختلف در خصوص ارائه خدمات به ایرانیان خارج از کشور
۴- اتخاذ تدابیر لازم برای توسعه دولت الکترونیک پاسخگویی و تسهیل فرایندهای اداری ارتباطات و مراجعات ایرانیان خارج از کشور در دستگاه‌های مرتبط.
تبصره – شورا می‌تواند در صورت ضرورت کارگروه های تخصصی مرتبط با وظایف خود را ایجاد نماید.
ماده ۴- جلسات شورا با حضور اکثریت اعضای شورا رسمیت می یابد و مصوبات آن با رأی موافق اکثریت اعضای حاضر در جلسه معتبر است.
ماده ۵- جلسات شورا حداقل هر سه ماه یک بار تشکیل می‌شود.
تبصره – جلسات فوق العاده شورا به دعوت رئیس شورا یا به تقاضای یک سوم اعضای شورا تشکیل می‌شود.
ماده ۶- دبیرخانه شورا موظف است در چهارچوب نظام نامه اطلاع‌رسانی شورا که توسط این شورا ابلاغ میگردد گزارشی از مصوبات فاقد طبقه‌بندی شورا را به همراه مبانی و مستندات علمی و تخصصی مربوط در پایگاه اطلاع‌رسانی دبیرخانه شورا درج نموده و به طرق مقتضی از جمله انتشار در خبرنامه نشریه علمی تخصصی برنامه‌های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نشست‌ها و میزگردهای تخصصی به آگاهی افکار عمومی داخل و نیز ایرانیان خارج از کشور برساند.
تبصره ۱- دبیرخانه شورا مسئولیت نگهداری و حفاظت از کلیه اسناد و مدارک موضوع این ماده را بر عهده دارد.
تبصره ۲- مصوبات فاقد طبقه‌بندی شورا در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و پایگاه ملی اطلاع‌رسانی قوانین و مقررات کشور منتشر میگردد.
ماده ۷- مدیریت برگزاری جلسات و ترتیب مذاکرات جلسات شورا مطابق مفاد این آیین‌نامه بر عهده دبیر شورا است.
ماده ۸- اعضای شورا موظفند در تمام جلسات شورا شرکت نمایند و چنانچه به دلایل موجه امکان شرکت در جلسه برای آن‌ها فراهم نباشد می‌بایست حداقل (۲۴) ساعت قبل از تشکیل جلسه شورا مراتب را به صورت کتبی به دبیر شورا اطلاع دهند.
ماده ۹- وظایف و اختیارات دبیر شورا علاوه بر سایر امور محوله به موجب این آیین‌نامه به شرح زیر است.
۱- تهیه دستور جلسات شورا
2- ابلاغ مصوبات شورا.
3- پیگیری اجرای مصوبات شورا و اتخاذ تدابیر لازم برای اجرایی شدن آن‌ها
تبصره ۱- رئیس شورا می‌تواند به تشخیص خود موضوعاتی را مستقیماً در شورا مطرح و یا برای بررسی به دبیرخانه شورا ارجاع نماید.
تبصره ۲- دستور جلسات شورا بر اساس برنامه‌های مصوب بلندمدت و سالیانه و طرح ها و پیشنهادهای واصله از کمیسیون‌های شورا توسط دبیر شورا تنظیم و پس از تأیید رئیس شوراء یک هفته و در موارد استثنایی سه روز پیش از تشکیل هر جلسه به اطلاع اعضا می‌رسد.
تبصره ۳- با تصویب اکثریت اعضای حاضر در جلسه شورا میتوان موضوعی را از دستور کار جلسه خارج کرد.
ماده ۱۰- بررسی موضوعات فوری در جلسه به پیشنهاد هر یک از اعضا و تأیید دوسوم اعضای حاضر در همان جلسه امکان‌پذیر است.
ماده ۱۱- تفسیر مصوبات شورا بر عهده این شورا خواهد بود.
ماده ۱۲- دبیرخانه شورا در وزارت امور خارجه مستقر بوده و تحت نظر دبیر شورا فعالیت می کند و علاوه بر وظایف قانونی و اداری امور زیر را در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط بر عهده دارد:
۱- تنظیم موضوعات محتوای مورد نیاز شورا و دستور جلسات شورا
2- انعکاس مصوبات و سیاست‌های شورا به دستگاه‌های ذی‌ربط و پیگیری اجرای آن‌ها
3- تهیه برنامه سالانه و برآورد اعتبارات مورد نیاز شورا دبیرخانه و کمیسیون‌های شورا با تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور
4- تلفیق مطالعات بین بخشی انجام شده در کمیسیون‌ها و ارائه گزارش به شورا
5- ساماندهی بانکهای اطلاعاتی مورد نیاز اعضا و کمیسیون‌های شورا
6- تهیه پیش نویس لوایح و مقررات مورد نیاز برای حصول به اهداف مورد نظر و ارائه آن به دولت پس از تأیید شورا از طریق وزارت امور خارجه
7- پشتیبانی از فعالیت‌ها و وظایف کمیسیون‌های شورا تشکیل منظم جلسات کمیسیون‌ها و نظارت و هماهنگی بین آن‌ها و دریافت گزارش‌های مربوط
8- نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا توسط دستگاه‌های ذی‌ربط و ارائه گزارش‌ها و ارزیابی های مرتبط به شورا
9- استفاده از ظرفیت‌های مطالعاتی و آینده پژوهی جمع بندی علمی و تخصصی چالش ها و نظام مسائل ایرانیان مقیم خارج از کشور و تدوین طرح های مناسب برای حمایت و حل مسائل آن‌ها.
10- تدوین برنامه ملی مربوط به اقدامات دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در حوزه مسائل مرتبط با ایرانیان خارج از کشور و پیشنهاد آن به شورا
11- تدوین سیاست‌ها و راهبردهای مرتبط با ایرانیان خارج از کشور و پیشنهاد آن‌ها به شورا
12- برنامه‌ریزی به منظور استفاده از توان فکری ایرانیان خارج از کشور در جهت پیشبرد اهداف و وظایف شورا.
13- استفاده از مطالعات تطبیقی و تجارب سایر کشورها در زمینه سیاست‌گذاری ارائه خدمات و نحوه تعامل با اتباع مقیم خارج از کشور
14- انجام سایر امور ارجاعی از سوی رئیس و یا دبیر شورا
تبصره- دبیرخانه شورا موظف است برنامه‌های سنواتی و پنج ساله مربوط به تحقق وظایف شورا را تهیه و برای تصویب به شورا ارائه نماید.
ماده ۱۳- به منظور تقسیم کار تخصصی امور مربوط به ایرانیان خارج از کشور و اخذ نظرات کارشناسی و هماهنگی و مشارکت مؤثر همه دستگاه‌های مسئول در امور ایرانیان خارج از کشور و تصمیم گیری در خصوص موضوعات مرتبط کمیسیون‌های شورا به شرح زیر با استفاده از ظرفیت موجود و بدون توسعه تشکیلاتی در سطح معاونت دستگاه‌های عضو هر کمیسیون ایجاد می‌شوند.
۱- کمیسیون سرمایه گذاری و بازرگانی
وزارت‌خانه‌های امور خارجه صنعت معدن و تجارت امور اقتصادی و دارایی اطلاعات جهاد کشاورزی دادگستری دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح راه و شهرسازی و میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و یک نفر نماینده کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به عنوان عضو ناظر
۲- کمیسیون فرهنگی آموزشی و فناوری
وزارت‌خانه های امور خارجه اطلاعات آموزش و پرورش ارتباطات و فناوری اطلاعات بهداشت درمان و آموزش پزشکی دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح علوم تحقیقات و فناوری فرهنگ و ارشاد اسلامی ورزش و جوانان و میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده سازمان انرژی اتمی ایران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس‌جمهور سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مدیریت حوزه های علمیه کشور و یک نفر نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به عنوان عضو ناظر
۳- کمیسیون کنسولی، حقوقی و قضایی
وزارت‌خانه‌های امور خارجه اطلاعات کشور دادگستری و تعاون، کار و رفاه اجتماعی معاونت حقوقی رئیس‌جمهور دادستانی کل کشور ستاد کل نیروهای مسلح، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کمیته امداد امام خمینی (ره) و یک نفر نماینده کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به عنوان عضو ناظر)
۴- کمیسیون گردشگری و ایران شناسی
وزارت‌خانه‌های امور خارجه اطلاعات میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بهداشت درمان و آموزش پزشکی فرهنگ و ارشاد اسلامی و امور اقتصادی و دارایی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بنیاد ایران‌شناسی.
تبصره- هرگونه تغییر در عنوان و یا ترکیب اعضای کمیسیون‌ها به پیشنهاد کمیسیون و تصویب اکثریت وزرای عضو شورا و تأیید رئیس‌جمهور امکان‌پذیر است. مصوبات موضوع این تبصره مطابق ماده (۱۹) آیین‌نامه داخلی هیئت دولت ابلاغ می‌شود.
ماده ۱۴- هر یک از کمیسیون‌های موضوع ماده (۱۳) این آیین‌نامه دارای یک رئیس و یک نائب رئیس خواهد بود که توسط اعضای کمیسیون‌ها در اولین جلسه کمیسیون برای مدت دو سال انتخاب می شوند.
تبصره- هر کمیسیون یک دبیر خواهد داشت که توسط رئیس کمیسیون از میان معاونین ذی‌ربط دستگاه‌های عضو کمیسیون انتخاب و با حکم دبیر شورا تعیین می‌شود.
ماده ۱۵- جلسات کمیسیون‌های شورا در صورت داشتن موضوع در دستور، حداقل هر ماه یک بار تشکیل می‌شود و با حضور دو سوم اعضای کمیسیون رسمیت می یابد. تبصره ۱ محل برگزاری جلسات کمیسیون‌ها دبیرخانه شورا است.
تبصره- مصوبات کمیسیون‌ها توسط دبیر شورا جهت تصمیم گیری نهایی در شورا ارائه می‌شود.
ماده ۱۶- شرح وظایف کمیسیون‌های موضوع ماده (۱۳) این آیین‌نامه توسط شورا تصویب خواهد شد.
ماده ۱۷- دبیر شورا مسئول حسن اجرای مقررات مربوط به کمیسیون‌های شورا بوده و موظف است به صورت فصلی وضعیت تشکیل کمیسیون‌ها و موضوعاتی را که در دستور آن‌ها بوده است و همچنین وضعیت حضور اعضای کمیسیون‌ها را به رئیس شورا گزارش نماید.
محمد رضا عارف ست – معاون اول رییس جمهور
