آیین‌نامه اجرایی بند «الف» ماده (۲۶) قانون برگزاری مناقصات
مصوب ۵ مهر ۱۳۸۵ هیات وزیران
فصل اول ـ کلیات
ماده ۱ ـ هدف و کاربرد
الف ـ هدف: در اجرای بنـد «الف» ماده (۲۶) قـانون برگزاری مناقصـات که در این آیین‌نامه به اختصار قانون نامیده می‌شود، ضوابط، موازین و معیارهای تهیه فهرست مناقصه‌گران صلاحیت‌دار برای مناقصات محدود به منظور تحقق موارد زیر تعیین می‌شود:
۱ـ رعایت اصل رقابت بین تمام مناقصه‌گران صلاحیت‌دار و توانمند
۲ـ مشارکت مناقصه‌گزاران در فرایند ارزیابی صلاحیت
۳ـ تسریع در فرایند انتخاب مناقصه‌گران
ب ـ کاربرد: تمـام دستگاههای موضـوع بند «ب» ماده (۱) قانون باید مقررات این آیین‌نامه را در مناقصات محدود رعایت کنند.
ماده ۲ ـ تعاریف
الف ـ در این تصویب‌نامه، واژه‌ها و عبارتهای زیر به جای واژه‌ها و عبارتهای مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱ـ قانون: قانون برگزاری مناقصات
۲ـ مناقصه‌گزار: دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون
۳ـ اسناد ارزیابی صلاحیت: کاربرگهایی که به منظور ارزیابی صلاحیت مناقصه‌گران به طور یکسان بین همه متقاضیان توزیع و اطلاعات مورد نیاز از آنها دریافت می‌شود.
۴ـ آگهی ارزیابی: فراخوان برای ارزیابی صلاحیت متقاضیان، موضوع ماده (۵) این آیین‌نامه که در روزنامه‌های کثیرالانتشار منتشر می‌شود.
۵ ـ فهرست بلند: فهرست مناقصه‌گران صلاحیت‌دار که از بین متقاضیان براساس معیارهای از پیش تعیین شده، ارزیابی صلاحیت و معرفی می‌شوند.
۶ ـ سازمان: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
۷ ـ دستگاه مرکزی: واحد مرکزی دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون که طبق مقررات، وظیفه راهبری واحدهای تابع را برعهده دارند. شناسایی واحدهای مرکزی برعهده دستگاههای موضوع بند «ب» ماده (۱) قانون و با تأیید سازمان می‌باشد.
۸ ـ تأمین کالا: تأمین مصالح، تجهیزات، کالا و خدمات مرتبط که در قالب قرارداد خرید مشتمل بر یک یا چند مورد زیر باشد:
۸ ـ ۱ ـ تولید یا عرضه
۸ ـ ۲ ـ حمل
۸ ـ ۳ ـ نصب
۸ ـ ۴ـ پشتیبانی
به شرط آنکه مجموع برآورد خدمات نصب و پشتیبانی کمتر از بیست وپنج درصد مبلغ برآوردی موضوع معامله باشد.
۹ـ تأمین‌کننده: شخصی حقیقی یا حقوقی که برای تأمین کالا قبول تعهد کند.
۱۰ـ بهره‌برداری: مجموعه فعالیتهایی که به منظور راهبری، تعمیر و نگهداری سامانه‌ها، ابنیه، تأسیسات، تجهیزات یا خدمات تکمیلی مرتبط انجام می‌شود.
ب ـ سایر اصطلاحاتی که در این آیین‌نامه به کار رفته است، به ترتیب براساس قانون برگزاری مناقصات، آیین‌نامه نظام مستندسازی و اطلاع‌رسانی مناقصات، آیین‌نامه ارزیابی کیفی مناقصه‌گران، قانون محاسبات عمومی کشور و سایر قوانین تعریف و تفسیر می‌شوند.
فصل دوم ـ ضوابط و مقررات
ماده۳ ـ طبقه‌بندی فهرستهای بلند
الف ـ انواع فهرستهای بلند عبارتند از:
۱ـ فهرست سازمان
۲ ـ فهرست دستگاههای مرکزی
۳ ـ فهرست سازمانهای حرفه‌ای
ب ـ برای رشته‌ها و زمینه‌های تخصصی که از سوی سازمان تشخیص صلاحیت می‌شوند، فهرست دارندگان گواهینامه صلاحیت سازمان، مبنای تهیه فهرست بلند می‌باشد.
پ ـ برای رشته‌ها و زمینه‌های تخصصی نظیر تأمین کالا، پیمانکاری و بهره‌برداری تا زمانی که برای آن رشته‌ها فهرست واجدان صلاحیت از سوی سازمان منتشر نشده باشد، فهرست بلند از سوی دستگاه مرکزی یا به تشخیص وی توسط کمیته فنی ـ بازرگانی دستگاه مرکزی تهیه و منتشر می‌شود.
ت ـ به منظور تحقق اصل رقابت در تهیه فهرست مناقصه‌گران صلاحیت‌دار، ضمن رعایت لایحه قانونی راجع به منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری ـ مصوب ۱۳۳۷ ـ تمام اشخاص مذکور در فهرست بلند باید دارای شخصیت حقوقی مستقل نسبت به دستگاه مرکزی باشند.
تبصره ۱ ـ مناقصاتی که با حضور شرکتهای وابسته، تعاونیهای کارکنان، صندوقهای بازنشستگی و نظایر آن انجام می‌شود، باید به صورت عمومی برگزار شوند.
تبصره ۲ ـ تعاونیهای کارکنان و صندوقهای بازنشستگی نمی‌توانند با دستگاههای ذی‌ربط خود قرارداد منعقد کنند.
ث ـ تهیه فهرست بلند اشخاص حقیقی صلاحیت‌دار در رشته‌ها و زمینه‌های تخصصی مختلف برعهده سازمانهای حرفه‌ای مربوط نظیر سازمانهای نظام مهندسی و کنترل ساختمان، نظام مهندسی کشاورزی، نظام مهندسی معدن و نظایر آن می‌باشد.
ج ـ فهرست بلند مناقصه‌گران صلاحیت‌دار در صورت عدم انتشار فهرست جدید، دو سال اعتبار دارد.
ماده ۴ـ مراحل تهیه فهرست بلند توسط دستگاههای مرکزی
مراحل تهیه و انتشار فهرست بلند دستگاه مرکزی به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ تعیین اعضای کمیته فنی ـ بازرگانی دستگاه مرکزی
۲ ـ انتشار آگهی ارزیابی صلاحیت
۳ـ تحویل اسناد ارزیابی صلاحیت به متقاضیان و دریافت پاسخ از آنها
۴ـ ارزیابی صلاحیت متقاضیان و تعیین امتیاز ارزیابی
۵ ـ انتشار فهرست بلند (موضوع بند «۲» ماده «۹» این آیین‌نامه)
ماده ۵ ـ آگهی ارزیابی صلاحیت
الف ـ دستگاه مرکزی برای تهیه فهرست بلند، باید آگهی ارزیابی صلاحیت را در پایگاه ملی اطلاع‌رسانی و دو تا سه نوبت حداقل در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار کشوری منتشر کند.
تبصره ـ دستگاه مرکزی می‌تواند علاوه بر موارد مذکور در بند فوق، از طریق سایر رسانه‌های گروهی و رسانه‌های ارتباط جمعی یا پایگاه‌های اطلاع‌رسانی، آگهی ارزیابی صلاحیت را منتشر کند.
ب ـ آگهی ارزیابی صلاحیت باید حداقل شامل موارد زیر باشد:
۱ـ نام و نشانی دستگاه مرکزی
۲ـ رشته یا زمینه تخصصی ارزیابی صلاحیت
۳ ـ تاریخ، مهلت و نشانی دریافت و تحویل اسناد ارزیابی صلاحیت
۴ ـ نحوه دریافت اسناد ارزیابی و هزینه آن در صورت لزوم
۵ ـ تاریخ اعلام نتایج ارزیابی کیفی
ماده ۶ ـ اسناد ارزیابی صلاحیت
الف ـ اسناد ارزیابی صلاحیت باید حداقل حاوی موارد زیر باشد:
۱ـ نام و نشانی دستگاه مرکزی
۲ـ رشته و زمینه تخصصی برای ارزیابی صلاحیت
۳ ـ مجوزها و گواهینامه‌های لازم، حسب مورد
۴ـ معیارهای ارزیابی
۵ ـ اهمیت وزنی معیارهای ارزیابی در صورتی که ارزیابی صلاحیت به روش وزنی انجام شود
۶ ـ مدارک و مستندهای لازم برای تعیین امتیازهای مربوط به هر یک از معیارها، حسب مورد
۷ ـ روش محاسبه امتیازهای مربوط به هر یک از معیارها
۸ ـ حداقل امتیاز قابل قبول برای هر پایه یا زمینه تخصصی
۹ ـ محل، زمان و مهلت دریافت و تحویل اسناد
ب ـ در ارزیابی صلاحیت، مفاد و نحوه توزیع اسناد ارزیابی باید برای همه متقاضیان یکسان باشد و هرگونه تبعیض در توزیع اسناد و یا انجام فرایند ارزیابی موجب ابطال ارزیابی صلاحیت می‌شود.
پ ـ اگر ثابت شود که متقاضیان ارزیابی صلاحیت از مدارک جعلی یا اطلاعات خلاف واقع، تهدید، تطمیع، رشوه و نظایر آن استفاده کرده‌اند، علاوه بر مجازاتهای قانونی به مدت دو سال از ارزیابی صلاحیت محروم می‌شوند.
ماده۷ ـ معیارهای ارزیابی صلاحیت
الف ـ دستگاههای مرکزی که ارزیابی صلاحیت تأمین‌کنندگان (ارزیابی کیفی به‌طور عام) را برای انواع کالاهای مختلف انجام می‌دهند، باید حداقل معیارهای زیر را منظور کنند:
۱ـ توان مالی
۲ـ ارزیابی مشتریان قبلی
۳ـ استانداردهای تولید
۴ ـ نظام کیفیت و نحوه تضمین محصولات (گارانتی)
۵ ـ ظرفیت تولید
۶ ـ کیفیت قطعات مصرفی و ارزیابی سازندگان مربوط
تبصره ـ محاسبه امتیاز ارزیابی صلاحیت تأمین‌کنندگان طبق فصل چهارم آیین‌نامه ارزیابی کیفی مناقصه‌گران انجام می‌شود.
ب ـ در امور پیمانکاری، بهره‌برداری و نگهداری، چنانچه در رشته مربوط تشخیص صلاحیت از سوی سازمان به عمل نیامده باشد، با رعایت ترتیبات مقرر در بند «پ» ماده (۳)، ارزیابی صلاحیت توسط دستگاه مرکزی و حداقل براساس معیارهای زیر انجام می‌شود:
۱ـ تجربه (سابقه اجرایی).
۲ـ حُسن سابقه در کارهای قبلی.
۳ـ توان تجهیزاتی.
۴ ـ توان فنی و برنامه‌ریزی.
۵ ـ دانش فنی در زمینه مطالعه و طراحی.
۶ ـ تجربه در زمینه تأمین کالا.
۷ ـ کیفیت، نیروی انسانی بهره‌بردار.
تبصره ـ تعیین وزن معیارهای صلاحیت، روش محاسبه و نصاب امتیازها برای هر پایه، طبق فصل سوم آیین‌نامه ارزیابی کیفی مناقصه‌گران برعهده کمیته فنی ـ بازرگانی دستگاه مرکزی است.
ماده ۸ ـ ارزیابی و تعیین امتیاز صلاحیت
الف ـ استعلامهای ارزیابی باید توسط متقاضیان تکمیل و در موعد مقرر به دستگاه مرکزی تحویل شوند. رعایت مقررات زیر در تکمیل اسناد ارزیابی ضروری است:
۱ـ استعلامها باید توسط اشخاص مجاز امضاء و مهر شوند.
۲ـ حسب مورد، اطلاعات مربوط به گواهینامه‌های صلاحیت و رتبه‌بندی ارائه شود.
۳ـ اسناد و مدارک درخواست شده پیوست شود.
۴ ـ اطلاعات صحیح و کامل باشد.
ب ـ امتیازدهی به متقاضیان از سوی دستگاه مرکزی یا به تشخیص وی توسط کمیته فنی ـ بازرگانی دستگاه مرکزی انجام می‌شود.
پ ـ روش ترجیحی در ارزیابی صلاحیت، روش وزنی می‌باشد. در این روش، مجموع ضریب وزنی معیارها معادل صددرصد می‌باشد و هر مناقصه‌گر در ازای هر معیار، امتیازی بین صفر تا صد کسب می‌نماید. امتیاز کل هر متقاضی، معادل مجموع حاصل ضرب امتیاز کسب شده برای هر معیار در ضریب وزنی مربوط می‌باشد. حداقل امتیاز قابل قبول (برای امتیاز کل یا برای هر معیار) و نحوه تعیین امتیاز باید در اسناد ارزیابی صلاحیت ذکر شود.
ماده ۹ ـ اطلاع‌رسانی فهرست بلند
الف ـ سازمان موظف است فهرست مناقصه‌گران تشخیص صلاحیت‌شده را به تفکیک رشته و پایه در پایگاه ملی اطلاع‌رسانی مناقصات منتشر کند.
ب ـ دستگاههای مرکزی باید ضوابط و روش ارزیابی صلاحیت و همچنین فهرست تأمین‌کنندگان و پیمانکاران بهره‌برداری صلاحیت‌دار را با ذکر رشته و زمینه تخصصی، امتیاز و پایه صلاحیت در پایگاه ملی اطلاع‌رسانی مناقصات منتشر کنند.
ماده ۱۰ ـ ترجیح متقاضیان داخلی
الف ـ امتیاز ارزیابی صلاحیت متقاضیان خارجی با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی تولیدی و صنعتی و اجرایی کشور در اجرای پروژه‌ها و ایجاد تسهیلات به منظور صدور خدمات ـ مصوب ۱۳۷۵ ـ به ترتیب زیر تنزیل می‌شود:
۱ـ امتیاز ارزیابی پیمانکاران خارجی همکار پیمانکاران داخلی به نسبت سهم همکاران داخلی آنها در عدد ۹/۰ ضرب می‌شود.
۲ـ امتیاز ارزیابی تأمین‌کنندگان خارجی همکار تأمین‌کنندگان داخلی به نسبت سهم تأمین‌کنندگان داخلی آنها در عدد ۸۵/۰ ضرب می‌شود.
ب ـ ترجیح مناقصه‌گران داخلی که بخشی از سهام یا سهم‌الشرکه آنها متعلق به اشخاص خارجی باشد، مشروط بر آن است که میزان سهم یا مشارکت سهامداران یا شرکای داخلی در سود و زیان مشخص و بیش از بیست وپنج درصد باشد.
ماده ۱۱ ـ مقررات دعوت به مناقصه محدود
الف ـ قبل از برگزاری مناقصه محدود، اجرای تمهیدهای زیر ضروری است:
۱ـ تهیه گزارش توجیهی برگزاری مناقصه محدود (موضوع جزء «۲» بند «ب» ماده «۴» قانون)، نظیر دلایل فنی ـ بازرگانی، محدود بودن مناقصه‌گران صلاحیت‌دار یا شرایط اضطراری.
تبصره ـ گزارش یادشده باید توسط واحد متقاضی معامله تهیه و توسط بالاترین مقام دستگاه مناقصه‌گزار تأیید شود.
۲ـ مرجع صدور فهرست بلند مناقصه‌گران صلاحیت‌دار و نوع فهرست بلند باید مشخص شده باشد.
۳ـ گزارش یادشده و فـهرست بلـند توسط بالاترین مـقام دستـگاه مناقـصه‌گزار به‌تصویب رسیده باشد.
ب ـ حداقل تعداد مناقصه‌گران واجد شرایط (فهرست کوتاه) برای دعوت به مناقصه محدود به شرح زیر تعیین می‌شود:
۱ـ پنج مناقصه‌گر در کارهای پیمانکاری در صورت استفاده از فهرست بهای پایه
۲ ـ سه مناقصه‌گر در سایر مناقصات
پ ـ در صورتی که تعداد مناقصه‌گران صلاحیت‌دار کمتر از تعداد مذکور در بند «ب» باشد، از همه اشخاص صلاحیت‌دار دعوت می‌شود.
ت ـ در صورتی که در فرایند ارزیابی صلاحیت مشخص شود که تنها یک متقاضی واجد صلاحیت در رشته یا زمینه تخصصی مورد نیاز وجود دارد، طبق جزء (۲) بند «ط» ماده (۲) قانون، تأمین‌کننده یادشده انحصاری تلقی و معامله طبق بند «الف» ماده (۲۹) قانون انجام می‌شود.
ث ـ در صورتی که از فهرست بلند سازمان استفاده شده باشد، به منظور تهیه فهرست کوتاه باید از آیین‌نامه ارزیابی کیفی مناقصه‌گران استفاده شود.
ج ـ در صورتی که فهرست بلند را مرجعی به جز سازمان (دستگاههای مرکزی و سازمانهای حرفه‌ای) تهیه کرده باشند، فهرست تهیه شده همان فهرست کوتاه تلقی شده و نیازی به ارزیابی کیفی مجدد نمی‌باشد.
ماده ۱۲ ـ اجرای مقررات و استانداردها
الف ـ دستگاههای مناقصه‌گزار از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، حداکثر شش ماه فرصت دارند تا کارهای در دست انجام را با مقررات جدید تطبیق دهند.
ب ـ در صورت ضرورت، سازمان باید دستورالعملها، استانداردها و راهنمای تهیه فهرست مناقصه‌گران صلاحیت‌دار برای مناقصات محدود را تهیه، به هنگام و در پایگاه ملی اطلاع‌رسانی مناقصات منتشر کند.
معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی
