آیین‌نامه اجرایی تبصره (۲) ماده (۱۶۹) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم
مصوب جلسه ۱۳۹۶/۴/۱۸
هیأت وزیران در جلسه ۱۳۹۶/۴/۱۸ به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف ایران و به استناد تبصره (۲) ماده (۱۶۹) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم ـ مصوب۱۳۹۴ـ آیین‌نامه اجرایی تبصره یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ قانون: قانون مالیات‌های مستقیم ـ مصوب ۱۳۶۶ ـ و اصلاحیه‌های بعدی آن.
ب ـ سازمان: سازمان امور مالیاتی کشور.
پ ـ اتاق: اتاق اصناف ایران.
ت ـ سامانه صندوق فروش: سامانه‌ای اعم از صندوق فروش یا رایانه یا نرمافزار کاربردی، شامل سخت‌افزار و نرمافزار با امکان اتصال به سامانه سازمان که قابلیت لازم برای ثبت اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات واحد کسب و کار را دارد. این سامانه براساس استانداردهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که توسط سازمان و با همکاری وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات و صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌شود طراحی و مدیریت می‌گردد. این استانداردها شامل ضمیمه‌هایی است که پیاده‌سازی اطلاعات را در محیط‌های سیستم‌عامل‌های مختلف فراهم می‌نماید.
ث ـ شماره شناسه: شماره منحصر به فردی که توسط سازمان برای هر سامانه صندوق فروش اختصاص می‌یابد. در مواردی که حسب درخواست مؤدی، واحد کسب و کار با توجه به حجم فعالیت به بیش از یک سامانه صندوق فروش نیاز داشته باشد در صورت تأیید سازمان برای هر سامانه مذکور شماره مجزا اختصاص می‌یابد.
ج ـ حافظه‌مالیاتی: حافظه جانبی الکترونیکی که برای ثبت مستمر اطلاعات سامانه صندوق فروش نصب می‌گردد و حذف و تغییر اطلاعات درآن امکان‌پذیر نمی‌باشد.
چ ـ فایل الکترونیکی: قالب و اقلام اطلاعات الکترونیکی سامانه صندوق فروش که مشخصات آن بر اساس بسته های تبادل اطلاعات توسط سازمان طراحی، تعریف و اعلام می‌شود.
ح ـ اشخاص مشمول: اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع قانون که متناسب با حجم و نوع فعالیت، حسب اولویت‌بندی، تعیین و اعلام شده یا می‌شوند.
ماده۲ـ مشخصات سخت‌افزاری و ویژگی های نرم‌افزاری سامانه صندوق فروش به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ مشخصات سخت‌افزاری سامانه صندوق فروش:
۱ـ مجهز به حافظه مالیاتی، صفحه نمایشگر کاربر و مشتری، صفحه کلید و فیش چاپگر.
۲ـ داشتن قابلیت اتصال به سایر تجهیزات جانبی مانند بارکدخوان و چاپگر معمولی.
۳ـ داشتن قابلیت نصب و اجرای نرم‌افزارهای موضوع این آیین‌نامه.
۴ـ سازگاری با استانداردهای موضوع بند (ت) ماده (۱) این آیین‌نامه.
۵ ـ داشتن امکانات استفاده در سیستم‌های شبکه‌ای به عنوان یک ایستگاه کاری.
۶ ـ داشتن قابلیت اتصال به درگاه‌های الکترونیکی بانکی به منظور فروش با استفاده از کارت های الکترونیکی بانکی.
۷ ـ داشتن قابلیت اتصال از طریق درگاه های ارتباطی با استانداردهای الکترونیکی.
ب ـ نرم افزار سامانه صندوق فروش باید دارای ویژگی های زیر باشد:
۱ـ صدور صورتحساب مطابق مفاد ماده (۱۲) این آیین‌نامه.
۲ـ ثبت و ذخیره اطلاعات صورتحساب خرید و فروش کالا/خدمت.
۳ـ محاسبه مالیات و عوارض طبق قوانین موضوعه.
۴ـ ثبت اطلاعات موضوع بند (ت) ماده (۱) این آیین نامه بر روی حافظه مالیاتی.
۵ ـ ارسال اخطار مناسب به کاربر درخصوص قطع حافظه مالیاتی.
۶ ـ عدم صدور صورتحساب فروش در صورت قطع ارتباط سامانه صندوق فروش با حافظه مالیاتی.
۷ ـ امکان تهیه گزارش های آنی و دوره ای در مقاطع مختلف زمانی که حداقل شامل اطلاعات فروش کالا و خدمت و میزان مالیات و عوارض دریافتی باشد.
ماده۳ـ سازمان مکلف است با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق به تدریج و براساس اولویت، اشخاص مشمول را تعیین و مراتب را حداکثر تا پایان شهریورماه هر سال از طریق درج در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار و روزنامه رسمی کشور اعلام نماید.
ماده۴ـ اشخاص مشمول مکلفند پس از انتشار آگهی فراخوان، حداکثر تا پایان دیماه همان سال نسبت به ثبت درخواست تخصیص شماره شناسه در درگاه عملیات الکترونیکی سازمان با ذکر ویژگی و مشخصات سامانه صندوق فروش اقدام نمایند.
ماده۵ ـ سازمان مکلف است ظرف دو ماه پس از ثبت درخواست اشخاص مشمول و بررسی موضوع، در صورت تطابق مشخصات فنی سامانه صندوق فروش با ویژگی های اعلام شده نسبت به تخصیص شماره شناسه برای هر سامانه صندوق فروش اقدام نماید.
ماده۶ ـ اشخاص مشمول مکلفند پس از اخذ شماره شناسه موضوع ماده (۵) این آیین‌نامه نسبت به نصب و راه‌اندازی سامانه صندوق فروش اقدام و از ابتدای فروردین ماه سال بعد از سامانه صندوق فروش استفاده نمایند. در صورتی که شناسه سامانه مذکور تا پایان سال ثبت درخواست صادر نشود مؤدی مکلف است (۱۵) روز پس از اخذ شناسه سامانه نسبت به نصب و استفاده از سامانه یادشده اقدام کند. در این صورت مؤدی موظف است سر جمع اطلاعات موضوع بند (ت) ماده (۱) این آیین‌نامه را از ابتدای سال تا آن تاریخ در سامانه ثبت نماید.
ماده۷ـ اشخاص مشمول نصب و استفاده از سامانه صندوق فروش مکلفند از سامانه یادشده به منظور صدور صورتحساب فروش کالا و خدمات و همچنین ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده نمایند.
تبصره ـ اشخاص مشمول که نرم افزار سامانه صندوق فروش آنها دارای قابلیت ثبت عملیات خرید و فروش (کالا و خدمات)، هزینه و نگهداری حساب موجودی کالا باشد اطلاعات خروجی سامانه مزبور جایگزین دفاتر، اسناد و مدارک موضوع آیین‌نامه ماده (۹۵) قانون حسب مورد خواهد بود.
ماده۸ ـ اشخاصی که از سامانه صندوق فروش استفاده می‌نمایند مکلفند در هنگام رسیدگی، حسب درخواست کتبی مأموران مالیاتی ذی ربط (با رعایت آیین‌نامه ماده (۲۱۹) قانون)، ضمن ارایه دستورالعمل نحوه کار با سامانه یادشده، امکان دسترسی لازم به اطلاعات آن سامانه را فراهم نمایند.
ماده۹ـ اشخاص مشمول مکلفند تا زمانی که سامانه ماشینی (سیستم مکانیزه) برخط طراحی و راه‌اندازی نشده است، اطلاعات عملیات خرید و فروش کالا و خدمات خود را در بازه‌های زمانی مشخص شده و بر اساس روش‌هایی که توسط سازمان تعیین می‌شود در اختیار سازمان قرار دهند.
ماده۱۰ـ در مواردی که اشخاص مشمول به هر دلیل تصمیم به کاهش تعداد سامانه صندوق های فروش داشته باشند مکلفند درخواست خود را ظرف (۱۰) روز از روز توقف بهره‌برداری از سامانه صندوق فروش از طریق ثبت در درگاه عملیات الکترونیکی سازمان به اداره امور مالیاتی مربوط اعلام نمایند.
ماده۱۱ـ اشخاص مشمول مکلفند در موارد توقف دایم وتوقف بیش از یک ماه فعالیت شغلی خود، مراتب را ظرف یک ماه پس از تاریخ توقف فعالیت از طریق درگاه عملیات الکترونیکی سازمان اعلام نمایند.
تبصره۱ـ در مواردی که توقف فعالیت واحد کسبی به حکم مراجع ذیصلاح قانونی باشد و یا در موارد وقوع حوادث غیر مترقبه، اشخاص مشمول مکلفند ظرف سه ماه پس از توقف فعالیت واحد کسبی، مراتب را ازطریق درگاه الکترونیکی سازمان اعلام نمایند.
تبصره۲ـ اشخاص مشمولی که نسبت به تغییر شغل یا محل فعالیت اقدام می‌نمایند مکلفند ظرف دو هفته تغییرات انجام شده را در درگاه عملیات الکترونیکی سازمان ثبت نمایند.
ماده۱۲ـ صورتحساب صادره توسط سامانه صندوق فروش باید دارای شماره سریال ماشینی، تاریخ و حداقل دربرگیرنده اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی (شهرت کسبی)، نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کد پستی فروشنده و مشخصات کالا یا خدمات ارایه شده، مقدار و مبلغ آن باشد.
تبصره ـ در صورت درخواست خریدار به منظور بهرهمندی از اعتبار مالیات ارزش افزوده پرداختی، فروشنده موظف است علاوه بر صدور صورتحساب موضوع این ماده نسبت به صدور صورتحسابی که علاوه بر اطلاعات مندرج در متن ماده، اطلاعات هویتی خریدار شامل نام، نام خانوادگی، نام شخص حقوقی، شماره اقتصادی، نشانی کامل و کدپستی خریدار می‌باشد اقدام نماید.
ماده۱۳ـ سازمان موظف است ظرف دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه، سیستم کنترل مرکزی هوشمند شبکه‌ای را به‌منظور کنترل و نظارت بر حسن استفاده از سامانه صندوق فروش را به نحوی‌که ضمن حصول اطمینان از اتصال برخط سامانه‌های صندوق فروش به شبکه و در صورت آماده بودن بستر شبکه ملی اطلاعات و مرکز ملی تبادل اطلاعات (NIX) و دریافت اطلاعات، امکان کنترل تصادفی (موردی) عملیات آنها به صورت بر خط وجود داشته باشد، طراحی و اجرا نماید.
ماده۱۴ـ معادل ده درصد از مالیات ابرازی عملکرد اشخاص مشمول که توسط سازمان ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش شدهاند مشروط به رعایت مفاد این آیین‌نامه برای مدت دو سال اول بخشوده خواهد شد.
ماده۱۵ـ در صورت عدم نصب یا عدم استفاده از سامانه صندوق فروش فروشگاهی یا عدم ثبت صورتحساب خرید و فروش یا عدم ارسال اطلاعات صورتحساب‌های خرید و فروش به سازمان امور مالیاتی، موجب تعلق جریمه‌ای معادل دو درصد فروش خواهد بود. مأخذ محاسبه جریمه، آن بخش از فروشی خواهد بود که عملیات آن در سامانه صندوق فروش ثبت نشده و یا اطلاعات آن در اختیار سازمان قرار نگرفته است.
تبصره ـ چنانچه مؤدی اقدامات لازم را بر اساس ماده (۴) این آیین‌نامه انجام داده است اما به هر دلیلی شماره شناسه سامانه صندوق فروش توسط سازمان صادر نشده است تا (۱۵) روز پس از اخذ شماره شناسه مشمول جریمه‌های مقرر در این ماده نخواهد شد.
ماده۱۶ـ معادل هزینه های انجام شده بابت خرید، نصب و راه اندازی سامانه صندوق فروش برای اولین بار اعم از سخت افزار و نرمافزار متناسب با نیاز واحد شغلی که به تشخیص سازمان خریداری می‌شود با ارایه اسناد و مدارک مثبته از مالیات بر درآمد (عملکرد) قطعی شده اشخاص مشمول در اولین سال استفاده و یا سال های بعد با رعایت مفاد این آیین‌نامه قابل کسر خواهد بود.
ماده۱۷ـ اشخاصی که مطابق ماده (۱۲۱) قانون برنامه پنجم توسعه و با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتاق اصناف ایران و بر اساس اولویت‌های تعیین‌شده سازمان برای نصب و استفاده از سامانه صندوق فروش در سالهای ۱۳۹۲، ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ فراخوان شدهاند همچنان ملزم به استفاده از سامانه یادشده می‌باشند. همچنین اشخاص مذکور مکلفند تا پایان دیماه سال ۱۳۹۶ مطابق ماده (۴) این آیین‌نامه نسبت به ثبت درخواست تخصیص شناسه سامانه صندوق فروش در درگاه عملیات الکترونیکی سازمان اقدام نمایند و از ابتدای سال ۱۳۹۷ مشمول مقررات این آیین‌نامه خواهند بود.
ماده۱۸ـ اشخاص مشمول تبصره ماده (۱۰۰) قانون مالیات‌های مستقیم از شمول اجرای این آیین‌نامه مستثنی می‌باشند.
ماده۱۹ـ این آیین‌نامه از تاریخ ۱/۱/۱۳۹۶ لازم‌الاجرا است.
معاون اول رئیسجمهور ـ اسحاق جهانگیری
تبصره (۲) ماده (۱۶۹) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم:
مؤدیان مالیاتی موضوع این ماده موظفند از سامانه صندوق فروش «صندوق ماشینی (مکانیزه) فروش» و تجهیزات مشابه استفاده کنند. معادل هزینه‌های انجام شده بابت خرید، نصب و راه‌اندازی تجهیزات فوق اعم از نرم‌افزاری و سخت‌افزاری از مالیات قطعی‌شده مؤدیان مزبور در اولین سال استفاده و یا سالهای بعد آن قابل کسر است.
سازمان امور مالیاتی موظف است به تدریج و براساس اولویت، اشخاص مشمول حکم این تبصره را تعیین کند و تا شهریور ماه هر سال از طریق درج در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و روزنامه رسمی کشور اعلام و از ابتدای فروردین ماه سال بعد از آن اعمال نماید.
معادل ده‌درصد(۱۰%) از مالیات ابرازی عملکرد مؤدیانی که توسط سازمان امور مالیاتی ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش و تجهیزات مشابه شدهاند مشروط به رعایت آیین‌نامه اجرائی مربوط، برای مدت دو سال اول بخشوده می‌شود. عدم اجرای حکم این تبصره موجب تعلق جریمه‌ای به‌میزان دودرصد(۲%) فروش می‌باشد.
نحوه استفاده از صندوق و چگونگی ارائه اطلاعات به موجب آیین‌نامه اجرائی است که حداکثر ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون توسط سازمان امور مالیاتی کشور و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف ایران تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
