آییننامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی
مصوب ۱۳۶۵/۲/۱۰ هیات وزیران
با آخرین اصلاحات ۱۳۹۷/۴/۳۱
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۶۵/۲/۱۰ بنا به پیشنهاد شماره ۱۱.۲۹۹۳.۸.۶۹۶ مورخ ۱۳۶۴/۵/۹ وزارت ارشاد اسلامی به استناد ماده ۱۳ قانون تشکیلات و‌اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۲ مجلس شورای اسلامی آییننامه نحوه ترتیب وصول پذیره و اهدایی را به شرح زیر تصویب نمودند.
آییننامه نحوه ترتیب وصول پذیره و اهدایی
(مواد ۱، ۲، ۳، ۴و ۵ این آییننامه به موجب رأی شماره‌های ۲۱۶۱ و ۲۱۶۲ مورخ ۱۳۹۷/۱۲/۲۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال شد)
ماده ۱ ـ در مواردی که زمین بلامعارض وقفی ابتدائاً "با اعطای حق تملک اعیان جهت احداث واحد مسکونی و صنعتی" دارای موافقت اصولی به اجاره واگذار‌می‌شود ۳۰٪ قیمت عادله روز زمین طبق نظر کارشناس دادگستری و یا خبره محلی به هنگام تنظیم سند اجاره به عنوان پذیره ابتدایی علاوه بر مال‌الاجاره عادله‌روز از متقاضی اعم از شخص حقیقی یا حقوقی دریافت خواهد شد بدیهی است نحوه استفاده از مورد اجاره باید در سند اجاره قید گردد.
تبصره ـ میزان پذیره رقباتی که بدون سند اجاره در اختیار اشخاص است در صورت موافقت متولی و یا اداره حج و اوقاف و امور خیریه با تنظیم سند اجاره و‌پرداخت اجور معوقه ایام تصرف مشمول این ماده است مشروط بر اینکه تصرف متصرف قبل از سال ۱۳۶۱باشد.
ماده ۲ ـ مستأجر عرصه‌ای که حق تملک اعیان داشته و احداث اعیان نموده است چنانچه بخواهد مورد اجازه را به غیر انتقال دهد ۱۵٪ مابه‌التفاوت ارزش فعلی‌عرصه موقوفه نسبت به ارزش زمان ایجار را می‌یابد. به عنوان پذیره انتقالی به هنگام تنظیم سند اجاره به نفع موقوفه پرداخت نماید این ترتیب در نقل و انتقالات‌بعدی نیز رعایت خواهد شد بدیهی است قیمت عرصه به نحو مندرج در ماده ۱ محاسبه خواهد شد.
تبصره ـ چنانچه مستأجر در یک قطعه زمین موقوفه واحدهای متعددی احداث نماید در موقع انتقال قیمت عرصه هر واحد طبق قانون تملک آپارتمان‌ها تعیین و‌پذیره انتقالی براساس آن محاسبه و دریافت خواهد شد.
ماده ۳ ـ در ایجار رقبات بلامعارض موقوفه جهت استفاده به عنوان محل کسب صد در صد سرقفلی در صورت تعلق برابر نظر کارشناس یا خبره محلی از طریق‌مزایده به هنگام تنظیم سند اجاره به نفع موقوفه وصول خواهد شد.
ماده ۴ ـ هرگاه مستأجر بخواهد واحد تجاری را که عرصه و اعیان آن وقف است به غیر انتقال دهد باید باکسب موافقت متولی و اداره حج و اوقاف و امور خیریه ۱۰٪ کل سرقفلی محل را که کارشناس یا خبره محلی تعیین می‌کند به هنگام تنظیم سند اجاره به موقوفه بپردازد و در صورتی که قبلاً سرقفلی به موقوفه پرداخت‌کرده باشد ۱۰٪ مزبور نسبت به مابه‌التفاوت سرقفلی فعلی محاسبه و دریافت می‌شود.
تبصره ـ در صورت وجود متولی خاص، نیازی به اخذ موافقت اداره اوقاف و امور خیریه نیست.
ماده ۵ ـ در صورتی که مستأجر در زمینی که برای سکونت اجاره نموده و برخلاف شرط سند اقدام به احداث محل کسب نموده باشد، در موقع انتقال ملک و یا‌ایجار محل کسب باید ۵۰٪ سرقفلی را برابر نظر کارشناس به موقوفه پرداخت نماید.
ماده ۶ ـ انتقالات اختیاری بین مستأجر موقوفه طبقه اول ارثی وی همچنین در انتقالات قهری مستأجر از پرداخت پذیره معاف می‌باشد.
ماده ۷ ـ زمین‌های وقفی که جهت امور آموزشی، بهداشتی و اداری به مؤسسات دولتی و نهادهای انقلابی اجاره داده می‌شود مادام که در همان جهت مورد‌استفاده قرار می‌گیرد از پرداخت پذیره معاف است و چنانچه نحوه استفاده از مورد اجازه را تغییر و یا بخواهند تغییر به غیر انتقال دهند در این صورت ۳۰٪ قیمت‌عادله زمین را باید به موقوفه پرداخت نمایند.
ماده ۸ ـ اعطای حق تملک اعیانی در مورد اراضی موقوفه‌ای که بنا به تشخیص مراجع ذیصلاح کاربری زارعی دارد ممنوع بوده و در ایجار آنها پذیره دریافت‌نخواهند شد.
ماده ۹ ـ در مواردی که در میزان نحوه و ترتیب وصول پذیره و سرقفلی و یا تغییر نحوه استفاده از موارد اجازه بها و یا اختلافی بوجود آید نظر سرپرست سازمان‌ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۱۰ـ وجوهی که از محل پذیره و سرقفلی حاصل از اجازه و استیجار رقبات موقوفه و یا به عنوان اهدایی دریافت می‌گردد جزو عواید همان موقوفه‌محسوب و علی ماقرره الواقف به مصرف می‌رسد و در صورتی که از عواید مذکور پس از وضع مخارج ضروری و اجرای نظر واقف مبلغ متنابهی باقی بماند که‌بتوان رقبه جدیدی خریداری و با اقدام به احداث بنادر قسمتی از اراضی آن نمود، به منظور استمرار و بقای موقوفه و تأمین نظر واقف و تضمین بیشتر آن برای‌سال‌های آینده با رعایت صلاح و صرفه وقف و با تحصیل مجوز از سرپرست سازمان عمل خواهد شد.
تبصره ـ پذیره‌های ماخذه در موقع ایجار موقوفات خاص متعلق به کلیه بطون است و می‌باید جهت استفاده آنان سرمایه گذاری شود.
ماده ۱۱ـ ادارات اوقاف و متولیان باید حتی‌الامکان قبل از ایجار اراضی موقوفه بررسی لازم را معمول تا در صورتی که زمین وقفی جهت ایجاد مسکن، کارگاه و‌یا واحدهای صنعتی مناسب و مفید باشد با هماهنگی ادارات ذیربط و با استفاده از منابع مالی ممکن و یا مشارکت بانک‌ها رأساًاقدام به احداث ساختمان نموده‌و با توجه به نحوه سرمایه‌گذاری مورد بهره‌برداری قرار گیرد.بدیهی است در صورت عدم امکانات لازم برای اجرای این ماده برابر مفاد آییننامه اجرایی قانون‌تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و سایر مواد آییننامه اقدام شود.
تبصره ـ اراضی موقوفه‌ای که برای ساختمان واحدهای تجاری اعم از پاساژ و غیر مناسب باشد می‌یابد توسط متصدیان امور وقف نسبت به احداث آنها رأساًاقدام و سپس از طرق نشر آگهی مزایده به اجاره واگذار شود.
ماده ۱۲ـ احکام مربوط به اخذ پذیره و سرقفلی در این آییننامه و همچنین درصدهای مقرر در مواد (۴) و (۵) آن، به مواردی که نظر واقف به عدم اخذ پذیره یا سرقفلی بوده یا نظر به اخذ آن به نحو خاصی داشته است و همچنین در مواردی که واقف نظری ندارد، لیکن مصلحت وقف به تشخیص متولی، بدون اخذ پذیره یا سرقفلی یا کمتر یا بیشتر از آن تعیین شده باشد، تسری نمییابد.
میرحسین موسوی – نخست‌وزیر
ماده ۱۳ قانون تشکیلات و‌اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه:
وجوهی که از محل پذیره و اهدایی حاصل از اجاره و استیجار رقبات موقوفه دریافت می‌گردد از عواید همان موقوفات محسوب و به‌مصارف مقرره خواهد رسید.
تبصره – نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی مطابق آیین‌نامه‌ای است که به تصویب هیأت دولت خواهد رسید.
