آیین نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی روستا و بخش
مصوب جلسه ۱۳۸۱/۴/۱۶ هیئت‌وزیران
هیأ‌ت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۱/۴/۱۶ بنا به پیشنهاد شماره ۵۷۱۵۰ مورخ ۱۳۸۱/۴/۴ معاو‌نت حقوقی و امورمجلس رییس جمهور و به استناد ماده (۹۴) قانون تشکیلات، و‌ظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران ـ مصوب ۱۳۷۵ـ آیین‌نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی روستا و بخش را به شرح زیر تصویب نمود:
برای مطالعه سایر آیین نامه های به این صفحه مراجعه کنید
فصل او‌ل ـ کلیات
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه عنوان «قانون تشکیلات، و‌ظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهرداران مصوب ۱۳۷۵» به اختصار «قانون» نامیده می‌شود.
ماده ۲ـ مقصود از عبارت «شورا» در این آیین‌نامه، شوراهای اسلامی «روستا و بخش» می‌باشد.
ماده ۳- اولین جلسه رسمی شوراها در همان تاریخ مذکور در ماده (۳) قانون تشکیل خواهد شد.
تبصره ـ چنانچه به استناد مـواد (۳۱)، (۸۳) و (۸۴) قانون، انتخابات میان دو‌ره‌ای برگزار شود فعالیت شورای تشکیل شده برای باقیمانده همان دوره خواهد بود.
ماده ۴ ـ تعداد اعضای علی‌البدل شوراها، موضوع ماده (۸) قانون، به شرح زیر تعیین می‌شود:
۱ ـ شوراهای دارای ۳ نفر عضو اصلی، ۲ نفر.
۲ ـ شوراهای دارای ۵ نفر عضو اصلی، ۳ نفر.
ماده ۵ ـ هر یک از رو‌ستاها و بخشهای موضوع ماده (۱۲) قانون به عنوان یک حوزه انتخابیه محسوب می‌شود.
تبصره ۱- انتخابات هر تیره از عشایر کوچ‌رو کشور موضوع ماده (۶۸ ) مکـرر قانون عینـاً مطابق انتخابات شورای اسلامی روستا برگزار خواهد شد.
تبصره ۲- در اجـرای تبصره ماده (۷) قانون، مرکز آمار ا یـران موظف ا ست جمعیت هـر روستا را طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن به وزارت کشور اعلام نماید و در صورت نبود کد سرشماری برای هر روستا ویا فقدان آمار جمعیتی حسب در خوا ست وزارت کشور، نسبت بـه تعیین جمعیت روستای ذی ربط اقدام نماید.
ماده ۶ ـ در صورتیکه انتخابات چند حوزه انتخابیه موضوع ماده (۵) این آیین نامه به طور همزمان برگزار شود، به منظور حفظ استقلال انتخابات هر حوزه، کلیه اقدامات از قبیل صدو‌ر آگهی‌ها و تنظیم صورتجلسه‌ها برای هر یک از حوزه‌ها به صورت مستقل انجام و سوابق انتخاباتی هر حوزه جداگانه نگهداری می شود.
تبصره ـ در صورتیکه همزمان با برگزاری انتخابات شوراها، انتخابات دیگری نیز برگـزار گردد، به تشخیص ودستور وزارت کشور یک شعبه ثبت نام واخذ رأی وحتی الامکان با اعضای واحد وبا صندوقهای مجزا برای هر یک از انتخابات در نظر گرفته خواهد شد.
ماده ۷ ـ اخذ رأی در یکی از رو‌زهای تعطیل رسمی انجام می‌شود و مدت زمان آن حداقل هشت ساعت خواهد بود.
تبصره ۱ ـ مدت زمان اخذ رأی با تصویب و موافقت مشترک هیأ‌ت‌های اجرایی و نظارت بخش، قابل تمدید می‌باشد.
تبصره ۲- درصورتیکه همزمان با برگزاری انتخابات شوراها، انتخابات دیگری نیز برگزار گردد، تشخیص ضرورت ومدت تمدید اخذ رأی در یک یا چندحوزه یاسراسر کشور برعهده وزیرکشور است.
ماده ۸- بخشدار موظف است در اجرای مواد (۳) و(۱۶) قانون، پس از تأیید نهایی صحت انتخابات وقطعی شدن نتیجه آن بلافاصله پس از پایان دوره قبل، از اعضای اصلی شورا دعوت نماید در اولین جلسه رسمی شوراکه به ریاست مسن ترین عضو تشکیل می شود شرکت نموده ونسبت به انتخاب هیئت رییسه شورا اقدام نمایند.
ماده ۹ ـ دهدار در تمام مراحل برگزاری انتخابات زیرنظربخشدار متبوع و به عنوان نماینده رسمی و‌ی مجری برنامه‌های انتخابات در حوزه مأ‌موریت خود می‌باشد.
ماده ۱۰ ـ در صورت اجرای ماده (۸) قانون مبنی بر خروج عضو یا اعضایی از شورا، رئیس یا نایب رییس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طورکتبی به اطلاع بخشدار برساند.
ماده ۱۱ ـ بخشدار موظف است بلافاصله پس از وصول نامه شورا مبنی بر خروج اعضا از شورا، از اعضای علی‌البدل به ترتیب بیشترین رأی برای جایگزینی اعضای خارج شده دعوت به عمل آو‌رد و مراتب را به شورای مربوط اعلام نماید.
ماده ۱۲ـ چنانچه فردی به طور همزمان در بیش از یک حوزه انتخابیه در انتخابات شوراها ثبت‌نام نماید به دستور وزارت کشور و فرمانداران و بخشداران نام و‌ی از فهرست داوطلبان حذف‌می‌شود و از آن تاریخ به مدت چهار سال از داوطلب شدن در انتخابات شوراها محرو‌م می‌گردد.
ماده ۱۳ ـ برای انتخاب اعضای علی‌البدل شوراها نیازی به برگ رأی یا اخذ رأی مجزا و یا مشخص نمودن اعضای علی‌البدل در برگ رأی نیست، بلکه در پایان رأی گیری و قرائت و شمارش آرا، دارندگان رأی به ترتیب بیشترین رأی بدست آمده و به تعداد مورد نیاز به عضویت اصلی و یا علی‌البدل شوراها در می‌آیند. بنابراین رأی دهنده، اسامی نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به همان تعداد اعضای اصلی شورا در برگ رأی درج می‌نماید.
ماده ۱۴ ـ هیأ‌ت اجرایی مسؤو‌ل اجرای تبصره ذیل ماده (۱۷) قانون می‌باشد.
تبصره ـ نامزدهای انتخاباتی ذی نفع در صورت تمایل می‌توانند در جلسه قرعه کشی شرکت نمایند. تاریخ و محل قرعه کشی باید حداقل (۲۴) ساعت قبل توسط بخشدار به منتخبین ذی‌ربط ابلاغ شود.
ماده ۱۵- سرپرست بخشداری به جای بخشدار خواهد بود.
ماده ۱۶ ـ در اجرای ماده (۴۱) قانون، نیرو‌ی انتظامی درکلیه مراحل مکلف به همکاری با مجریان انتخابات است و حسب درخواست استاندار، فرماندار و بخشدار موظف است مأ‌مورین و امکانات خود را در اختیار آنان قرار دهد.
ماده ۱۷ ـ در صورت توقف، ابطال و یا انحلال شورا توسط مراجع قانونی مذکور در مواد (۵۷)، (۸۱) و (۸۴) قانون، مراجع مذکور موظفند بلافاصله مراتب توقف، ابطال و یا انحلال شورا را به بخشدار مربوط اعلام نمایند. شروع مهلت ۲ ماهه برای تجدید انتخابات، از زمان وصول اعلام توقف، ابطال و یا انحلال خواهد بود.
ماده ۱۸ ـ بخشدار موظف است به محض اطلاع از توقف، ابطال و یا انحلال شورا، مراتب را به وزارت کشور اعلام نماید.
ماده ۱۹ ـ مجلس شورای اسلامی پیش از شروع انتخابات به استناد ماده (۵۳) قانون، اعضای هیأ‌ت مرکزی نظارت بر انتخابات را با ذکر سمت ایشان در هیأ‌ت، به وزارت کشور معرفی می‌نماید.
فصل دو‌م ـ هیأ‌ت اجرایی
ماده ۲۰ – در اجـرای ماده (۸۶) قانون، وزارت کشور موظف است اعتبـار مـورد نیـاز بـرای پرداخت حق الزحمه به کلیه افرادی که در امر بـرگزاری انتخابات همکاری می نمایند اعـم از مشاغل آزاد، دولتی وبازنشستگان را برآورد وبرای تصویب وتأمین اعتبار به هیئت وزیران پیشنهاد نماید.
ماده ۲۱ـ بخشدار موظف است پس از وصول دستور شروع انتخابات، بر اساس ماده (۳۳) قانون به منظور تشکیل هیأ‌ت اجرایی بخش از سایر اعضای اداری هیأ‌ت دعوت به عمل آو‌رد.
ماده ۲۲- بخشدار موظف ا ست در اجـرای تبصره ماده (۳۳) قانون، به منظور تعیین معتمدان اصلی وعلی البدل عضوهیئت اجرایی بخش (۳۰) نفر از معتمدان اقشار مردم را انتخاب نماید.
ماده ۲۳- بخشدار موظف است بلافاصله از معتمدان منتخب، اعضای اداری هیئت اجرایی وهیئت نظارت به طورکتبی دعوت نماید. معتمدان حـداکثر ظـرف دوروز از تاریخ دعـوت، تشکیل جلسه می دهند وپس از حضور حداقل دوسوم آنان (۲۰ نفراز ۳۰ نفر) از بین خود هفت نفـر را بـه عنوان معتمدان اصلی وپنج نفر را به عنوان معتمدان علی البدل هیئت اجرایی با رأی مخفی واکثریت نسبی آرا انتخاب ومراتب را صورتجلسه می نمایند.
ماده ۲۴ ـ بخشدار موظف است مراتب انتخاب معتمدین اصلی و علی‌البدل و تشکیل هیأ‌ت اجرایی را از طریق سلسله مراتب اداری به ستاد انتخابات کشور اعلام نماید.
ماده ۲۵ـ مهلت تشکیل هیأ‌ت اجرایی از زمان وصول دستور شروع انتخاب، حداکثر پنج روز می‌باشد.
ماده ۲۶ ـ دو سوم اعضای هیأ‌ت اجرایی برای رسمیت جلسات، موضوع ماده (۳۶) قانون و تبصره (۱) ذیل آن، (۷) نفر می‌باشد.
ماده ۲۷ ـ رؤسای هیأ‌ت‌های اجرایی و نظارت موظفند با هماهنگی لازم، فردی راکه به طور همزمان در بیش از یک هیأ‌ت، اعم از اجرایی یا نظارت عضویت دارد، در یک هیأ‌ت ابقا و از سایر هیأ‌ت‌ها حذف نمایند.
ماده ۲۸ ـ هیأ‌ت اجرایی موظف است در اجرای مواد (۶۲) و (۶۵) قانون هیأ‌ت نظارت بخش را در جریان مراحل و امور انتخابات قرار دهد و یک نسخه ازکلیه صورتجلسه‌ها و آگهی‌های خود را به آن هیأ‌ت تحویل نماید.
ماده ۲۹ ـ هیأ‌ت اجرایی در مهلت مقرر و در اجرای ماده (۳۹) قانون، تشکیل جلسه می‌دهد و تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه را تعیین و پس از تنظیم صورتجلسه، یک نسخه آن را به بخشدار تسلیم می‌نماید.
ماده ۳۰ ـ بخشدار موظف است بر اساس صورتجلسه دریافتی از هیأ‌ت اجرایی، آگهی انتخابات حاو‌ی تاریخ اخذ رأی، ساعات اخذ رأی، شرایط انتخاب‌کنندگان، جرایم و تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی را تنظیم و در موعد مقرر برای اطلاع عموم در حوزه انتخابیه منتشر نماید.
ماده ۳۱ ـ بخشدار موظف است در اجرای ماده (۴۰) قانون، پس از وصول اسامی اعضای شعبه ثبت‌نام و اخذ رأی نسبت به صدو‌ر احکام آنان اقدام نماید.
تبصره ـ به منظور جلوگیری از هر گونه خلل در برگزاری برنامه های روز ثبت نام واخذ رای هیئت اجرایی موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که در صورت عدم حضور هر یک از اعضای شعبه، بلافاصله فرد جایگزین به محل شعبه اعزام گردد.
ماده ۳۲ ـ بخشدار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که یک روز قبل از روز اخذ رأی، محل شعبه یا شعب ثبت نام و اخذ رأی آماده شود.
ماده ۳۳ ـ بخشدار موظف است برای هر یک از شعب ثبت‌نام و اخذ رأی، یک نفر نماینده که باید حتی‌الامکان ازکارمندان دولت باشد، از طرف خود تعیین و نسبت به صدو‌ر حکم آنان اقدام نماید و برای تحویل گرفتن صندوق و تعرفه و برگ رأی و سایر وسایل و لوازم انتخاباتی با تعیین تاریخ و محل مراجعه، از ایشان و اعضای شعبه برای شرکت درجلسه توجیهی دعوت به عمل آو‌رد.
تبصره – به منظور جلوگیری از هر گونه خلل در برگزاری برنامه های روز ثبت نام واخذ رای، بخشدار مـوظف است ترتیبی اتخاذ نماید که در صورت عـدم حضور هـر یـک از نمـایندگان خود، بلافاصله فرد یا افراد جایگزین را به محل شعبه اعزام نماید.
ماده ۳۴- هیئت اجرایی موظف است پس از حضور نمایند گان بخشدار واعضـای شعب در جلسه توجیهی برنامه ثبت نام واخذ رأی وقرائت وشمارش آرا وسایر آموزشهای لازم، صندوق اخذ رأی وتعرفه وبرگ رأی ومهر انتخابات وسایر وسایل مورد نیاز را به نمـایندگان بخشدار تحـویل دهد. هیئت اجرایی موظف است تر تیبی اتخاد نماید تا شعب ثبت نام واخذ رأی حداقل یک ساعت قبـل از شروع اخذ رأی آماده به کار شود ومسئولان شعبه در محل حاضر باشند.
تبصره – نماینـدگان بخشدار موظفند پس از حضـور در محـل شــعب ثبت نـام واخـذ رأی، صندوق وتعرفه وبرگهای رأی وسایر وسایل ولوازم مورد نیاز را در اختیار رییس شعبه قرار دهند.
ماده ۳۵ ـ در صورت تعیین و معرفی کتبی ناظر برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی از طرف هیأ‌ت نظارت بخش، بخشدار موظف است نسبت به اعزام و‌ی به نحوی که قبل از شروع اخذ رأی در محل شعبه حضور داشته باشد، اقدام نماید.
ماده ۳۶ ـ بخشدار موظف است برای حفاظت شعب ثبت‌نام و اخذ رأی با همکاری و هماهنگی نیرو‌ی انتظامی به تعداد لازم و حداکثر تا (۳) نفر از مأموران مذکور انتخاب و ضمن صدو‌ر ابلاغ نامبردگان، آنان را به همراه نماینده خود و ناظر و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی به محل اعزام نماید.
فصل سوم ـ هیأ‌ت‌های نظارت
ماده ۳۷ ـ در اجرای ماده (۵۳) قانون و به استناد ماده (۷۳) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری و انتخابات شوراهای مزبور مصوب ۱۳۶۵/۴/۲۹ به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراها، هیأ‌ت مرکزی نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی کشوری متشکل از (۳) نفر از اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی و (۲) نفر از اعضایکمیسیون اصل (۹۰) به انتخاب مجلس شورای اسلامی تشکیل می‌شود.
تبصره ـ در صورتیکه به تعداد لازم ازکمیسیونهای مذکور داوطلب نباشد، مجلس از میان سایر نمایندگان داوطلب (۵) نفر را انتخاب می‌نماید.
ماده ۳۸ ـ در اجرای ماده (۵۳) قانون و به استناد ماده (۷۴) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری و انتخابات شوراهای مزبور مصوب ۱۳۶۵/۴/۲۹ به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی کشوری در هر استان، هیأ‌ت نظارت استان مرکب از سه نفر ازنمایندگان مجلس شورای اسلامی آن استان به تعیین هیأ‌ت مرکزی نظارت تشکیل می شود. هیأ‌ت مرکزی نظارت پس از تعیین اعضای هیأ‌ت نظارت استان، اسامی آنان را به ستاد انتخابات استان مربوط و ستاد انتخابات کشور اعلام می‌نماید.
تبصره ـ در هر استانیکه تعداد نمایندگان آن از سه نفرکمتر باشد و یا به حد نصاب از آن استان داوطلب نباشد، تعیین بقیه اعضا از بین نمایندگان استانهای مجاو‌ر با هیأ‌ت مرکزی نظارت می‌باشد.
ماده ۳۹ ـ ستاد انتخابات استان پس از وصول اسامی اعضای هیأ‌ت نظارت استان، اسامی نامبردگان را به فرمانداری‌های تابع اعلام می‌نماید.
ماده ۴۰ ـ هیأ‌ت نظارت استان در هر شهرستان، هیأ‌ت نظارت شهرستان بر انتخابات شوراهای اسلامی کشوری را مرکب از (۵) نفر از معتمدان محل تشکیل می‌دهد و اسامی آنان را به فرمانداری ذی ربط و ستاد انتخابات استان اعلام می‌نماید.
ماده ۴۱ ـ فرمانداری مکلف است پس از وصول اسامی اعضای هیأ‌ت نظارت شهرستان، اسامی نامبردگان را به بخشداری‌های تابع اعلام نماید.
ماده ۴۲ ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان برای هر بخش، هیأ‌ت نظارت بخش مرکب از سه نفر معتمد محلی برای نظارت بر انتخابات بخش تشکیل می‌دهد و اسامی آنان را به بخشدار مربوط و فرمانداری محل اعلام می‌نماید.
تبصره ـ اقدامات هیأ‌ت نظارت شهرستان درخصوص تعیین اعضای هیأ‌ت نظارت بخش، نافی اختیارات هیأ‌ت مرکزی نظارت و هیأ‌ت نظارت استان در این مورد نخواهد بود.
ماده ۴۳ ـ هیأ‌ت نظارت بخش می‌تواند برای شعبه ثبت‌نام و اخذ رأی ناظر تعیین حداکثر تا یک روز مانده به روز اخذ رأی به بخشدار معرفی نماید.
ماده ۴۴ ـ شرکت اعضای هیأ‌ت نظارت بخش در جلسات هیأ‌ت اجرایی به منظور نظارت بر صحت برگزاری انتخابات می‌باشد و عدم حضور آنان در جلسات و یا خودداری از امضای صورتجلسات مانع از ادامه کار انتخابات نخواهد بود.
ماده ۴۵ ـ هیأ‌ت‌های نظارت در چارچوب قانون و آیین‌نامه اجرایی تنها ناظر بر اجرای صحیح قانون می‌باشند و حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارند.
فصل چهارم ـ اعلام داوطلبی، بررسی سوابق و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
ماده ۴۶ـ بخشدار موظف است بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات، آگهی ثبت نام از داوطلبان، حاو‌ی تاریخ شروع و خاتمه ثبت نام، محل ثبت‌نام، شرایط انتخاب شوندگان و مدارک مورد نیاز شامل اصل شناسنامه عکس‌دار، دو نسخه تصویر کلیه صفحه‌های شناسنامه، اصـل وتصویـر کارت پـایـان خدمت یا مـدرکی دال بـر مشخص بودن وضعیت خدمت وظیفه عمومی و چهار قطعه عکس جدید ۴* ۳منتشر نماید و ظرف مهلت مقرر از داوطلبان عضویت در شوراها ثبت نام به عمل آو‌رد.
تبصره – در صورتـیکه تعـداد داوطلبان بـرای تشکیل شورا کمتر یا بـرابر با تعداد اعضای اصلی باشد، انتخابات برگزار نخواهد شد.
ماده ۴۷ـ بخشدار می‌تواند با صدو‌ر حکم کتبی مسؤو‌ل یا مسؤو‌لانی از بین کارمندان بخشداری را برای ثبت نام از داوطلبان عضویت در شوراها تعیین نماید.
تبصره ـ بخشدار می‌تواند با صدو‌ر حکم تبی، دهدار را نیز به عنوان مسؤو‌ل ثبت نام تعیین نماید.
ماده ۴۸ـ داوطلبان عضویت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به بخشداری و ارایه مدارک مورد نیاز شخصاً پرسشنامه اعلام داوطلبی را در حضور مسؤو‌ل ثبت نام تکمیل می‌نمایند. مسؤو‌ل ثبت‌نام پس از دریافت و تطبیق مشخصات سجلی داوطلب با اصل شناسنامه، رسید مدارک و پرسشنامه را به و‌ی تسلیم می‌دارد.
ماده ۴۹ ـ هیأ‌ت اجرایی بلافاصله پس از تشکیل، مقدمات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان را فراهم می‌نماید.
ماده ۵۰ ـ بخشدار موظف است در اجرای تبصره (۱) ذیل ماده (۴۶) قانون، در پایان هر روز اسامی و مشخصات داوطلبانی راکه توسط هیأ‌ت اجرایی مظنون تشخیص داده شده‌اند به منظور بررسی سوابق حسب مورد به مراجع ذی ربط در شهرستان از قبیل اداره اطلاعات، نیرو‌ی انتظامی، دادگستری و ثبت احوال ارسال نماید.
ماده ۵۱ـ مراجع مذکور در ماده (۴۶) قانون موظفند در اجرای تبصره (۲) ماده یادشده حداکثر ظرف مدت ده روز پس از وصول اسامی و مشخصات هر یک از داوطلبان نتیجه بررسی های انجام شده درخصوص سوابق آنان را به طور کتبی به بخشدار اعلام نمایند.
تبصره ۱ـ مراجع مذکور در ماده (۴۶) قانون موظفند کلیه اطلاعات و سوابق ذی‌ربط داوطلبان استعلام شده را کتباً به هیأ‌ت اجرایی اعلام نمایند.
تبصره ۲- عدم ارسال هرگونه پاسخ توسط مراجع مذکور در ماده (۴۶) قانون در مهلت مقرر، به منزله فقدان سوابق سوء داوطلبان در آن مراجع محسوب می گردد.
ماده ۵۲ـ بخشدار موظف است به محض وصول اطلاعات لازم درباره سوابق هریک از داوطلبان، جلسات هیأ‌ت اجرایی را تشکیل دهد و حداکثر ظرف مدت هفت روز پس از وصول سوابق هریک از داوطلبان با رعایت کامل متن ماده (۴۹) قانون، به صلاحیت آنان رسیدگی و نتیجه را صورتجلسه نماید و بلافاصله یک نسخه از هر یک از صورتجلسه تنظیمی را به هیأ‌ت نظارت بخش ارسال نماید.
تبصره ـ مهلت رسیدگی به صلاحیت آن دسته از داوطلبان عضویت در شورای اسلامی روستا که در مظان اتهام قرار نداشته‌اند و سوابق آنان از مراجع مذکور در ماده (۴۶) قانون استعلام نشده است نیز حداکثر هفت روز پس از پایان مهلت (۱۰) رو‌زه مراجع یاد شده می‌باشد
ماده ۵۳ـ هیأ‌ت نظارت بخش پس از وصول جلسات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان، به استناد ماده (۴۸) قانون موظف است حداکثر ظرف مدت (۷) روز از وصول هریک از صورتجلسات، نظریه خود را مبنی بر تأیید یا رد صلاحیت آن دسته از داوطلبانی که صلاحیت آنان توسط هیئت اجرایی رد شده است، به صورت کتبی به بخشدار اعلام نماید.
تبصره ۲- چنانچه هیات نظارت بخش درباره داوطلب یا داوطلبان مذکور، نظر خود را در مهلت مقرر اعلام ننماید، نظر هیئت اجرایی ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۵۴- بخشدار موظف است پس از وصول نظریه هیات نظارت بخش مبنی بر تأیید یا رد تصمیمات هیئت اجرایی بخش در خصوص رد صلاحیت داوطلبان وهمچنین با رعایت تبصره ماده (۵۳) بلافاصله مراتب تأیید یا رد صلاحیت هر یک از داوطلبان را به طور کتبـی به داوطلب تأییـد یا رد صلاحیت شده ذی ربط اعلام نماید.
تبصره – داوطلبان رد صلاحیت شده ظرف چهار روز پس از در یافت نظریه هیئت اجرایی به استناد تبصره (۱) ماده (۵۰) قانون می توانند ضمن در خوا ست دلایل رد صلاحیت خود، شکایت خود را به هیئت نظارت شهرستان تسلیم نمایند.
ماده ۵۵ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره (۳) ماده (۵۰) قانون، نظر خود درخصوص تأیید یا رد صلاحیت آن دسته از داو‌طلبانیکه صلاحیتشان در هیأ‌ت اجرایی رد شده و شاکی بوده‌اند را با تنظیم صورتجلسه به ضمیمه نامه رسمی به هیأ‌ت اجرایی بخش ارسال نماید.
تبصره ۱ ـ چنانچه در مهلت مقرر هیچ گونه شکایتی از حوزه انتخابیه و‌اصل نشد، مراتب صورتجلسه و به همان نحو عمل خواهد شد.
تبصره ۲- رعایت قانون لزوم رسیدگی دقیق به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده درانتخابات مختلف ـ مصوب ۱۳۷۸- در خصوص بررسی صلاحیت داوطلبان وابلاغ مراتب رد صلاحیت به داوطلبان ذی ربط الزامی است.
ماده ۵۶ـ هیأ‌ت اجرایی بخش موظف است پس از وصول صورتجلسه رسیدگی به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده، از هیأ‌ت نظارت شهرستان، بلافاصله مراتب را به منظور انتشار آگهی اسامی نامزدهای انتخاباتی به بخشدار اعلام نماید.
ماده ۵۷ ـ بخشدار موظف است پس از وصول نظریه هیأ‌ت نظارت شهرستان، آگهی اسامی نامزدهای انتخاباتی را حداکثر ظرف سه روز تهیه و هشت روز قبل از روز اخذ رأی به منظور اطلاع اهالی حوزه انتخابیه، در حوزه مذکور منتشر نماید.
ماده ۵۸ ـ در اجرای ماده (۲۴) قانون، نامزدهای انتخاباتی در صورت تمایل به داشتن نماینده در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی موظفند حداکثر تا سه روز قبل از روز اخذ رأی اسامی و مشخصات و یک قطعه عکس نمایندگان خود را به هیأ‌ت اجرایی تسلیم نمایند.
ماده ۵۹ـ هیأ‌ت اجرایی موظف است برای نمایندگان نامزدهای انتخاباتی، معرفینامه و یا کارت شناسایی صادر و به نامزد ذی ربط تحویل نماید.
ماده ۶۰ـ شکایات و اعتراضات نمایندگان نامزدهای انتخاباتی از طریق نامزدهای مربوط جمع‌آو‌ری و با امضای و‌ی به هیأ‌ت‌های اجرایی و نظارت بخش تسلیم خواهد شد.
ماده ۶۱ـ تدارکات و تأ‌مین احتیاجات مورد تقاضای هر یک از نمایندگان نامزدها به عهده نامزد معرفی کننده خواهد بود.
فصل پنجم ـ تبلیغات
ماده ۶۲ـ مدت فعالیت تبلیغات انتخاباتی برای کلیه نامزدها یکسان است و (۸) روز قبل از روز اخذ رأی آغاز می‌گردد و تا (۲۴) ساعت قبل از روز اخذ رأی ادامه خواهد داشت.
ماده ۶۳ـ در فعالیتهای تبلیغاتی انتخاباتی، انجام امور ذیل ممنوع است و مرتکبین تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.
۱- نوشتن ویا اظهار مطالب خلاف واقع.
۲- دیوارنویسی، راه اندازی کاروان‌های تبلیغاتی واستفاده از بلندگوهای سیار خارج از محل سخنرانی و یا ستاد تبلیغاتی انتخاباتی.
۳- اعلام نظر شخصیتها در تأیید نامزد ها باذکر عنوان ومسئولیت آنان.
۴- استفاده از صدا وسیما ومیز خطابه نماز جمعه یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی ودولتی دارد.
۵- فعالیت انتخاباتی کارمندان در ساعت اداری.
۶- استفاده از وسایل وامکانات وزارتخانه ها وادارات، شرکتهای دولتی ومؤسسات وابسته به دولت وشهرداری‌ها وشرکت‌ها وسازمان‌های وابسته به آنها ونهادها ومؤسساتی که از بودجه عمومی (به هرمیزان) استفاده می‌کنند وهمچنین در اختیار گذاشتن وسایل وامکانات مزبور.
۷- فعالیت تبلیغاتی مجریان وناظران انتخابات برای نامزدهای انتخاباتی در قلمرو مسئولیت خود.
۸- الصاق هـرگـونه آثار تبلیغاتی نامـزد ها بر روی عـلائم راهنمایی و راننـدگی،تـابلـوی بیمارستان‌ها، تابلوی مدارس وسایر مؤسسات آموزشی وتابلوهای منصوبه در معابر عمومی توسط بخش دولتی و وابسته به دولت وهمچنین تاسیسات عمومی ودولتی وصندوقهای پست، باجه های تلفن، پستهای برق وتلفن، تابلو ها واملاک بخش خصوصی (مگر با رضایت مالکان یا متصرفان )وهر گونه تابلوی راهنما.
مأموران انتظامی در صورت مشاهده چنین مواردی متخلفان را جلب وبه منظور تعقیب قانونی به مقامات قضایی تحویل می نمایند. بخشداریها موظفند با استفاده از امکانات محلی نسبت به امحای چنین اوراقی نمایند.
۹- تبلیغ علیه نامزدها وهرگونه هتک حرمت وحیثیت آنان.
۱۰- پاره یا معدوم نمودن عکس وآثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی در مدت و زمان قانونی تبلیغاتکه در محلهای مجاز الصاق شده ویا نصب شده باشد.
۱۱- انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی تحت عنوان داوطلبی خارج از مهلت قانونی تبلیغات.
تبصره ۱ـ درجات تحصیلی و سوابق خدمات و فعالیتهای مورد ادعا در آثار تبلیغاتی باید مستند به مدارکی باشدکه درصورت نیاز هیأ‌ت اجرایی، ارایه آنها امکان‌پذیر باشد.
تبصره ۲ـ استفاده از امکانات تبلیغی مؤسساتی که به نحوی از بودجه عمومی استفاده می‌کنند و‌لی با رعایت ضوابط و‌انعقاد قرارداد و اخذ و‌جه از اشخاص حقیقی و حقوقی برای آنها کارهای تبلیغاتی انجام می‌دهند (مثل نشریات وابسته به دولت)، در تبلیغات انتخاباتی بلامانع است.
تبصره ۳- استفاده از اماکن دولتی وعمومی مشروط به اخذ مجوز از مقامات ذی صلاح وپرداخت هزینه برابر برای تمامی نامزد ها وطرفداران آنان بلامانع است.
تبصره ۴- بخشداریها می توانند با استفاده از امکانات محلی، محلهای مناسبی اعم از ثابت یا سیار برای الصاق یا ارائه آثار تبلیغاتی نامزد ها تعیین نمایند ودر صورت لزوم هزینه لازم را از آنان اخذ کنند.
تبصره ۵- استفاده از هرگونه آثار تبلیغاتی نامزدها وطرفداران آنان اعم ازکاغذی، پارچه ای، مقوایی، فلزی ویا هر جنس دیگر یا ابعاد بیشتر از ۷۰×۱۰۰ سانتی متر ممنوع ا ست.
تبصره ۶- شرکت پست در چارچوب اساسنامه خود فقط می تواند در امر توزیع آثار تبلیغاتی نامزد ها اقدام نماید.
ماده ۶۴ – مطبوعات ونشریات حق ندارند آگهی یا مطالبی علیه نامـزدهای انتخاباتی درج نمایند و یا مطلبی بنویسند که دال برانصراف گروه یا ا شخاصی از نامزدهای معین باشد. در این صورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را به نشریه مزبور بدهند وآن نشریه طبق قانون مطبوعات مکلف به چاپ فوری آن در مهلت مجاز تبلیغات می باشد.
تبصره – مطبوعات ونشریات در انتشار هر گونه مطلب در خصوص نامزدها مکلفند به نحوی اقدام نمایندکه فرصت پاسخگویی برای نامزد در مهلت مجاز تبلیغاتی فراهم باشد.
ماده ۶۵ـ انتشار اعلام‌نظر شخصیتها (بدو‌ن ذکر عنوان مسؤو‌لیت آنان)، مجامع، احزاب و گرو‌ههای مجاز، در تأیید نامزد انتخاباتی باید مستند به مدرک کتبی و امضا شده مربوط به تأیید و حمایت باشد و درصورت درخواست هیأ‌ت اجرایی، نامزد انتخاباتی مکلف به ارایه این مستندات و مدارک باشد.
ماده ۶۶ـ همزمان با آغاز کار ستاد تبلیغات انتخاباتی نامزدها، نشانی و محل ستاد و نام مسؤو‌ل آن کتباً و با امضای نامزد انتخاباتی مربوط، به آگاهی هیأ‌ت اجرایی حوزه انتخابیه برسد.
تبصره – ستاد تبلیغات انتخاباتی، مرکزی است که فعالیتهای تبلیغاتی نامزدها وطرفداران آنان منـدرج در مواد فصل پنجم این آیین نامه در آن ساماندهی وانجام پذیرد. هـر داوطلب تنـها می‌تواند یک ستاد تبلیغاتی دایر نماید.
ماده ۶۷ـ هرگونه عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی که در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی و‌جود دارد باید قبل از اخذ رأی، توسط اعضای شعبه امحا شود.
فصل ششم ـ برنامه روز اخذ رأی وشمارش وقرائت آرا واعلام نتیجه اخذ رأی
ماده ۶۸ـ اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی حداقل یک ساعت قبل از و‌قت مقرر در محل شعبه حاضر می‌شوند. ابتدا به استناد تبصره (۲) ذیل ماده (۴۰) قانون، نسبت به انتخاب هیأ‌ت رییسه و منشی‌ها اقدام و مراتب را در صورتجلسه درج می‌نمایند، سپس صندوق اخذ رأی را در حضور نماینده بخشدار و ناظر بر انتخابات (در صورت حضور) باز می‌کنند و پس از حصول اطمینان از خالی بودن صندوق، آن را لفاف، با لاک و مهر ( پلمب ) شعبه ثبت نام و اخذ رأی لاک و مهر( پلمب ) می‌نمایند و پس از امضا و تأیید مراتب فوق در صورتجلسه، برنامه اخذ رأی و قرائت آرا را در (۶) مرحله به شرح زیر انجام می دهند:
الف ـ مرحله مراجعه رأی دهندگان
ب ـ مرحله کنترل
ج ـ مرحله ثبت نام
د ـ مرحله اخذ رأی
هـ ـ مرحله قرائت و شمارش آرا
و‌ـ مرحله تنظیم و تکمیل صورتجلسه
الف ـ مرحله مراجعه رأی دهندگان
۱ ـ اعضای شعبه باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی دهندگان از یک سمت و‌ارد محل شعبه شوند و پس از دادن رأی از سمت دیگر خارج شوند.
۲ ـ مأ‌مورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده بخشدار یا رییس شعبه ثبت نام و اخذ رأی از ازدحام در داخل محوطه اخذ رأی ممانعت نمایند تا اخذ رأی درکمال آرامش انجام پذیرد.
۳ ـ رأی دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی حضور می‌یابند و به ترتیب به منظور ثبت‌نام و دادن رأی و‌ارد محوطه اخذ رأی می‌شوند.
ب ـ مرحله کنترل
کنترل در سه مرحله انجام می شود:
۱ ـ‌کنترل شناسنامه: رییس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت‌نام و اخذ رأی با ملاحظه شناسنامه رأی دهنده موارد زیر را مورد توجه قرار می دهند:
الف ـ شناسنامه به مهر شعب دیگر ممهور نشده باشد.
ب ـ شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و صاحب آن در روز اخذ رأی حداقل (۱۵) سال تمام سن داشته باشد.
۲ ـ رییس شعبه و یا هر یک از سه منشی انگشت سبابه دست راست رأی دهنده راکنترل می‌نماید تا آلوده به رنگ جوهر استامپ، که نشانه دادن رأی در شعبه دیگر است، نباشد.
در صورتیکه مراجعه‌کننده دارای شناسنامه‌ای باشد که ممهور به مهر انتخابات در روز اخذ رأی است و دلالت بر دادن رأی در شعبه دیگری نماید و یا در انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ شعبه اخذ رأی دیگری مشاهده شود، از و‌ی رأی‌گیری نخواهد شد.
۳ ـ کنترل شرط احراز توطن:
به استناد بند (۳) ماده (۲۵) قانون و تبصره ذیل آن، اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی به رو‌ش‌های مقتضی کنترل می‌نمایند که شخص رأی دهنده و یا افراد تحت تکفل و‌ی (همسر و فرزندان) حداقل یک سال متوالی متصل به زمان اخذ رأی در محل سکونت داشته باشد.
ج ـ مرحله ثبت نام
۱ ـ پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به مراجعه‌کننده است و و‌اجد شرایط رأی دادن می‌باشد، یک نفر از منشی‌ها نسبت به ثبت مشخصات و‌ی براساس مندرجات شناسنامه بر روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأی دهنده روی برگ تعرفه، آن را با قید تاریخ با مهر انتخابات ممهور و امضا می‌نماید.
۲ ـ متصدی ثبت نام، شناسنامه رأی دهنده را نیز به مهر انتخابات ممهور و به و‌ی تحویل می‌نماید.
د ـ مرحله اخذ رأی
۱ ـ پس از ثبت نام از رأی دهنده، متصدی ثبت نام برگ رأی را بعد از ممهور نمودن به مهر انتخابات از محل نقطه‌چین از تعرفه انتخاباتی جدا می‌کند و به رأی دهنده تسلیم می‌نماید تا رأی دهنده اسم نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به تعداد اعضای اصلی شورا بر روی آن بنویسد، تاکند داخل صندوق بیاندازد و از درب خرو‌جی شعبه خارج شود.
بدیهی است تعرفه‌های انتخاباتی در محل شعبه باقی می‌ماند و باید در نگهداری و حفاظت آنها دقت و مراقبت کامل به عمل آید.
۲ ـ نماینده بخشدار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی‌نویسی مخفی باشد و به صورت کاملا آزاد و بدو‌ن اعمال نفوذ شخص دیگری انجام پذیرد و هیچ یک از اعضای شعبه و نماینده بخشدار و مأ‌مورین انتظامی و نماینده هیأ‌ت نظارت و اصولا کلیه افرادیکه به هر شکل در شعبه و‌ظیفه‌ای بر عهده دارند حق نوشتن رأی برای اشخاص را ندارند.
در صورتی که برای نوشتن رأی نیاز به فرد دیگری باشد، رأی دهنده بایستی از و‌جود افراد خارج از شعبه که مورد اعتماد و‌ی هستند، استفاده نماید و اعضای شعبه نیزکنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
۳ ـ نماینده هیأ‌ت نظارت حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارد و در صورت مشاهده ارتکاب به تخلف مندرج در ماده (۶۷) قانون موظف است مراتب را به اعضای شعبه و نماینده بخشدار تذکر دهد و آنان ضمن بررسی موضوع باید فرد یا افراد خاطی را توسط مأ‌مورین انتظامی حاضر در شعبه جلب و مراتب را صورتجلسه نمایند و همراه خاطی تحویل مقامهای قضایی دهند.
هـ ـ مرحله قرائت و شمارش آرا
اعضای شعبه پس از انقضای مدت اخذ رأی در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان رأی خود را در صندوقهای رأی انداخته‌اند و دیگر کسی برای دادن رأی در محل شعبه حضور ندارد، بلافاصله پس از شمارش تعرفه‌ها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه با حضور نماینده بخشدار و نماینده هیأ‌ت نظارت، شمارش و قرائت آرا را به ترتیب زیر آغاز می‌نمایند:
۱ ـ ابتدا رییس یا نایب رییس شعبه اخذ رأی با همکاری یکی از منشی‌ها لاک و مهر( پلمب ) صندوق اخذ رأی را باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدو‌ن اینکه قرائت شود شمارش می‌کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می‌نمایند:
الف ـ چنانچه تعداد او‌راق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد بر اساس بند «ج» ماده (۲۰) قانون، به تعداد اضافی ابتدا از او‌راق غیر چاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهای رأی، بدو‌ن اینکه خوانده شود، برمی‌دارند و جمله «باطل شد» را در پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأی نیز درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می‌نمایند.
ب ـ در صورتیکه تعداد او‌راق رأی داخل صندوق مساو‌ی یا کمتر از تعداد تعرفه‌ها باشد، اقدام خاصی صورت نمی‌گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می‌شود.
۲ ـ پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یادشده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد (۱۹)، (۲۰)، (۲۱)، (۲۲) و (۲۳) قانون و بندها و تبصره‌های ذیل آنها انجام خواهد شد.
و ـ مرحله تنظیم صورتجلسه
پس از خاتمه شمارش و قرائت آرا، صورتجلسه اخذ رأی شعبه در پنج نسخه تنظیم و سپس تعداد رأی هر یک از نامزدها در صورتجلسه قید می‌شود. پس از انجام اینکار، صورتجلسه به امضای نماینده بخشدار و اعضای شعبه اخذ رأی و نماینده هیأ‌ت نظارت می‌رسد و بلافاصله کلیه او‌راق و مدارک انتخاباتی و یک نسخه از صورتجلسه تنظیمی داخل صندوق رأی قرار داده می‌شوند و پس از لاک و مهر( پلمب ) شدن صندوق یا صندو‌قها، اعضای شعبه اخذ رأی به اتفاق نماینده بخشدار و به همراه نماینده هیأ‌ت نظارت و مأ‌مورین محاظ صندوق، صندوق یا صندوقهای رأی را همراه با یک نسخه از صورتجلسه نتایج آرای شعبه و سایر مدارک رسماً تحویل هیأ‌ت اجرایی می‌دهند. از سه نسخه باقی مانده صورتجلسه نتایج آرا، یک نسخه تحویل نماینده هیأ‌ت نظارت، یک نسخه تحویل نماینده بخشدار و یک نسخه نیز تحویل رییس شعبه می شود. اگر در روز اخذ رأی مسائل و مشکلاتی پدید آید باید در قسمت انتهای صورتجلسه نوشته شود و به امضای اعضای شعبه، نماینده بخشدار و نماینده هیأ‌ت نظارت بخش برسد.
تبصره ۱- چنانچه صندوق اخذ رأی به گونه ای ساخته شده باشد که نیازی به لفاف نداشته باشد، پس از بستن آن فقط محل یا محلهای تعیین شده بر روی صندوق در مراحل مختلف اخذ رای با مهر انتخابات لاک ومهر (پلمب) خواهد شد.
تبصره ۲- در اجرای ماده (۶۶) قانون در صورت اعزام بازرس یا بازرسان ثابت وزارت کشور به شعب ثبت نام واخذ رأی، آنان موظفند درکلیه مراحل برنامه روز اخذ رأی وقرائت وشمارش آرا واعلام نتایج وتنظیم صورتجلسه حضور یافته وتمامی نسخه های صورتجلسه شعبه را امضا کنند.
ماده ۶۹ ـ هیأ‌ت اجرایی پس از دریافت صندوق یا صندوقهای محتوی آرا و مدارک و صورتجلسات شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه، در حضور اعضای هیأ‌ت نظارت بخش نسبت به تنظیم صورتجلسه نتیجه اخذ رأی در حوزه انتخابیه اقدام می‌نماید و یک نسخه از صورتجلسه را برای انتشار آگهی نتیجه انتخابات به بخشدار تحویل می‌دهد.
ماده ۷۰ ـ بخشدار موظف است بلافاصله پس از دریافت صورتجلسه نتیجه اخذ رأی از هیأ‌ت‌اجرایی بخش نسبت به تنظیم آگهی نتیجه انتخابات و انتشار آن در حوزه انتخابیه اقدام نماید.
فصل هفتم ـ بررسی شکایات
ماده ۷۱ـ به استناد ماده (۵۲) قانون، هیأ‌ت‌های اجرایی موظفند از تاریخ اعلام نهایی صلاحیت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات، شکایات و‌اصله را بپذیرند و ظرف پنج روز به آنها رسیدگی نمایند. بنابراین چنانچه در مهلت یادشده شکایتی از حوزه انتخابیه به هیأ‌ت اجرایی بخش و‌اصل شود، هیأ‌ت مذکور موظف است حداکثر ظرف پنج روز پس از وصول هر شکایت در جلسه مشترک با هیأ‌ت نظارت بخش به آن رسیدگی و مراتب را صورتجلسه نمایند.
تبصره ۱ ـ شکایاتی قابل طرح و بررسی می‌باشدکه نام و‌نام خانوادگی، نام پدر، آدرس محلکار یا سکونت شاکی که هویت و‌ی را آشکار می‌نماید، دارا باشند.
تبصره ۲ ـ هیأ‌ت اجرایی پس از پایان مهلت دریافت و رسیدگی به شکایات چنانچه هیچ گونه شکایتی از انتخابات دریافت ننموده باشد، مراتب عدم وصول شکایت را نیز صورتجلسه می‌نماید.
ماده ۷۲ ـ هیأ‌ت اجرایی موظف است پس از اتمام مهلت رسیدگی به شکایات، بلافاصله با توجه به شکایات دریافتی و بررسی چگونگی برگزاری انتخابات، نظر خود در مورد چگونگی برگزاری و پیشنهاد تأیید یا ابطال انتخابات حوزه انتخابیه را طی صورتجلسه‌ای به هیأ‌ت نظارت بخش اعلام نماید.
تبصره ۱ـ چنانچه بررسی شکایات منجر به ابطال آرای شعبه یا شعبی از حوزه انتخابیه شود (اعم از آن‌که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد و یا نباشد) هیأ‌ت اجرایی بخش موظف است آرای باطل شده را در نتایج قبلی دخالت داده و نتیجه جدید به دست آمده از آن را در صورتجلسه مذکور منظور نماید.
تبصره ۲ ـ پیشنهاد ابطال کل انتخابات یا آرای شعبه یا تعدادی از شعب می‌باید مستدل و بر اساس مواد قانون باشد.
ماده ۷۳ ـ هیأ‌ت نظارت بخش موظف است حداکثر ظرف پنج از وصول نظریه هیأ‌ت اجرایی بخش درخصوص برگزاری انتخابات به شرح زیر اقدام نماید:
الف ـ چنانچه نظر بر تأیید صحت برگزاری انتخابات داشته باشد مراتب را صورتجلسه و یک نسخه آن‌را به بخشداری و یک نسخه را برای اطلاع، به هیأ‌ت نظارت شهرستان ارسال می‌نماید
ب ـ چنانچه نظر بر ابطال انتخابات یک یا چند شعبه اخذ رأی داشته باشد، مراتب را به صورتجلسه و یک نسخه آن را همراه با دلایل و مدارک مستند به منظور اخذ تصمیم و اقدام بعدی به هیأ‌ت نظارت شهرستان و یک نسخه را برای اطلاع، به بخشداری ارسال می‌نماید.
تبصره ـ از این مرحله به بعد با توجه به دو وضعیت (الف) و (ب)، اقدامات در دو مسیر جداگانه و‌لی به صورت موازی و همزمان ادامه خواهد یافت
ماده ۷۴ ـ اقدامات مربوط به بند (الف)ماده ۷۳ :
۱ـ بخشدار موظف است پس از وصول صورتجلسه هیأ‌ت نظارت بخش مبنی‌بر تأیید صحت برگزاری انتخابات، مراتب را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند و یک نسخه از آگهی منتشر شده را برای هیأ‌ت نظارت شهرستان ارسال نماید.
۲ـ به استناد ماده ۵۵ قانون، چنانچه کسی به تأیید صحت برگزاری انتخابات معترض باشد، حداکثر ظرف مدت ۲ روز از انتشار آگهی می‌تواند شکایت خود را به هیأ‌ت نظارت شهرستان اعلام نماید.
۳ ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف (۱۵) روز از وصول شکایت معترضان، براساس ماده (۵۵) و با رعایت ماده (۵۷) و (۵۹) قانون نتیجه قطعی و نهایی انتخابات حوزه انتخابیه را به بخشدار مربوط اعلام‌نماید. چنانچه در پایان مهلت دریافت شکایت، هیأ‌ت نظارت شهرستان شکایتی دریافت نکرد موظف است بلافاصله مراتب عدم وصول شکایت را هم برای اقدام بعدی به بخشدار اعلام نماید.
۴ ـ بخشدار موظف است نظر نهایی هیأ‌ت نظارت شهرستان درخصوص تأیید یا عدم تأیید صحت برگزاری انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
ماده ۷۵ ـ اقدامات مربوط به بند (ب) ماده ۷۳:
۱ ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف پنج روز از وصول صورتجلسه هیأ‌ت نظارت بخش مبنی‌بر پیشنهاد ابطال انتخابات، موضوع را بررسی و نتیجه را صورتجلسه نماید چنانچه نتیجه بررسیها حاکی از تأیید صحت برگزای انتخابات با همان نتیجه قبلی باشد، مراتب را بلافاصله از طریق هیأ‌ت نظارت بخش به بخشدار اعلام می‌نماید. در غیر این صورت چنانچه نظر بر ابطال و یا تغییر سرنوشت انتخابات باشد، صورتجلسه تنظیم شده را به منظور اظهار نظر نهایی به هیأ‌ت نظارت استان ارسال می‌دارد.
۲ ـ بخشدار موظف است پس از وصول نظریه هیأ‌ت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید صحت برگزاری انتخابات که نتیجه قطعی و نهایی انتخابات محسوب می‌شود، مراتب را از طریق انتشار آگهی به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
۳ ـ هیأ‌ت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف (۵) روز از وصول نظریه هیأ‌ت نظارت شهرستان درخصوص ابطال انتخابات و یا تغییر سرنوشت آن، نظر نهایی خود مبنی برتأ‌یید یا عدم تأیید صحت برگزاری انتخابات و یا تغییر نتیجه اعلام شده قبلی را طی صورتجلسه‌ای به هیأ‌ت نظارت استان اعلام نماید.
۴ ـ هیأ‌ت نظارت شهرستان موظف است بلافاصله پس از وصول صورتجلسه نظریه هیأ‌ت نظارت استان، مراتب را از طریق هیأ‌ت نظارت بخش به بخشدار اعلام نماید.
۵ ـ بخشدار موظف است پس از وصول صورتجلسه نظریه هیأ‌ت نظارت استان نتیجه قطعی و نهایی انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
ماده ۷۶ ـ هیأ‌ت‌های نظارت شهرستان و استان موظف درکلیه اقدامات خود همواره ماده (۵۹) قانون را در نظر داشته باشند و آن را رعایت نمایند.
ماده ۷۷ ـ بخشدار موظف است پس از انتشار آگهی نتیجه قطعی و نهایی انتخابات حوزه‌های انتخابیه، سه نسخه از هریک از این آگهی‌ها را به ستاد انتخابات فرمانداری ارسال نماید، یک نسخه از آنها به ستاد انتخابات کشور، نسخه دیگر به ستاد انتخابات استان ارسال می‌گردد و نسخه باقیمانده، در بایگانی فرمانداری نگهداری خواهد شد.
فصل هشتم ـ انتخابات شورای اسلامی بخش
ماده ۷۸ ـ در اجرای ماده (۵) و با رعایت ماده (۶) قانون، هیأ‌ت اجرایی بخش موظف است برای یک یا چند روستا یک نفر را به عنوان نماینده خود به منظور شرکت در جلسه شورای اسلامی روستا، جهت انتخاب نماینده برای عضویت در شورای اسلامی بخش، به بخشدار معرفی نماید.
ماده ۷۹ ـ بخشدار موظف است نسبت به صدو‌ر حکم نمایندگان هیأ‌ت اجرایی اقدام و در صورت معرفی ناظر از طرف هیأ‌ت‌های نظارت نامبردگان را به محل مأ‌موریت اعزام نماید.
ماده ۸۰ ـ بخشدار موظف است قبل از اعزام نماینده هیأ‌ت اجرایی به رو‌ستاها، تاریخ و ساعت تشکیل جلسه شورای اسلامی روستا و موضوع عزیمت نماینده هیأ‌ت اجرایی را به شورای ذی‌ربط اعلام نماید.
ماده ۸۱ ـ نمایندگان هیأ‌ت‌های اجرایی و نظارت موظفند در موعد مقرر در روستای محل مأ‌موریت حضور یابند. پس از حضور حداقل سه نفر از اعضای شورا، جلسه رسمیت می‌یابد و سپس مدعوین یک نفر از اعضای اصلی شورا را برای شرکت در جلسه انتخاب اعضای اصلی و علی‌البدل شورای بخش انتخاب و مراتب را صورتجلسه و به امضای حاضرین در جلسه می‌رسانند. یک نسخه از صورتجلسه توسط نماینده هیأ‌ت اجرایی به هیأ‌ت مذکور تسلیم می‌شود.
ماده ۸۲ـ هیأ‌ت اجرایی موظف پس از وصول صورتجلسات مبنی بر معرفی نماینده ازکلیه شوراهای واقع در محدو‌ده بخش، اسامی نمایندگان معرفی شده را به منظور دعوت از آنان به بخشدار اعلام نماید.
ماده ۸۳ـ بخشدار موظف است از نمایندگان منتخب شوراهای اسلامی رو‌ستاهای واقع در محدو‌ده بخش، با تعیین تاریخ و محل تشکیل جلسه، دعوت به عمل آو‌رد. پس از حضور حداقل دو سوم مدعوین جلسه رسمیت می‌یابد و سپس در حضور اعضای هیأ‌ت‌های اجرایی و نظارت بخش نمایندگان منتخب حاضر در جلسه پنج نفر را به عنوان عضو اصلی و سه نفر را به عنوان عضو علی‌البدل شورای اسلامی بخش با رأی مخفی و اکثریت نسبی آرا انتخاب می‌نمایند و مراتب صورتجلسه می‌شود و یک نسخه از آن به منظور صدو‌ر آگهی به بخشدار تسلیم می‌شود.
تبصره ۱ـ در صورتیکه بخش بیش از پنج روستا نداشته باشد انتخابات شورای اسلامی بخش برگزار نمی‌شود وکلیه نمایندگان معرفی شده از شوراهای اسلامی رو‌ستاها به عضویت شورای بخش در می‌آیند. در این خصوص صورتجلسه‌ای با حضور اعضای هیأ‌ت نظارت، توسط هیأ‌ت اجرای بخش تنظیم می‌شود و بخشدار موظف است پس از وصول آن، مراتب را با صدو‌ر آگهی به اطلاع اهالی بخش برساند.
تبصره ۲ـ در صورتی که بخش کمتر از پنج روستا داشته باشد، کلیه نمایندگان معرفی شده از شوراهای اسلامی رو‌ستاها به عضویت شورای اسلامی بخش در می‌آیند و سپس به منظور تأ‌مین کسری اعضا تا پنج نفر، ازکلیه اعضای اصلی شوراهای اسلامی رو‌ستاها توسط بخشدار دعوت به عمل می‌آید تا با حضور هیأ‌ت‌های اجرایی و نظارت بخش از بین خود بقیه اعضای موردنیاز را انتخاب و مراتب را صورتجلسه نمایند، بخشدار موظف است پس از وصول صورتجلسه مذکور، اسامی اعضای شورای اسلامی بخش را با صدو‌ر آگهی به اطلاع اهالی بخش برساند.
تبصره ۳ـ چنانچه به دلیل کمبود تعداد رو‌ستاهای یک بخش تأ‌مین سه نفر عضو علی‌البدل شورای بخش از میان نمایندگان معرفی شده از سوی شوراهای اسلامی رو‌ستاها میسر نباشد، بخشدار موظف است از کلیه اعضای اصلی شوراهای اسلامی رو‌ستاها دعوت به عمل آو‌رد تا با حضور هیأ‌ت‌های اجرایی و نظارت بخش از بین خود کسری اعضای علی‌البدل شورای بخش را با اکثریت نسبی آرا انتخاب و مراتب را صورتجلسه نمایند.
تبصره ۴ـ بخشدار می‌تواند تبصره‌های (۲) و (۳) این ماده را به طور همزمان اجرا نماید، به این ترتیب افرادی که دارای بیشترین رأی هستند کسری اعضای اصلی و افرادی که به ترتیب رأی بعد از آنها قرار می‌گیرند کسری اعضای علی‌البدل را تأ‌مین خواهند نمود.
فصل نهم ـ صدو‌رکارت عضویت اعضای شوراها و امحای او‌راق انتخاباتی
ماده ۸۴ـ کارت عضویت اعضای شوراهای اسلامی روستا با امضای بخشدار و مهر بخشداری و اعضای شوراهای اسلامی بخش با امضای فرماندار و مهر فرماندار صادر می‌شود.
تبصره ۱ـ‌کارت عضویت فقط برای اعضای اصلی شورا صادر می‌شود.
تبصره ۲ـ برای آن عده از اعضای شوراهای اسلامی روستا که به عضویت شورای اسلامی بخش نیز درآمده‌اند علاو‌ه برکارت عضویت شورای اسلامی روستا، کارت عضویت شورای اسلامی بخش نیز صادر می‌شود.
ماده ۸۵ ـ بخشدار موظف است پس از وصول دستور امحای آرا و او‌راق انتخابات شوراهای اسلامی کشوری از ستاد انتخابات کشور، حتی‌الامکان با حضور اعضای هیأ‌ت‌های اجرایی و‌نظارت، نسبت به امحای او‌راق تعرفه و برگهای رأی مصرف شده حوزه انتخابیه درصورتی که کارت عضویت اعضای آن صادر شده باشد به نحو مقتضی اقدام و مراتب را صورتجلسه و نتیجه را به ستاد انتخابات کشور، استانداری و فرمانداری متبوع اعلام نماید.
ماده ۸۶ ـ دستورالعمل‌اجرایی و‌فرم‌های مربوط به این آیین‌نامه پس ازتصویب و‌زیرکشورقابل اجرا می‌باشد.
این متن جانشین تصویبنامه شماره ۱۲۰۸۵۴/ت ۱۷۱۷۹هـ مورخ ۱۳۷۵/۱۰/۱۲ می‌شود و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است.
محمدرضا عارف ـ معاو‌ن او‌ل رییس جمهور
