رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال مصوبه تاثیر نمره‌های مردودی در معدل دانشجویان
تاریخ دادنامه: ۱۱/۳/۱۴۰۰ شماره دادنامه: ۴۸۵ شماره پرونده : ۹۹۰۰۹۷۴
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای امیرعلی خانجانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره ۲ ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی آموزش در مقطع کارشناسی ارشد مصوب ۳۱/۲/۱۳۹۸ دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره ۲ ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی آموزش در مقطع کارشناسی ارشد مصوب ۳۱/۲/۱۳۹۸ دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
” مطابق بند (الف)، (ب) و (ج) ماده ۱۵ قانون برنامه پنجم توسعه و بند ۳ جزء (ب) و بند ۱ جزء (ج) ماده ۲ و ماده ۶ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ماده ۲ و بند ۱۲ ماده ۱۳ آیین‌نامه شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم بوده و همه مراکز آموزشی و پژوهشی و فناوری مکلف هستند فعالیت خود را در چهارچوب آن انجام دهند. لذا دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی نمی‌تواند شیوه‌نامه خلاف مصوبات شورای عـالی برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم تصویب و اجرا کند. با توجه به تبصره ماده ۱۶ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه آمـوزشی وزارت علوم مصوب ۱۸/۵/۱۳۹۴ بوده و از این رو مصوبه مـورد شکایت خـارج از حـدود اختیارات طرف شکایت می‌باشد . “
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
” ماده ۱۲: ارزیابی عملکرد دانشجویان در درس‌ها و در طول دوره تحصیل
تبصره ۲: نمره‌های ردّی درسهای دانشجو در محاسبه میانگین نیمسال تحصیلی و میانگین کل منظور خواهد شد. “
در پاسخ به شکایت مذکور مدیر تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به موجب لایحه شماره ۱۱۴۳۷ـ ۱۲/۵/۱۳۹۹ توضیح داده است که:
” ۱ـ خواسته دانشجو (شاکی) مبنی بر ابطال ماده ۱۲ و تبصره ۲ ذیل آن در آیین‌نامه اجرایی آموزش کارشناسی ارشد، با توجه به اینکه دانشجو با قلب واقعیت‌های موجود، موضوع خواسته را به آیین‌نامه آموزشی سنوات قبل از سال ورود خود استناد نموده، وجاهت قانونی نداشته و موضوعیت پیدا نمی‌کند. ضمن اینکه برخلاف ادعای دانشجو، اقدام دانشگاه موافق و در چارچوب آیین‌نامه آموزشی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی بوده و شرح آن در بندهای زیر ارائه شده است.
۲ـ نامبرده دانشجوی کارشناسی ارشد ورودی سال ۱۳۹۷ دانشگاه است و امور تحصیلی ایشان باید با توجه به سال ورود ایشان در چارچوب آیین‌نامه آموزشی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی که طی شماره ۴۳۰۶۹/۲ـ ۱/۳/۱۳۹۷ به دانشگاهها ابلاغ شده مورد رسیدگی قرار گیرد. در این آیین‌نامه موضوع بلااثر بودن نمره‌های مردودی در میانگین کل که در آیین‌نامه آموزشی مصوب سال ۱۳۹۴ (تبصره ۱ ماده ۱۶) صراحت داشت و دانشجو در متن دادخواست به آن استناد نموده، حذف شده و مفاد ماده مذکور به شرح ماده ۲۳ آیین‌نامه جدید اصلاح شده است. ضمناً لازم به ذکر است دانشگاه تا زمان ابلاغ آیین‌نامه جدید از طرف شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی پایبند مفاد آیین‌نامه قبلی بوده و برای دانشجویان مشمول، آن به اجرا گذاشته است.
۳ـ لازم به ذکر است دانشگاه در اجرای بخشنامه‌های شماره ۴۳۰۶۹/۲ـ ۱/۳/۱۳۹۷ و ۱۳۱۰۴۳/۲۱/۲ـ ۱۳/۶/۱۳۹۷ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با هدف انتظام بخشیدن به جریان رسیدگی به امور تحصیلی دانشجویان و شفاف نمودن فرایندها (نه وضع قانون جدید) در چارچوب آیین‌نامه آموزشی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی، اقدام به تنظیم آیین‌نامه اجرایی نموده و برخلاف ادعای دانشجو، ماده ۱۲ و تبصره‌های ذیل آن در این آیین‌نامه اجرایی، کاملاً با اسناد و مصوبات بالادستی (آیین‌نامه آموزشی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی شماره ۴۳۰۶۹/۲ـ ۱/۳/۱۳۹۷) مطابقت دارد. “
همچنین معاون اداری و مالی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی نیز در پاسخ به شکایت مذکور به طور خلاصه توضیح داده است که:
” اغلب مستندات مورد اسنادی شاکی با خواسته ایشان، خروج موضوعی دارد.
مستندات یاد شده مربوط به بازه زمانی گذشته دانشگاه می‌باشد و در حال حاضر کاربری ندارد.
دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی جزء دانشگاه‌های سطح یک دولتی است و به موجب بخشنامه شماره ۴۳۰۶۹/۲ـ ۱/۳/۱۳۹۷ معاون آموزشی وزارت عتف، اختیارات در بند ۳ و ۲ و ۱ جهت تدوین شیوه‌نامه تفویض شده است.
مفاد ماده ۱۲ مصوبه مورد شکایت در ماده ۳۰ آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی ، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دوره‌های تخصصی (ویژه دانشگاه‌های سطح ۲ و ۱ دولتی) به شماره ۴۳۰۶۹/۲ـ ۱/۳/۱۳۹۷ مصوب وزارت علوم تصویب شده است و تصویب مفاد ماده ۱۲ مصوبه مذکور، مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی بوده و دانشگاه در حیطه اختیارات خود، تبصره ۲ ماده ۱۲ را در راستای شفاف کردن فرآیند و انتظام بخشیدن به امور برابر تکالیف قانونی تفویض شده، تصویب کرده است. “
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۱/۳/۱۴۰۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
براساس جزء ۴ بند «ب» ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ۱۳۸۳، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریتهای اصلی و حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی تحت پوشش این وزارتخانه است و در راستای ایفای ماموریتها و اختیارات فوق، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اقدام به تصویب آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/ کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ابلاغی به شماره ۴۳۰۶۹/۲ـ ۱/۳/۱۳۹۷) نموده است. نظر به اینکه در آیین‌نامه یادشده درخصـوص اثر نمره‌های مردودی در محاسبه میانگین کل حکمی مقرر نشده است، لذا حکم مقرر در تبصره۲ ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی که براساس آن مقرر شده است که نمره‌های ردی درسهای دانشجو در محاسبه میانگین نیمسال تحصیلی و میانگین کل منظور خواهد شد، خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمد مصدق
