جزئیات برگزاری آزمون جذب مترجمان رسمی ۱۳۹۴

مدیر کل اسناد و امور مترجمان رسمی قوۀ قضائیه تشریح کرد :

جزئیات برگزاری آزمون جذب مترجمان رسمی ۱۳۹۴

آزمون جذب مترجمان رسمی روز جمعه ۹ مرداد ماه ۱۳۹۴ برگزار خواهد شد

با توجه به برگزاری آزمون جذب مترجمان رسمی در روز جمعه ۹ مرداد ماه دکتر سید علی کاظمی مدیر کل اسناد و امور مترجمان رسمی در گفت و گویی با پایگاه اطلاع رسانی معاونت حقوقی به بیان مطالبی در خصوص اهداف، نحوه برگزاری این آزمون، نحوه نیاز سنجی، اعلام نتایج و … پرداخته است.

سوال : همانگونه که به طور رسمی اعلام شده آزمون جذب مترجمان رسمی در تاریخ ۹ مرداد ماه سال جاری با همکاری سازمان سنجش برگزار خواهد شد، آخرین آزمون برگزار شده در حوزه جذب مترجم رسمی در کشور چه تاریخی بوده و آیا بازه­ های زمانی مشخصی برای آزمون های جذب پیش بینی شده است؟

دکتر کاظمی : یکی از موضوعاتی که در چند سال اخیر مورد تقاضای افراد زیادی بوده و به گونه های مختلف به اداره منعکس و تقاضا می شده است، موضوع برگزاری آزمون مترجمان رسمی بوده است. آخرین تاریخ برگزاری آزمون مترجمان رسمی ۲۰ بهمن ۱۳۸۵ بوده است که در آن تاریخ از میان چند هزار شرکت کننده حدود ۲۵۰ نفر پذیرش شدند و اکنون بعد از نه سال آزمون بعدی برگزار می شود و پیش بینی شده تا از این به بعد آزمون به صورت هر دو سال یک بار برگزار گردد.

سوال- لطفا کلیاتی در خصوص تعداد داوطلبان شرکت کننده و زبان هایی که در این آزمون ظرفیت جذب مترجم رسمی دارند اعلام بفرمایید؟

دکتر کاظمی : تعداد داوطلبان شرکت کننده در این آزمون بیش از ۷ هزار نفر است و در آزمون کتبی مرداد ماه جاری داوطلبان در رشته زبان های آلمانی، انگلیسی، ایتالیایی، ترکی استانبولی، ترکی آذری، چینی، اسپانیولی، عربی، فرانسه و کردی شرکت خواهند کرد.  

سوال-  نیاز سنجی شما برای اعلام مترجمان مورد نیاز در هر زبان بر چه اساس بوده و آیا مبنای دیگری نظیر کیفیت ترجمه در استان های مختلف نیز در این نیاز سنجی دخیل بوده است؟

دکتر کاظمی : سوال خوب و مهمی است و بسیاری از همکاران مترجم ما نیز چنین پرسشی در ذهن دارند. همواره در خصوص میزان جذب مترجم اختلاف نظر وجود دارد، عده ای بر این باور بودند که نیاز کشور به چهار الی پنج هزار نفر مترجم رسمی است و باید در هر شهر یک یا چند نفر مترجم رسمی وجود داشته باشد، در مقابل، جامعه مترجمان رسمی بر این باور بودند که با توجه به تعداد مترجمان موجود و اینکه تعدادی از آنها بیکار هستند، غیر فعالند و … نمی توان مترجم رسمی جذب کرد. اگر نظر اول که چند سال پیش می خواست مبنای برگزاری آزمون قرار بگیرد را می پذیرفتیم وضعیت نابهنجاری در موضوع مترجمان رسمی، نظارت بر آنان و مرجع تأیید اسناد آنان بوجود می آمد و سربسته بگویم آنچه دارالترجمه خوب و معتبر نیز هست برچیده می شد و این به ضرر مردم و امنیت اسناد آنان بود. نظر دوم نیز از سویی درست است و از سوی دیگر منصفانه نیست. آیا تمام فارغ التحصیلان دانشگاهی که نه تشکلی دارند و نه تریبونی و با دنیایی امید و آرزو پا به عرصه این رشته گذارده اند را باید قطع امید کرد؟ آیا از سایر ظرفیت ها نباید سود جست چون عده ای زمانی به عنوان مترجم رسمی انتخاب شده اند و اساساً تا چه زمانی نباید آزمون برگزار کرد؟ اگر با وضعیت موجود باید به پیش می رفتیم قاطعانه عرض می کنم که تا بیست سال دیگر نیازی به جذب مترجم رسمی نبود. منتها قطعا این امر ایجاد تبعیض ناروا و انحصاری نارواتر است. تصمیم گیری در این حوزه و با توجه به تمام فشارها و چانه زنی های موجود امری سخت بود. به همین جهت جلساتی نیز با نمایندگان جامعه مترجمان کشور برگزار گردید و راه حل نهایی آن شد که فضای جدید کار برای مترجمان ایجاد شود. در این راستا دو رهیافت مطرح شد. اول جذب مترجم شفاهی و دوم جذب مترجم کتبی جایگزین مترجم های الگویی. با این توضیح که اولاً: در قانون ترجمه اظهارات و اسناد در محاکم و ادارات رسمی صراحتاً به موضوع ترجمه شفاهی که در حال حاضر رشته مهمی در دنیاست تصریح شده ولی تا کنون از سال ۱۳۱۶ که تاریخ تصویب این قانون است به موضوع جذب مترجم رسمی شفاهی توجهی نشده بود و از همان مترجمان رسمی کتبی برای ترجمه شفاهی استفاده می شد. حال آنکه مترجمی شفاهی انواع گوناگونی نظیر همایشی، همزمان، دادگاهی و…دارد و لازم است افراد متخصصی در این زمینه وجود داشته باشند و ظرفیت های موجود تقویت شود. لذا برای اولین بار موضوع آزمون مترجمان رسمی شفاهی مطرح شد. ثانیاً: در حال حاضر کار ترجمه رسمی در بسیاری از موارد در اختیار مترجم رسمی نیست، بلکه در اختیار افرادی است که به آنها فرم زن، مترجم غیر رسمی، مترجم الگویی یا مترجم یار گفته می شود. بار عمده بازار ترجمه بر دوش این افراد است. برخی از این مترجمان بسیار با سواد و توانمند هستند که حاصل کار آنها عمدتاً نصیب خود آنها نمی شود. برخی نیز توانمندی لازم را برای ترجمه ندارند و مردمی که هزینه ترجمه رسمی را می پردازند و کار آنان را این افراد انجام می دهند متضرر می شوند. اداره کل فنی نیز نسبت به هیچ یک از این مترجمان فرم زن آشنایی ندارد. به جرات می توان گفت نود و نه درصد شکایت افراد از ترجمه های ناصواب از حاصل کار این مترجمان در حاشیه است. بعلاوه عده توانمند این گروه که فارغ التحصیلان رشته زبان هستند مدام مطرح می کنند که چرا آزمون برگزار نمی شود تا ما هم به مترجم رسمی تبدیل وضعیت پیدا کنیم. حضور این مترجمان الگویی موجب شده تا برخی مترجمان رسمی صرفا از مهر و امضای خود برای کسب درآمد استفاده کنند و کیفیت ترجمه رسمی تنزل یابد. بنابراین قرار شد تا با برگزاری آزمون وضعیت این مترجمان ناشناخته و نامریی در دفاتر ترجمه رسمی مشخص شود و افراد توانمند آنان به مترجم رسمی تبدیل و افراد ضعیف نیز تسویه شوند و بعد از جذب مترجمان جدید دفاتر ترجمه فقط مکلفند از مترجم رسمی در ترجمه رسمی بهره گیرند. مترجمی که کیفیت ترجمه او مورد تایید و تحت نظارت اداره است. بنابراین فرمول تعیین تعداد مورد نیاز در تهران عبارت بوده است از تعداد مترجمان الگویی بعلاوه تعداد مترجمان خبره بعلاوه تعداد مترجمان مورد نیاز در زبا نهای نادر و بر این اساس آمار اعلام شده است. در جهت کمک به وضعیت بازار ترجمه حتی تعداد مترجمان جایگزین مترجمان غیرفعال یا فوت شده را در این فرمول در نظر نگرفتیم. در استان ها عامل درخواست دادگستری استان که با میزان اسناد موجود در آن استان ارزیابی می شده است نیز ملاک تعیین تعداد بوده است. در این آزمون تعداد افراد مورد نیاز بالا است اما در آزمون های بعدی قطعا این تعداد بسیار تنزل خواهد یافت و صرفا در حد جذب مترجم جایگزین مترجمان غیرفعال شده و فوت شده خواهد بود. 

سوال- تاریخ اعلام نتایج آزمون چه زمانی پیش بینی شده است؟

دکتر کاظمی : در مرحله اول نتایج آزمون تستی از طرف سازمان سنجش به اداره کل اعلام می شود. با توجه به وضعیت داوطلبان و نتایج اولیه نقطه برشی از طرف اداره کل فنی در هر زبان تعیین می شود، مثلا ممکن است در زبان انگلیسی با توجه به تعداد داوطلب و کیفیت آزمون نقطه برش نمره ۷۰ از صد باشد اما در آزمون زبان دیگری ۵۰ تعیین شود. برای این امر یک ماه فرصت نیاز است. سپس اوراق تشریحی افراد مورد تأیید تصحیح خواهد شد و نتایج به تفکیک کیفیت به اداره اعلام می شود. این تفکیک نیز کمی موجب کندی کار خواهد شد، چرا که ما وضعیت هر داوطلب را از جهت واژگان، قواعد دستوری و درک مطلب بررسی می کنیم تا اگر نمره قبولی کلی را آورد ولی در یکی از این حوزه ها ضعیف تر بود تا زمان مصاحبه و یا تحلیف خود را تقویت کند. با چنین وضعیتی حدود سه ماه زمان اعلام نتایج آزمون کتبی به طول خواهد انجامید و سپس مرحله مصاحبه آغاز می گردد.

سوال- ویژگی های این آزمون را نسبت به آزمون های پیشین را چه مواردی می دانید و آیا در این خصوص با آسیب هایی مواجه بوده ­اید؟

دکتر کاظمی : سابق بر این اداره خود آزمون را برگزار می کرد که توام با اعتراض ها و مشکلات زیادی بود. مشکلاتی که هنوز ما در حال حل آن هستیم. اما در حال حاضر مجری آزمون از مرحله آزمون سازی تا مرحله اعلام نتایج نهایی سازمان سنجش است که در برگزاری آزمون حرفه ای هستند و از بهترین ها بهره می گیرند. موضوع بعد جذب مترجم شفاهی است که قبلا عرض کردم و موضوع بعد طراحی سوالات است که کاملا استاندارد و با دقت بالا تهیه شده است. شیوه اعلام نتیجه، مصاحبه پذیرفته شدگان مرحله اول، کیفیت کارآموزی و… نیز به طور کلی با مراحل قبل تفاوت مبنایی دارد به گونه ای که ان شاء الله بهترین ها جذب بازار ترجمه رسمی شوند. آسیبی وجود نداشته ولی دشواری هایی مثل تنوع زبان ها، پیدا کردن طراح سوال در برخی زبان ها و چگونگی آزمون سازی وجود داشته که طبیعی است، به یاری پروردگار این آزمون مبنایی برای برگزاری سایر آزمون های جذب مترجمان رسمی خواهد بود.

سوال- سایت اداره کل اسناد و امور مترجمان رسمی اخیرا کتابی را به عنوان منبع آزمون (حاوی سوالات آزمون های سال های قبل) به کاربران معرفی کرده است، آیا این امر با موردی که پیش از این جنابعالی اعلام کرده بودید که ویژگی این آزمون لزوم آشنایی شرکت کنندگان با مباحث حقوقی است در تعارض نیست؟

دکتر کاظمی : نه تعارضی وجود ندارد. انتشار این کتاب به عنوان خبر بر روی سایت قرار گرفته و به عنوان منبع رسمی آزمون معرفی نشده است بلکه نمونه پرسش های آزمون های پیشین به همت جامعه مترجمان رسمی تدوین و در اختیار داوطلبان قرار گرفته است. همچنان که قبلا عرض شد آزمون در سه حوزه متون عمومی، حقوقی و اقتصادی و مالی خوهد بود و به داوطلبان عزیز توصیه می شود از منابع موجود در هر زبان در این زمینه بهره بگیرند.

سوال- به نظر می رسد جذب هیأت های علمی به عنوان مترجم رسمی که در سال ۹۳ انجام می شد در میانه راه متوقف شده است، برای بازماندگان از این نظام جذب که به امید جذب از این طریق در آزمون شرکت نکرده اند آیا تمهیدی در نظر گرفته شده است؟

دکتر کاظمی : خیر متوقف نشده است. پرونده این افراد به تدریج در دو کارگروه مطرح و تکمیل و بررسی شد و تعدادی از این اشخاص با توجه به سوابق علمی آنان پذیرفته شده اند که در مرحله مصاحبه شرکت خواهند کرد و در صورت پذیرش نهایی پروانه به آنان اعطاء می شود.

سوال- ظاهرا نظام چند برابر ظرفیت برای جذب شرکت کنندگان در این آزمون اعلام شده، پذیرش نهایی شرکت کنندگان این آزمون بر چه مبنایی است؟

دکتر کاظمی : بله در مرحله معرفی به مرحله مصاحبه چند برابر ظرفیت اعلام خواهد شد. البته ممکن است در زبانی داوطلبان حد نصاب قانونی را به دست نیاورند، در چنین حالتی قطعا پذیرش به هرقیمت انجام نخواهد شد و لازم است شایسته ترین ها انتخاب شوند. پس از مصاحبه پذیرفته شدگان نهایی مشخص می شوند. در برخی زبان ها ممکن است حد نصاب اعلام شده تکمیل شود و در برخی زبان ها پیش بینی می شود که حد نصاب تعیین شده تکمیل نشود.

سوال- در خصوص بازار کار پذیرفته شدگان چه تدبیری اندیشیده شده است؟

دکتر کاظمی : این آزمون فرصتی برای تنظیم بازار ترجمه رسمی است. در حوزه ترجمه رسمی در برخی موارد انحصار طبیعی یا مصنوعی شکل گرفته و زمینه برخورداری قلیلی و محرومیت کثیری فراهم شده است. کارگروهی در اداره کل فنی تشکیل شده که وضعیت دارالترجمه ها را رصد و تلاش می نماید تا آنها را ساماندهی نماید. مهم ترین معضل دفاتر ترجمه غیر مجاز بودند که سال گذشته ریشه کن شدند و به مراجع قضایی معرفی شدند، امسال تمرکز بر روی دفاتر واسطه ای و غیر واقعی است. متأسفانه مواردی وجود دارد که مترجم خود در یک دارالترجمه مشغول به کار بوده است و در عین حال جوازی اخذ و دفتری دیگر در منطقه دیگر تاسیس نموده بدون آن که در آن حضور مؤثر داشته باشند یا جوازهایی در زبانهای نادر دریافت کرده اند بدون اینکه در آن زبان فعالیت داشته باشند و عملا این دفاتر به واسطه بدل شده اند. در برخی موارد مترجمی فوت شده اما از جواز و مهر وی سوء استفاده می شده است یا مترجمی چندین شغل دارد و در کنار آنها دفتر ترجمه ای هم ایجاد کرده است. بعد از این آزمون بساط این دارالترجمه ها و دارالترجمه های قراردادی برچیده خواهد شد و با واقعی کردن بازار ترجمه هم انحصار شکسته خواهد شد و هم تداخل افراد غیر مسؤول در امر ترجمه رسمی. بی شک در این میان موقعیت های کاری که توسط افراد غیر مرتبط اشغال شده بود در اختیار مترجمان جدید یا فعال قرار خواهد گرفت.