مقدمه:
در راستای اصل ۱۴۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی و فصل هشتم قانون خدمت وظیفه عمومی، ستاد کل نیروهای مسلح در زمان صلح بنا به درخواست دولت و موافقت فرماندهی معظم کل قوا، تعدادی از کارکنان وظیفه غیر غایب را پس از طی دوره آموزش نظامی در یکی از نیروهای مسلح برای انجام امور امدادی، تولیدی، جهاد کشاورزی، آموزشی، تحقیقاتی، پژوهشی، بهداشتی، درمانی و حفاظت فیزیکی مشروط به اینکه به آمادگی رزمی نیروهای مسلح آسیبی وارد نیاید، به صورت مأمور یا متعهد خدمت از طریق دفتر سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی حفاظت اطلاعات ن.م در اختیار دولت قرار می‌دهد. در این راستا و در اجرای منویات فرماندهی معظم کل قوا، استفاده از ظرفیت‌های قانون خدمت وظیفه عمومی به‌ویژه رعایت مواد ۶۸ و ۶۹ مبنی بر اختصاص ۷۰ درصد از نیروهای امریه به مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته و بهره‌گیری از توانمندی‌های علمی و تخصصی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در جهت افزایش بهره‌وری و ارتقاء شاخص‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جوامع هدف با تأکید بر توانمندسازی روستاها، مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته مدنظر می‌باشد.
فصل اول – کلیات
ماده ۱- هدف:
ایجاد وحدت رویه و یکنواختی در خصوص فرایند درخواست، جذب، آموزش، بکار گیری، نحوه رفتار و پرداخت حقوق کارکنان وظیفه‌ای که مأمور به دستگاههای دولتی و غیرنظامی می‌باشند.
ماده ۲- منظور:
الف: تبیین ضوابط و مقررات در خصوص نحوه رفتار با کارکنان وظیفه
ب: اطلاع مسئولین و عوامل اجرایی از حقوق قانونی کارکنان وظیفه مأمور به دستگاههای دولتی و غیرنظامی
د: ضابطه‌مند کردن جذب و به‌کارگیری کارکنان وظیفه مأمور به دستگاههای دولتی و غیرنظامی
ماده ۳- تدابیر:
مسئله سربازی در ایران، غیر از سربازی در سایر کشورها است، سربازی در ایران مثل قرآن خواندن است و جهاد فی سبیل الله است، جهاد فی سبیل الله با قرآن خواندن عدلین، هستند این‌ها از هم جدا نیستند. فرمانده معظم کل قوا مورخ ۱/۱۲/۶۹
از مسائل مهم دراین‌باره آموزش‌های مفید به سربازان، به‌کارگیری در کارهای متناسب با تحصیلات و قابلیت‌ها، برنامه‌ریزی برای تربیت دینی و اخلاقی است باید احساس تضییع وقت و عمر به کسی که در حال گذراندن خدمت وظیفه عمومی است، دست ندهد.
ماده ۴- قوانین و مقررات:
۱- قانون خدمت وظیفه عمومی، قانون هیئت‌علمی، قانون سرباز معلم، قانون پیام‌آور بهداشت ۲- آیین‌نامه اجرایی موضوع فصل هشتم قانون خدمت وظیفه عمومی (مصوب ۲۹/۹/۱۳۹۳)
٣- قانون و آئین‌نامه اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان دولت (مصوب ۰۹/۰۴/۱۳۷۱)
ماده ۵- تعاریف و اصطلاحات:
در این دستورالعمل عبارات اختصاری زیر جایگزین عناوین کامل آن‌ها می‌گردد:
۴- فرماندهی کل: فرماندهی معظم کل قوا حضرت امام خامنه‌ای عزیز (مدظله‌العالی)
۵- ستاد کل: ستاد کل نیروهای مسلح
۶- نیروهای مسلح: ستاد کل، ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان‌های تابعه
۷- دفتر سیاست‌گذاری: دفتر سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی حفاظت اطلاعات نیروهای مسلح
۸- نماینده دولت: معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور (ریاست جمهوری)
۹- دستگاههای دولتی و غیرنظامی: کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، بنیادها، مؤسسات دولتی، مؤسسات یا هر نهاد تأیید دولت که در تبعیت دولت و حاکمیت نظام جمهوری اسلامی هستند.
۱۰- سازمان: سازمان وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
۱۱- قانون: قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب سال ۶۳ و کلیه الحاقات و اصلاحات قانون سال ۱۳۹۰
۱۲- کارکنان وظیفه مأمور: کارکنان وظیفه‌ای که به استناد بند الف تبصره ماده ۶۶ قانون پس از طی دوره آموزش نظامی جهت انجام خدمت دوره ضرورت در اختیار دستگاههای دولتی و غیرنظامی قرار می‌گیرند.
۱۳- متعهدین خدمت: کارکنان وظیفه‌ای که بر اساس مقررات مربوط و بر اساس بند ب تبصره ماده ۶۶ قانون به جای خدمت دوره ضرورت، در مدت معینی در دستگاههای دولتی و غیرنظامی به‌کارگیری می‌شوند
۱۴- ساتا: سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح
۱۵- ساخد: سازمان خدمات درمانی نیروهای مسلح
۱۶- سابا: سازمان بازنشستگی نیروهای مسلح
۱۷- صندوق: صندوق بیمه عمر و حوادث نیروهای مسلح
فصل دوم – نحوه تعیین سهمیه و پذیرش کارکنان وظیفه دستگاههای دولتی و غیرنظامی
ماده ۶- نحوه درخواست و تعیین سهمیه امریه دستگاههای دولتی و غیرنظامی:
۱۸- دستگاههای دولتی و غیرنظامی نیازمندی خود به کارکنان وظیفه را بر اساس عنوان شغل، شرح شغل، شرح وظایف مرتبط با شغل، مدرک، رشته تحصیلی و تعداد مورد نیاز در قالب طرحی مناسب و کاربردی، با امضاء بالاترین مقام دستگاههای دولتی و غیرنظامی به نماینده دولت جهت بررسی و مطابقت با ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغی منعکس و سپس از آن طریق به ستاد کل ارسال می‌گردد.
۱۹- ستاد کل پس از تأیید نیاز دستگاه توسط نماینده دولت و بررسی مستندات مربوط به شغل و سایر موارد نسبت به تشکیل جلسه با حضور نمایندگان زیر اقدام و در آن جلسه ضرورت‌ها و نیازمندی‌ها، گزارش عملکرد و … بررسی و در صورت تأیید، مراتب طی گردشکار به محضر فرماندهی کل قوا تقدیم و در صورت تأیید معظم له سهمیه دستگاه ابلاغ می‌گردد:
الف) دفتر سیاست‌گذاری
ب) نماینده دولت
ج) نماینده دستگاه درخواست‌کننده
۲۰- دستگاههای دولتی و غیرنظامی می‌بایست بر اساس سهمیه مصوب مشمولین موردنیاز خود را وفق مقررات انتخاب و مراتب را برای بررسی و تطبیق با مقررات ابلاغی به دفتر سیاست‌گذاری ارسال نمایند.
۲۱- دستگاههای غیردولتی و غیرنظامی نیازمندی و طرح تهیه شده را مستقیم به ستاد کل منعکس می‌نمایند.
ماده ۷- شرایط و ضوابط پذیرش و آموزش کارکنان وظیفه مأمور:
۲۲- دستگاههای دولتی و غیرنظامی صرفاً مشمولینی را جذب می‌نمایند که دارای غیبت اولیه در برگ اعزام نباشند و همچنین تخصص آنان مرتبط با نوع وظایف و فعالیت‌های موردنیاز آن دستگاه بوده و از توانمندی علمی و تأثیرگذاری فعالیت آنان در بهبود شاخص‌های اقتصادی، تولیدی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و … به‌ویژه در روستاها و مناطق محروم و کم برخوردار کشور اطمینان حاصل نمایند.
۲۳- هر یک از دستگاههای دولتی و غیرنظامی در فرآیند جذب نیرو ضمن اطلاع‌رسانی عمومی و همچنین ایجاد سامانه مناسب، رعایت عدالت در جذب و احترام به اصول اخلاقی، ضوابطی را جهت بهترین گزینش، تدبیر نمایند.
۲۴- رعایت شرایط و اولویت به‌کارگیری کارکنان وظیفه در دستگاههای دولتی و غیرنظامی به شرح زیر می‌باشد:
الف- خانواده ایثارگران (فرزند یا برادر شهدا، جاویدالاثرها، جانبازان، آزادگان و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه سابقه
ب- افراد تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره)
ج- افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی
د- مشمولین متأهل
ه- مشمولین معاف از رزم
و- مشمولین متقاضی خدمت در مناطق محروم و دارای ضریب پنج به بالا
ز- حداقل ۶ ماه سابقه عضویت در بسیج
ح- حافظان قرآن، قاریان برتر، دکترای تخصصی Ph.D، فارغ‌التحصیلان ممتاز دانشگاه‌های برتر
ط- بورسیه سازمان مربوط
ک- ایتام
۲۵- جذب کارکنان وظیفه دارای وابستگی نسبی و سببی با کارکنان شاغل و مسئولین دستگاههای دولتی و غیرنظامی ممنوع می‌باشد ضمناً وابستگی نسبی و سببی شامل: فرزند، برادر و برادرزاده، داماد، خواهرزاده، برادر همسر، دایی، عمو و فرزند عمو و دایی، عمه و خاله می‌باشد.
۲۶- دستگاههای دولتی و غیرنظامی بر اساس ضوابط تعیین شده درون‌سازمانی مانند برگزاری آزمون، شرط معدل، اولویت به‌کارگیری در مناطق محروم کشور و رعایت عدالت و شرایط جذب اقدام می‌نمایند.
۲۷- دستگاههای دولتی و غیرنظامی در فرآیند صدور امریه پس از کسب سهمیه از ستاد کل جهت جذب مشمولان وظیفه به‌صورت مستقیم با ستاد کل یا دفتر سیاست‌گذاری مکاتبه می‌نمایند. لذا پس از انجام سیر مراحل اداری و گزینش تنهایی، صورت اسامی را شامل (نام و نام خانوادگی، نام پدر، رشته و مقطع تحصیلی، تاریخ اعزام، استان و شهرستان محل خدمت، شناسه ملی و شرط انتخاب) به همراه لوح فشرده با امضاء بالاترین مقام اجرایی خود حداقل ۳۵ روز قبل از اعزام به خدمت مشمولان به دفتر سیاست‌گذاری برابر جدول زیر ارسال نمایند ضمناً وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش، بهداشت درمان و آموزش پزشکی و فهرست اسامی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور اسامی را به ستاد کل ارسال می‌نمایند.
| ردیف | نام و نام خانوادگی
|
نام پدر | رشته و مقطع تحصیلی | شناسه ملی
|
تاریخ اعزام
|
استان شهرستان محل
|
شرط انتخاب
|
تبصره ۱: اعزام کلیه مشمولین در تمام مقاطع تحصیلی در هر ماه برابر تاریخ اعلام شده در برگ اعزام انجام می‌پذیرد.
تبصره ۲: دستگاه دولتی و غیرنظامی هم‌زمان با ارسال لیست به ستاد کل و یا دفتر سیاست‌گذاری حسب مورد یک نسخه از نیست به نماینده دولت تحویل دهند.
تبصره ۳: درصورتی‌که تاریخ اعزام مصادف با تعطیلات رسمی تلاقی نماید یک روز بعدازآن اعزام خواهند شد.
۲۸- از ارسالی اسامی مشمولان به دفتر سیاست‌گذاری به‌صورت پستی خودداری و صرفاً توسط نماینده انجام شود.
۲۹- دفتر سیاست‌گذاری به درخواست‌هایی که با امضاء سایر مسئولین دستگاههای دولتی و غیرنظامی به‌کارگیرنده و یا پس از ارسال لیست کلی به‌صورت انفرادی ارسال شود ترتیب اثر نخواهد داد.
۳۰- دستگاههای دولتی و غیرنظامی نمی‌توانند مشمولین وظیفه‌ای را که دارای غیبت باشند یا قبلاً در نیرویی مدتی را خدمت نموده و سابقه خدمت دارند را جذب نمایند.
۳۱- برای هریک از دستگاههای دولتی و غیرنظامی مرکز آموزش مشخص شده است که ستاد کل مراتب را به دستگاه اعلام می‌نماید، لذا کارکنان وظیفه مأمور به دستگاههای دولتی و غیرنظامی می‌بایستی به مراکز آموزش مشخص شده مراجعه نمایند و در صورت حضور به سایر مراکز آموزشی نیروهای مسلح امریه آنان کان لم یکن تلقی و جز سهمیه عادی نیروهای مسلح منظور خواهند شد.
۳۲- امریه کارکنان وظیفه در صورت تجدید دوره آموزشی لغو می‌گردد و در صورت تقبل پرداخت هزینه آموزش مجدد از سوی دستگاه محل مأموریت، امریه آنان قابل اجرا است.
فصل سوم – شرایط و ضوابط به‌کارگیری کارکنان وظیفه:
ماده ۸: شرایط به‌کارگیری کارکنان وظیفه پس از پایان آموزش و معرفی به دستگاههای دولتی و غیرنظامی
۳۳- به استناد ماده ۴۷ اصلاحی قانون خدمت وظیفه عمومی، کلیه مشمولین که برای انجام خدمت وظیفه عمومی اعزام می‌شوند و … می‌بایست آموزش نظامی را فراگیرند لذا به‌کارگیری کارکنان وظیفه بدون طی آموزش نظامی ممنوع می‌باشد. بنابراین کلیه کارکنان وظیفه پس از پایان آموزش رزم مقدماتی جهت دریافت معرفی‌نامه و تشکیل پرونده شخصاً به محلی که نیرو تعیین کرده است مراجعه و مدارک موردنیاز مانند (روگرفت از تمام صفحات شناسنامه، کارت ملی، عکس نظامی با شرایط اعلام‌شده، گواهی گروه خون، حکم درجه، و ..) را تحویل و سپس با صدور امریه جهت ادامه خدمت در دستگاه دولتی و غیرنظامی شروع به کار خواهند نمود. درصورتی‌که کارکنان وظیفه مأمور بدون معرفی‌نامه از سازمان آموزش‌دهنده مشغول خدمت گردند ایام فوق جرم خدمت محسوب نخواهد شد و برابر آیین‌نامه انضباطی فرار محاسبه و مسئول متخلف در دستگاه دولتی و غیرنظامی مطابق قانون رسیدگی به تخلفات اداری به مراجع مربوط معرفی می‌گردد.
۳۴- دستگاههای دولتی و غیرنظامی بکار گیرنده می‌بایست ۷۲ساعت پس از به‌کارگیری، گزارش شروع به کار افراد را به معاونت نیروی انسانی نیروی آموزش‌دهنده به‌صورت انفرادی در تهران یا استان، حسب مورد ارسال و می‌بایستی هر شش ماه یک‌بار گزارش آخرین وضعیت خدمتی (شامل حضور، غیبت و …) را ارسال نمایند.
۳۵- دستگاههای دولتی و غیرنظامی به‌کارگیرنده می‌بایست با توجه به نوع فعالیت‌ها و بهره‌گیری از توانمندی‌های علمی و تخصصی کارکنان وظیفه مأمور هرساله گزارش کاملی از اجرای تفاهم‌نامه و گزارش عملکرد و میزان تأثیرپذیری از به‌کارگیری نیروهای مذکور در روند رشد و ترقی امور محوله دستگاههای دولتی و غیرنظامی و به‌تبع آن بالا رفتن شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تولیدی … به ستاد کل، دفتر سیاست‌گذاری و نماینده دولت ارسال نمایند.
تبصره: در صورت عدم ارائه گزارش عملکرد و اثربخشی و عدم اجرای تعهدات مندرج در تفاهم‌نامه در موعد مقرر (به‌صورت یک‌ساله)، اعزام کارکنان وظیفه دستگاه مذکور از طریق ستاد کل متوقف خواهد شد.
۳۶- به‌کارگیری کارکنان وظیفه در تخصص اصلی آنان الزامی می‌باشد. چنانچه در بازرسی‌ها مشاهده شود خلاف آن واقع شده است، سهمیه دستگاه مربوطه از سوی ستاد کل متوقف می‌گردد.
۳۷- کارکنان وظیفه مأمور تابع مقررات دستگاههای دولتی و غیرنظامی به‌کارگیرنده بوده و ازنظر ساعات خدمت همانند سایر کارکنان دستگاههای دولتی و غیرنظامی محل خدمت می‌باشد. به‌کارگیری کارکنان وظیفه در ساعات غیر اداری در صورت لزوم با حضور و همراهی سایر کارکنان شاغل، بلامانع می‌باشد.
۳۸- حفظ کرامت و منزلت اجتماعی کارکنان وظیفه و تقویت روحیه مسئولیت‌پذیری در آنان مدنظر می‌باشد.
۳۹-رفتار با کارکنان وظیفه برابر مقررات انضباطی پیش‌بینی‌شده می‌باشد.
۴۰- صدور هرگونه معرفی‌نامه برای کارکنان وظیفه مأمور، جهت ارائه برای ثبت‌نام، راهنمایی و رانندگی، وظیفه عمومی و سایر ادارات توسط دستگاههای دولتی و غیرنظامی ممنوع می‌باشد و می‌بایست توسط نیروی آموزش‌دهنده محل نگهداری پرونده صادر شود.
۴۱- کارکنان وظیفه مأمور در طول خدمت مجاز به استفاده از لباس نظامی سازمان آموزش‌دهنده نخواهند بود و استفاده از لباس خاص نیز با مجوز معاونت نیروی انسانی ستاد کل می‌باشد.
۴۲- کارکنان وظیفه مأمور بایستی در محل مصوب خدمت نمایند و هرگونه جابجایی یا انتقال و عودت و انصراف از خدمت و یا اعتراض به محل خدمت تعیین‌شده می‌بایست توسط دستگاههای دولتی و غیرنظامی به ستاد کل یا حسب مورد به دفتر سیاست‌گذاری منعکس و پس از تأیید آن قابل انجام می‌باشد.
۴۳- خروج از کشور کارکنان وظیفه مأمور در موارد استثنایی با معرفی دستگاه به‌کارگیرنده به نیروی آموزش‌دهنده محل نگهداری پرونده در تهران یا استان‌ها و تأیید حفاظت اطلاعات نیروی آموزش‌دهنده بلامانع خواهد بود.
تبصره: خروج از کشور اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور تابع مقررات خاص خواهد بود (مانند حج تمتع، عتبات عالیات در ایام اربعین حسینی و همچنین ارائه مقاله و شرکت در کنفرانس پس از معرفی معاونت آموزش یا پژوهش و یا مبادی ذی‌ربط و اخذ تأییدیه از حراست وزارتخانه مربوط / سازمان مرکزی دانشگاه و … ارائه آن به نیروی آموزش‌دهنده و معرفی به سازمان وظیفه عمومی ناجا بلامانع خواهد بود).
۴۴- در صورت بروز بحران، ستاد کل می‌تواند کارکنان وظیفه مأمور را فراخوان و نامبردگان می‌بایست سریعاً خود را به نیروی آموزش‌دهنده ذی‌ربط معرفی نمایند.
۴۵- کارکنان وظیفه مأمور (غیر غایب) در حین انجام خدمت دوره ضرورت صرفاً مجاز خواهند بود که به استخدام سازمان‌های نیروهای مسلح درآیند و استخدام آنان به هر طریق در سایر سازمان‌ها ممنوع است.
۴۶- کارکنان وظیفه مأمور در حین خدمت هم‌زمان مجاز به تحصیل نخواهند بود.
۴۷- کارکنان وظیفه مأمور که در حین خدمت در مقاطع تحصیلی بالاتر قبول می‌شوند در صورتی مجاز به ادامه تحصیل خواهند بود که از سازمان وظیفه عمومی مجوز لازم را اخذ نمایند. ۴۸- مدت خدمت دوره ضرورت کارکنان وظیفه مأمور مطابق با مقررات ابلاغی از سوی ستاد کل (۲۴ ماه) می‌باشد و مدت خدمت کارکنان وظیفه که به‌عنوان یگان حفاظت در دستگاههای غیرنظامی مانند قوه قضائیه و… خدمت می‌کنند همانند کارکنان وظیفه نیروهای مسلح می‌باشند.
۴۹- برابر مصوبه شماره ۲۵/۹۸/۱۰/۳/۲۲۱۳ مورخ ۲۲/۱۰/۱۳۹۹ ستاد کل ن م به کارکنان وظیفه متأهل از اعزامیان ۰۱/۰۹/۱۳۹۹ به بعد ۲ ماه کسر خدمت اعطاء می‌گردد.
۵۰- برابر ابلاغیه شماره ۳۰/۰۵/۲۰۱/۲/۴۶۰۱۱ مورخ ۰۵/۰۳/۱۳۹۵ ستاد کل به ازای هر فرزند، ۳ ماه کسر خدمت تعلق می‌گیرد و به استناد ابلاغیه شماره ۵۸/۰۵/۲۰۱/۲/۴۶۰۱۱ مورخ ۰۴/۰۵/۱۳۹۵ ستاد کل ن م به‌منظور رفع ابهام در خصوص بهره‌مندی کارکنان متأهل از تسهیلات ۳ ماه کسری خدمت به ازای هر فرزند مقرر گردید:
الف: کارکنان وظیفه که قبل و یا در حین خدمت متأهل و دارای فرزند شوند در شمول کسری خدمت قرار می‌گیرند و ملاک تأهل، سند ازدواج و شناسنامه می‌باشد.
ب: چنانچه فرزند سربازی پس از دریافت کسر خدمت در حین خدمت فوت نماید جزء کسر خدمت وی محاسبه شده و حذف نمی‌گردد.
ج: کسر خدمت به فرزند منتسب به شخص سرباز که از امتیازات شرعی و قانونی مانند نام خانوادگی، ارث و … برخوردار می‌گردد تعلق می‌گیرد. بنابراین کارکنان وظیفه‌ای که با زنان دارای فرزند ازدواج نماید یا دارای فرزندخوانده شوند و نام آنان در شناسنامه سرباز باشد، در شمول کسر خدمت فرزند قرار نمی‌گیرد.
تبصره: کارکنان وظیفه متأهل هر ۶ ماه یک‌بار اصل سند ازدواج را برای اطمینان از ادامه متأهلی آنان به قسمت امور مشمولین دستگاه ارائه و در صورت مشاهده متارکه، کسر خدمت تأهل آنان حذف و حقوق مجردی از تاریخ متارکه به آنان پرداخت شود.
۵۱- سازمان‌ها می‌توانند با رعایت آیین‌نامه انضباطی نیروهای مسلح در ازای خدمات فوق‌العاده، اعمال برجسته، ابراز لیاقت و شایستگی، کارکنان وظیفه را مورد تشویق (مرخصی یا پاداش نقدی) قرار دهند.
۵۲- درصورتی‌که مشخص گردد هریک از کارکنان وظیفه مأمور از عملکرد مناسبی برخوردار نیستند دستگاههای دولتی و غیرنظامی می‌توانند در چارچوب مقررات ابلاغی نسبت به معرفی به ستاد کل یا دفتر سیاست‌گذاری جهت لغو امریه اقدام نمایند. (دستگاه‌ها هم‌زمان مراتب را به نماینده دولت نیز به‌صورت رونوشت اعلام نمایند.)
تبصره: کارکنان وظیفه در صورتی لغو امریه خواهند شد که مشکلات بی‌انضباطی، سرقت اموال دولتی و …، جعل اسناد دولتی و …، تظاهر به بیماری و ارائه استعلاجی خارج از عرف پزشکی، مشکلات اخلاقی و دیگر موارد که به تشخیص عالی‌ترین مقام دستگاه غیرنظامی ادامه خدمت فرد در دستگاه به مصلحت نباشد.
۵۳- عقد هرگونه قرارداد پیمانکاری و مالی با کارکنان وظیفه مأمور در طول خدمت، ممنوع می‌باشد.
۵۴- دستگاههای دولتی و غیرنظامی بهره‌برداری از خدمات کارکنان وظیفه مأمور موظفند پس از اطلاع از غیبت یا ترک خدمت بیش از ۱۵ روز توسط کارکنان وظیفه مراتب را جهت لغو امریه در چارچوب مقررات به ستاد کل یا دفتر سیاست‌گذاری اعلام نمایند.
تبصره: در فرآیند رسیدگی به فرار از خدمت کارکنان وظیفه، دستگاه مربوطه می‌تواند در صورت ارائه مدارک و مستندات شامل: مدارک پزشکی موجه یا برگ فوت اقوام درجه یک و یا حوادث غیرمترقبه مانند: تصادف، سیل، زلزله، آتش‌سوزی و … مدت فرار سرباز را به‌عنوان مرخصی بپذیرد.
۵۵- به استناد ابلاغیه‌های شماره ۶/۰۳/۷۰۸/م/۴/ن مورخ ۰۳/۰۴/۱۳۸۷ و شماره ۷/۰۳/۷۰۸/م/۴/ن مورخ ۲۱/۰۶/۱۳۹۰ کارکنان وظیفه یتیم (فاقد پدر) می‌بایست در شهر محل سکونت خویش به‌کارگیری شوند.
۵۶- به استناد ابلاغیه شماره ۴۵/۰۵/۲۰۱/م/۴/ن مورخ ۲۵/۱۲/۱۳۹۲ کارکنان وظیفه متأهل می‌بایست در شهر محل سکونت خویش یا همسر به‌کارگیری شوند. ضمناً در صورت رضایت کتبی ادامه خدمت کارکنان وظیفه موضوع همین بند و بند ۵۵ در دیگر نقاط با تشخیص دستگاههای دولتی و غیرنظامی بلامانع خواهد بود.
۵۷- به استناد ابلاغیه شماره ۲/۰۱/۷۰۹/م/۴/ن مورخ ۱۱/۰۳/۱۳۸۹ ستاد کل به‌کارگیری کارکنان وظیفه در امور شخصی و هر نوع اموری که شائبه شخصی بودن را داشته باشد ممنوع می‌باشد و مسئولین دستگاه به‌کارگیرنده نیز می‌بایست در این خصوص اهتمام و نظارت لازم را داشته باشند.
۵۸- ورود کارکنان وظیفه به دستجات و گروه‌های سیاسی در طول خدمت دوره ضرورت ممنوع می‌باشد در صورت مشاهده یا گزارش از سوی مبادی ذی‌ربط امریه آنان از سوی ستاد کل یا دفتر سیاست‌گذاری لغو خواهد شد.
۵۹- به استناد ابلاغیه شماره ۴۶/۹۰/۱/۲۲۱۳ مورخ ۱۹/۴/۱۳۹۸ ستاد کل اندازه موی سر کارکنان وظیفه می‌بایست همانند کارکنان وظیفه شاغل در نیروهای مسلح (هر مراکز آموزش رزم مقدماتی با مدرک تحصیلی دیپلم و پایین‌تر نمره ۱۰، فوق‌دیپلم و بالاتر نمره ۱۶ و در محل خدمت با درجه سرباز و سرجوخه نمره ۱۰ تا ۱۶، درجه‌دار و افسر نمره ۱۶ تا ۲۰) می‌باشد.
۶۰- دستگاههای دولتی و غیرنظامی بهره‌برداری از کارکنان وظیفه مجاز به ترخیص کارکنان قبل از اتمام مدت قانونی خدمت نمی‌باشند.
۶۱- کارکنان وظیفه مأمور در شمول کسر خدمت‌ها می‌توانند مطابق مقررات ستاد کل از کسر خدمت خود استفاده نمایند و دستگاه بکار گیرنده می‌بایست نسبت به اجرای آن اقدام نماید و وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستثنی می‌باشند و در اجرای آن مخیر هستند.
۶۲- به استناد ابلاغیه شماره ۱/۱۰۶۲/۲/۲۲۱۲ مورخ ۲۰/۰۲/۱۳۹۹ ستاد کل در خصوص آیین‌نامه مرخصی کارکنان ن م، کارکنان وظیفه به ازای مدت خدمت، حق استفاده از مرخصی استحقاقی را در طول سال دارند.
۶۳- مدت مرخصی استحقاقی سالانه در مناطق عادی ۳۰ روز، مناطق درجه دو بد آب‌وهوا ۳۵ روز، مناطق درجه سه بد آب‌وهوا ۴۰ روز، مناطق درجه چهار بد آب‌وهوا ۴۵ روز خواهد بود.
۶۴- با در نظر گرفتن بعد مسافت از محل خدمت تا محل سکونت، برای مسافت‌های بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتر یک روز، برای مسافت‌های ۲۰۱ تا ۵۰۰ کیلومتر دو روز، برای مسافت‌های ۵۰۱ تا ۱۰۰۰ کیلومتر سه روز و بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر چهار روز جهت مرخصی رفت و برگشت منظور، که جزء مرخصی استحقاقی محسوب نمی‌شود. (مرخصی بین‌راهی به ازای دفعات استفاده از مرخصی استحقاقی و حداکثر ۴ بار برای مجردین و ۶ بار برای متأهلین در سال).
۶۵- به کارکنان وظیفه اقلیت‌های دینی (زرتشتی، کلیمی و مسیحی) در ایام اعیاد مذهبی آنان مرخصی اعطاء، که مدت دو روز از مرخصی فوق جز مرخصی تشویقی محسوب می‌گردد.
۶۶- روسا و مدیران ترتیبی اتخاذ نمایند تا کارکنان وظیفه حداکثر یک هفته قبل از اتمام خدمت، از مرخصی استحقاقی خود استفاده و حداقل یک هفته آخر خدمت را در یگان مربوط حضور داشته باشند. لذا دستگاه‌ها موظفند هر ۳ یا ۴ ماه کارکنان وظیفه خود را به مرخصی اعزام نمایند.
۶۷- روسا و مدیران می‌توانند به‌مقتضای ابراز لیاقت و شایستگی کارکنان وظیفه با رعایت مقررات آیین‌نامه انضباطی نیروهای مسلح و اختیارات مربوطه علاوه بر مرخصی استحقاقی، در طول خدمت دوره ضرورت به آنان مرخصی تشویقی نیز اعطاء نمایند. (حداکثر مرخصی تشویقی برای مقامات سازمان‌ها ۳۰ روز در سال می‌باشد)
۶۸- به هنگام تولد فرزندان دوقلو و بالاتر، به کارکنان وظیفه مأمور نیز به مدت دو هفته در بدو تولد فرزندان و ماهیانه یک روز تا دوسالگی، مرخصی تشویقی اعطاء می‌گردد که جزء ۳۰ روز مرخصی تشویقی سالیانه منظور نمی‌گردد.
۶۹- برای ازدواج اول کارکنان هفت روز و شهادت یا فوت یکی از بستگان درجه یک (پدر، مادر، همسر، فرزند، برادر، خواهر) سه روز مرخصی علاوه بر مرخصی استحقاقی اعطاء می‌گردد.
۷۰- مدت مرخصی پایان دوره آموزش کارکنان وظیفه تا یک هفته جزء مرخصی استحقاقی آنان محسوب نمی‌گردد.
۷۱- مدت مرخصی استعلاجی کارکنان وظیفه یک ماه در سال می‌باشد که شامل مرخصی ایامی که فرد به دلیل بیماری یا حادثه غیر مرتبط با خدمت، نیاز به استراحت با تأیید پزشک نیروهای مسلح داشته باشد و مدت مرخصی استعلاجی جزء مدت خدمت دوره سربازی محسوب می‌گردد و نیاز به استراحت بیش از آن در صورت تأیید پزشک معتمد جزو سربازی نبوده و خلأ خدمتی محسوب و در صورت عدم تأیید پزشک معتمد، نهست و فرار محسوب می‌گردد.
۷۲- کارکنانی که از مرخصی استعلاجی قیود خدمتی استفاده می‌نمایند در آن مدت برابر ضوابط به آنان مرخصی استحقاقی سالیانه نیز تعلق می‌گیرد.
ماده ۹- نظارت بر عملکرد دستگاههای دولتی و غیرنظامی در به‌کارگیری کارکنان وظیفه و بازدیدهای دوره‌ای:
۷۳- علاوه بر ستاد کل، دفتر سیاست‌گذاری مجاز است از دستگاههای غیرنظامی بازدید و گزارش عملکرد تهیه و در صورت نیاز به ستاد کل ن م ارسال نماید.
۷۴- نماینده دولت مجاز می‌باشد از دستگاههای دولتی دارای سهمیه کارکنان وظیفه مأمور بازدید و گزارش عملکرد تهیه نماید.
۷۵- نماینده دولت می‌بایست بانک اطلاعاتی و مشخصات کامل و دقیق (محل به‌کارگیری) کارکنان وظیفه مشاغل در دستگاههای دولتی و غیرنظامی به تفکیک استانی و شهرستان محل خدمت به‌کارگیرنده تهیه و نتیجه عملکرد به ستاد کل ارسال گردد.
۷۶- بررسی فرآیند جذب، به‌کارگیری کارکنان وظیفه مأمور، رعایت قوانین و مقررات، دستورالعمل‌ها و مصوبات ابلاغی ستاد کل از مهم‌ترین اهداف در بازدیدها و ارائه گزارش می‌باشد.
فصل چهارم – ضوابط و مقررات مربوط به حقوق، مزایا، بیمه و هزینه آموزش نظامی کارکنان وظیفه
ماده ۱۰- ضوابط و مقررات مربوط به حقوق و مزایا و تسهیلات رفاهی کارکنان وظیفه:
۷۷- ضوابط اجرایی و میزان پرداخت حقوق و مزایا، کمک‌هزینه‌ها و فوق‌العاده‌های کارکنان وظیفه هرساله توسط ستاد کل تعیین و توسط دفتر سیاست‌گذاری ابلاغ می‌گردد. در این خصوص، نماینده دولت نیز مصوبات مربوطه را جهت اجرا به دستگاههای اجرایی بهره‌بردار از سرباز ابلاغ می‌نماید. دستگاههای اجرایی ذی‌ربط موظفند برابر بخشنامه‌ها و مصوبات ستاد کل ن م نسبت به برقراری حقوق و مزایا، کمک‌هزینه‌ها و فوق‌العاده‌های کارکنان وظیفه مأمور اقدام‌های لازم را معمول نمایند و چگونگی پرداخت حقوق کارکنان وظیفه بر اساس درجه نظامی آن‌ها می‌باشد و سازمان‌های نیروهای مسلح می‌بایست به هنگام معرفی جهت ادامه خدمت به دستگاههای دولتی و غیرنظامی نسبت به صدور معرفی‌نامه انفرادی با قید مشخصات کامل فردی و ثبت درجه اقدام نمایند.
۷۸- ضریب ریالی افزایش حقوق کارکنان وظیفه مأمور به دستگاههای غیرنظامی همانند کارکنان وظیفه سازمان‌های نیروهای مسلح بر اساس بودجه سنواتی که از سوی دولت محترم ابلاغ می‌گردد در چارچوب مقررات ابلاغی نیروهای مسلح محاسبه خواهد شد.
۷۹- دستگاههای دولتی و غیرنظامی می‌بایست هزینه آموزش نظامی کارکنان وظیفه مأمور را حداکثر ۱۵ روز پس از شروع آموزش نظامی به شماره‌حسابی که از سوی نیرو آموزش‌دهنده اعلام می‌گردد واریز نمایند، در غیر این صورت کارکنان وظیفه در نیروی آموزش‌دهنده به‌کارگیری می‌شوند و پرداخت هزینه آموزش پس از شروع به کار نیز قابل‌قبول نخواهد بود.
۸۰- ستاد کل هرساله مبلغ هزینه آموزش را طی بخشنامه‌ای و بر اساس جدول زیر مشخص و ابلاغ می‌نماید.
| پوشاک و لوازم خواب و شوینده | فرم هزینه‌های آموزشی | خوراک | مهمات | نگهداشت | بهداشت | هزینه‌های جاری و اماکن، تأسیسات | متوسط حقوق دو ماه | جمع |
۸۱- هرگونه پرداخت حقوق خارج از ابلاغیه‌های ستاد کل ممنوع بوده و در صورت مشاهده سهمیه آن دستگاه قطع و کارکنان وظیفه نیز لغو امریه و در سازمان آموزش‌دهنده به‌کارگیری خواهند شد.
۸۲- کسورات قانونی حقوق سرباز:
برابر مواد ۱۴۱ و ۱۴۲ قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران و مواد ۱۵۲ و ۱۵۳ قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وجوه زیر از حقوق دریافتی ماهانه سربازان مأمور کسر می‌گردد:
الف: کسور بازنشستگی: [۵/۱۳% سهم کارفرما (دستگاههای دولتی و غیرنظامی بهره‌ور) حق بیمه عمر و حوادث: [۱% سهم کارکنان وظیفه + ۲% سهم کارفرما (دستگاههای دولتی و غیرنظامی) مجموعاً ۳%]
ب: سرانه بیمه پایه و مکمل درمان و بازنشستگی، عمر، حوادث و .پ… هرسال توسط مبادی ذی‌ربط (ساخد ، سابا، صندوق و …) اعلام می‌گردد.
تبصره۱: حق بازنشستگی و حقوق اولین ماه خدمت از حقوق ماهانه کارکنان وظیفه کسر نمی‌گردد.
تبصره ۲: بدهی دستگاه‌ها به سازمان بیمه و بازنشستگی ن م موجب تضییع حقوق کارکنان وظیفه مأمور و توقف واگذاری سهمیه به دستگاه می‌گردد.
۸۳- سایر موارد:
– پرداخت هرگونه وجهی در قالب اضافه‌کار، حق‌التدریس و حق کارشناسی به کارکنان وظیفه ممنوع می‌باشد.
– کمک‌هزینه خوراک کارکنان وظیفه بومی ذی‌نفع به‌صورت ماهانه در حکم حقوقی آنان درج و پرداخت گردد.
– در صورت جذب افراد غیربومی، دستگاه بکار گیرنده موظف است هزینه‌های خوراکی و اسکان را پرداخت نماید و اصلح است به‌جای پرداخت هزینه خوراکی به کارکنان وظیفه غیربومی سه وعده‌غذای مناسب مطابق نُرم ابلاغی ستاد کل ن م واگذار گردد.
– به کارکنان وظیفه مأمور که از طریق دستگاه بکار گیرنده، لباس مصوبه ستاد کل نیروهای مسلح واگذار شود، کمک‌هزینه پوشاک تعلق نمی‌گیرد.
– پرداخت کمک‌هزینه پوشاک به کارکنان وظیفه ذی‌نفع سالانه است و می‌بایست در برگ حقوقی آنان درج و توسط دستگاه بکار گیرنده پرداخت گردد.
– به کارکنان وظیفه‌ای که در شهر محل سکونت خود بکار گیری می‌شوند، فوق‌العاده محرومیت از تسهیلات و بدی آب‌وهوا تعلق نمی‌گیرد.
– به‌موجب تبصره ۲ ذیل ماده ۷۰ الحاقی قانون حقوق و مزایا، خوراک، پوشاک، خوابگاه، بهداشت و درمان و سایر حقوقی که کارکنان وظیفه نیروهای مسلح از آن برخوردار می‌گردند و همچنین در مأموریت‌های محوله به کارکنان وظیفه، تأمین مسکن، غذای رایگان و تهیه وسیله سفر بر عهده دستگاههای دولتی و غیرنظامی بکار گیرنده می‌باشد.
۸۴- کارکنان وظیفه بومی و غیربومی:
– کارکنان وظیفه بومی به کسانی اطلاق می‌گردد که:
– در شهرستان محل سکونت خود خدمت نمایند.
– در فاصله کمتر از ۵۰ کیلومتر از محل سکونت به‌کارگیری شوند.
– بعد از ساعت کاری امکان تردد به منزل را داشته باشند.
– کارکنان وظیفه غیربومی به کسانی اطلاق می‌گردد که:
– بنا به‌ضرورت و نیاز دستگاه بکار گیرنده در شهرستان خارج از محل سکونت خود یا بیش از ۵۰ کیلومتری محل سکونت خدمت نمایند.
– به دلیل بُعد مسافت امکان تردد به منزل را نداشته و در محل خدمت بیتوته داشته باشد.
نکته: در خصوص ضوابط تشخیص بومی و غیربومی کارکنان وظیفه مأمور، مبنای اولیه برای تعیین مدت خدمت، آدرس مندرج در برگه اعزام می‌باشد و درصورتی‌که کارکنان وظیفه غیربومی، شبانه به‌طور مستمر به بیرون از محل سکونت تردد داشته و یا در آسایشگاه یگان، سکونت دائم ندارند و مسئول مربوطه پس از بررسی گزارش نماید که سرپائی، بومی بوده و آدرس وی غیر از آدرس مندرج در برگه اعزام یا سامانه وظیفه عمومی می‌باشد، مسئول کارگزینی با تهیه صورت‌جلسه آدرس سرباز موردنظر را تغییر و وی را بومی محسوب می‌نماید و در صورت گزارش سربازی مبنی بر تغییر آدرس محل سکونت، غیر از آدرس مندرج در برگه اعزام، کارگزینی مربوطه پس از بررسی مستندات لازم مانند استشهاد محلی، فیش برق، گاز، تلفن و … پس از به اطمینان رسیدن مراتب را صورت‌جلسه و آدرس وی را در سامانه ثبت می‌نماید.
ماده ۱۱: ضوابط و مقررات مربوط به بیمه خدمات درمانی کارکنان وظیفه:
۸۵- به‌منظور صدور دفاتر بیمه در هفته اول شروع آموزش نظامی کارکنان وظیفه، سازمان پس از تعیین محل آموزش حداکثر یک هفته قبل از اعزام مشمولین به مراکز آموزش رزم مقدماتی از طریق سیستم فایل آنان را به ساخد و نیروهای مسلح (مراکز آموزش نظامی مصوب) ارسال می‌نماید.
۸۶- کارکنان وظیفه قبل از ترخیص می‌بایست نسبت به تحویل کلیه دفترچه‌های بیمه خدمات درمانی خود، همسر و فرزند به دفاتر خدمات الکترونیک ساخد اقدام تا پس از تسویه کامل، برای صدور کارت پایان خدمت آنان اقدام گردد.
۸۷- به استناد بند هـ ماده ۳۸ قانون برنامه پنجم توسعه، سرانه بیمه پایه خدمات درمانی کارکنان وظیفه همه‌ساله با تأیید شورای عالی بیمه سلامت کشور توسط هیئت‌وزیران تصویب و توسط این ستاد ابلاغ می‌گردد.
۸۸- ارائه خدمات درمانی به کارکنان وظیفه مأمور توسط سازمان خدمات درمانی نیروهای مسلح پس از انعقاد قرارداد دستگاههای دولتی و غیرنظامی با سازمان مذکور و بعد از واریز کسورات مربوط به بیمه اولیه، مکمل و بازنشستگی و … به عهده ساخد خواهد بود.
فصل پنجم – نحوه رفتار با کارکنان وظیفه در سازمان‌های دولتی و غیرنظامی
با عنایت به اینکه داشتن رفتار انسانی، اسلامی و قانونی مسئولان دستگاههای دولتی و غیرنظامی تأثیر عمیقی در افزایش کارایی سربازان در دوران خدمت سربازی خواهد داشت، لذا رفتار مسئولان در نگرش جوانان و علاقه‌مند کردن آنان به نظام مقدس جمهوری اسلامی تأثیرگذار خواهد بود و بر این اساس لازم است مسئولان در سطوح گوناگون (تا پایین رده) در راستای پیاده‌سازی الگوی رفتار اسلامی با کارکنان وظیفه همواره توجه جدی داشته باشند.
ماده ۱۲- ملاحظات اساسی مسئولین، کارکنان در نحوه رفتار با سربازان وظیفه:
۸۹- پرهیز از تبعیض و رفتار غیرمسئولانه کارکنان دستگاههای دولتی و غیرنظامی با کارکنان وظیفه
۹۰- عدم تنبیه و تشویق خارج از چارچوب آیین‌نامه انضباطی و قانون رسیدگی به تخلفات اداری
۹۱- حساسیت لازم نسبت به اخلاق و رفتار مناسب با کارکنان وظیفه
۹۲- استفاده مناسب و برنامه‌ریزی بهینه در جهت استفاده از اوقات فراغت کارکنان وظیفه.
۹۳- برقراری ارتباط نزدیک مسئول مستقیم به‌صورت مستمر و مداوم با کارکنان وظیفه و شنیدن مشکلات و معضلات آنان و رفع مشکلات مطروحه
۹۴- فراهم نمودن شرایط ارتقاء منزلت (حرمت) کارکنان وظیفه
۹۵- ترغیب کارکنان وظیفه توسط مسئولین مربوطه در جهت ایجاد و افزایش انگیزه خدمت ۹۶- عدم استفاده از خدمت کارکنان وظیفه در انجام امور شخصی تحت هر عنوان در دستگاههای دولتی و غیرنظامی
۹۷- ممنوعیت سربازان در استفاده امور بانکی شخصی، به‌عنوان ضامن شخصی در انجام معاملات ۹۸- مهارت‌آموزی برابر سیاست‌های ابلاغی قرارگاه مهارت‌آموزی برای کارکنان وظیفه مأمور ۹۹- برگزاری برنامه‌های تربیتی – فرهنگی در راستای خوشایند سازی محیط خدمتی …
ماده ۱۳: نحوه رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان دولت نسبت به کارکنان وظیفه مأمور و بالعکس:
۱۰۰- چنانچه احدی از کارکنان سازمان‌های دولتی و غیرنظامی نسبت به کارکنان وظیفه مأمور در دستگاههای دولتی و یا اجرایی، مرتکب جرمی گردد رسیدگی به جرائم آنان برابر قانون مجازات اسلامی در دادگاه‌های عمومی و انقلاب قابل‌رسیدگی خواهد بود.
۱۰۱- چنانچه اعمال ارتکابی کارکنان سازمان‌های دولتی و غیرنظامی موجب خدشه به اقتدار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی گردد با خاطی برابر قانون مجازات اسلامی رفتار خواهد شد. ۱۰۲- رسیدگی مراجع و مقامات قضایی به جرائم کارکنان سازمان‌های دولتی و غیرنظامی نسبت به کارکنان وظیفه مأمور در دستگاههای اجرایی مانع از اعمال تنبیهات آنان نخواهد بود.
۱۰۳- در بروز هرگونه تخلف از سوی کارکنان سازمان‌های دولتی و اجرایی نسبت به کارکنان وظیفه مأمور، بررسی و نحوه اعمال تنبیهات بر اساس قوانین و مقررات جاری (قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ۱۳۷۱ و آئین‌نامه اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات اداری ۱۳۷۳ می‌باشد) مربوطه اعمال خواهد شد.
۱۰۴- چنانچه هریک از کارکنان وظیفه مأمور به سازمان‌های دولتی و غیرنظامی مرتکب جرمی گردند، به جرائم ارتکابی آنان برابر قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح در سازمان قضایی نیروهای مسلح رسیدگی خواهد شد.
۱۰۵- هرگاه کارکنان وظیفه مأمور به سازمان‌های دولتی، مرتکب تخلف مستلزم تنبیه انضباطی گردند، دستگاه بکار گیرنده چگونگی تخلف را به سازمان مأمور کننده اطلاع داده و تقاضای تنبیه انضباطی را می‌نماید.
تبصره: رسیدگی به تخلفات انضباطی کارکنان وظیفه در دستگاههای دولتی برابر آئین‌نامه انضباطی ن م خواهد بود.
این دستورالعمل در ۵ فصل و ۱۳ ماده و ۹ تبصره تدوین گردیده و از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجرا می‌باشد.
