دستورالعمل ساماندهی فرآیند، توقیف، انتقال نگهداری و ترخیص وسایل نقلیه
با عنایت به لزوم حفظ حقوق شهروندی و حمایت از اموال و مالکیت شهروندان و بیت‌المال، جلوگیری از انباشت وسایل نقلیه توقیفی ناشی از اعمال قوانین، از قبیل قانون مجازات اسلامی، قانون مبارزه با مواد مخدر، قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، قانون امور گمرکی، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و تسریع در تعیین تکلیف آن ها، (دستورالعمل ساماندهی فرآیند، توقیف، انتقال نگهداری و ترخیص وسایل نقلیه) به شرح مواد آتی است:
ماده ۱- معانی اصطلاحات و اختصارات مندرج در دستور العمل به شرح زیر است:
الف – وسیله/ وسایل نقلیه : عبارت است از خودرو اعم ازسبک، سنگین، قایق لنج و یا موتورسیکلت
ب – توقیف: عبارت است از جلوگیری از تردد وسیله نقلیه و انتقال آن به توقف گاه یا متوقف نمودن آن با چرخ یا ابزار الکترونیکی
پ – توقف گاه : عبارت است از محل نگهداری وسایل نقلیه توقیفی:
ت – وسیله / وسایل نقلیه رسوبی: وسیله نقلیه توقیفی که حداقل به مدت شش ماه در مورد موتورسیکلت و یکسال در مورد سایر وسایل نقلیه از زمان امکان ترخیص در پارکینگ بوده و مالک اقدامی برای ترخیص آن ننموده باشد؛
ث – مالک : شخصی که دارای اسناد معتبر مالکیت وسیله نقلیه بوده یا نام وی در سامانه راهور ثبت شده است و یا نماینده یا متصرف قانونی است.
ج -وسایل نقلیه فرسوده : عبارت از وسایل نقلیه توقیفی که به علت طول عمر یا میزان کارکرد دچار افت عملکردی و ایمنی شده و امکان رفع عیب و نقص آن وجود ندارد؛
چ – وسایل ارتباط جمعی: وسایل ارتباط جمعی اعم از دیداری شنیداری و یا مجازی
ح- فراجا: فرماندهی کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران؛
خ – سامانه : سامانه جامع پارکینگ
ماده ۲- توقیف وسایل نقلیه توسط مامورین جز در موارد مصرح قانونی و یا برابر دستور مقام قضایی ممنوع است.
ماده ۳– مامورین موظفند در زمان توقیف قبض متحد الشکل یا رسید الکترونیکی متضمن مشخصات مالک و اطلاعات دسترسی به وی، مشخصات وسیله نقلیه، علت و محل، توقیف مشخصات مامور توقیف کننده شرایط و فرایند ترخیص و تبعات عدم مراجعه برای ترخیص را تکمیل و پس از امضاء مامور توقیف کننده به مالک تحویل نمایند.
تبصره ۱- مرجع توقیف کننده موظف است مالک را درباره چگونگی رفع توقیف وسیله نقلیه راهنمایی کند.
تبصره ۲– در صورت عدم حضور مالک در زمان توقیف مرجع توقیف کننده موظف است از طریق ارسال پیامک به مالک اطلاع رسانی نماید، همچنین فراجا ترتیبات لازم جهت امکان استعلام از مرکز فوریت های پلیسی ۱۱۰ را برای مالک فراهم نماید سایر مراجع توقیف کننده نیز در صورت عدم اطلاع، مالک با اعلام مراتب توقیف به فراجا موجبات اطلاع رسانی و امکان استعلام را برای مالک فراهم می نمایند.
ماده ۴- نحوه توقیف و ترخیص و نظارت بر سامانه های مربوط به وسایل نقلیه ای که با قفل چرخ یا ابزار الکترونیکی متوقف می گردند توسط فراجا تهیه و با تایید رییس قوه قضاییه به مبادی ذیربط ابلاغ خواهد شد.
ماده ۵ – وسایل نقلیه ای که توسط مقام قضایی یا فراجا توقیف می شوند، به توقف گاه هایی که از سوی نیروی انتظامی تعیین میشود، منتقل می گردند. در خصوص توقیف وسایل نقلیه توسط سایر مراجع مطابق ضوابط مربوط عمل می شود.
ماده ۶ – فراجا با همکاری مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه حداکثر ظرف مهلت سه ماه از تاریخ ابلاغ این دستور العمل امکان نظارت و دسترسی دادستان ها و یا روسای حوزه قضایی بخش را به سامانه فراهم میکند
ماده ۷– انتقال وسایل نقلیه با استفاده از وسیله نقلیه ایمن انجام می شود.
ماده ۸ – متصدی حمل و انتقال وسایل نقلیه توقیفی مکلف است وسیله نقلیه را به متصدی توقف گاه تحویل دهد. بلافاصله پس از تحویل وسیله نقلیه به متصدی توقف،گاه وی موظف است صورت مجلسی حاوی نکات زیر تنظیم و به امضای،خود حمل کننده و مالک برساند و در سامانه مربوط ثبت و وسیله نقلیه را در محلی مناسب از توقف گاه جانمایی نموده و ترتیب توقیف آن را در سربرگ صورت مجلس مشخص نماید.
۱ – ذکر نوع و مشخصات دقیق و وضعیت ظاهری وسیله نقلیه
۲- مشخصات،مالک،آدرس شماره تلفن ثابت و همراه وی نسخه اول صورت مجلس به متصدی حمل تحویل و نسخه دوم تحویل مالک شده و نسخه سوم باید نزد مسئول توقف گاه نگهداری شود و نسخه چهارم جهت درج در پرونده به مرجع مربوط ارسال می شود.
تبصره – در صورتی که مالک حضور نداشته باشد، نسخه دوم صورت مجلس نزد متصدی توقفگاه می ماند. در مورد خودرو نسخه دوم در داخل آن نگهداری می شود. درب خودرو، درب موتور و صندوق عقب مهر و موم می گردد.
ماده ۹- متصدیان توقف گاه ها موظفند در زمان تحویل یا استرداد وسیله نقلیه حسب مورد، وضعیت آن را با صورتجلسه اولیه توقیف یا تحویل به توافقگاه تطبیق داده و هرگونه تغییر در وضعیت یا قطعات و یا بروز آسیب یا خسارت به وسیله نقلیه توقیفی را در سامانه ثبت نمایند.
ماده ۱۰– هزینه های حمل و نگهداری وسایل نقلیه توقیفی حداکثر برابر تعرفه های مصوب هیأت وزیران خواهد بود و به طرق مقتضی به اطلاع شهروندان رسیده و به صورت الکترونیکی و متمرکز محاسبه و تحویل وسیله نقلیه به مالک اقدام و مراتب را در سامانه ثبت نماید.
ماده ۱۱- پس از صدور دستور رفع توقیف وسیله نقلیه مجری دستور مکلف است نسبت به صدور مجوز
ماده ۱۲- قبل از صدور مجوز تحویل وسیله نقلیه به مالک مسئول مربوط مکلف است از توقیف نبودن آن به جهت دیگر اطمینان حاصل نماید.
تبصره – مراتب مجاز بودن تحویل وسیله نقلیه به مالک از طریق سامانه ثنا یا طرق مقتضی دیگر به وی اطلاع رسانی می شود.
ماده ۱۳ – وسیله نقلیه با دریافت رسید تحویل مالک میگردد. در صورتی که مالک فاقد گواهینامه رانندگی باشد تحویل وسیله نقلیه منوط به معرفی فرد واجد صلاحیت رانندگی خواهد بود.
ماده ۱۴- در صورتی که به علت موانع، قانونی وسیله نقلیه توقیفی قابلیت شماره گذاری نداشته باشد توسط فراجا جهت تعیین،تکلیف به مرجع ذیصلاح اعم از،قضایی تعزیرات و گمرک گزارش خواهد شد.
ماده ۱۵ – در مورد وسایل نقلیه فرسوده و وسایل نقلیه ای که به دلایلی از قبیل تصادف یا سوختگی غیر قابل بازسازی هستند اطلاع رسانی از طریق وسایل ارتباط جمعی به مالک انجام تا ظرف یک ماه جهت اقدام مقتضی مراجعه نماید. در صورت عدم مراجعه مطابق ماده ۲۴ این دستور العمل اقدام خواهد شد.
ماده ۱۶ – مراجع قضایی موظف اند در صورتی که موجبی برای ادامه توقیف وسیله نقلیه نباشد حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ رفع موجبات توقیف ضمن اعلام به مالک مراتب را جهت ثبت در سامانه به می نماید. مربوط بررسی و تعیین تکلیف می گردد.
ماده ۱۷ – به منظور نظارت روسای دادگستری و دادستان ها ثبت اطلاعات مربوط به وسایل نقلیه توقیفی که پرونده قضایی در مورد آنها تشکیل گردیده در سامانه مدیریت پرونده قضایی ضروری ان ها، ثبت است
تبصره – مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه امکان دریافت و ثبت اطلاعات و تصمیمات مربوط به وسایل نقلیه در سامانه های قضایی را جهت نظارت روسای کل دادگستری ها و دادستان ها فراهم می نماید.
ماده ۱۸ – در صورتی که توقیف وسیله نقلیه به جهت صدور اجرائیه تامین خواسته یا دستور موقت بوده و ذینفع اقدامی جهت تعیین تکلیف وسیله نقلیه انجام نمی دهد موضوع توسط مرجع قضایی مربوط بررسی و تعیین تکلیف می گردد.
ماده ۱۹- وسیله نقلیه ای که با اعطای نیابت قضایی توقیف میشود در صورتی که تعیین تکلیف آن منوط به تصمیم مرجع معطی نیابت باشد مرجع مجری نیابت موظف است فوراً مراتب را به آن مرجع اعلام نماید چنانچه ظرف سه ماه توسط مرجع معطی نیابت تعیین تکلیف، نگردد مرجع مجری نیابت مراتب را جهت نظارت به مقام ذیربط موضوع ماده ۱۷ این دستور العمل اعلام می نماید.
ماده ۲۰- فراجا موظف به فراخوان عمومی جهت اطلاع رسانی به مالک وسایل نقلیه رسوبی می باشد.
ماده ۲۱ – فراجا از طریق وسایل ارتباط جمعی که برای دو مرتبه به فاصله یک ماه منتشر میشود به مالکان وسایل نقلیه فرسوده جهت ترخیص اطلاع رسانی می نماید در فراخوان باید تصریح شود در صورت خودداری مالک از مراجعه ظرف ۳ ماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی وسیله نقلیه در حکم رها شده” تلقى و حسب مقررات تعیین تکلیف خواهد شد.
ماده ۲۲ – در مورد وسایل نقلیه ای که مالک آنها دارای شماره تلفن یا نشانی مشخص است فراجا ملزم است علاوه بر فراخوان عمومی به طریق مقتضی و به صورت اختصاصی به مالک نیز ابلاغ کند
ماده ۲۳– در صورت مراجعه،مالک پس از اخذ جرائم و که جهت تحویل وسیله نقلیه به مرجع مربوط مراجعه مزینه های متعلقه نسبت به ترخیص وسیله نقلیه اقدام میشود.
ماده ۲۴- چنانچه پس از انقضاء مهلت مقرر در ماده ۲۱ این دستورالعمل مالک مراجعه نکند، فراجا مراتب را به دادستان عمومی و انقلاب شهرستان با رئیس حوزه قضایی بخش گزارش می نماید. دادستان یا رئیس حوزه قضایی بخش مراتب را جهت تعیین تکلیف به رئیس کل دادگستری استان جهت ارجاع به دادگاه صالح اعلام می کند.
تبصره- در صورت فروش وسیله نقلیه و مراجعه مالک مرجع فروش با احراز هویت و تأیید دادگاه صالح، مالک را جهت دریافت وجه به مرجع ذیربط معرفی می کند. مرجع ذیربط موظف است به مجرد مراجعه، مالک وجه مربوط را پس از کسر هزینه ها به وی پرداخت کند.
ماده ۲۵ – از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل در دادگستری هر استان کارگروهی تحت عنوان کارگروه نظارت بر وسایل نقلیه توقیفی متشکل از نمایندگان رئیس کل دادگستری استان دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان و فرمانده انتظامی استان تشکیل میگردد این کارگروه حداقل سه ماه یک بار با ریاست نماینده رئیس کل دادگستری استان تشکیل جلسه داده و حسب مورد از نماینده سازمان ها و دستگاه های اجرایی مرتبط از قبیل گمرک، ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی و شورای هماهنگی مبارزه با مخدر دعوت به عمل می آورد.
ماده ۲۶ – کارگروه اقدامات زیر را معمول می نماید
الف – در هر جلسه فهرست وسایل نقلیه توقیفی را بررسی و در صورتی که ادامه نگهداری آنها مستلزم هزینه نامتناسب بوده و یا در معرض خرابی یا کسر فاحش قیمت قرار داشته باشد از مرجع مربوط جهت تسریع انجام اقدام قانونی پیگیری لازم را به عمل می آورد؛
ب – در مواردی که وسیله نقلیه باید به مراجع ذیربط از قبیل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی یا شورای مبارزه با مواد مخدر تحویل شود، با لحاظ فوریت امر پیگیری لازم معمول تا از پارکینگ ترخیص و به نهاد مربوط تحویل شود.
ماده ۲۷ – معاون اول قوه قضاییه مسئول نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل است
ماده ۲۸ – این دستورالعمل در ۲۸ ماده و ۶ تبصره در تاریخ ۱۳۰۲/۲/۲۰ به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا می باشد.
غلامحسین محسنی اژیه
