رأی شماره‌های ۱۰۲۰ـ ۱۰۱۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۱۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: عدم تبادل موافقتنامه آموزش و پرورش با سازمان برنامه و بودجه نافی حق بانوان واجد شرایط شاغل در آموزش و پرورش از هزینه مهدکودک نیست
تاریخ دادنامه: ۱۳۹۶/۱۰/۱۲ شماره دادنامه: ۱۰۲۰ـ ۱۰۱۹ کلاسه پرونده: ۹۶/۱۲۹۹ و ۹۶/۱۲۹۷
مرجع رسیدگی: هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام‌کننده تعارض: آقایان: ۱ـ غلامرضا مولابیگی [معاون نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری] ۲ـ عباس محدث [معاون قضایی دیوان عدالت اداری]
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار:
درخصوص دادخواهی اشخاص به طرفیت آموزش و پرورش و به خواسته الزام به پرداخت هزینه مهد کودک، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارض صادر کرده‌اند، بدین نحو که شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۰۵۶۰۰۷۷۳ ـ ۱۳۹۴/۴/۲۰ رأی شعبه بدوی ناظر بر الزام به پرداخت هزینه مهد کودک را نقض کرده و رأی به رد شکایت صادر کرده است. لیکن شعب دیگر رأی بر وارد دانستن شکایت صادر کرده اند.
گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه ۵۰ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۱۰۹۹۸۰۹۰۰۰۱۸۵۱۶ با موضوع دادخواست خانم زهرا کریمی آتانی به طرفیت آموزش و پرورش استان قزوین و به خواسته الزام به اجرای مفاد بخشنامه [۳/۱۴۵۹۳/۲۰۰] ۳۲/۱۶۵۹۳/۲۰۰، به موجب دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۹۰۵۷۵۰۰۱۸۳ ـ ۱۳۹۲/۸/۲۷ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
نظر به اینکه بخشنامه شماره ۳/۱۴۵۹۳/۲۰۰ ـ ۱۳۸۸/۲/۲۱ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری این حق یعنی پرداخت کمک هزینه مستقیم یا غیرمستقیم مهد کودک برای کارمندان اناث که دارای فرزند زیر ۵ سال هستند ایجاد شده است و خوانده در خصوص عدم وجود شرایط مذکور نسبت به شاکی سکوت کرده که نشان‌دهنده این است که شاکی دارای شرایط قانونی می‌باشد و صرفاً به جهت عدم وجود اعتبار قادر به پرداخت حقوق مذکور نمی‌باشد که نمی‌تواند مسقط حق ایجاد شده باشد و آراء هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری نیز موید همین امر می‌باشند، بنابراین ضمن احراز حقانیت خواهان مستند به ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت در حدود بخشنامه مورد استناد صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۹۰۵۶۰۰۷۷۳ ـ ۱۳۹۴/۴/۲۰ به شرح ذیل رأی مذکور شعبه ۵۰ دیوان عدالت اداری را نقض کرده است:
نظر به اینکه خواسته تجدیدنظر خوانده در دادخواست بدوی الزام به پرداخت هزینه مهدکودک موضوع بخشنامه شماره [۳/۱۴۵۹۳/۲۰۰] ۳۲/۱۶۵۹۳/۲۰۰ بوده است و با توجه به اینکه بخشنامه مذکور بر اساس قانون بودجه سال ۱۳۸۸ تدوین شده است و طبق قانون مذکور پرداخت کمک هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم رفاهی در حدود اعتبارات مصوب قابل پرداخت اعلام شده است و طبق ماده ۴۰ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و پرداخت هزینه مهد کودک به عنوان یکی از کمک هزینه‌های مذکور در ماده ۴۰ قانون یاد شده منوط به تبادل توافقنامه می‌باشد که در ما نحن فیه دلیلی بر تبادل توافقنامه مبنی بر پرداخت کمک هزینه مهد کودک و همچنین تصویب اعتباری بـرای هزینه مذکور ارائه نشده است، بنابراین تجدیدنظر خواهی موجه بوده و ضمن نقض رأی معترض‌عنه حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره قطعی است.
ب: شعبه ۴۶ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۴۰۹۹۸۰۹۵۷۱۰۰۷۰۰ با موضوع دادخواست خانم فاطمه گرگیج دادرس به طرفیت اداره کل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان و به خواسته الزام به پرداخت کمک هزینه مهد کودک از زمان استحقاق به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۷۱۰۰۹۷۳ ـ ۱۳۹۵/۶/۱۰ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
در خصوص شکایت شاکی به طرفیت مشتکی عنه، به خواسته مطالبه کمک هزینه مهدکودک به شرح مذکور و محتویات پرونده با عنایت به قسمت الف از بند ۱۰ ضوابط اجرایی بودجه سال ۱۳۸۴ کل کشور و تبصره قسمت اول از بند ۱۷ ضوابط اجرایی بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور و بند ب ماده ۹۰ ضوابط اجرایی سال ۱۳۸۷ کل کشور و تبصره ۲ از بند ۲۰ ضوابط اجرایی بودجه سال ۱۳۹۲ کل کشور و تبصره ۱۲ از ماده ۱۵ و ۱۷ ضوابط اجرایی بودجه سال ۱۳۹۳ و سایر مصوبات و بخشنامه‌های هیأت دولت که هر سال بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی تنظیم گردیده و همچنین مواد ۷۸ و ۷۷ قانون مدیریت خدمات کشوری و رأی وحدت رویه لازم‌الاتباع هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری شماره ۹۱۰ و ۹۱۱ ـ ۱۳۸۸/۱۲/۲۴ بیانگر استحقاق کارمندان اناث به دریافت کمک هزینه مهـدکودک فرزند یا فرزندان زیر پنج یا شش سـال حسـب مورد بوده بنا به مراتب و بررسی اوراق و محتویات پرونده و حقوق مکتسبه شاکی و عدم پرداخت هزینه مهدکودک از ناحیه مشتکی عنه و اینکه در محل خدمت شاکی وجود مهد کودک دولتی و دایر بودن آن گزارش نشده مستنداً به استنادات مذکور و مواد ۳ و۱۰ و ۱۷ و ۵۸ و۶۰ و ۶۵ و ۱۰۷ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت و الزام مشتکی عنه به پرداخت کمک هزینه مهد کودک از زمان استحقاق وفق ضـوابط و مقررات مربوطه صادر و اعلام می‌دارد. رأی صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابـل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۴۰۱۳۷۶ ـ ۱۳۹۵/۹/۱۷ شعبه ۱۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تأیید شده است.
ج: شعبه ۲ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به ۹۲۰۹۹۸۰۹۰۰۰۳۶۵۸۵ با موضوع دادخواست خانم بهجت مرادیان به طرفیت اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان و به خواسته دریافت کمک هزینه مهد کودک به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۰۲۰۰۸۸۶ ـ ۱۳۹۵/۶/۱۷ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
تصویب نامه شماره ۵۲۸۵/ت۳۲۷۹۴ ـ ۱۳۸۴/۲/۳ هیأت‌وزیران پرداخت کمک هزینه مهد کودک به کارکنان اناث دستگاههای اجرایی فاقد مهد کودک که دارای فرزند زیر ۵ سال هستند و حداکثر تا ۳ فرزند از تاریخ ۱۳۸۴/۱/۱ تجویز نموده است و ماده ۷۸ قانون مدیریت خدمات کشوری پرداخت کمک هزینه‌های رفاهی از جمله هزینه مهدکودک را مورد تأیید قرار داده است. هیأت‌وزیران متعاقباً سن تعلق کمک هزینه مهدکودک را به دو سال افزایش داده است. لذا دستگاههای اجرایی که از سال ۱۳۸۴ فاقد مهد کودک دولتی هستند و یا اینکه بعد از سال ۱۳۸۴ دارای مهد کودک دولتی بوده‌اند ولی متعاقباً منحل شده‌اند، موظف به پرداخت کمک هزینه مهد کودک به کارکنان اناث خود می‌باشند. با توجه به مراتب مذکور و اینکه از سوی طرف شکایت دلیل و مدرکی دال بر عدم استحقاق شاکی ارائه نشده است، شکایت وارد تشخیص می‌گردد و مستنداً به مواد مذکور و نیز مواد ۱۰ و ۱۱ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم الزام طرف شکایت به پرداخت کمک هزینه متعلقه به شاکی بابت دو فرزندش محمدرضا و امیرحسین صادر و اعلام می‌گردد. این رأی ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.
رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۰۷۶۸ ـ ۱۳۹۶/۳/۱۴ شعبه ۱۰ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تأیید شده است.
هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۶/۱۰/۱۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت‌عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: هر چند مطابق ماده ۴۰ قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ۱۳۸۴ مقرر شده است اعتبارات برنامه خدمات رفاهی کارکنان دولت منظور در قوانین بودجه سنواتی برای ارائه تسهیلات رفاهی و تشویق کارکنان و کمک هزینه مسکن به صورت نقدی یا صور دیگر بر اساس موافقتنامه‌ای که با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور [سازمان برنامه و بودجه] و یا استان مبادله خواهد شد، استفاده شود، لیکن الزام به تبادل موافقتنامه ناظر بر نحوه پرداخت است و با عدم تبادل موافقتنامه عدم استحقاق اشخاص به برخورداری از امتیاز مقرر و مصرح در قانون حاصل نمی‌شود. بنابراین با توجه به اینکه هم در ماده ۷۸ قانون مدیریت خدمات کشوری و هم در ضوابط اجرایی بودجه در سالهای مختلف استحقاق بانوان مستخدم دولت دارای فرزند خردسال حسب مورد با سنین مختلف برای برخورداری از هزینه مهد کودک پیش‌بینی شده است و دستگاه متبوع مستخدم و سازمان برنامه و بودجه دارای تکلیف قانونی و پیش‌بینی بودجه جهت پرداخت آن می‌باشند و عدم تبادل موافقتنامه نافی استحقاق آنان به برخورداری از هزینه مهد کودک نیست آراء شعب ۱۴ و ۱۰ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به شرح مندرج در گردش کار که آراء شعب ۴۶ و ۲ بدوی دیوان عدالت اداری را عیناً تأیید کرده و بر ورود شکایت بانوان ذینفع بر برخورداری از هزینه مهد کودک صادر شده صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
