رأی شماره ۲۲ مورخ ۱۳۹۶/۱/۱۵ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع ابطال بخشنامه مبنی بر به‌کارگیری آموزشیاران دیپلم نهضت سوادآموزی به منظور خدمتگزاری و سرایداری در واحد آموزشی
تاریخ دادنامه: ۱۳۹۶/۱/۱۵ شماره دادنامه: ۲۲ کلاسه پرونده: ۹۳/۵۶۵
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم فاطمه ولدی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند۱ بخشنامه شماره ۲۵۳۰/۶۲۹۰/۶۴۱ـ ۷/۲/۱۳۹۰ اداره کل آموزش و پرورش استان کردستان و بند ۲ تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰ معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش
آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ۱ بخشنامه شماره ۲۵۳۰/۶۲۹۰/۶۴۱ـ ۷/۲/۱۳۹۰ اداره کل آموزش و پرورش استان کردستان و بند ۲ تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰ معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است:
« ریاست و اعضای محترم دیوان عدالت اداری
با سلام احتراماً بدواً ضمن عذرخواهی از تصدیع اوقات آن عالی مقامان فاضل با اختیار حاصل از اصل ۱۷۳ قانون اساسی دادخواست خویش را به شرح ذیل به عرض می‌رسانم:
اینجانب فاطمه ولدی طبق تبصره ۱و ۲ قانون لغو مواد (۶) و (۶) مکرر الحاقی اساسنامه نهضت سوادآموزی و تعیین ضوابط به کارگیری آموزشیاران مصوب ۸/۸/۱۳۸۰ با مدرک دیپلم در نیمه دوم سال ۱۳۸۳ وارد نهضت سوادآموزی شدم و با توجه به این که در زمان حاکمیت این قانون شرط آموزشیاری در نهضت سوادآموزی داشتن دیپلم و شرکت در آزمون و کسب حدنصاب لازم بوده است و من نیز حدنصاب لازم را کسب کرده‌ام. حال بخشنامه‌های مورد شکایت به شماره ۷۱/۱۴۴۴۰۸/۹۰ ـ ۱۴/۶/۱۳۹۰ اداره کل آموزش و پرورش کردستان بند (۱) آن و بند (۲) تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰ معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش اعلام می‌دارد: که افراد دیپلم با تمایل خود می‌توانند فقط به صورت قرارداد حجم کار معین در مشاغل خدماتی ادامه خدمت دهند و به کارگیری آنان برای تدریس ممنوع است.
با توجه به بخشنامه‌های فوق‌الذکر از همکاری اینجانب در امر آموزشی و اداری و دفتری ممانعت به عمل آوردند و ما را با تهدید به اخراج وادار نمودند که وارد شغل خدمتگزاری بشویم و در حال حاضر به عنوان خدمتگزار مشغول به خدمت هستم. حال سوال اساسی این است که آموزشیاران که چند سال به ترویج علم و دانش فعالیت داشته‌اند باید خدمتگزار مدارس شوند، در صورتی که بخشنامه‌های فوق‌الذکر نه با قانون لغو مواد (۶) و (۶) مکرر الحاقی نهضت سوادآموزی مصوب ۸/۸/۱۳۸۰ و نه با روح قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت سوادآموزی مصوب ۱۵/۷/۱۳۸۸ و نه با اصول شرعی و عرفی سازگاری ندارد و در هیچ کدام از مواد مصوب قانون مجلس شورای اسلامی نیامده است که آموزشیاران دیپلم باید در کارهای خدماتی مشغول شوند و حق ادامه همکاری در نهضت سوادآموزی ندارند.
طبق ماده ۱۰ بخشنامه تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی مصوب ۱۵/۷/۱۳۸۸ آمده است که دارندگان مدرک دیپلم در امور اداری و دفتری مدارس به کار گرفته می‌شوند و بعد از ارائه مدارک دانشگاهی به رسته آموزشی منتقل می‌شوند. لذا از مرجع محترم تقاضای رسیدگی به موارد ذیل را خواستار می‌باشم تا حق ما آموزشیاران که زحمات و سختیهای زیادی کشیده‌ایم ضایع نشود.
۱ـ ابطال بند ۱ و تبصره ۳ بخشنـامه‌های آموزش و پرورش فـوق‌الذکر (لازم به یادآوری است که این بند و تبصره بر اساس دادنامه ۱۰۲۴ و کلاسه پرونده ۹۰/۷۵۲) ابطال شده است و این دادنامه پیوست می‌باشد.
۲ـ از آنجا که اینجانب در حال حاضر دارای مدرک دانشگاهی می‌باشم لذا تقاضای صدور حکم به الزام خواندگان به تبدیل وضع اینجانب از رسته خدمتگزاری به رسته اداری و دفتری یا آموزشی در راستای اجرای ماده ۱۰ قانون تعیین تکلیف معلمان حق‌التدریس و آموزشیاران نهضت سواد آموزی دارم.
متن بخشنامه‌های مورد اعتراض به قرار زیر است:
الف: بند ۲ تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰ معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش.
۲ـ «کلیه افراد گروه‌بندی شده در این بخشنامه باید دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی باشند و از به کارگیری افراد دیپلمه در تدریس جداً اجتناب شود. همچنان که قبلاً اعلام شده بود افراد دیپلمه حق‌التدریس یا آموزشیار نهضت سواد آموزی با تمایل خود فقط می‌توانند به صورت قرارداد کار معین در مشاغل خدماتی ادامه خدمت دهند.»
ب: بند ۱ بخشنامه شماره ۲۵۳۰/۶۲۹۰/۶۴۱ اداره کل استان کردستان
افراد معرفی شده صرفاً به منظور خدمتگزار و سرایدار در واحدهای آموزشی آن آموزش به کارگیری شوند و به هیچ عنوان در مشاغل دیگری به کارگیری نشوند. (ضمناً لازم به یادآوری است که این بند بر اساس رأی هیأت عمومی و دادنامه شماره ۱۰۲۴ و کلاسه پرونده ۹۰/۷۵۲ ـ ۲۸/۱۲/۱۳۹۱ خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مراجع وضع تشخیص داده شده و به استناد بند ۱ ماده ۱۹ و ماده ۴۲ قانون دیوان عدالت اداری ابطال شده است.) در پایان بـه جهت تصدیع اوقـات عذرخواهی نموده و بـرای ریاست و مستشاران معنونه دیوان عدالت اداری در سایـه مقـدس جمهوری اسلامی ایران عزت و سربلندی را آرزومندم. »
متن بخشنامه و تذکرات در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:
متن بخشنامه شماره ۲۵۳۰/۶۲۹۰/۶۴۱ـ ۷/۲/۱۳۹۰:
«۱ـ افراد معرفی شده صرفاً به منظور خدمتگزار و سرایدار در واحدهای آموزشی آن آموزش به کارگیری شوند و به هیچ عنوان در مشاغل دیگر به کار گرفته نشوند. »
متن بند ۲ تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰:
«تذکرات:
۱ـ ……….
۲ـ کلیه افراد گروه‌بندی شده در این بخشنامه باید دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی باشند و از به کارگیری افراد دیپلمه در تدریس جداً اجتناب شود.
همچنان که قبلاً اعلام شده بود افراد دیپلمه حق‌التدریس یا آموزشیار نهضت سوادآموزی با تمایل خود فقط می‌توانند به صورت قرارداد کار معین در مشاغل خدماتی ادامه خدمت دهند. »
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی، املاک و حمایت قضایی وزارت آموزش و پرورش به موجب لایحه شماره ۱۶۵۷۳۹/۸۱۰ ـ ۱۰/۸/۱۳۹۳ توضیح داده است که:
« دفتر محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
عطف به کلاسه پرونده ۹۳/۵۶۵ ـ ۶/۷/۱۳۹۳ در مورد شکایت خانم فاطمه ولدی به خواسته «تقاضای ابطال بند ۲ تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰ معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی و همچنین تقاضای ابطال بنـد ۱ بخشنامه شمـاره ۲۵۳۰/۶۲۹۰/۶۴۱ ـ ۷/۲/۱۳۹۰ اداره کل آمـوزش و پرورش استان کردستان» بـه استحضار می‌رساند:
بند ۲ تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰ معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش طی دادنامه شماره ۱۰۲۴ـ ۲۵/۱۲/۱۳۹۱ موضوع شکایت خانم لیلا سادات نقیبی و تحت کلاسه پرونده ۹۰/۷۵۲ توسط هیأت عمومی دیوان عدالت اداری خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مراجع وضع تشخیص داده شده است و به استناد بند ۱ ماده ۱۹ و ماده ۴۲ قانون سابق دیوان عدالت اداری ابطال شده است. با عنایت به مراتب فوق و با وحدت ملاک ماده ۸۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نظر به اینکه موضوع سابقاً مورد رسیدگی قرار گرفته و تعیین تکلیف شده است، تقاضای رد دادخواست نامبرده مورد استدعاست.
ضمناً آقای قادر جعفری به عنوان نماینده حقوقی وزارت آموزش و پرورش جهت تقدیم لایحه دفاعیه و هرگونه اقدام مقتضی معرفی می‌گردد. »
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۵/۱/۱۳۹۶ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
الف ـ نظر به اینکه بند ۲ تذکرات بخشنامه شماره ۱۱۵۴۴۳/۷۰۰ ـ ۳۰/۵/۱۳۹۰ معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش قبلاً به موجب رأی شماره ۹۱۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۱۰۲۴ـ ۲۸/۱۲/۱۳۹۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال شده است، بنابراین با وجود رأی قبلی و حاکمیت قاعده اعتبار امر مختوم، موجبی برای رسیدگی و بررسی مجدد به خواسته وجود ندارد.
ب ـ با توجه به اینکه مطابق ماده ۱۰ قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمین حق‌التدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی در وزارت آموزش و پرورش مصوب سال ۱۳۸۸ مقرر شده است که دارندگان مدارک دیپلم و کاردانی به استثناء نیروهای مشمول تبصره ۳ ماده ۳ قانون که به موجب این قانون استخدام می‌شوند در امور اداری و دفتری مدارس به کار گرفته می‌شود مگر در مناطقی که با تشخیص آموزش و پرورش نیاز به خدمات آموزشی آنها باشد، بنابراین حکم مقرر در بند ۱ بخشنامه شماره ۲۵۳۰/۶۲۹۰/۶۴۱ـ ۷/۲/۱۳۹۰ اداره کل آموزش و پرورش استان کردستان مبنی بر اینکه به کارگیری آموزشیاران دیپلمه نهضت سوادآموزی صرفاً به منظور خدمتگزاری و سرایداری در واحـدهای آموزشی امکان‌پذیـر است و به‌هیچ‌عنوان در مشاغل دیگر به‌کارگرفته نشوند، مغایر حکم مقرر در ماده ۱۰ قانون فوق‌الذکر است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مـاده ۸۸ قانون تشکیـلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
