رأی شماره ۲۷۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی شماره ۲۷۹ مورخ ۱۳۹۶/۳/۳۰ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال بند۲ و۳ مصوبه شماره ۸۸۱۲۳/ت۴۸۷۷۳هـ ـ ۱۵/۴/۱۳۹۲ هیأت‌وزیران در خصوص تقسیمات کشوری در استان سمنان
تاریخ دادنامه: ۳۰/۳/۱۳۹۶ شماره دادنامه: ۲۷۹ کلاسه پرونده: ۹۲/۹۷۱
مرجع رسیدگی: هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری. شاکی: آقای حبیب‌اله حسینی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تصویبنامه ۸۸۱۲۳/۴۸۷۷۳ ـ ۱۵/۴/۱۳۹۲ هیأت‌وزیران
گردش کار:
شاکی به موجب دادخواستی ابطال تصویبنامه ۸۸۱۲۳/۴۸۷۷۳ ـ ۱۵/۴/۱۳۹۲ هیأت وزیران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده‌است که:
«احتراماً به استحضار می‌رساند در روز چهارشنبه مورخ ۴ دی ماه ۱۳۹۲ تصویبنامه درخصوص تقسیمات کشوری در استان سمنان در روزنامه رسمی با شماره ۲۰۰۴۴ منتشر شد. این تصویبنامه که مربوط به اواخر دولت آقای احمدی نژاد با شماره ۸۸۱۲۳/۴۸۷۷۳هـ ـ ۱۵/۴/۱۳۹۲ با امضای آقای محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس جمهور می‌باشد در این تصویبنامه بخش بسطام (از توابع شهرستان شاهرود استان سمنان) به شهرستان بسطام با دو بخش مرکزی و کلاته خیج ارتقاء یافته است. با استناد به ماده ۶ قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۳۶۲ بخش واحدی از تقسیمات کشوری است که از به هم پیوست چند دهستان تشکیل می‌شود. ولی در مصوبه مذکور بخش کلاته خیج فقط دارای یک دهستان است که با قانون تقسیمات کشوری مغایرت دارد لذا از آن مقام تقاضای رسیدگی به این موضوع و ابطال مصوبه مذکور را استدعا می‌نمایم.»
متن تصویبنامه‌ای که مورد اعتراض قرار گرفته به شرح زیر است:
«تصویبنامه در خصوص تقسیمات کشوری در استان سمنان
وزارت کشور
هیأت‌وزیران در جلسه مورخ ۱۸/۱/۱۳۹۲ بنا به پیشنهاد شماره ۱۲۲۵۸۷/۴۳/۴/۱ ـ۲/۱۰/۱۳۹۱ وزارت کشور و به استناد ماده (۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب ۱۳۶۲ تصویب نمود:
۱ـ دهستان میغان به مرکزیت روستای میغان از ترکیب روستاها، مزارع و مکانهای زیر مطابق نقشه ۱:۲۵۰۰۰۰ پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است در تابعیت بخش بسطام شهرستان شاهرود ایجاد می‌گردد: ۱ـ ابرسج ۲ـ ده خیر ۳ـ دولت‌آباد ۴ـ میان آباد ۵ ـ گرجی ۶ ـ امیریه ۷ـ نگارمن ۸ ـ میغان ۹ـ نمدمال ۱۰ـ قلعه آقا عبداله ۱۱ـ حسین آباد پشت بسطام ۱۲ـ علی آباد پشت بسطام ۱۳ـ علیکاهی ۱۴ـ گنده پلی ۱۵ـ قهیج علیا ۱۶ـ قهیج سفلی ۱۷ـ تاش علیا ۱۸ـ تاش سفلی ۱۹ـ دخانیات ۲۰ـ اردوگاه دانش آموزی یادگار امام ۲۱ـ کارخانه سیمان ۲۲ـ تأسیسات شن و ماسه ذوالفقاری ۲۳ـ موزاییک‌سازی مرمری ۲۴ـ کارگاه کفش ملی ۲۵ـ مجتمع دامپروری ۲۶ـ قهوه خانه محمد آباد ۲۷ـ چاه آب بهشتی ۲۸ـ چاه آب اردکانی ۲۹ـ چاه آب مغزی ۳۰ـ گاوداری مجید معزی ۳۱ـ چاه انصار المهدی ۳۲ـ قلعه حاج یحی ۳۳ـ قلعه حاج یعقوب ۳۴ـ چاه شماره (۱) ۳۵ـ چاه بنز ۳۶ـ چشمه ذلوری ۳۷ـ مرغداری خواجه ۳۸ـ مرغداری ولیان ۳۹ـ مجتمع ناحیه صنعتی ابرسنج ۴۰ـ چاه حسنعلی ۴۱ـ پاسگاه محیط زیست ۴۲ـ اورژانس جاده‌ای ۴۳ـ چاه ملک ۴۴ـ چاه سادات (۲) ۴۵ـ چاه صداقت(۱)
۲ـ بخش کلاته خیج به مرکزیت شهر کلاته خیج مشتمل بر دهستان کلاته خیج در تابعیت شهرستان شاهرود ایجاد می‌گردد.
۳ـ شهرستان بسطام به مرکزیت شهر بسطام از ترکیب بخشهای زیر در تابعیت استان سمنان ایجاد می‌گردد:
الف ـ بخش مرکزی به مرکزی شهر بسطام شامل دهستانهای حرقان، میغان و شهر تجن
ب ـ بخش کلاته خیج ـ معاون اول رئیس جمهور»
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت [حوزه معاونت حقوقی رئیس جمهور] به موجب لایحه شماره ۹۱۸۹۷/۲۱۸۹۵ ـ ۱۴/۸/۱۳۹۳ وزارت کشور را ارسال کرده‌است که متن آن به قرار زیر است:
«سلام علیکم
با احترام، بازگشت به نامه شماره ۱۸۰۴۰/۲۱۸۹۵ـ۲۲/۲/۱۳۹۳ درخصوص دادخواست ابطال تصویبنامه شماره ۸۸۱۲۳/ت۴۸۷۷۳هـ ـ ۱۵/۴/۱۳۹۲ موضوع تغییرات و اصلاحات تقسیمات کشوری در استان سمنان، بدین وسیله اعلام می‌دارد:
به موجب قانون الحاق ۱ تبصره به قانون نحوه اجرای اصول ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۸ و اصلاحات بعدی آن، در مواردی که رئیس مجلس شورای اسلامی مصوبات، آیین‌نامه‌ها و تصویب‌نامه‌های مذکور در اصل ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی را مغایر با متن و روح قوانین تشخیص دهد نظر وی برای دولت معتبر و لازم‌الاتباع است.
با توجه به این که مصوبه مورد شکایت به موجب نامه شماره ۷۰۵۱۲هـ ـ ۲۵/۱۰/۱۳۹۲ مورد ایراد رئیس مجلس شورای اسلامی قرار گرفته و مغایر با قانون تشخیص داده شده‌است لذا به لحاظ انتفاء موضوع شکایت، موجبی جهت رسیدگی به خواسته شاکی در دیوان وجود ندارد و به استناد ماده ۸۵ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ تقاضای رد دادخواست مورد استدعاست. ضمناً تصویر نامه شماره ۷۰۵۱۲ ـ ۲۵/۱۰/۱۳۹۲ دبیر هیأت بررسی تطبیق مصوبات دولت با قوانین در خصوص مصوبه مذکور و تصویر نامه شماره ۱۰۴۴ـ ۲۱/۱۲/۱۳۹۲ رئیس دیوان عدالت اداری که راجع به موضوع مشابه اتخاذ تصمیم نموده است برای ملاحظه و بهره‌برداری ارسال می‌گردد.»
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۳۰/۳/۱۳۹۶ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده‌است.
رأی هیأت عمومی
طبق ماده ۶ قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب سال ۱۳۶۲ بخش از به هم پیوستن چند دهستان تشکیل می‌شود و به موجب ماده ۷ همان قانون، شهرستان نیز از به هم پیوستن چند بخش تشکیل می‌شود. نظر به اینکه در بند ۲ مصوبه شماره ۸۸۱۲۳/ت۴۸۷۷۳هـ ـ ۱۵/۴/۱۳۹۲ هیأت‌وزیران، بخش کلاته خیج مشتمل بر یک دهستان تشکیل شده، این بند مغایر قانون است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
با توجه به اینکه مطابق ماده ۷ قانون فوق‌الذکر، شهرستان نیز از به هم پیوستن چند بخش ایجاد می‌شود و ایجاد بخش کلاته خیج مغایر قانون است و به موجب این رأی ابطال شده و عملاً شهرستان بسطام باید با بخش مرکزی ایجاد شود، بنابراین بند ۳ مصوبه نیز مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
