رأی شماره ۵۴۵ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی شماره ۵۴۵ مورخ ۱۳۹۶/۶/۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: توقفِ موقتِ صدورِ مجوزِ فعالیت، در حیطه‌ی وظایف کارگروه نظارت بر اعزام دانشجو به خارج از کشور نیست
تاریخ دادنامه: ۷/۶/۱۳۹۶ شماره دادنامه: ۵۴۵ کلاسه پرونده: ۹۴/۹۶۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای پیمان سفیدگری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ کارگروه نظارت بر مؤسسات اعزام دانشجو به خارج از کشور
گردش‌کار:
شاکی به موجب دادخواستی ابطال مصوبه مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ کارگروه نظارت بر مؤسسات اعزام دانشجو به خارج از کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است:
«دیوان محترم عدالت اداری:
سلام علیکم
احتراماً شاکی به استحضار می‌رساند که جهت تأسیس شرکت و مؤسسه خدمات اعزام به خارج از کشور به طرف شکایت مراجعه نمودم و تقاضایم را مکتوب تقدیم نمودم و طرف شکایت دفعه اول بتاریخ ۲۰/۷/۱۳۹۲ به صورت مکتوب اعلام نموده که هر موقع آگهی فراخوان در سامانه اداره کل بورس امور دانشجویان خارج این سازمان، داده شد من متقاضی باید ثبت نام نمایم و دفعه دوم بتاریخ ۱۴/۱۲/۱۳۹۲ کتبی اعلام نموده بر اساس مصوبه جلسه ۲۶/۹/۱۳۹۲ کارگروه نظارت بر عملکرد مؤسسات به صورت کلی و به اتفاق آراء تصویب نمودند که تا ساماندهی مؤسسات فعال، مجوز فعالیت تا اطلاع ثانوی در دستورکار جلسات کارگروه قرار نخـواهد گرفت، که مفاد پاسـخ طرف شکایت به تاریخهای ۲۰/۷/۱۳۹۲ و ۱۴/۱۲/۱۳۹۲ به من متقاضی «مغایرت» با مستندات آیین‌نامه تأسیس مؤسسات و شرکت‌های خدمات اعزام دانشجو به خارج از کشور مصوب ۱۳۸۲ دارد و معلوم نیست طرف شکایت دقیقاً در چه تاریخی آگهی فراخوان ثبت نام را و مؤسسات فعال را ساماندهی خواهد نمود و متقاضی چقدر باید صبر کند و از داشتن مجوز تأسیس محروم می‌نماید که این مصوبه جلسه مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ طرف شکایت باعث تضییع حقوق من متقاضی گردیده و تقاضای ابطال آن را خواهانم لذا برابر خواسته مندرج در دادخواست مرقوم رسیدگی و حکم شایسته صادر فرمایید.»
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه‌ای که به شماره هـ/۱۶۱۰ـ۲۷/۱۰/۱۳۹۴ ثبت دفتر هیأت عمومی‌شده پاسخ داده است که:
«هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
موضوع: پرونده شماره ۹۴/۹۶۷
احتراماً پیمان سفیدگری «شاکی» در رابطه با اخطاریه رفع نقص مورخ ۱۸/۹/۱۳۹۴ که مقرر شده مصوبه مورد شکایت مغایر با کدام قانون است با ذکر قانون و ماده قانونی مربوطه به عرض می‌رسانم که به استناد بند «۳» از ماده ۴ و ماده ۵ و ذیل ماده ۵ و بند «۶» مواد ۴ آیین‌نامه تأسیس مؤسسات و شرکت‌های خدمات اعزام دانشجو به خارج از کشور مصوب ۱۱/۸/۱۳۸۲ که در تاریخ ۲۱/۸/۱۳۸۲ در روزنامه رسمی کشور آگهی شده است به طرف شکایت «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری» اختیار نداده است با صدور مصوبه مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ که زمان خاتمه مصوبه هم به صورت «مجهول» یعنی «تا اطلاع ثانوی» اشخاص حقیقی و حقوقی را از مراجعه و دریافت مجوز جهت تأسیس مؤسسه و شرکت‌های خدمات اعزام دانشجو به خارج از کشور محروم نماید حال جهت احقاق حق مصوبه مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ را «ابطال» فرمایید.
تصویر مصدق آیین‌نامه تأسیس مؤسسات و شرکت‌های خدمات اعزام دانشجو به خارج از کشور مصوب ۱۱/۸/۱۳۸۲ که در مورخ ۲۱/۸/۱۳۸۲ در روزنامه رسمی کشور آگهی شده به پیوست تقدیم می‌گردد، بنابراین مصوبه ۲۶/۹/۱۳۹۲ طرف شکایت «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری» خارج از اختیارات مذکور در مستندات بالا می‌باشد لذا ابطال فرمایید.»
متن مصوبه مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که مورد اعتراض قرار گرفته به شرح زیر می‌باشد:
دستورجلسه کارگروه نظارت بر مؤسسات اعزام دانشجو مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲
«مورد ۱: موضوع عملکرد نامطلوب مؤسسات فعال مطرح و با توقف صدور مجوز فعالیت تا اطلاع ثانوی به متقاضیان تا ساماندهی کامل مؤسسات اعزام دانشجویان خارج موافقت شد.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره ۱۲۶۳۳/۷۵/۹۵ ـ ۲۹/۱/۱۳۹۵، نامه شماره ۴۵۴۲/۲/۴ ـ ۲۳/۱/۱۳۹۵ را ارسال کرده است که متن آن به قرار زیر است:
«۱ـ عنوان خواسته نامبرده ابطال مصوبه مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ در خصوص آیین‌نامه تأسیس مؤسسات خدمات اعزام دانشجو به خارج می‌باشد، لیکن در واقع خواستار بازنگری در تصمیم اتخاذ شده در کارگروه نظارت بر مؤسسات اعزام دانشجو است و مستنداً به ماده ۱۲ و ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رسیدگی به تصمیمات اداری از صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری خارج می‌باشد و از این جهت شکایت به اشتباه طرح گردیده است اگر نامبرده به عملکرد نهاد اداری معترض است می‌بایست شکایت خود را به شعب دیوان تقدیم کند.
۲ـ فارغ از ایراد فوق هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱/۸/۱۳۸۲ به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی آیین‌نامه تأسیس مؤسسات و شرکت‌های خدمات اعزام دانشجو به خارج از کشور را تصویب نموده است. بر اساس ماده ۲ آیین‌نامه مذکور برای نظارت بر تأسیس و فعالیت مؤسسات و شرکت‌های متقاضی فعالیت، کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارتخانه‌های ذیربط تشکیل شده است.
وفق ماده ۳ آیین‌نامه هرگونه فعالیت اشخاص حقیقی وحقوقی در رابطه با اعزام متقاضیان ادامه تحصیل با هزینه شخصی موکول به کسب مجوز از کارگروه نظارت شده است. همچنین در بند ۳ ماده ۴ آیین‌نامه موصوف، صدور مجوز فعالیت مؤسسات و شرکت‌ها و در بند ۶ ماده ۴ صدور بخشنامه و دستورالعمل‌های لازم در خصوص شرایط تأسیس، ثبت، نحوه نظارت بر فعالیت، تعیین ضوابط برای خدمات، از وظایف و اختیارات کارگروه نظارت بر مؤسسات قلمداد شده است، بنابراین تصمیم اتخاذ شده در کارگروه نظارت بر مؤسسات مورخ ۲۶/۹/۱۳۹۲ مبنی بر توقف صدور مجوز فعالیت تا ساماندهی کامل مؤسسات در همین راستا و با توجه به اختیارات تعیین شده و منطبق با مقررات می‌باشد.»
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۷/۶/۱۳۹۶ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
در ماده ۴ آیین‌نامه تأسیس مؤسسات و شرکت‌های خدمات اعزام دانشجو به خارج از کشور، موضوع مصوبه شماره ۴۵۶۲۲/ت۲۷۰۳۴هـ ـ ۱۴/۸/۱۳۸۲ هیأت وزیران، وظایف کارگروه نظارت بر اعزام دانشجو به خارج از کشور معین شده و این وظایف عبارت است از: «۱ـ بررسی و اعلام نظر در خصوص صلاحیت عمومی و تخصصی مؤسسات و شرکت‌های موجود و متقاضیان تأسیس مؤسسه و شرکت و اشتغال به فعالیت‌های موضوع این آیین‌نامه بر اساس ماده (۷) این آیین‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط. ۲ـ تعیین حدود اختیارات و وظایف مؤسسات و شرکت‌ها به صورت موردی. ۳ـ صدور مجوز فعالیت مؤسسات و شرکت‌ها پس از احراز شرایط مندرج در این آیین‌نامه. ۴ـ نظارت بر عملکرد مؤسسات و شرکت‌ها و بررسی گزارش‌ها و شکایت‌های واصل‌شده. ۵ـ رسیدگی به تخلفات مؤسسات و شرکت‌ها و اتخاذ تدابیر لازم بر اساس مقررات این آیین‌نامه. ۶ـ صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های لازم در خصوص شرایط تأسیس، ثبت، نحوه نظارت بر فعالیت‌های تخصصی، تعیین ضوابط برای خدمات قابل ارائه در چارچوب قوانین و مقررات کشور» نظر به اینکه توقف موقت صدور مجوز فعالیت از جمله وظایف کارگروه مذکور نیست، بنابراین تصویب مصوبه مورد ۱ دستورجلسه ۲۶/۹/۱۳۹۲ کارگروه نظارت بر مؤسسات اعزام دانشجو، از حدود اختیارات کارگروه خارج است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
