رأی وحدت رویه شماره ۱۳۲۳ مورخ ۱۳۹۷/۵/۲۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع:هزینه عائله‌مندی کارمندان زن شاغل، بازنشسته، ازکارافتاده و وظیفه‌بگیر مشمول آیین‌نامه اداری و استخدامی و تشکیلاتی کارکنان غیرهیأت علمی دانشگاه/ دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی وابسته به وزارت بهداشت
تاریخ دادنامه: ۱۳۹۷/۵/۲۳ شماره دادنامه: ۱۳۲۳ کلاسه پرونده: ۱۷۲۹/۹۷
مرجع رسیدگی: هیأت‌عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: خانم میترا بهشتی نژاد
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
مقدمه: به موجب بند ۴ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ مقرر شده کارمندان زن شاغل مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری که فاقد همسر بوده یا همسر آنان معمول و از کارافتاده شده یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند مستحق دریافت کمک هزینه عائله‌مندی می‌باشند. بند یاد شده مورد تفسیر مجلس شورای اسلامی قرار گرفت که حاصل از قانون تفسیر بند مذکور مصوب سال ۱۳۹۰ می‌باشد که مقرر داشته زنان مجرد شاغل، از حق عائله‌مندی برخوردار می‌شوند. شاکیان از زنان مجرد شاغل در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هستند و با استناد به قوانین یاد شده، الزام دانشگاه متبوعشان به پرداخت حق عائله مندی از دیوان عدالت اداری درخواست کرده‌اند. شعب دیوان در رسیدگی به این گونه دادخواستها آراء معارض صادر می‌کنند.
گردش‌کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبـه ۳ بدوی دیوان عـدالت اداری در رسیـدگی به پـرونـده شمـاره ۹۳۰۹۹۸۰۹۰۰۳۰۰۲۸۵ با موضوع دادخواست خانم بهجت امینی به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان و به خواسته الزام به پرداخت حق عائله‌مندی زنان از تاریخ ۱۳۹۱/۱/۱ به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۰۳۰۰۰۹۹ ـ ۱۳۹۵/۱/۸ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
نظر به اینکه بر اساس بند ۴ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری و قانون تفسیر بند۴ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۹۰/۱۱/۱۸ کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری که دارای همسر نبوده و یا همسر آنان معلول یا از کارافتاده کلی می‌باشد و یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند از مزایای کمک هزینه عائله‌مندی و اولاد برخوردار می‌باشند و مطابق مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی در خصوص قانون مذکور زنانی که ازدواج نکرده‌اند یا ازدواج کرده‌اند و از همسر خود جدا شده اند مشمول قانون موصوف هستند بنابراین با توجه به مراتب فوق‌الاشاره و رأی وحدت رویه شماره ۸۲۰ ـ ۱۳۹۱/۱۱/۹ و ۳۹۴ـ ۱۳۸۹/۱/۲۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و با عنایت به اینکه حسب سند کلی تصویر پیوست شاکی فاقد همسر می‌باشد لذا شکایت شاکی وارد تشخیص و مستند به مواد ۱۰ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادر شده ظرف مهلت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۴۰۱۵۶۶ ـ ۱۳۹۵/۱/۷ شعبه ۱۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تأیید شده است.
ب: شعبه ۲ بـدوی دیـوان عـدالت اداری در رسیـدگی بـه پرونده شماره ۹۳۰۹۹۸۰۹۰۰۲۰۰۱۷۳ با مـوضوع دادخـواست خـانم میتـرا بهشتی نژاد بـه طرفیت دانشگاه عـلوم پزشکی و خـدمات بهـداشتی درمانی اصفهان و به خواسته الزام به پرداخت حق عائله‌مندی از تاریخ ۱۳۹۱/۱/۱ به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۰۲۰۰۳۵۳ـ ۱۳۹۵/۳/۳ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
با توجه به مفاد بند ب ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اینکه از تاریخ ۱۳۹۱/۱/۱ آیین‌نامه اداری و استخدامی کارکنان غیر هیأت علمی مصوب هیأت امنای مربوطه حاکمیت یافته است که به موجب تبصره ۳ بند ۵ ماده ۵۴ آن، پرداخت کمک هزینه عائله‌مندی به کارکنانی که ازدواج نکرده‌اند و از جمله شاکی تجویز نشده است، لذا شاکی استحقاق دریافت کمک هزینه عائله‌مندی از تاریخ فوق‌الذکر به بعد را ندارد و مستنداً به مواد مذکور و ماده ۱۰ و مفهوم مخالف ماده ۱۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. این رأی ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۷/۵/۲۳ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: با توجه به اینکه مطابق بند (ب) ماده ۲۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۸۹ و ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵ دانشگاهها و موسسات آموزش عالی بدون رعایت بعضی از قوانین از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری بر اساس مصوبات هیأت امناء که به تأیید وزرای مربوطه می‌رسد عمل می‌کنند و در تبصره ۳ بند ۵ ماده ۵۴ آیین‌نامه اداری، استخدامی و تشکیلاتی کارکنان غیر هیأت علمی دانشگاه/ دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هزینه عائله‌مندی کارمندان زن شاغل، بازنشسته، از کارافتاده و وظیفه بگیر مشمول آیین نامه که همسر ندارند منحصراً برای زنانی که همسر آنها فوت شده و یا زنانی که مطلقه شده اند در نظر گرفته است، بنابراین زنان شاغلی که فاقد همسر هستند و سابقه ازدواج ندارند مشمول دریافت کمک هزینه عائله مندی نیستند و رأی شعبه دوم دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۰۲۰۰۳۵۳ـ ۱۳۹۵/۳/۳ که به رد شکایت صادر شده صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۲۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
