رأی وحدت رویه شماره ۳۱۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی وحدت رویه شماره ۳۱۳ مورخ ۱۳۹۸/۳/۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
تاریخ دادنامه: ۷/۳/۱۳۹۸ شماره دادنامه: ۳۱۳ شماره پرونده: ۹۸/۵۱۶
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
اعلام کننده تعارض: آقای سعید سلطانی آذر به وکالت از آقای حسین هاشمی شرف آبادسفلی
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: آقای سعید سلطانی آذر به وکالت از آقای حسین هاشمی شرف آبادسفلی به موجب دادخواستی اعلام کرده است که:
ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و عرض تهیت
احتراماً با تقدیم وکالت از آقای حسین هاشمی شرف آبادسفلی به استحضار می‌رساند: آقایان قهرمان و حسین هر دو هاشمی شرف آبادسفلی به موجب تعهد نامه رسمی شماره ۷۰۸۷۸ ـ ۷/۱۲/۱۳۸۶ در مقابل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد (به عنوان متعهدله) و به عنوان متقاضیان اجرای طرح زراعت متعهد گردیدند که هیچ گونه دامی در اراضی مورد تقاضای نگهداری ننموده و تمامی پروانه‌های چرای دام خود را نیز ابطال نمایند و به دنبال این تعهدنامه کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان به موجب مصوبه مورخ ۶/۴/۱۳۸۷ (بند ۲۲ مصوبه) واگذاری اراضی مورد تقاضای آقایان قهرمان و حسین هاشمی را مصوب نموده و مراتب طی نامه شماره ۷۹/۱۰۶۶۰ ـ ۱۶/۴/۱۳۸۷ به ریاست شورای عالی جنگل مراتع و آبخیزداری سازمان اعلام گردیده است.
آقایان قهرمان و حسین هاشمی به علت عدم اجرای مصوبات فوق الذکر و علیرغم ابطال چرای دام ناگزیر از طرح دعوا در دیوان عدالت اداری با موضوع الزام طرف شکایت به اجرای مصوبات و صدور پروانه زراعت گردیده که پرونده مشارالیهم هر دو به شعبه ۷ بدوی دیوان عدالت اداری با شماره بایگانی‌های ۹۱۲۷۴۸ و ۹۱۲۷۵۸ ارجاع و نسبت به هر دو موفق به اخذ رأی ورود شکایت هر دو نفر از شعبه شده و با اعتراض خوانده (اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد) به شعبه ۳ (۷ سابق) تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ارجاع و شعبه مذکور علیرغم اینکه خواسته هر دو نفر در خصوص اجرای مصوبات یک کمیته و یک تقاضا و به موجب تعهدات داده شده ضمن یک تعهدنامه و دارای حقوق کاملاً یکسان بوده اند که حتی اراضی مورد تقاضا چسبیده به هم بوده اند، آراء متعارض با یکدیگر صادر کرده و ابتدائاً رأی صادره بدوی به نفع آقای حسین هاشمی را نقض نموده و سپس رأی بدوی آقای قهرمان هاشمی را عیناً تأیید می‌نماید. لذا با عنایت به مطالب معنونه و صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نسبت به رسیدگی آراء متعارض صادره تقاضای رسیدگی وفق فصل رسیدگی در هیأت عمومی و نقض دادنامه صادره به شماره صادره از شعبه ۳ (۷ سابق) اداری به شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۵۷۰۰۴۲۷ـ ۳۰/۱/۱۳۹۴ را دارد.
گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه ۷ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۱۰۹۹۸۰۹۵۸۰۰۰۲۲۶ با موضوع دادخواست آقای حسین هاشمی شرف آباد با وکالت آقای سیدعلی محمدخادمی به طرفیت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد و به خواسته الزام به اجرای تبصره ۲۲ کمیته فنی مورخ ۶/۴/۱۳۸۷ مبنی بر اظهارنظر و پاسخ به مدیریت امور اراضی استان جهت واگذاری ۷/۳۱ هکتار اراضی به موجب دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۰۷۰۱۱۶۳ـ ۱۱/۵/۱۳۹۳ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
نظر به اینکه شاکی به تعهدات خویش راجع به حذف دام اقدام و تقاضای ایشان در کمیته فنی نیز مطرح که مورد تصویب واقع شده لذا صرف مشاعی بودن مراتع مزبور و یا اعتراض بدون دلیل اشخاصی موجبات تضییع حق شاکی را فراهم نساخته بلکه بر اساس ممیزی صورت گرفته در سنوات گذشته شاکی ذیحق در مراتع مد نظر بوده که این مطلب نیز واقع شده بنابراین در اجرای مواد ۱۱ و ۶۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و بند ۲ ماده ۴۷ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت حکم به ورود شکایت مشارالیه صادر و اعلام می‌شود. این رأی ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر می‌باشد.
در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور، شعبه ۷ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۵۷۰۰۴۲۷ـ۳۰/۱/۱۳۹۴ با استدلال زیر چنین رأیی صادر کرده است:
نظر به اینکه مراتع برای چرای دام بوده و متعلق به دولت است و واگذاری آن به اشخاص بر اساس ضوابط و مقرراتی است که در این زمینه تهیه و تنظیم نشده است و باید افرادی که در منطقه‌ای از مراتع با همدیگر مشغول به دامداری بوده و در صورت خروج بخشی از وضعیت مرتع به امر کشاورزی باید سایر مرتع داران نیز با این امر موافقت داشته باشند و الا تغییر در بخش کوچک مشکلات زیادی را برای سایر به وجود خواهد آورد و از این حیث تجدیدنظرخواهی وارد تشخیص و به استناد ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض رأی بدوی حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره قطعی است.
ب: شعبه ۷ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۱۰۹۹۸۰۹۵۸۰۰۰۱۵۵ با موضوع دادخواست آقای قهرمان هاشمی با وکالت آقای سیدعلی محمدخادمی به طرفیت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد و به خواسته الزام به اجرای تبصره ۲۲ کمیته فنی مورخ ۶/۴/۱۳۸۷ مبنی بر اظهار نظر و پاسخ به مدیریت امور اراضی استان جهت واگذاری ۱۲۵۸/۳۷ هکتار اراضی به موجب دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۹۰۰۷۰۱۱۶۲ـ ۱۱/۵/۱۳۹۳ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
نظر به اینکه شاکی به تعهدات خویش راجع به حذف دام اقدام و تقاضای ایشان در کمیته فنی نیز مطرح مورد تصویب واقع شده لذا صرف مشاعی بودن مراتع مزبور و یا اعتراض بدون دلیل افرادی موجبات تضییع حق شاکی را فراهم نساخته بلکه بر اساس ممیزی صورت گرفته در سنوات گذشته شاکی ذیحق در مراتع مد نظر بوده که این مطلب نیز مورد تأیید اداره طرف شکایت نیز واقع شده بنابراین در اجرای مواد ۱۱ و ۶۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و بند ۲ ماده ۴۷ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت حکم به ورود شکایت مشارالیه صـادر و اعلام می‌شود. ایـن رأی ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر می‌باشد.
رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۵۷۰۰۹۷۱ـ ۱۳/۴/۱۳۹۴ شعبه ۷ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۳/۷/۱۳۹۸ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: از آنجایی کـه مطابق تبصره ۲ مـاده ۴ دستـورالعمل ضـوابط واگـذاری اراضی منابـع ملـی و دولتی برای طرحهای کشاورزی تولیدی و غیرکشاورزی مصوب ۲۱/۱/۱۳۸۵ وزارت کشاورزی، پروانه چرا (پروانه بهره برداری مراتع) به استناد تبصره ۱ ماده ۴۷ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ۱۳۸۰ مدرک معارض محسوب شده و واگذاری اراضی محدوده پروانه بهره برداری با رعایت حقوق دارندگان ذیحق پروانه چرا خواهد بود و همچنین بر اساس ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۱ بند ۵ الحاقی ماده ۸۴ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، واگذاری اراضی محدوده پروانه بهره برداری با رعایت حقوق دارندگان پروانه بهره برداری بر اساس این آیین‌نامه مقرر شده است و در آیین‌نامه اجرایی مزبور صرفاً در بند ج ماده ۲ آن حقوق انتفاع بهره برداران صاحب پروانه را به واسطه صدور مجوز برای تعلیف دام آنها در مرتع دانسته است، بنابراین در موضوع خواسته خواهانها مبنی بر اجرای بند ۲۲ کمیته فنی مورخ ۶/۴/۱۳۸۷ که بدون رعایت حقوق انتفاع صاحبان پروانه مرتع مشاع تصویب شده رأی به رد شکایت شعبه سوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۵۷۰۰۴۲۷ـ ۳۰/۱/۱۳۹۴ صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی
