رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره احتساب شغل آتش‌نشانی به عنوان شغل سخت و زیان آور

اعلام تعارض در آرای صادر شده از سوی شعب دیوان عدالت اداری

شماره دادنامه:  ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۳۱۰۶۲۶۲

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۱۲/۲۱

شماره پرونده: ۰۱۰۰۰۱۸- ۰۱۰۰۰۱۷ – ۰۱۰۰۰۱۶

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کنندگان تعارض: آقایان فضل اله کرداریان نجف آبادی، مجید جعفری و حسنعلی رفاهیتی نجف آبادی

موضوع: اعلام تعارض در آرای صادر شده از سوی شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار:

در رابطه با موضوع احتساب شغل آتش‌نشانی به عنوان مشاغل سخت و زیان آور با توجه به نظریه قبلی کمیته استانی مشاغل سخت و زیان‌آور مبنی بر عدم تشخیص شغل مذکور به عنوان سخت و زیان آور، شعب دیوان عدالت اداری آرای متعارض صادر کرده اند.

بعضی از شعب با استدلال این که شکات جزء کارکنان رسمی و قطعی آتش‌نشان بوده، مشمول قانون کار نمی‌باشد از طرف دیگر کمیته استانی قبلاً شغل آتش‌نشان را سخت و زیان آور تشخیص نداده و مادامی که رای مذکور نقض نشده باشد، صدور رای مجدد کمیته استانی قابلیت اجرایی نداشته لذا حکم به رد شکایت صادر نموده‌اند.

  بعضی دیگر از شعب دیوان با استدلال این که هرچند که کمیته استانی قبلاً شغل آتش‌نشان را سخت و زیان آور تشخیص نداده است و تا زمانی که رای مذکور نقض نشده باشد، رای جدید کمیته استانی قابلیت ترتیب اثر ندارد ولیکن با توجه به این که قانونگذار در ماده ۸۴ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران شغل آتش‌نشان را سخت و زیان آور محسوب نموده است و نیازی به طرح مجدد در کمیته استانی نمی‌باشد، لذا حکم به ورود شکایت صادر نموده‌اند.

مفاد آرای موضوع تعارض به قرار زیر است:

الف:

۱- شعبه ۵۱ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقایان مهرداد منظری و اسماعیل حیدری به خواسته الزام (اداره کل تأمین اجتماعی اصفهان) به احتساب سنوات خدمت در مشاغل سخت و زیان‌آور برای مشمولین قانون کار و الزام خوانده ردیف دوم (شهرداری نجف آباد) به فراهم نمودن شرایط لازم برای بهره‌مندی اینجانب از مزایای مشاغل سخت و زیان آور به موجب دادنامه‌های شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۷۷۰۱۰۳۳ مورخ ۱۳۹۹/۳/۶ و ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۷۷۰۱۰۶۲ مورخ ۱۳۹۹/۳/۷ به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است:

“در خصوص دادخواست مطروحه با عنایت به مفاد دادخواست تقدیمی ضمایم و مستندات پیوست و لوایح دفاعیه طرف های شکایت هر چند که مشاغل شاکی توسط کمیته‌های استانی مشاغل سخت و زیان آور در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۵ به عنوان سخت و زیان آور شناخته نشده است، لیکن مطابق نظریه مؤخر کمیته استانی به تاریخ ۱۳۹۸/۱/۲۸  مورد تأیید قرار گرفته است و مطابق دادنامه شماره ۷۸۰-۷۸۷-۸۰۰ [۹۳۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۷۸۷- ۹۳۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۷۸۸- ۹۳۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۸۰۰] مورخ ۱۳۹۳/۴/۲۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری ، به دلیل قطعیت آرای قبلی کمیته، نظریه مؤخر صادره قابلیت ترتیب اثر ندارد. اما با توجه به این که قانونگذار در ماده ۸۴ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران دولت را موظف نموده است که مشاغل آتش‌نشان و پرتوکاری اشعه را جزء مشاغل سخت و زیان آور محسوب کند، علی هذا شکایت شاکی را نسبت به مواردی که مطابق لیست ارسالی کارفرما به عنوان آتش‌نشان اشتغال به کار داشته موجه و قانونی دانسته حکم به ورود شکایت به استناد موارد مذکور و جزء (ب) تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی صادر و اعلام می نماید. لیکن برای سایر عناوین در موقعیت کنونی به دلیل عدم مطابقت با لیست ارسالی و نیز عدم احراز اشتغال شاکی در مشاغل سخت و زیان آور رای به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. این رای در اجرای مقررات ماده ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ظرف مهلت ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان می‌باشد.”

آرای مذکور به موجب دادنامه‌های شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۶۷۰۱۹۷۳ مورخ ۱۳۹۹/۶/۱ و ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۶۷۰۱۹۷۲ مورخ ۱۳۹۹/۶/۱ صادره از شعبه ۱۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار گرفت.

۲- از طرفی شعبه ۴۸ بدوی دیوان عدالت اداری نیز در رسیدگی به دادخواست آقای رشید یزدانی به خواسته احتساب سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور به موجب دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۴۴۰۴۳۲۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۹ به شرح زیر به ورود شکایت رای صادر کرده است:

“در خصوص دادخواست شاکی به طرفیت خواندگان به خواسته احتساب سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور (آتش‌نشان)، از توجه به رونوشت مدارک شاکی، رای کمیته استانی، لایحه دفاعیه خواندگان مبنی بر این که از تاریخ رای کمیته استانی (۱۳۹۸/۱/۲۸) شغل شاکی سخت و زیان آور شناخته می‌شود. لحاظ دادنامه‌های شماره ۶۰۰- ۱۳۹۶/۴/۲ [۹۶۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۶۰۰- ۱۳۹۶/۶/۲۸]، ۹۰- ۱۳۸۹/۳/۱۰ و ۹۵- ۱۳۸۹/۳/۱۷ هیات عمومی دیوان عدالت اداری مبنی بر صلاحیت تأمین اجتماعی در احراز شرایط مربوط به اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، این که شغل آتش‌نشان وفق ماده ۸۴ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران سخت و زیان آور بوده و نیاز به طرح در کمیته استانی ندارد، دعوی شاکی را وارد دانسته و به استناد مواد ۱۰ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت در حد احکام و قراردادهای شاکی به عنوان راننده آتش‌نشان صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف ۲۰ روز از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.”

رای مذکور به موجب دادنامه شماره ۱۴۰۰۳۱۳۹۰۰۰۰۷۰۶۰۶۰ مورخ ۱۴۰۰/۳/۲۲ صادره از شعبه ۱۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار گرفت.

ب:

۱- از سوی دیگر شعبه ۵۸ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقایان فضل اله کرداریان نجف آبادی و حسنعلی رفاهیتی نجف آبادی به خواسته الزام به احتساب سنوات خدمت در مشاغل سخت و زیان آور برای مشمولین قانون کار (الزام خوانده ردیف اول (اداره کل تأمین اجتماعی استان اصفهان) به احتساب شغل آتش‌نشانی در زمره مشاغل سخت و زیان آور طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی و الزام خوانده ردیف دوم (شهرداری نجف آباد) به فراهم نمودن شرایط لازم جهت بهره مندی اینجانب از مزایای مشاغل سخت و زیان آور) به موجب دادنامه‌های شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۷۴۰۲۱۵۰ مورخ  ۱۳۹۹/۷/۱ و ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۷۴۹۲۱۴۹ مورخ ۱۳۹۹/۷/۱ به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است:

“درخصوص شکایت مطروحه به شرح موصوف به طرفیت سازمان تأمین اجتماعی با عنایت به اوراق و محتویات پرونده و با این استدلال که تا زمانی که رای کمیته استانی در مشاغل سخت و زیان آور که قطعیت یافته (آراء مورخ ۱۳۹۵/۴/۷ و ۱۳۸۵/۱۰/۴) نقض نشده اقدام به اخذ رای مجدد کمیته استانی (رای کمیته بدوی استنادی شاکی مورخ ۱۳۹۸/۲/۱۹) فاقد وجاهت قانونی است و کماکان آراء سابق‌الصدور قطعی به قوت خود باقی می‌باشد. فلذا ضمن وارد تشخیص ندادن شکایت شاکی و مستنداً به دادنامه شماره ۷۸۰-۷۸۷-۸۰۰ [۹۳۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۷۸۷- ۹۳۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۷۸۸- ۹۳۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۸۰۰] مورخ ۱۳۹۳/۴/۲۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری و مواد ۱، ۱۰ (مفهوم مخالف آن) و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت صادر می‌شود. اما در خصوص شکایت شاکی به طرفیت شهرداری نجف آباد با توجه به مراتب مذکور و با این استدلال که شکایت متوجه طرف شکایت نمی‌باشد فلذا به استناد بند (پ) ماده ۵۳ قانون فوق الذکر قرار رد شکایت صادر می‌شود. آراء صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی نزد شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.”

آرای مذکور به موجب دادنامه‌های شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۵۶۰۳۱۶۰ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۲۴ و ۱۴۰۰۳۱۳۹۰۰۰۰۶۶۵۳۷۸ مورخ ۱۴۰۰/۳/۱۷     صادره از شعبه ۱۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار گرفت.

۲- از طرفی شعبه ۴۹ بدوی دیوان عدالت اداری نیز در رسیدگی به دادخواست آقای مجید جعفری به خواسته الزام به احتساب سوابق در مشاغل سخت و زیان آور به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۳۵۰۳۹۸۱ مورخ ۱۳۹۸/۱۱/۱۴ به شرح زیر به رد شکایت رای صادر کرده است:

“نظر به این که تشخیص سخت و زیان آور بودن یک شغل نیازمند بررسی آن در کمیته های تشخیص و تطبیق بررسی مشاغل مورد نظر می‌باشد و در ما نحن [فیه] شاکی به کمیته های مربوطه مراجعه ننموده است و بدون رای کمیته امکان عملی اجابت خواسته شاکی وجود ندارد. لذا مستند به ماده ۵۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری قرار رد شکایت صادر می گردد. این رای، وفق ماده ۶۵ قانون دیوان، ظرف مدت بیست روز قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.”

رای مذکور به موجب دادنامه شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۱۳۱۰ مورخ ۱۳۹۹/۶/۱۶ صادره از شعبه ۱۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار گرفت.

با احراز تعارض آرا توسط رییس دیوان عدالت اداری، پرونده در دستورکار جلسه هیات عمومی قرار گرفت.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۱۲/۲۱ با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف. تعارض در آراء محرز است.

ب. بر اساس ماده ۸۴ قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران دولت موظّف است مشاغل آتش‌نشانی و پرتوکاری اشعه را جزو مشاغل سخت و زیانآور محسوب کند و نظر به این که با حکم قانونگذار و شناسایی مشاغل آتش‌نشانی به عنوان مشاغل سخت و زیان آور نیازی به طرح موضوع در کمیته استانی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور نیست و اساساً کمیته مذکور نیز نمی‌تواند برخلاف حکم قانونگذار اتّخاذ تصمیم نماید، در نتیجه آراء صادره مبنی بر ورود شکایت به شرح مندرج در گردشکار که متضمن پذیرش مشاغل آتش‌نشانی به عنوان مشاغل سخت و زیان آور بوده، صحیح و منطبق با موازین قانونی است. این رای براساس ماده ۸۹ قانون دیوان عدالت اداری اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰  برای شعب دیوان و مراجع اداری و همچنین برای هیات های تخصصی و هیات عمومی در مورد رسیدگی به ابطال مصوبات موضوع بند ۱ ماده ۱۲ این قانون در ارتباط با آن موضوع لازم‌الاتباع است.

 احمدرضا عابدی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری