رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع در خصوص تعداد مجاز استفاده از سهمیه ایثارگری
رای شماره ۲۱۹۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰/۷/۲۷ شماره دادنامه: ۲۱۹۳ شماره پرونده: ۹۹۰۱۵۴۴
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم زهرا سادات بیضائی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۵ قسمت « تذکرات مهم» در صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۹
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند های ۴ و ۵ قسمت « تذکرات مهم» در صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
“به استحضار می رساند اینجانب داوطلب آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ در دو گروه علوم انسانی و زبان های خارجی هستم که طبق ماده ۷۰ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران و الحاقات و اصلاحیه های بعدی آن مشمول بهره مندی از سهمیه ایثارگری ورود به دانشگاه می باشم و در هیچ جای قانون مزبور محدودیتی در خصوص تعداد مجاز استفاده از سهمیه قید نشده است ولی سازمان سنجش در دفترچه راهنمای منتشر شده و کارت ورود به جلسه استفاده اینجانب برای مرتبه دوم از این سهمیه را مجاز نشناخته است.
لذا با عنایت به اینکه اینجانب از دانشگاه قبولی در ازمون سراسری سال ۱۳۹۷ انصراف داده‌ام و به دلیل عدم معرفی در ردیف دعوت‌شدگان دانشگاه شاهد علی رغم احراز حدنصاب رتبه و مخالفت دانشگاه مبدا و مقصد با تغییر و انتقال رشته و بر خلاف رای شماره ۱۴۸۵ ۱۳۹۸/۷/۲۳ هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز یک سال از شرکت در کنکور محروم بوده‌ام وعملا از سهمیه استفاده نکرده‌ام تقاضای ابطال مصوبه مورخ ۱۳۶۷/۱۱/۲۰ هیات وزیران مقید در صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ و کارت ورود به جلسه آن که در تناقض با قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران مصوب سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۷ دیگر قوانین و آراء مصوب دیوان می باشند را دارم. “
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
“۵ ـ بر اساس مصوبه پنجاه و چهارمین جلسه کمیته مطالعه و برنامه ریزی کنکور، آن دسته از داوطلبان سنوات قبل که با استفاده از سهمیه های شاهد و ایثارگر در ردیف پذیرفته‌شدگان رشته های تحصیلی غیرروزانه (دوره های نوبت دوم «شبانه» دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، پیام نور، دانشگاه آزاد اسلامی، موسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی یا دوره های پردیس خودگردان و مجازی) قرار گرفته اند، در صورت انصراف از رشته قبولی خود فقط یک بار، مجاز به استفاده مجدد از سهمیه های مربوط در این آزمون خواهند بود.
شرایط استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران برای رشته های تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی همانند ضوابط مربوط به دوره های غیرروزانه در آزمون سراسری می باشد. “
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره ۲۴۱۰۴۷ ـ ۱۳۹۹/۱۱/۴ توضیح داده است که:
“به منظور استقرار نظام کارآمد در امر سنجش و ارزیابی دانش داوطلبان سازمان سنجش آموزش کشور متولی برگزاری آزمون های مورد نیاز برای سازمان های دولتی و غیردولتی از جمله آزمون استخدامی، برابر ضوابط و مقررات جاری به منظور بررسی مناسب، برای شناخت و سنجش سطح علمی این دسته از افراد تعیین شده است.
به موجب تبصره ۲ ماده ۸ قانون استخدام کشوری، تشکیلات سازمان سنجش آموزش کشور در بهمن ماه ۱۳۷۸ به تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید، پس از تاریخ مذکور انجام کلیه امور مربوط به تعیین شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو یا داوطلب با توجه به طرح ها و برنامه ها و سیاست های آموزشی کشور از جمله برگزاری آزمون های سراسری کشور و سنجش و پذیرش دانشجو، تحقیق در زمینه اندازه گیری، سنجش دانش عمومی، معلومات و سایر توانایی های فردی به منظور پیش‌بینی موفقیت تحصیلی دانشجویان، داوطلبان و فارغ التحصیلان وکارایی اجتماعی آنان به سازمان سنجش آموزش کشور واگذار گردید.
لذا دستگاه متولی و مسئول و پاسخگوی شکایت مطروحه، سازمان سنجش آموزش کشور می باشد. بنابراین هرگونه ادعا و یا شکایت از اقدامات مرجع مذکور، باید صرفا به طرفیت همان مرجع مطرح گردد و طرح دعوا به طرفیت این وزارت فاقد وجاهت قانونی است و از این حیث شایسته صدور قرار رد می باشد. “
رییس سازمان سنجش آموزش کشور نیز به موجب لایحه شماره ۷۱۶۴۵ ـ ۱۳۹۹/۱۰/۱۵ توضیح داده است که:
“بند ۴ و ۵ صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ عینا مفاد تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی مصوب ۱۳۶۷/۱۱/۳۰ هیات وزیران می باشد که مقرر می دارد آن دسته از داوطلبانی که با استفاده از سهمیه شاهد و ایثارگر یک بار در رشته های تحصیلی دوره روزانه آزمون سراسری پذیرفته شده‌اند اعم از اینکه از رشته قبولی انصراف داده و یا در رشته قبولی ثبت‌نام نکرده باشند حق استفاده مجدد از سهمیه مذکور در آزمون سراسری را نخواهند داشت.
طبق تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در راستای برخورداری اکثریت ایثارگران از تسهیلات فوق‌الذکر مقرر گردید هر یک از داوطلبان مشمول سهمیه در مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری فقط یک بار حق استفاده از سهمیه در دوره روزانه را دارند و در صورت قبولی در آزمون با استفاده از سهمیه چنانچه انصراف هم دهند دیگر حق استفاده از سهمیه را نخواهند داشت.
در سال های گذشته به کرات درخواست ابطال تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون صدرالذکر از هیات عمومی دیوان عدالت اداری تقاضا شده که با رای رد شکایت هیات مواجه شده است.
سابقا در پرونده کلاسه ۷۳/۸۴ و طی دادنامه شماره ۵۹ حکم به رد شکایت صادر شده و اخیرا در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ایثارگران حکم به رد شکایت صادر کرده است.
علی هذا شاکی در آزمون سراسری سال ۱۳۹۷ شرکت و با استفاده از سهمیه ایثارگران ۵ درصد در رشته علوم سیاسی دانشگاه فرودوسی مشهد (دوره روزانه) قبول شده‌اند چنانچه نامبرده علاقه‌ای به این رشته نداشتند نباید آن را انتخاب می کردند تا ایثارگر دیگری از این امتیاز استفاده می کرد حالیه تصور فرمایید محدودیت تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین‌نامه برداشته شد آن وقت تعداد بسیار معدودی از سهمیه برخوردار می شوند و ظرفیت دانشگاه ها خالی خواهد ماند هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز با علم به این موضوع با ابطال آن مخالفت کرده است. لذا صدرو رای به رد شکایت مورد تقاضاست.”
پرونده در اجرای ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ به هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و این هیات به موجب دادنامه شماره ۸۱۴ ـ ۱۴۰۰/۶/۱۳ بند ۴ قسمت «تذکرات مهم» در صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد.
رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
رسیدگی به تقاضای ابطال بند ۵ قسمت « تذکرات مهم» در صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ در دستورکار هیات عمومی قرار گرفت.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۰/۷/۲۷ با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
در رابطه با تقاضای ابطال بند ۵ قسمت «تذکرات مهم» مندرج در صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ مبنی بر امکان استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران توسط پذیرفته‌شدگان در دوره های غیرروزانه دانشگاه ها که انصراف از تحصیل داده‌اند، مقرره مزبور مغایر اطلاق مندرج در تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان مصوب ۱۳۶۸ است که منع استفاده مجدد از سهمیه در صورت انصراف از تحصیل مندرج در آن، شامل تمامی مصادیق و حالات پذیرفته‌شدگان اعم از روزانه، شبانه، خودگردان، بین‌الملل و مجازی و… می شود.
بنابراین با وجود آیین‌نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان، بند ۵ از تذکرات مهم مندرج در صفحه ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت‌نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ خارج از حدود اختیارات سازمان سنجش آموزش کشور وضع شده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
حکمتعلی مظفری
