رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال دستورالعمل نقل و انتقال و تغییر رشته فرزندان اعضای هیات علمی

شماره رای: ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۲۲۹    تاریخ رای: ۱۴۰۰/۴/۲۲    شماره پرونده: 9900369- ۹۹۰۰۱۷۵

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکیان: آقایان مزدک نصوری، ولی اله حیدرنژاد و حسین محمدی احمدآبادی

در این باره بخوانید: رانت اعضای هیات علمی دانشگاه ها و تعارض منافع مدعیان

 الف- متن دادخواست آقای مزدک نصوری

  ب- متن دادخواست آقایان ولی اله حیدرنژاد و حسین محمدی احمدآبادی:

  ” اولاً: به لحاظ احراز صلاحیت دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵-۲۴؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیات علمی، این دیوان نسبت به رسیدگی به کلیه شکایات از حیث قانونی بودن یا قانونی نبودن تصمیمات اتخاذ شده مقامات مذکور در ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به شرح زیر دارای صلاحیت قانونی است.

ثانیاً: به لحاظ مغایرت قانونی «دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵-۲۴؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیات علمی» نیز دستورالعمل مزبور به دلایل زیر از مصادیق تبعیض ناروا محسوب می‌‌شود:

  ۱- در تفویض اختیار صورت گرفته به وزرای علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس دانشگاه آزاد به موجب مصوبه شماره ۷۳۵-۲۵؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی، صرفاً اختیارات مربوط به تصمیم گیری در خصوص نقل و انتقال فرزندان اعضاء هیات علمی پیش بینی شده است در حالی که مطابق مفاد دستورالعمل اجرایی مصوبه ۷۳۵-۲۵؍۴؍۱۳۹۲ در خصوص تسهیلات فرزندان اعضاء هیات علمی، به صراحت علاوه بر امکان نقل و انتقال فرزندان اعضا هیات علمی به شکلی کاملاً تبعیض آمیز، امکان تغییر رشته فرزندان اعضاء هیات علمی نیز پیش بینی شده است که خارج از حدود تفویض اختیار صورت گرفته توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

 ۲- هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره ۱۶-۲۴؍۱؍۱۳۸۲، بخشنامه شماره ۱۷۸۶؍۳-۲؍۷؍۱۳۶۹ وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مبنی بر انتقال فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه ها پس از قبولی در کنکور از هر دانشگاه به دانشگاه محل خدمت عضو هیات علمی را مستدل به اینکه «نظر به اصل استحقاق اشخاص در استفاده از امکانات مادی و معنوی مشابه و یکسان در شرایط مساوی و اینکه اعطا هرگونه امتیاز به اشخاص بدون وجود علل و اسباب موجه و وجوه تمایز مطلوب منوط به حکم صریح قانونگذار است و اینکه رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همگان در تمام زمینه های مادی و معنوی به حکم بند ۹ اصل ۳ قانون اساسی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران می باشد، انتقال فرزندان اساتید دانشگاه ها که در کنکور سراسری پذیرفته شده اند از دانشگاه مبداء و ثبت نام آنان در دانشگاه مستقر در محل خدمت ولی دانشجویان به لحاظ عدم اتکاء به علل جهات موجه خاص و قانونی از مصادیق تبعیض ناروا محسوب می شود» ابطال نموده است.

 ۳- همچنین هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی رأی شماره ۹۲۹-۱۴؍۱۲؍۱۳۹۱ مصوبه شماره ۴۴۳۰۹؍۲۶۲۷۶۵-۲۷؍۱۲؍۱۳۸۸ هیات وزیران در خصوص نقل و انتقال اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات آمـوزش عالی را با استدلال به اینکه « بند یک مصوبه شماره ۴۴۳۰۹؍۲۶۲۷۶۵-۲۷؍۱۲؍۱۳۸۸ هیات وزیران در خصوص تنفیذ دستورالعمل اجرایی بخشنامه شماره ۸۴۶۴؍و-۱۳؍۵؍۱۳۸۸ مربوط به نقل و انتقال فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه ها و  موسسات آموزش عالی مصوب جلسات شماره ۵۲ و ۵۵ کمیته مطالعه و برنامه ریزی آزمون سراسری، از مصادیق تبعیض ناروا مصرح در بند ۹ اصل ۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تشخیص داده می شود» مورد ابطال قرار داده است.

 بنا به مراتب تسهیلات خاص در نظر گرفته شده برای فرزندان اعضاء هیات علمی در نقل وانتقال به دانشگاه شهر محل خدمت عضو هیات علمی، به موجب « دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵-۲۴؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیات علمی» با  وحدت ملاک از آراء شماره ۱۶-۲۴؍۱؍۱۳۸۲ و ۹۲۹-۱۴؍۱۲؍۱۳۹۱ هیات عمومی دیوان عدالت اداری به دلیل مغایرت با بند ۹ اصل ۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، از مصادیق بارز تبعیض ناروا تلقی شده ابطال آن مورد پیشنهاد است، ضمن اینکه در تفویض اختیار صورت گرفته به وزرای علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس دانشگاه آزاد به موجب مصوبه شماره ۷۳۵-۲۵؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی، صرفاً اختیارات مربوط به تصمیم گیری در خصوص نقل و انتقال فرزندان اعضا هیات علمی پیش بینی شده است در حالی که  مطابق مفاد دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵-۲۵؍۴؍۱۳۹۲ در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیات علمی به صراحت علاوه بر امکان نقل و انتقال فرزندان اعضاء هیات علمی به شکلی کاملاً تبعیض آمیز امکان تغییر رشته فرزندان اعضاء هیات علمی نیز پیش بینی شده است که خارج از حدود تفویض اختیار صورت گرفته توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی است لذا ابطال دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵-۲۵؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیات علمی مصوب تیر ماه ۱۳۹۲ مورد استدعاست.”

  متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر  است:

  ” دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵-۲۵؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیات علمی (تیرماه ۱۳۹۲)

  ۲) ضوابط انتقال و تغییر رشته در آزمون سراسری

   پذیرفته شدگان آزمون سراسری می توانند از دانشگاه مبدا به یکی از دانشگاه های واقع در شهر محل خدمت (ترجیحاً دانشگاه محل خـدمت) عضو هیات علمی و یا در صورت نبودن آن رشتـه در آن شهر بـه دانشگاه نزدیک‌‌ترین شهر به محل خدمت عضو هیات علمی با تعیین سازمان سنجش آموزش کشور در همان مقطع و گروه آزمایشی و دارا بودن حد نصاب مطابق با ضوابط زیر انتقال یا تغییر رشته بدهند. “

  علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل نشده است.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۲۲؍۴؍۱۴۰۰ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیات عمومی

با توجه به اینکه اعطای جواز انتقال و تغییر رشته فرزندان اعضای هیات علمی و خارج کردن آنها از شمول مقررات آیین‌نامه مهمانی و انتقال دانشجویان دوره‌های کاردانی و کارشناسی پیوسته و ناپیوسته مؤسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی مصوب ۲۰؍۳؍۱۳۹۲ از مصادیق اعمال تبعیض ناروا و نقض تساوی افراد ملّت از حیث برخورداری آنها از حقوق مساوی اجتماعی و فرهنگی است، بنابراین بند ۲ دستورالعمل اجرایی مصوبـه جلسه ۷۳۵-۲۵؍۴؍۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی که توسط وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و در راستای وضع ضوابطی در خصوص اعطای جواز انتقال و تغییر رشته فرزندان اعضای هیات علمی به تصویب رسیده، به لحاظ ایجاد تبعیض ناروا بین فرزندان اعضای هیات علمی و آحاد مردم با حکم مقرر در بند ۹ اصل سوم و اصول نوزدهم و بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مغایرت دارد و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود./

 مهدی دربین

 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

 معاون قضایی دیوان عدالت اداری

آرای صادره سابق مبنی بر مغایرت اعطای امتیاز به فرزندان اعضای هیات علمی با قانون:

• رای شماره ۱۶ هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال بخشنامه وزارت علوم درباره انتقال محل تحصیل فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه ها
• رای شماره ۷۹۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال بخشنامه وزرای علوم و بهداشت مبنی بر ایجاد تسهیلات برای فرزندان اعضای هیات علمی
• رای شماره ۹۲۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال مصوبه هیات وزیران درباره نقل و انتقال فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی