روسای دادسراها در زمینه اعطای مرخصی به زندانیان سخت گیری نکنند

دادستان عمومی و انقلاب تهران در جلسه شورای معاونین دادسرای عمومی و انقلاب تهران :

روسای دادسراها در زمینه اعطای مرخصی به زندانیان سخت گیری نکنند

دادستان عمومی و انقلاب تهران با تاکید بر تسریع روند اعطای مرخصی به زندانیان واجدالشرایط بر اساس قانون،‌ گفت: روسای دادسراها در این زمینه سخت گیری نکنند.

عباس جعفری دولت آبادی در جلسه شورای معاونین دادسرای عمومی و انقلاب تهران به گزارش حمایت، با اشاره به بلاتکلیفی پرونده برخی زندانیان، از معاونین خود خواست به این پرونده‌ها ورود کرده و وضعیت این دست زندانیان را تعیین تکلیف کنند.  وی با تاکید بر آموزش‌های تخصصی برای بازپرس‌ها تصریح کرد: بازپرس‌هایی که در زمینه‌های تخصصی کار می‌کنند، حتما باید آموزش‌های لازم را ببینند.

شرایط اعطای مرخصی به زندانیان

پرونده‌هایی که در دستگاه قضا به آنها رسیدگی می‌شود در بسیاری از مواقع به قول قضات و مسئولان قضایی از مواردی به شمار می‌روند که اگر دستگاه اجرایی در وظایف خود بی‌دقتی و کوتاهی نکنند، به هیچ عنوان به پرونده تبدیل نمی‌شوند که بخواهد حجم کار در دادسرا و محاکم قضایی را دوچندان کند اما متاسفانه به دلیل بسترهای نامناسب، پرونده‌های بسیاری از زندانیان مهریه یا دیه هم در کنار زندانیان قاچاق مواد مخدر یا قتل قرار می‌گیرند. شاید همین مساله سبب شد تا از سال‌های دور روسای قوه قضاییه شرایطی را در قالب آیین نامه‌های لازم‌اجرا تعریف کنند تا دست‌کم در مناسبت‌های مختلف زندانیان واجد‌الشرایط با مرخصی‌های چند روزه در کنار خانواده‌های خود باشند.

البته آیین‌نامه مذکور با توجه به گذر زمان مانند هر قانون و آیین‌نامه‌ای نیاز به بروز رسانی داشت و آیت‌الله آملی لاریجانی رییس قوه قضاییه نیز با اصلاح بخش‌ها و فصل‌هایی از شرایط مرخصی زندانیان بر پیگیری این مساله تاکید داشت و آخرین بروز رسانی در اردیبهشت سال ۸۹ صورت گرفت.

آئین‌نامه اجرایی تشکیل سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی در موارد ۲۱۳ تا ۲۲۹ به موضوع شرایط اعطای مرخصی به زندانیان پرداخته است. در ماده ۲۱۳ این آیین نامه در خصوص اهداف اعطای مرخصی به زندانیان آورده است: به منظور کمک به تحکیم مبانی و روابط خانوادگی و اجتماعی زندانیان، رفع مشکلات ضروری فردی، خانوادگی و قضائی، بازتوانی اجتماعی و فراهم نمودن زمینه بازگشت مجدد به جامعه و همچنین مشارکت فعال در برنامه‌های اصلاحی، تربیتی، فرهنگی و ورزشی، حرفه‌آموزی و اشتغال، به زندانیان مرخصی اعطاء می‌شود.

بر اساس آیین‌نامه رعایت مقررات و امور انضباطی در زندان، همکاری در برقراری نظم و انضباط و پیشگیری از تخلفات داخلی، همکاری در انجام فعالیت‌های فرهنگی، اهتمام به شرکت در نماز جماعت و سایر مراسم مذهبی، شرکت در برنامه‌های مربوط به تلاوت، آموزش روخوانی، ترجمه، درک مفاهیم، حفظ قرآن یا نهج‌البلاغه و اخلاق و عقاید و قبولی در آزمون این دوره‌ها، اشتغال به تحصیل در هر یک از مقاطع تحصیلی، شرکت در کلاس‌های فرهنگی، هنری و ورزشی، شرکت در هر یک از دوره‌های تربیت معلم، آموزشیاری یا مربیگری درون زندان و اخذ گواهی‌های مربوطه، تدریس در هر یک از امور آموزشی، فرهنگی و ورزشی، پذیرش در دانشگاه، شرکت در کلاس‌های فنی و حرفه‌ای و اخذ گواهینامه‌های آن، اشتغال به کار در کارگاه‌ها و انجام امور خدماتی داخل زندان، شرکت در دوره مهارت‌های اساسی زندگی،‌ ترک کامل اعتیاد و پرداخت جزای نقدی و اخذ رضایت شاکی  از جمله مواردی است که برای زندانیان دارای امتیاز مثبت است و بر اساس ماده ۲۱۴ آیین نامه زندانیانی که بتوانند حداقل ۲۰۰ امتیاز در ماه کسب کنند در لیست افراد واجد شرایط برای مرخصی قرار می‌گیرند.
با بررسی این بند می‌توان به این موضوع دست یافت که عملکرد خود زندانی هم می‌تواند به تصمیم روسای دادسراها در اعطای مرخصی تاثیرگذار باشد.  البته از منظر قانون‌گذار همه زندانی‌ها واجد شرایط مرخصی نیستند و برخی زندانی‌ها هرکاری هم کنند باید برای تادیب در زندان بمانند و حساب اینها از بقیه زندانیان جدا شده است. محکومین جرائم سرقت مسلحانه و یا مقرون به آزار، ربودن مال دیگری از طریق کیف‌زنی، جاسوسی، اقدام علیه امنیت کشور، آدم‌ربائی، جرائم باندی و سازمان یافته، تجاوز به عنف، دائرکردن مراکز فساد و فحشاء، اسیدپاشی، اخلال در نظام اقتصادی، ورود، تولید، توزیع و فروش مشروبات الکلی، قاچاق مسلحانه و یا عمده مواد مخدر و روانگردان‌ها، محکومین دارای سه سابقه محکومیت به ارتکاب همان جرم، ‌محکومینی که به شرارت مشهورند و محکومین به قصاص و اعدام به دلیل سنگینی جرمشان نمی‌توانند از مقررات مرخصی استفاده کنند. همچنین محکومان جرایم سرقت نیز برای رعایت امنیت بهتری اجتماعی در ایام نوروز نمی‌توانند از مقررات مرخصی استفاده کنند.

جدا از افرادی که در قانون از مرخصی آمدن مستثنی شده‌اند اما زندانیان بسیاری هستند که می‌توانند از امتیازات مرخصی استفاده کنند. ناگفته نماند که قوانین جدید هم شانس بیشتری را برای قرار گرفتن اسامی زندانیان در فهرست واجدان شرایط مرخصی فراهم کرده است.