پایگاه خبری اختبار- در نظام بانکی کشور، در راستای افزایش شفافیت مالی و پیشگیری از وقوع جرایم مالی در نظام بانکی کشور، همواره سامانه‌های متعددی توسط بانک مرکزی ایجاد شده است. از جمله این سامانه‌ها، سامانه سیاح است که با هدف جلوگیری از جرم پولشویی و در راستای اجرایی کردنِ بند ب ماده ۲ آیین‌نامه مستندسازی وجوه در کشور و ماده ۱۹ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، ایجاد شده است.
سیاح مخفف عبارت «سامانه یکپارچه سازی حساب‌های مشتریان» یک سامانه یکپارچهسازی حساب‌های بانکی افراد است که براساس بخشنامه بانک مرکزی از سوم خرداد ۱۳۹۹ توسط بانک مرکزی ایجاد شده است. هدف از ایجاد این سامانه نظارت بر حساب‌های مشتریان و کنترل تراکنش‌های بانکی آن‌هاست تا از جرم پولشویی جلوگیری به عمل آید.
بنا به دستور بانک مرکزی، بانک‌ها موظف هستند قبل از افتتاح حساب برای مشتریان، اطلاعات آنها را در سامانه سیاح وارد کنند و کد رهگیری سیاح دریافت نمایند.
در حال حاضر برای هرگونه افتتاح حسابی باید کد رهگیری سیاح دریافت شود. در ادامه‌ی مقاله به علتِ ضرورتِ دریافت کد سیاح و روشِ دریافت این کُد نیز خواهیم پرداخت.
مزایای راه‌اندازی سامانه سیاح
از جمله مهم‌ترین مزایای استفاده از سامانه سیاح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش موارد تخلفات بانکی، نقض قانون و پولشویی
- نظارت بر حساب‌های مشتریان و جلوگیری از بازگشایی حساب جدید توسط مشتریان بدحساب
- یکپارچهسازی حساب‌های مشتریان
- مسدود شدن اتوماتیک کلیه حساب‌های فرد فوت‌شده
- افزایش امنیت تراکنش‌های مالی بانک‌ها
- افزایش شفافیت حساب‌های بانکی
سامانه سیاح چگونه کار می‌کند؟
سامانه سیاح وظیفه‌ی یکپارچه‌سازیِ حساب‌های مشتریان را به عهده دارد و به این شکل کار می‌کند:
- اطلاعات افرادی که قصد افتتاح حساب دارند،توسط بانکی که برای مشتری حساب باز می‌کند، وارد سامانه سیاح می‌شود.
- این سامانه، اطلاعات و سایر حساب‌های این افراد را بررسی می‌کند و در صورت عدم وجود مشکل، کد رهگیری صادر خواهد کرد.
- اگر در اطلاعات فرد درخواست‌دهنده یا سایر حساب‌های بانکی او مشکلی وجود داشته باشد، کد سیاح صادر نمی‌شود و اجازه باز کردن حساب جدید به او داده نخواهد شد.
- عملکرد دیگر سامانه سیاح، تطبیق شماره ملی و شماره شبا حساب‌های ثبت شده در این سامانه است. بدین ترتیب تطابق مالک حساب و دارنده پایانه بررسی می‌شود و در صورت عدم تطابق، سامانه سیاح جلوی انتقال پول را می‌گیرد.
سرویس تطبیق سیاح چیست؟
در سامانه‌ی سیاح هر کسی در هر بانکی که حساب دارد باید آن را با کد ملی خود به سامانه سیاح بانک مرکزی اظهار کند. این سامانه به سازمان امور مالیاتی کشور نیز متصل است. وب‌سرویسِ سیاح کاملاً در اختیار بانک است و مشتریان هیچ اطلاعاتی از آن نخواهند داشت.
در این سامانه کلیه عوامل مؤثر بر اعتبار مشتری از سامانه‌های مختلف نظیر ثبت‌احوال، پژواک، سماک و چک برگشتی بررسی می‌شود و پس از بررسی هویت مشتری و اعلام پاسخ مثبت از سامانه‌های ذکر شده، بانک مرکزی کد سیاح را ارسال می‌کند. این سرویس در وبسایتِ خدمات دولت بازارچه سیتاد قابل ارائه می‌باشد و مشتریان خاص واجد شرایط مجاز برای دریافت این سرویس می‌باشند.
تفاوت سامانه سیاح با سامانه نهاب
سامانه سیاح سامانه‌ی یکپارچهسازی حساب‌های مشتریان است. در مقابل، سامانه نهاب سامانه نظامِ هویت‌سنجیِ الکترونیکی بانک است.
همان‌طور که از تفاوت اسم این دو سامانه برداشت می شود، سیاح برای یکپارچهسازی حساب مشتریان ساخته شده است، درحالی‌که هدف از نهاب جمع‌اوری اطلاعات هویتی افرادی است که در سیستم بانکی حساب دارند.
هر دوی این سامانه‌ها به بانک‌های اطلاعاتی کشور مانند سازمان ثبت احوال و یا ثبت شرکت‌ها و نیروی انتظامی متصل هستند. سامانه سحاب قدری پس از سامانه نهاب راه‌اندازی شد و پس از ایجاد آنها، همه بانک‌ها مکلف شدند که اطلاعات مشتری را در قالب این سایت به بانک مرکزی ارسال کنند و کد رهگیری دریافت کنند.
ارسال اطلاعات در قالب سایت سیاح به بانک مرکزی این امکان را می‌داد تا اطلاعات مشتریان را در قالب‌های ثابتی دریافت کند تا بتواند آن را در اختیار مراجع بالادستی خود قرار دهد. اما در مورد سامانه نهاب وضعیت فرق می‌کند.
در سامانه نهاب، با وارد کردن اطلاعات مشتری در این سامانه، کد شهاب ارائه می شود که یک کد یکتا است و به‌منزله‌ی هویت فرد مربوطه در سیستم بانکی محسوب می‌شود. سیستم نهاب با صدور کد شهاب برای هر مشتری بانکی در سراسر کشور، با هر تعداد حساب و شماره کارت، شناسه واحدی را برای شناسایی ایجاد کرده است.
کد سیاح چیست؟
کد سیاح به کد پیگیری گفته می‌شود که سامانه سیاح پس از ورود اطلاعات متقاضیان ایجاد حساب بانکی جدید در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد. در صورت صدور کد سیاح توسط سامانه سیاحِ بانک مرکزی برای یک مشتری، او می‌تواند در بانک مورد نظر حساب جدید باز کند. در واقع امکانِ افتتاحِ حسابِ جدید بدون دریافت کد سیاح امکان‌پذیر نیست.
روش دریافت کد سیاح
دریافت کد سیاح یا استعلام کد سیاح فقط توسط بانک عامل (یعنی بانکی که به آن مراجعه کرده‌اید تا حساب بانکی ایجاد کنید) قابل انجام است. این بدان معناست که افراد معمولی و مشتریان بانک‌ها به سامانه سیاح دسترسی ندارند و تمام مراحلِ ورود اطلاعات مشتری و درخواست کد پیگیری توسط بانک انجام خواهد شد.
تنها مراجعی که به سامانه سیاح دسترسی دارند، بانک مرکزی و سایر بانک‌ها هستند. آنها اطلاعات مشتریان را وارد سایت سیاح می‌کنند و این سامانه با استعلام کلیه حساب‌های بانکی فرد در صورت مساعد بودن شرایط، کد سیاح صادر خواهد کرد.
به‌عنوان مثال، اگر سامانه سیاح پس از بررسی سایر حساب‌های بانکی فرد متوجه شود که سابقه تخلفات مالی و یا چک برگشتی در گزارشات او وجود دارد، برای او کد پیگیری صادر نمی‌کند و مانع فعالیت او در بانک جدید می‌شود.
