ویژگی‌های یک وکیل خوب از دیدگاه دکتر کاتوزیان
سخنرانی استاد دکتر کاتوزیان در همایش سراسری کانون‌های وکلا
این سخنرانی در نوزدهمین همایش سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران در بوشهر در تاریخ ۲۸ آبان ۱۳۹۱ از سوی استاد دکتر ناصر کاتوزیان (حفظه‌الله) انجام شده است که استفاده از آن برای عموم حقوقدانان مفید خواهد بود:
متن سخنرانی به نقل از سایت اسکودا:
قدر متیقن این‌ها، امانت است. وکیل امین است برای موکل و برای ملت. وکالت به نظر من شغل خصوصی نیست هرچند دولتی هم نیست و خدمتی عمومی است. از این امانت ملی و امانت در برابر موکل، قواعدی استخراج می‌شود که میتوان آن را اخلاق وکالت یا آیین وکالت نامید. اگر چنین آیین‌نامه‌ای برای وکلا باشد بسیار مفید است. مطلبی بنده تهیه کرده‌ام که دارای ۴ قسمت است، در رابطه با موکل و دادرسی و جامعه و قاضی.
در رابطه با موکل؛ اولین وظیفه وکیل این است که دست از گفتن چیزهای غلوآمیز و نشدنی بردارد. امانت اقتضا دارد که واقعیت به موکل گفته شود. وظیفه دوم در رابطه با موکل، لازم است نتایج امر وکالت را طوری که تشحیص می‌دهد به موکل اعلام کند و نگوید صددرصد برنده است. مثل جراح باید توضیح دهد و بگوید چه مسائلی ممکن است در ضمن دادرسی پیش بیاید و چه اشکالاتی ممکن است پیش بیاید و چقدر شانس دارد.
سومین وظیفه این است که اگر موکل خواست راه انحرافی انتخاب کند او را باز دارید که اگر غیر از این باشد با امانت ملت منافات دارد. نکته سوم دستمزد است. آیین‌نامه حق‌الوکاله را مشخص کرده است. به نظر من یک وکیل خوب رضایت موکل خود را جذب میکند و پول زیادی نمی‌گیرد.
در مورد رابطه وکیل با دادرسی، وکیل باید از پیچیده کردن دادرسی خود داری کند. وکیل باید از فنونی که بلد است برای راهنمایی قاضی استفاده کند نه پیچیده کردن و طولانی کردن دادرسی. قاضی نیاز دارد به هدایت و حمایت شما. خود من وقتی قاضی بودم از همین راهنمایی‌ها استفاده می‌کردم. سعی کنید این امانت را قاضی هم حس کند. در رابطه با خود قاضی هم وکیل باید به قاضی احترام بگذارد. مسند قضاوت احترام دارد. در خارج هم قاضی و وکیل، با هر وضعیت علمی یا شخصیتی که باشد، وکیل قاضی را «عالیجناب» خطاب میکند. کار بدی نیست که وکلا و قضات با لباس رسمی در دادگاه حاضر شوند.
در رابطه وکیل با اجتماع، از وکیل این توقع می‌رود که با لباس مناسب در مجامع عمومی حاضر شود و باید در جامعه، شأن وکالت را حفظ کند. رفتار وکیل باید با قاضی احترام‌آمیز باشد اما تملق‌آمیز نباشد. وکیل در عین حال که نباید خود را کوچک کند، نباید تفاخر هم بکند. بگذارید جامعه خود به خود به شما احترام بگذارد. هرچه افتاده‌تر باشید مردم شما را ایستاده‌تر می‌بینند.
رعایت مسائل فوق، مستلزم دو شرط است که در اختیار وکیل نیست. وکیلی می‌تواند به مقتضای امانت رفتار کند که هم امنیت شغلی و هم آزادی در دفاع داشته باشد که این دو به هم مربوط است. در همایش‌هایی که وکلا هستند، این دو چیز را فراموش کرده‌اند. در مورد امنیت شغلی در خصوص استقلال وکلا و مظالمی که در این زمینه هست و موضع کانون‌های وکلا صحبت زیاد شده است، اما در موضوع امنیت در دفاع، به میزان مناسب، صحبت نشده است.
بعضی از وکلا به خاطر دفاع از موکل در زندان هستند و این انتظار می‌رود که وکلا و کانونها از قوه قضاییه بخواهد که به پرونده وکلایی که بابت دفاع از موکل به زندان رفته‌اند امعان نظری بکند. بنده به‌شخصه و بعنوان اعلام از طرف جامعه وکالت، اگر اجازه می‌دهید، آزادی وکلایی که فقط به خاطر دفاع از موکلان در بازداشت هستند، از قوه قضائیه تقاضای آزادی ایشان می‌گردد.
بخشی از سخن هم مربوط به قضات است. ممکن است وکلایی منطقی خلاف قضات باشند باید به این اختلافات زیاد بها داده نشود. مسائل اخلاقی و سیاسی و اجتماعی مثل جرائم دیگر نیست و اختلاف سلیقه‌ها نباید به نحوی باشد که آزادی وکیل در دفاع خدشه‌دار شود. من آنچه شرط بلاغ است می‌گویم، تو خواه از سخنم خواه پند گیر خواه ملال.
بیشتر بخوانید
با سلام
مطلب استاد سایر پند و نصیحت است . از کلمه کلمه آن میتوان درس انسانیت و آزادگی آموخت . می‌آموزیم که چگونه رفتار کنیم .
خداوندا ما را طینت و سیرتی کاتوزیان وار عنایت فرماید
سلام
باتاسف و اندوه فراوان باید گفت که پدر علم حقوق چه دلسوزانه و از سر نصیحت پدرانه شغل وکالت و نحوه فعالیت وکیل را بیان نمودند، اما صدحیف که نصیحت تلخ است و کسی به نصیحت گوش نمیدهد، وکالت در جامعه ما شبیه بیماری است که به درد ناالاج دچار شده، نه جایگاهی،نه حق دفاعی، نه حمایتی، هیچ نمانده… امنیت شلغی وکیل در حد صفر شده، عدم تکافوی دخل و خرج باعث شده استقلال وکیل و عدالت وکیل مخدوش گردد، ذهن وکیل درگیر امرار معاش شده، وکیل محتاج پرونده توان مقابله با خوایته های ناکعقول موکل را ندارد. چه بگوم از آرمان های بلند پدر علم حقوق و چه بگویم از شرایط موجودچ