مقررات آموزشی دانشجویان مقطع دکتری بر اساس شیوه‌نامه جدید دانشگاه آزاد اسلامی
پایگاه خبری اختبار- براساس شیوه‌نامه جدید دوره دکتری دانشگاه آزاد اسلامی ضوابط و مقررات آموزشی دانشجویان این دوره اعلام شد.
به گزارش پایگاه خبری اختبار، متن این شیوه‌نامه که در شهریورماه ۱۳۹۶ به واحدهای دانشگاه ابلاغ شده، به شرح زیر است:
شرایط و ضوابط پذیرش:
۱- شرایط عمومی و اختصاصی ورود به دوره دکتری تخصصی عبارتند از:
داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد ناپیوسته یا بالاتر و دکتری حرفه ای مورد تایید وزارتین یا دانشگاه
داشتن صلاحیت های علمی و عمومی ورود به دانشگاه برابر ضوابط معین
قبولی در آزمون ورودی دوره دکتری تخصصی دانشگاه و یا کسب پذیرش از دانشگاه مطابق مقررات مصوب وزارتین
احراز توانایی در زبان خارجی طبق ضوابط و مقررات دانشگاه
تبصره ۱: پذیرش دانشجوی مشمول مقررات استعدادهای درخشان طبق مصوبات شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت و پذیرش داوطلبان خارجی طبق مصوبات مراجع ذیربط انجام می‌شود.
تبصره ۲: دانشجویان دارای مدرک کارشناسی ارشد آموزش محور نمی‌توانند بدون آزمون وارد دوره دکتری تخصصی شوند.
تبصره ۳: دانشجوی دوره دکتری تخصصی موسسه خارج از کشور می‌تواند طبق آیین نامه انتقال دانشجویان خارج به داخل، مصوب وزارت و مطابق مقررات مرتبط با آن در دانشگاه به یکی از واحدها منتقل شود.
۲- تغییر رشته/گرایش و انتقال دانشجوی دوره دکتری تخصصی ممنوع است.
۳- تحصیل در دوره دکتری تخصصی به صورت تمام وقت است. همچنین تحصیل همزمان دانشجوی این دوره در همان دوره یا سایر دوره های تحصیلی ممنوع است.
مشخصات استاد اساتید راهنما و مشاور:
استاد راهنما به پیشنهاد دانشجو و از میان اعضای هیأت علمی واحد محل تحصیل و با مرتبه علمی حداقل استادیاری با تایید گروه آموزشی تعیین می‌شود. دانشجوی دوره دکتری تخصصی مجاز است علاوه بر استاد راهنمای اصلی، استاد راهنمای دوم نیز با تأیید گروه و رعایت ضوابط تحصیلات تکمیلی دانشگاه داشته باشد.
تبصره ۱: استاد راهنما باید دارای مرتبه حداقل استادیاری بوده و حداقل سه سال سابقه تدریس در دوره های تحصیلات تکمیلی داشته،حداقل دو پایان نامه کارشناسی ارشد دفاع شده را راهنمایی کرده باشد و حداقل دو مقاله در مجلات علمی معتبر (غیر از مقالات مستخرج از رساله ) به چاپ رسانده باشد. استاد راهنمای دوم از الزام چاپ دو مقاله مستثنی است.
تبصره ۲: در ابتدای سال اول تحصیلی هر دانشجو باید استاد راهنما تعیین شود. تا زمانی که استاد راهنما انتخاب نشده است “مدیر گروه ” وظایف استاد راهنما را به عهده می گیرد.
تبصره ۳: استاد (اساتید) راهنما می بایست در قالب ظرفیت مجاز خود اقدام به پذیرش دانشجو نمایند. اگر استاد راهنمای دوم خارج از واحد دانشگاهی باشد، آنگاه ظرفیت کامل برای استاد راهنمای اول محاسبه می‌شود.
تبصره ۴: انتخاب استاد / اساتید مشاور، به پیشنهاد استاد راهنما و تایید گروه آموزشی، از بین اعضای هیأت علمی با حداقل مرتبه استادیاری و دو سال سابقه تدریس در دوره های تحصیلات تکمیلی، راهنمایی دو پایان نامه کارشناسی ارشد مرتبط با رشته تحصیلی دانشجو امکانپذیر است.
ضوابط و مقررات آموزشی:
۱- واحد دانشگاهی موظف است برنامه درسی مصوبه را برای دوره ای که در آن با مجوز دانشگاه دانشجو پذیرفته است، اجرا کند.
۲- آموزش در دوره دکتری تخصصی در دانشگاه مبتنی بر نظام واحدی انجام می‌شود.
تبصره: هر نیمسال تحصیلی هجده هفته، شامل شانزده هفته آموزش و در هفته ارزشیابی پایان نیمسال است.
۳- مدت مجاز تحصیل در دوره دکتری تخصصی، حداقل شش نیمسال و حداکثر هشت نیمسال تحصیلی است.
تبصره: در صورتی که دانشجو در مدت مقرر دانش آموخته نشود، واحد دانشگاهی اختیار دارد به پیشنهاد استاد/ اساتید راهنما، مدت تحصیل را حداکثر تا دو نیمسال تحصیلی افزایش دهد. چنانچه دانشجو در این مدت دانش آموخته نشود، پرونده وی برای تصمیم گیری در خصوص ادامه تحصیل به کمیسیون موارد خاصی ارجاع می‌شود.
۴- تعداد واحدهای دوره دکتری ۳۶ واحد است که از این تعداد ۱۵ تا ۱۸ واحد آن واحدهای درسی و ۱۸ تا ۲۱ واحد پژوهشی است که در برنامه درسی مصوبه هر رشته لحاظ می‌شود.
تبصره ۱: زمینه تحقیقاتی و فهرست دروس دانشجو دوره دکتری تخصصی بایستی در ابتدای تحصیل (شروع نیمسال اول ) با نظر استاد راهنما و تایید گروه آموزشی مشخص شود و دانشجو موظف است دروسی که براساس زمینه تحقیقاتی وی تعیین شده در طول دوره آموزشی اخذ کرده و بگذراند.
تبصره ۲: دانشجو دوره دکتری تخصصی موظف است در هر نیمسال تحصیلی حداقل ۶ و حداکثر ۱۰ واحد درسی از دروس مصوب سرفصل رشته (با احتساب دروس جبرانی) را انتخاب و ثبت نام نماید، مگر آنکه کمتر از ۶ واحد درسی باقی مانده داشته باشد.
تبصره ۳: در صورت وجود مغایرت تعداد واحد درسی در برنامه درسی مصوب، این تعداد با نظر شورای برنامه ریزى دانشگاه تعیین می‌شود.
۵- حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۴ از ۲۰ و میانگین کل قابل قبول پس از گذراندن تمام واحدهای آموزشی ۱۶ از ۲۰ است.
تبصره ۱: دانشجویی که در هر نیمسال تحصیلی در دروس ماخوذه خود نمره قبولی (۱۴ به بالا) کسب نکند، نمرات مردودی اخذ شده همان دروس در کارنامه دانشجو فقط ثبت و در میانگین نیمسال و کل دوره لحاظ نمی‌شود. در صورتی که نمره دانشجو در یک درس کمتر از ۱۴ باشد، موظف است مجدداً همان درس را انتحاب کرده و بگذراند.
تبصره ۲: چنانچه میانگین کل دانشجو در پایان مرحله آموزشی کمتر از ۱۶ باشد، دانشجو مجاز خواهد بود فقط در یک نیمسال تحصیلی علاوه بر سقف واحدهای درسی دوره با نظر استاد راهنما و گروه ذی ربط، دروسی را (ترجیحاً از دروس گذرانده شده دوره با نمره کمتر از ۱۶) برای ترمیم میانگین کل اخذ کند و با موفقیت بگذراند، در غیر این صورت از ادامه تحصیل محروم می‌شود. در صورتی که نمره دروس گذرانده شده در نیمسال ارفاقی بیشتر از نمره همان دروس در نیمسال / نیمسال های قبل باشد، فقط آخرین نمره در میانگین کل محاسبه می‌شود.
۶- ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانشجو در هر درسی، از سوی مدرس/ مدرسال آن درس و براساس حضور و فعالیت دانشجو در کلاس، انجام تکالیف و نتایج آزمون کتبی مرحله ای و پایانی برای دروس نظری – عملی در هر نیمسال تحصیلی صورت می پذیرد و بر مبنای عددی از صفر تا بیست قابل محاسبه است.
تبصرہ: مھلت اعلام نمره نھائی در مقطع دکتری تخصصی حداکثر یکماہ پس از تاریخ امتحان می‌باشد.
۷- دروس جبرانی: جهت ارتقای سطح آموزشی دانشجویان دوره دکتری، گذراندن دروس جبرانی به تعداد ۴ تا ۱۰ واحد درسی در نیمسال اول تحصیل یا حداکثر نیمسال دوم تحصیل الزامی می‌باشد.
تبصره ۱: دروس جبرانی مشترک گذرانده شده برای تمامی پذیرفته شدگان با آزمون و بدون آزمون دوره دکتری تخصصی با رعایت ضوابط یاد شده در مصوبه جلسه ۲۳۷ مورخ ۹۵/۹/۱۶ شورای برنامه آموزشی و درسی دانشگاه بخشنامه شماره ۳۰/۷۲۵۳۰ مورخ ۹۵/۱۰/۸) انجام می‌شود، که عبارتند از:
درس روش تحقیق، مقاله و رساله نویسی پیشرفته به ارزش ۲ واحد (نظری)
درس زبان تخصصی پیشرفته به ارزش ۲ واحد (نظری)
تبصره ۲: پذیرفته شدگان با آزمون که در برخی از دروس امتحانی خود در آزمون دکتری تخصصی نمره خام کمتر از ۳۳/۳۳ یا نمره آزمون (درج شده در کارنامه) آنها کمتر از ۵۰ ٪ نمره کل (۵۰۰۰) کسب نموده اند، لازم است مطابق نظر گروه تخصصی از دروس مرتبط با دوره کارشناسی ارشد به میزان ۶ واحد (علاوه بر دروس جبرانی مشترک) به عنوان دروس جبرانی بگذرانند.
تبصره ۳: پذیرفته شدگان بدون آزمون دوره دکتری تخصصی در صورت تشخیص گروه آموزشی از دروس مرتبط با دروس کارشناسی ارشد به میزان حداکثر ۶ واحد درسی (علاوه بر دروس جبرانی مشترک) به عنوان دروس جبرانی بگذرانند.
تبصره ۴: به ازاء هر ۱۰ واحد جبرانی یک نیمسال تحصیلی به مدت مجاز تحصیل دانشجو افزوده می‌شود.
تبصره ۵: کسب نمره قبولی ۱۴ در دروس جبرانی الزامی است، ولیکن نمره مذکور در میانگین نیمسال و میانگین کل دانشجو محاسبه نمی‌شود.
تبصره ۶: محتوای دروس جبرانی به تشخیص شورای گروه آموزشی خواهد بود.
۸- حضور دانشجو در تمامی برنامه های در سی و دیگر فعالیتهای آموزشی و پژوھشی دوره الزامی است. چنانچه دانشجو در طول نیمسال تحصیلی، بیش از سه شانزدهم از کلاس های یک درس غیبت کند، آن درس حذف آموزشی خواهد شد و غیبت غیر موجه درج می گردد. در این صورت رعایت حداقل ۶ واحد در طول نیمسال برای دانشجو الزامی نیست، ولی نیمسال مذکور به عنوان یک نیمسال کامل جزو مدت مجاز دوره تحصیلی وی محسوب می‌شود.
۹- غیبت در جلسه امتحان موجب حذف آموزشی آن درس خواهد شد.
۱۰- دانشجو می‌تواند حداکثر برای دو نیمسال تحصیلی با کسب موافقت واحد دانشگاهی، از مرخصی تحصیلی استفاده نماید. درخواست مرخصی تحصیلی باید قبل از شروع ثبت نام در هر نیمسال تحصیلی به واحد دانشگاهی تسلیم و موافقت واحد دانشگاهی کسب گردد، موافقت واحد دانشگاهی با مرخصی تحصیلی دانشجو با توجه به وضعیت تحصیلی وی صورت می گیرد و منوط به این است که ادامه تحصیل دانشجو از آن به بعد با مشکل مواجه نشود.
تبصره ۱: مدت مرخصی تحصیلی جزو سنوات تحصیلی دانشجو محسوب می‌شود.
تبصره ۲: بررسی سایر مصادیق مرخصی تحصیلی مانند مرخصی زایمان، مرخصی پزشکی در صورت تایید پزشک معتمد واحد دانشگاهی، ماموریت همسر یا والدین، بدون احتساب در سنوات تحصیلی در اختیار واحد دانشگاهی است.
۱۱- دانشجوی متقاضی انصراف از تحصیل، باید درخواست انصراف خود را شخصاً و به صورت کتبی به واحد دانشگاهی تسلیم کند. دانشجو پس از انصراف امکان بازگشت به تحصیل را ندارد و واحد دانشگاهی مجاز است یا رعایت ضوابط و مقررات و ارائه درخواست کتبی دانشجو فقط گواهی گذراندن واحدهای درسی که در آنها نمره قبولی کسب نموده به وی اعطا نماید.
۱۲- معادل سازی دروس در دوره دکتری تخصصی با نظر گروه آموزشی و با رعایت مفاد مصوبه جلسه ۲۳۷ مورخ ۹۵/۹/۱۶ شورای برنامه آموزشی و درسی دانشگاه بخشنامه شماره ۳۰/۷۲۵۳۰ مورخ ۹۵/۱۰/۸) انجام می‌شود.
۱۳- برای ورود به مرحله ارزیابی جامع، کسب میانگین کل حداقل ۱۶ از تمام واحدهای آموزشی دوره الزامی است. همچنین، اخذ نمره قبولی در آزمون زبان خارجی (ترجیحا زبان انگلیسی ) که بیش از سه سال از اخذ آن نگذشته باشد الزامی است. نمرات قابل قبول آزمون های ملی و بین المللی زبان انگلیسی عبارتند از:
تبصره – حداقل نمرات برای برخی پذیرفته شدگان با سهمیه خاص، توسط معاون آموزشی سازمان ابلاغ می‌گردد.
۱۴- حداقل نمره قبولی در ارزیابی جامع ۱۶ است؛ در غیر اینصورت، دانشجو مجاز است. صرفاً یکبار دیگر در ارزیابی جامع شرکت کند و آن را با موفقیت بگذراند والا پرونده دانشجو برای تصمیم گیری در خصوص امکان شرکت مجدد در ارزیابی جامع به کمیسیون موارد خاص دانشگاه (سازمان مرکزی) ارجاع می‌شود.
تبصره: نحوه ارزیابی جامع که به منظور ارزشیابی توانمندیهای آموزشی و پژوهشی دانشجو انجام می‌شود، طبق شیوه نامه شماره ۳۰/۸۲۹۳ مورخ ۹۵/۱۱/۱۲ دانشگاه خواهد بود.
ضوابط و مقررات پژوهشی:
۱- گذراندن موفقیت آمیز ارزیابی جامع و تصویب طرح پیشنهادی رساله شرط لازم برای شروع فعالیتهای پژوهشی در دوره دکتری تخصصی است.
تبصره: تعداد واحدهای رساله حداقل ۱۸ و حداکثر ۲۱ واحد بوده که دانشجو باید واحدهای آن را در سه نیمسال تحصیلی (حداکثر ۸ واحد رساله در یک نیمسال) انتخاب نماید.
۲- موضوع رساله (طرح پیشنهادی رساله)
دانشجو موظف است. پس از اتمام دوره آموزشی (گذراندن موفقیت آمیز ارزیابی جامع ) پیشنهاد رساله خود را با هماهنگی استاد راهنما تعیین و پس از تصویب گروه آموزشی و شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده واحد دانشگاهی و پس از تایید کمیته داوران پیشنهادی رساله فعالیت پژوهشی خود را آغاز کند
۳- دانشجو مجاز است در زمان تدوین رساله دکتری و برای ادامه فعالیتهای پژوهشی خود، در مدت مجاز تحصیلی با عنوان قرصت تحقیقاتی به یکی از موسسه های آموزشی عالی داخلی یا خارجی سفر کند.
۴- دانشجو پس از تدوین رساله و تایید استاد راهنما، به شرط کفایت دستاوردھای علمی و پذیرش /چاپ مقالات مستخرج از رساله در حضور هیات داوران از رساله خود دفاع کند. تعداد مقالات لازم جهت انجام امور دفاع از رساله و فارغ التحصیلی عبارتند از:
۱- دانشجویان غیر علوم انسانی یکی از موارد ذیل را داشته باشند:
یک مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q1 و یک مقاله علمی – پژوهشی (مستخرج از رساله) مورد تایید وزراتین.
دو مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q2
دو مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q3 و یک مقاله علمی – پژوهشی (مستخرج از رساله) مورد تأیید وزارتین
۲- دانشجویان علوم انسانی و هنر: دو مقاله علمی – پژوهشی (مستخرج از رساله) مورد تأیید وزارتین
تبصره ۱: دانشجویان علوم انسانی و هنر در صورت ارائه مقالات حائز شرابط یکی از بندهای فوق نیز می‌توانند از رساله خود دفاع نمایند.
تبصره ۲: جایگزینی هر مقاله با مقاله رده بالاتر بلامانع می‌باشد.
تبصره ۳: مقاله نمایه شده بین المللی با رده Q4 قابل جایگزینی با مقاله علمی – پژوهشی (مستخرج از رساله) مورد تأیید وزارتین می‌باشد.
تبصره ۴: در صورت ارائه گواهی پذیرش/چاپ یک مقاله ISI یا علمی پژوهشی وزارتین (با رعایت ضوابط بند ۲ و ۱) مستخرج از رساله، دانشجو می‌تواند از رساله خود دفاع نماید. فارغ التحصیلی وی منوط به چاپ مقاله /مقالات دیگر بر اساس ضوابط یاد شده در این ماده می‌باشد.
۵- ترکیب هیات داوران دفاع از پیشنهاد رساله (پروپوزال) و رساله عبارت است از:
استاد یا اساتید راهنما
استاد یا اساتید مشاور
سه نفر عضو هیات علمی متخصص در رشته مربوط با حداقل مرتبه استادیاری و بالاتر به عنوان داور به پیشنهاد استاد (اساتید) راهنما و تائید گروه آموزشی، شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده واحد دانشگاهی که یک عضو از داخل گروه آموزشی و دو عضو خارج از واحد دانشگاهی.
یک نفر از اعضای هیات علمی با مرتبه علمی حداقل استادیار با تائید شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده/واحد دانشگاهی به عنوان نماینده شورا و مسئول هیات داوران برای نظارت بر جلسه دفاعیه رساله دانشجو و بدون حق رأی شرکت می نماید.
۶- نمره رساله در میانگین کل محاسبه نمی‌شود و ارزیابی براساس کیفیت علمی، میزان نوآوری، چگونگی دفاع از رساله، یافته های پژوهشی مستخرج از رساله و نحوه نگارش آن صورت می پذیرد و ارزشیابی آن به شرح ذیل انجام می‌شود:
مردود (کمتر از ۱۶)
قبول با درجه خوب (۱۶ تا ۱۷/۹۹)؛ خیلی خوب (۱۸ تا ۱۸/۹۹)؛ عالی (۱۹ تا ۲۰).
تبصره ۱: نمره رساله میانگین نمرات اساتید راهنما و مشاور (یک نمره برای همگی) و هر یک از هیات داوران می‌باشد.
تبصره ۲: چنانچه رساله دانشجو “مردود” اعلام شود، بنا به تشخیص هیات داوران، طی حداکثر یک نیمسال، در سقف مدت مجاز تحصیل به دانشجو اجازه داده می‌شود تا دوباره در جلسه دفاع شرکت و از رساله خود دفاع کند.
تبصره ۳: دانشجویی که در فرصت تعیین شده، نتواند از رساله خود با درجه قبولی دفاع کند، فقط گواهی گذراندن واحدهای درسی به وی اعطاء می‌شود.
۷- تاریخ دانش آموختگی، روز دفاع و کسب درجه قبولی از رساله است.
ضوابط و مقررات نظارت بر شیوه نامه:
۱- چنانچه دانشجو در حین تدوین رساله اقدام به تخلف علمی (دستبرد ادبی، جعل، تقلب، رونوشت برداری ) کند و این موضوع طبق شیوه نامه مصوب دانشگاه برای دانشگاه اثبات شود، مطابق با قوانین و آیین نامه ها و دستورالعمل های مصوب اقدام خواهد شد.
تبصره: احراز و اثبات تخلف علمی دانشجو پس از اتمام رساله، منجر به ابطال مدرک تحصیلی وی خواهد شد.
۲- در موارد زیر دانشجو از ادامه تحصیل در دوره دکتری تخصصی محروم می‌شود:
میانگین کل نمره های درسی دانشجو (با رعایت تبصره ۲ ماده ۱۱) کمتر از ۱۶ شود.
دانشجویی که در زمان تعیین شده (با رعایت تبصره ۲ ماده ۲۶) نتواند از رساله خود با درجه قبولی دفاع نماید.
مدت مجاز تحصیل دانشجو (با رعایت ماده ۹) به پایان برسد.
صلاحیت علمی دانشجو برای استمرار فعالیت پژوهشی پس از دو بار ارزیابی جامع (یا رعایت ماده ۲۰) احراز نشود.
در صورتیکه دانشجو بدون کسب مواففت واحد دانشگاهی حتی برای یک نیمسال، ترک تحصیل نماید از ادامه تحصیل محروم حواهد شد.
۳- این شیوه نامه در برگیرنده اصول کلی و ضوابط اصلی دوره دکتری تخصصی غیر پزشکی است و مشمول دوره های دکتری عمومی، دوره تخصصی گروه پزشکی، دکتری حرفه ای و دستیاری دامپزشکی نمی‌شود. همچنین واحد دانشگاهی موظف است دستورالعمل های اجرایی را به گونه ای تدوین کند که ضمن تحقق اصول کلی شیوه نامه، شروطی مغایر با شیوه نامه برای دانش آموختگان ایجاد نشود.
۴- مسئولیت اجرای مفاد این شیوه نامه بر عهده واحد دانشگاهی بوده و نظارت بر حسن اجرا و تفسیر مفاد آن بر عهده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه است.
۵- این شیوه نامه مشتمل بر یک مقدمه، ۳۲ ماده و ۳۳ تبصره در جلسه ۲۲۳ مورخ ۹۶/۶/۸ هیات رئیسه دانشگاه به تصویب رسید و اجرای آن برای دانشجویان ورودی سال تحصیلی ۹۷-۹۶ و پس از آن الزامی است.
