طرح ملی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی های نفتی و مواد خطرناک و سمی در دریا و رودخانه های قابل کشتیرانی

تصویبنامه مصوب جلسه مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۲۹ هیات وزیران درخصوص “طرح ملی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی های نفتی و مواد خطرناک و سمی در دریا و رودخانه های قابل کشتیرانی” طی نامه شماره ۲۲۲۳۶ مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۰۱ توسط معاون اول رییس جمهور ابلاغ شد.

وزارت راه و شهرسازی- وزارت کشور- وزارت نفت

وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح- وزارت جهادکشاورزی

وزارت امور خارجه- وزارت نیرو- وزارت امور اقتصادی و دارایی

سازمان برنامه و بودجه کشور- سازمان حفاظت محیط­زیست

سازمان هواشناسی کشور- جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

هیئت وزیران در جلسه ۲۹/۱/۱۴۰۰ به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به منظور اجرای تعهدات ناشی از قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی نفتی – مصوب ۱۳۷۶- و قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل (تشریفات) آمادگی، مقابله و همکاری در برابر سوانح آلودگی ناشی از مواد خطرناک و سمی – مصوب ۱۳۸۹-، طرح ملی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی های نفتی و مواد خطرناک و سمی در دریا و رودخانه های قابل کشتیرانی را به شرح زیر تصویب کرد:

طرح ملی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی های نفتی و مواد خطرناک و سمی در دریا و رودخانه های قابل کشتیرانی

ماده ۱- در این تصویب­نامه اصطلاحات زیر در معانی مربوط مشروح مربوط به کار می­روند:

۱- آلودگی: تخلیه، نشت یا ورود نفت یا مواد خطرناک و سمی در منطقه تحت پوشش این طرح توسط کشتی­ها، نفتکش­ها، سکوها یا جزایر مصنوعی (اعم از ثابت و شناور)، کشتی­ها و نفتکش­های مصدوم، مغروق و نیمه مغروق، پایانه­ها و بنادر تخلیه و بارگیری نفت و مواد خطرناک و سمی، مخازن شناور نفت، خطوط لوله زیرآبی یا دیگر تاسیسات و مخازن نفتی و مواد خطرناک و سمی مستقر در خشکی و یا آلودگی ناشی از انجام عملیات تعمیر، اوراق و قطعه قطعه کردن کشتی یا نفتکش در تعمیرگاه­های دریایی.

۲- طرح احتیاطی ملی: طرح کشور جمهوری اسلامی ایران برای آمادگی، همکاری و مقابله در برابر آلودگی.

۳- طرح احتیاطی استانی: طرح آمادگی، همکاری و مقابله در برابر آلودگی در دریا برای هر یک از استان­های ساحلی واقع در مناطق تحت پوشش طرح احتیاطی ملی.

۴- کنوانسیون: کنوانسیون بین­المللی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی نفتی، مصوب ۱۹۹۰ میلادی که کشور ایران به موجب قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین­المللی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی نفتی – مصوب ۱۳۷۶- به آن ملحق شده است.

۵- پروتکل: پروتکل بین­المللی آمادگی، مقابله و همکاری در برابر آلودگی­های دریایی به مواد خطرناک و سمی مصوب ۲۰۰۰ میلادی که کشور ایران به موجب قانون الحاق به پروتکل (تشریفات) آمادگی، مقابله و همکاری در برابر سوانح آلودگی ناشی از مواد خطرناک و سمی – مصوب ۱۳۸۹- به آن ملحق شده است.

۶- سوانح منجر به ایجاد آلودگی: سوانحی که در یکی از سطوح زیر رخ می­دهد:

الف- سطح اول – آلودگی­های با اندازه کوچک: آلودگی­های کمتر از (۵۰) تن یا سوانحی که در آنها احتمال آلودگی حداکثر تا (۵۰) تن نفت و یا مواد خطرناک و سمی وجود داشته باشد.

ب- سطح دوم – آلودگی­های با اندازه متوسط: آلودگی­های بیشتر از (۵۰) تن یا سوانحی که در آنها احتمال آلودگی حداکثر تا (۵۰۰) تن نفت و یا مواد خطرناک و سمی وجود داشته باشد.

پ- سطح سوم – آلودگی­های با اندازه بزرگ: آلودگی­های بیشتر از (۵۰۰) تن یا سوانحی که در آنها احتمال آلودگی بیشتر از (۵۰۰) تن نفت و یا مواد خطرناک و سمی وجود داشته باشد.

۷- مرجع ملی: سازمان بنادر و دریانوردی که مسئولیت هماهنگی برای پاسخ به سوانح منجر به آلودگی در طرح احتیاطی ملی و اجرای وظایف دستگاه اجرایی مذکور در ماده (۶) کنوانسیون و ماده (۴) پروتکل را به عهده دارد.

۸- مرجع ملی زیست­ محیطی: سازمان حفاظت محیط­زیست که مسئولیت اجرای کنوانسیون­های زیست­محیطی را برعهده دارد.

۹- مرکز هماهنگی: مرکزی که مسئولیت هماهنگی مقابله با آلودگی در هنگام بروز سوانح سطح سوم را به عهده دارد و تحت نظر مرجع ملی اداره می‌شود.

۱۰- مرجع استانی: اداره کل بنادر و دریانوردی هر یک از استان­های ساحلی.

۱۱- مرکز استانی: مرکزی که مسئولیت هماهنگی ارگان‌های محلی را در هنگام بروز سوانح متوسط آلودگی به عهده دارد و تحت نظر مرجع استانی هر استان اداره می‌شود.

۱۲- مرکز محلی: تشکیلات اداری که در استان­ها فعالیت می­کنند و پاکسازی تا میزان سقف (۵۰) تن را به عهده دارند و تحت نظر عالی‌ترین مقام اداری دستگاه مسئول مرکز در محل اداره می‌شود.

۱۳- طرح اضطراری: طرحی که به منظور مقابله سریع و مؤثر در برابر سوانح منجر به آلودگی توسط کشتی­ها، نفتکش­ها، سکوها، تأسیسات یا جزایر مصنوعی (ثابت و شناور) تهیه می­گردد.

۱۴- مناطق حساس و آسیب­پذیر: مناطقی از عرصه­های آبی و محدوده ساحلی که به سبب اهمیت بوم­شناختی (اکولوژیک)، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، وجود گونه­های نادر و در معرض خطر تهدید، زیستگاه­های حساس و یا دلایل علمی و آسیب­پذیری در برابر شرایط طبیعی در معرض خطر آسیب شدید بالقوه ناشی از آلودگی بوده و نیازمند تدابیر خاص حفاظتی و حمایت ویژه می­باشند. تعیین این مناطق بر عهده مرجع ملی زیست­محیطی می­باشد.

۱۵- نفت: هرگونه نفت در هر شکل اعم از نفت خام، سوخت نفتی، مواد زاید نفتی، مخلوط نفتی و فرآورده­های نفتی.

۱۶- مواد خطرناک و سمی: هر ترکیبی به جز نفت که در صورت ورود به محیط­زیست دریایی خطراتی برای سلامت انسان داشته، به منابع زنده و حیات دریایی صدمه زده، امکانات موجود را تخریب کرده یا با سایر کاربردهای قانونی دریا تداخل ایجاد کند.

۱۷- مواد شیمیایی پخش­کننده نفت: هر ماده شیمیایی که برای کاهش ضخامت لایه نفتی از طریق پخش نفت در محیط­های آبی مورد استفاده قرار می­گیرد.

۱۸- منطقه تحت پوشش: محدوده سواحل و آب­های موضوع ماده (۲) قانون حفاظت از دریاها و رودخانه­های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی – مصوب ۱۳۸۹- .

ماده ۲- به منظور برنامه­ریزی، هماهنگی و نظارت بر اجرای طرح احتیاطی ملی، کارگروه هماهنگی مقابله با آلودگی که در این تصویب­نامه “کارگروه ملی” نامیده می­شود با عضویت نمایندگان دستگاه­های زیر (حداقل در سطح معاون وزیر و یا معاون رییس دستگاه) تشکیل می­گردد:

۱- وزارت راه و شهرسازی (سازمان بنادر و دریانوردی).

۲- وزارت کشور.

۳- وزارت نفت.

۴- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.

۵- وزارت جهاد کشاورزی (سازمان شیلات ایران).

۶- وزارت امور خارجه.

۷- وزارت نیرو.

۸- وزارت امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران).

۹- سازمان برنامه و بودجه کشور.

۱۰- سازمان حفاظت محیط­زیست.

۱۱- سازمان هواشناسی کشور.

۱۲- جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران.

۱۳- شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران.

۱۴- شرکت ملی نفتکش ایران.

تبصره ۱- ریاست کارگروه ملی به عهده معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی است و دبیرخانه کارگروه ملی در سازمان یادشده تشکیل می­گردد.

تبصره ۲- کارگروه ملی می­تواند حسب مورد از نمایندگان سایر دستگاه­های ذی­ربط (بدون حق رأی) برای شرکت در جلسات دعوت به­عمل آورد.

ماده ۳- وظایف کارگروه ملی به شرح زیر تعیین می­شود:

۱- تصویب طرح­های احتیاطی ملی، استانی و طرح­های اضطراری مقابله با آلودگی به تفکیک سطوح.

۲- هماهنگ نمودن اقدامات به منظور مقابله با آلودگی در سطح دوم و سوم بر اساس مفاد طرح احتیاطی ملی.

۳- نظارت بر عملکرد دستگاه­های مرتبط در اجرای طرح­های اضطراری و احتیاطی (ملی و استانی).

۴- جلب مشارکت سایر سازمان­ها و نهادهای مرتبط کشور به منظور مقابله با آلودگی.

۵- جلب مشارکت سایر کشورهای همجوار براساس کنوانسیون، پروتکل و توافق­های منطقه­ای از جمله امضای یادداشت تفاهم همکاری با هماهنگی وزارت امور خارجه.

ماده ۴- به منظور تهیه پیش­نویس طرح­های احتیاطی استانی و همچنین پیگیری اجرای مصوبات کارگروه ملی، کارگروهی متناظر کارگروه ملی در استان­های ساحلی به ریاست معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری به عنوان نماینده وزارت کشور تشکیل می­شود و دبیرخانه این کارگروه در اداره کل بنادر و دریانوردی استان­های ساحلی مستقر می­باشد.

 ماده ۵- وظایف خاص دستگاه­های مرتبط در اجرای طرح احتیاطی ملی به شرح زیر تعیین می­شود:

۱- سازمان بنادر و دریانوردی:

الف- نظارت، ردیابی و واپایش (کنترل) آلودگی در منطقه تحت پوشش طرح احتیاطی ملی.

ب- تجهیز مراکز استانی به تجهیزات مورد نیاز برای عملیات مقابله با آلودگی.

پ- نظارت بر فرآیند تجهیز کلیه تأسیسات دریایی فعال در محدوده طرح احتیاطی ملی به تجهیزات مقابله با آلودگی نفتی در چهارچوب ماده (۱۶) کنوانسیون و طرح اضطراری مقابله با آلودگی مواد خطرناک و سمی در ماده (۴) پروتکل.

ت- برنامه­ریزی رزمایش (مانور)های ملی و استانی مقابله با آلودگی با حضور کلیه دستگاه (ارگان)­های دریایی شرکت­کننده در طرح.

ث- تهیه و به­روزرسانی فهرست تجهیزات موجود در مراکز استانی.

ج- انجام وظیفه به عنوان مرکز ارتباطی عملیات ملی و مسئول دریافت و انتقال گزارش­های مندرج در ماده (۴) کنوانسیون و ماده (۳) پروتکل.

چ- درخواست کمک از سایر کشورها و تصمیم­گیری در مورد ارایه کمک به سایر کشورها با رعایت قوانین و مقررات مربوط.

ح- جمع­آوری کلیه مستندات مربوط به خسارات ناشی از وقوع آلودگی به منابع محیط­زیستی و اقتصادی- اجتماعی منطقه و اقامه دعوی علیه آلوده­کننده در مراجع قضایی و اخذ کلیه خسارات براساس قوانین و مقررات موجود.

خ- تهیه طرح­های احتیاطی ملی، استانی و طرح­های اضطراری مقابله با آلودگی به تفکیک سطوح.

د- بازنگری تعرفه­های مربوط به استفاده از تجهیزات مقابله با آلودگی.

۲- سازمان هواپیمایی کشوری:

الف- انجام هماهنگی­های لازم به منظور ارسال فوری گزارش مشاهده آلودگی یا حوادث منجر به آلودگی توسط خلبانان و کارکنان (پرسنل) واحدهای پروازی در هنگام پرواز بر فراز مناطق دریایی تحت پوشش طرح احتیاطی ملی.

ب- ارسال فوری گزارش سوانح آلودگی به مرجع ملی بر اساس الگوی (فرم) گزارش آلودگی.

پ- معرفی نماینده تام­الاختیار و جانشین به مرجع ملی.

ت- همکاری با مرجع ملی زیست­محیطی در اجرای طرح مدیریت، نظارت، پایش و تعیین خسارات زیست­محیطی.

۳- سازمان هواشناسی کشور:

الف- همکاری و ارسال فوری گزارش­های هواشناسی مورد نیاز در هنگام انجام عملیات مقابله با آلودگی به مرجع ملی. مرجع ملی و سازمان هواشناسی کشور به منظور تسهیل اقدامات، توافقات لازم را قبل از وقوع سوانح درخصوص اطلاعات جوی ضروری برای هدایت عملیات مقابله با آلودگی را انجام دهند.

ب- معرفی نماینده تام­الاختیار و جانشین به مرجع ملی.

پ- شرکت در برنامه­های تمرینی به درخواست مرجع ملی.

ت- اعزام کارکنان (پرسنل) ذی­ربط برای شرکت در برنامه­های آموزشی و تمرینات عملی به درخواست مرجع ملی.

۴- سازمان حفاظت محیط­زیست:

الف- مدیریت، نظارت، پایش زیست­محیطی و اتخاذ تدابیر حفاظتی خاص حین و پس از آلودگی.

ب- ارزیابی و تعیین خسارات واردشده به منابع و محیط­زیست دریایی ناشی از آلودگی.

پ- تعیین موقعیت جغرافیایی، تنظیم نقشه­های مورد نیاز و تشریح شرایط زیستی مناطق حساس و آسیب­پذیر و ایجاد شبکه دریافت و توزیع اطلاعات زیست­محیطی در منطقه تحت پوشش طرح احتیاطی ملی.

تبصره- نقشه و اطلاعات مناطق حساس و آسیب­پذیر حداقل باید شامل اطلاعات مربوط به زیستگاه­ها، منابع زیست­شناسی (بیولوژیک) و مناطق حساس اقتصادی – اجتماعی باشد.

ت- تدوین و اعلام شاخص­های زیست­محیطی مربوط در چهارچوب اجرای طرح احتیاطی ملی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.

ث- اعلام فهرست و دستورالعمل مواد مجاز برای دستگاه­ها به منظور پاکسازی آلودگی.

ج- همکاری با مرجع ملی در خصوص به­کارگیری تجهیزات مورد نیاز از مراکز منطقه­ای و بین­المللی.

چ- تهیه و اعلام فهرست مواد شیمیایی مجاز به منظور استفاده در پاکسازی و رفع آلودگی، تحت عنوان مواد پخش­کننده نفت یا هر عنوان دیگری در منطقه تحت پوشش طرح احتیاطی ملی.

تبصره ۱- نحوه، مقدار و روش استفاده از مواد شیمیایی پخش­کننده نفت مطابق دستورالعملی خواهد بود که توسط سازمان حفاظت محیط­زیست با همکاری مرجع ملی و سایر دستگاه­های ذی­ربط تدوین و اعلام می­گردد.

تبصره ۲- نظارت بر استفاده از مواد شیمیایی در مناطق تحت پوشش طرح احتیاطی ملی به طور مشترک به عهده مرجع ملی و سازمان حفاظت محیط­زیست می­باشد.

۵- وزارت امور خارجه:

الف- همکاری و ارایه مشورت به مرجع ملی برای تدوین راهبرد (استراتژی) همکاری­های بین­المللی و منطقه­ای بر اساس کنوانسیون­ها و پروتکل­های بین­المللی و منطقه­ای که دولت
جمهوری اسلامی ایران به آنها ملحق شده است.

ب- انجام هماهنگی­های لازم در زمینه تهیه طرح­های منطقه­ای، آموزش و انجام عملیات­های پایش و مقابله با آلودگی بین مرجع ملی و سایر دولت­ها، نهادها و سازمان­های ذی­ربط بین­المللی.

پ- ارایه همکاری و مساعدت به مرجع ملی به منظور تبادل تجربیات و دانش فنی با سایر دولت­ها و سازمان­های ذی­ربط بین­المللی.

ت- همکاری در انعقاد یادداشت تفاهم­نامه دو یا چندجانبه با سایر دولت­ها در راستای اهداف طرح احتیاطی ملی.

ث- معرفی نماینده تام­الاختیار و جانشین به مرجع ملی.

۶- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح:

الف- تجهیز بنادر و اسکله­های تحت مدیریت نیروهای مسلح به تجهیزات مقابله با آلودگی.

ب- معرفی نماینده تام­الاختیار و جانشین به مرجع ملی.

پ- همکاری با مرجع ملی در هنگام وقوع سوانح آلودگی و در اختیار گذاشتن شناور، بالگرد و هواپیما.

ت- مشارکت در عملیات­های پایش و مقابله با آلودگی به ویژه در سطوح (۲) و (۳).

۷- وزارت نفت:

الف- تجهیز اسکله­ها و پایانه­های بارگیری و تخلیه مواد نفتی، مخازن شناور ذخیره­ نفت و سکوهای بهره­برداری ثابت و شناور متعلق به وزارت نفت براساس ماده (۶) کنوانسیون و ماده (۴) پروتکل.

ب- همکاری دو یا چندجانبه در تجهیز بنادر و اسکله­های مورد استفاده مشترک به تجهیزات مورد نیاز برای آمادگی و مقابله سریع و مؤثر با سوانح آلودگی.

پ- تعیین و اعلام قسمت­هایی از منطقه تحت پوشش طرح احتیاطی ملی در مناطقی از دریا که بیشترین احتمال آلودگی در ارتباط با فعالیت­های اکتشاف و بهره­برداری از منابع دریایی، انتقال، بارگیری و تخلیه نفت و یا مواد خطرناک و سمی توسط آن وزارتخانه وجود داشته باشد.

ت- تعیین خصوصیات رفتاری و ماهیت مواد خطرناک و سمی به تفکیک هر منطقه عملیاتی (اسکله/ بندر) تحت پوشش وزارت نفت به منظور افزایش ایمنی جان افراد و واکنش سریع تیم مقابله.

ث- حضور و همکاری با مرجع ملی در برگزاری مانورهای مقابله با آلودگی.

ج- داشتن طرح احتیاطی مقابله با آلودگی برای سکوها و اسکله­ها.

چ- معرفی نماینده تام ­الاختیار و جانشین به مرجع ملی.

۸- وزارت جهاد کشاورزی:

الف- تعیین مناطق حساس شیلاتی، صیدگاه­های دریایی و بنادر صیادی و آبزی­پروری در مناطق تحت پوشش طرح احتیاطی ملی.

ب- تجهیز بنادر و اسکله­های صیادی تحت پوشش به تجهیزات مقابله با آلودگی بر اساس
ماده (۶) کنوانسیون و ماده (۴) پروتکل.

پ- همکاری دو یا چند جانبه در بنادر و اسکله­ های مورد استفاده مشترک.

ت- معرفی نماینده تام­ الاختیار و جانشین به مرجع ملی.

۹- وزارت نیرو:

الف- تعیین و اعلام مناطقی از خط ساحلی که در آنها تأسیسات حساس نسبت به آلودگی توسط وزارت نیرو یا شرکت­های تابع آن احداث شده است.

ب- اتخاذ تدابیر لازم به منظور جلوگیری از آسیب­های ناشی از آلودگی به تأسیسات آب و برق.

 ۱۰-  وزارت امور اقتصادی و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی ایران):

همکاری جهت ورود و خروج موقت یا دایم تجهیزات مورد نیاز جهت مقابله با آلودگی.

۱۱- جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران:

الف- تأمین امکانات و نیروی انسانی.

ب- معرفی نماینده تام ­الاختیار و جانشین به مرجع ملی.

ماده ۶- وظایف مشترک دستگاه­های عضو کارگروه ملی به شرح زیر تعیین می­شود:

۱- ارسال فوری گزارش سوانح آلودگی به مرجع ملی.

۲- درخواست پشتیبانی عملیاتی از مرجع ملی در هنگام وقوع سوانح آلودگی در صورتی که عملیات مهار و پاکسازی آلودگی خارج از توان عملیاتی طرح­های احتیاطی ملی و استانی باشد.

۳- برگزاری تمرینات و برنامه­های آموزشی منظم با حضور کارکنان و تجهیزات مندرج در طرح­های احتیاطی استانی و شرکت در برنامه­های آموزشی به درخواست مرجع ملی.

۴- ارسال گزارش آخرین وضعیت اقدامات مقابله با آلودگی و اعلام وضعیت تجهیزات، تمرینات و برنامه­های آموزشی به مرجع ملی.

۵- همکاری لازم با بهره­گیری از همه ظرفیت­های اجرایی خود با مرجع ملی در اجرای کامل مفاد این تصویب­نامه و طرح­های احتیاطی ملی و استانی.

۶- اجرای طرح اضطراری مقابله با آلودگی در چهارچوب وظایف قانونی دستگاه­ها و مصوبات کارگروه ملی.

ماده ۷- مرجع ملی و سایر مسئولین معین­شده در این طرح باید پس از ارزیابی و طبقه‌بندی هر سانحه نسبت به مقابله با آلودگی اقدام نمایند. تجهیزات، نیروی انسانی و سایر منابع به­کار گرفته­شده در چنین مواقعی باید متناسب با وسعت سانحه آلودگی، شدت و چگونگی انتشار آن باشد.

ماده ۸- مرجع ملی باید فهرست کاملی از تجهیزات موجود در کلیه مراکز استانی و محلی را تهیه و نگهداری نماید. هرگونه تغییر در تجهیزات باید در فهرست مذکور درج گردد.

ماده ۹- کلیه مراکز محلی باید توانایی مقابله فوری با آلودگی را داشته باشند. علاوه بر در اختیار داشتن تجهیزات کافی، کارکنان محلی باید از آموزش­های لازم برای مقابله با آلودگی­ها نیز برخوردار باشند. متخصصان مواد خطرناک و سمی باید در دسترس بوده  و ارتباطات لازم  با آنها از قبل طراحی شده باشد. به منظور مقابله با آلودگی­های تعیین­شده در سطح استانی و ملی ارتباط با سازمان­ها و مرجع ملی باید در حداقل زمان ممکن انجام پذیرد. کلیه تشریفات و نامه­نگاری­ها باید از قبل انجام شده و در موارد اضطراری با فوریت به مرحله تصمیم­گیری و اجرا برسد. فهرستی از امکانات دیگر سازمان­ها باید در اختیار فرمانده عملیات قرار داشته باشد. در تمرینات باید زمان آماده­سازی عملیات و به­کارگیری تجهیزاتی که از سازمان­های دیگر در اختیار قرار می­گیرد اندازه­گیری­شده به حداقل برسد. مرجع ملی باید در هنگام وقوع سوانح بزرگ آلودگی هماهنگی­های لازم به منظور به­کارگیری تجهیزات اضافی مورد نیاز از طریق مراکز شناخته­شده منطقه­ای یا بین­المللی انجام دهد.

ماده ۱۰- مرجع ملی باید نسبت به تدوین و اجرای طرح‌های استانی و ملی اطمینان حاصل نماید و با استفاده از روش­های مناسب، هماهنگی‌های لازم به منظور پشتیبانی کامل از مراکز استانی و محلی در هنگام بروز سوانح آلودگی را فراهم نماید.

ماده ۱۱- مسئولیت هدایت اقدامات مقابله با آلودگی در سطح دوم با مراکز محلی و استانی و در سطح سوم با مرجع ملی می‌باشد. مرجع ملی باید اطمینان حاصل نماید که توانایی کافی برای مقابله با آلودگی سطح اول در مراکز استانی و محلی به طور کامل در دسترس باشد.

ماده ۱۲- کلیه دستگاه‌هایی که بر اساس این طرح موظف به انجام اقدامات به منظور مقابله با آلودگی در حوزه صلاحیت خود شده‌اند، باید با هماهنگی مرجع ملی نسبت به تهیه طرح‌های مقابله با آلودگی و سازماندهی کارکنان و تهیه تجهیزات مناسب اقدام نمایند. دستگاه‌ها باید اطلاعات کاملی از کارکنان، تشکیلات و تجهیزات خود را در اختیار مرجع ملی قرار دهند. کارکنان ذی­ربط دستگاه‌ها باید در دوره‌های آموزشی مورد نظر مرجع ملی شرکت کنند.

ماده ۱۳- هماهنگ نمودن فعالیت مراکز محلی در هنگام بروز سوانح آلودگی به عهده مراکز استانی می‌باشد. مراکز استانی باید اطمینان حاصل نمایند که تشکیلات و تجهیزات مناسب برای مقابله با سوانح آلودگی تا حدود معین­شده در سطح اول در مراکز محلی حاضر و آماده کار می‌باشد و هماهنگی‌های لازم برای انجام اقدامات مشترک در بین مراکز محلی هم‌جوار و یا سایر مراکز
تحت پوشش طرح استانی ایجاد شده باشد.

ماده ۱۴- در هنگام وقوع سوانح آلودگی با اندازه سطح  سوم، افراد و مراجع زیر مسئول اقدام و انجام هماهنگی ­های لازم به شرح زیر می­باشند:

۱- مرکز هماهنگی، مسئول هماهنگی عملیات مقابله با آلودگی و راهبری عملیات می­باشد.

۲- استانداری هر استان ساحلی همکاری لازم را با مرکز هماهنگی در خصوص فراخوان و به­کارگیری سایر دستگاه­های مرتبط خواهد داشت.

 ۳- افسران ملی که توسط مرجع ملی و از بین کارکنان دارای صلاحیت آن مرجع انتخاب و مسئول طراحی و اجرای عملیات مقابله با آلودگی و نظارت بر حسن اجرای طرح احتیاطی ملی می­باشند.

۴- هماهنگ ­کننده زیست­ محیطی توسط مرجع ملی زیست­ محیطی انتخاب و به مرجع ملی معرفی  می­گردد. هماهنگ­ کننده زیست­ محیطی مسئول نظارت بر کلیه جنبه­ های مرتبط با محیط­ زیست در عملیات مقابله با آلودگی می­باشد.

۵- مسئول حقوقی کلیه دستگاه­های ذی­ربط موظفند نسبت به جمع آوری اسناد و مدارک جهت طرح دعوی به منظور جبران هزینه­ ها و خسارات وارده اقدام نمایند.

۶- مسئول روابط عمومی و اطلاع ­رسانی توسط مرجع ملی تعیین می­گردد.

۷- مرجع ملی در آلودگی­های سطح سوم می­تواند از قابلیت سایر کشورها استفاده نماید.

ماده ۱۵- مرجع ملی باید تسهیلاتی را فراهم نماید تا گزارش مربوط به وقوع سوانح منجر به آلودگی یا احتمال وقوع چنین سوانحی از کلیه منابع ممکن و در تمام ساعات شبانه­ روز به مرجع ملی و مرکز استانی هماهنگی مقابله با آلودگی ارسال گردد. این تسهیلات حداقل باید شامل موارد زیر بوده و در میان کلیه اشخاص و طرف­هایی که امکان ارسال گزارش برای آنها وجود دارد توزیع گردد:

۱- معرفی مراکز دریافت پیام‌های آلودگی.

۲- برگزاری دوره‌های آموزشی برای دست‌اندرکاران بخش دولتی و خصوصی.

۳- آگاه‌سازی عمومی از هر طریق ممکن.

۴- تهیه و توزیع الگوی (فرم) گزارش آلودگی و اطلاعات مربوط به مراکز دریافت پیام در بین کلیه طرف‌های ذی­ربط.

تبصره ۱– مراکز استانی و محلی مقابله با آلودگی باید گزارش وقوع یا احتمال وقوع آلودگی را در قالب الگوی (فرم) گزارش آلودگی، بدون کمترین اتلاف وقت به مرجع ملی هماهنگی مقابله با آلودگی ارسال نمایند.

تبصره ۲– الگوی (فرم) گزارش آلودگی باید از طریق مرجع ملی و سازمان شیلات ایران در اختیار کلیه شناورهای صیادی و لنج‌های دارای پرچم ایران قرار داده شود. سازمان‌های بهره­بردار از دریا مکلفند، الگوی (فرم) گزارش آلودگی را در اختیار کلیه عوامل دریایی خود قرار دهند. الگوی (فرم) گزارش آلودگی باید به شکل یکنواخت در کلیه مراکز استانی و محلی مورد استفاده قرار گیرد.

ماده ۱۶- به محض وقوع سانحه یا مشاهده هرگونه آلودگی، مسئولین بروز آلودگی، دریافت­کنندگان خبر آلودگی و یا مشاهده­کنندگان آلودگی باید بدون اتلاف وقت گزارش اولیه سانحه را به نزدیکترین مرکز استانی یا محلی ارسال نمایند. مراکز مذکور مکلفند پس از بررسی در صورت صحت وقوع سریعاً گزارش را برای مرکز هماهنگی ارسال نمایند. گزارش ثانویه باید حاوی اطلاعات جامع‌تری در خصوص سانحه یا مشاهدات آلودگی باشد. گزارش‌ها باید با استفاده از سریع‌ترین وسایل ارتباطی در دسترس و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مراکز یادشده ارسال گردند. در صورتی که به تشخیص مرجع ملی سانحه برای کشورهای مجاور خطرآفرین باشد، این مرجع باید به کشور یا کشورهای مجاور اطلاع­رسانی نماید.

ماده ۱۷ – مرجع ملی با همکاری کارگروه ملی، چهارچوب طرح احتیاطی مقابله با آلودگی (مورد نیاز برای مراکز استانی و محلی) را تهیه و به کلیه دستگاه­های مسئول ابلاغ می­نماید. چنانچه هر یک از مراکز استانی یا محلی اعلام نمایند که نیاز به مقادیر بیشتری از تجهیزات دارند، مراتب توسط کارگروه ملی بررسی و نتیجه آن کتباً اعلام خواهد شد.

ماده ۱۸- کاربرد هرگونه مواد شیمیایی شامل مواد پخش ­کننده ، جاذب‌ها، مواد اطفای حریق به منظور پاکسازی آلودگی‌های ناشی از مواد خطرناک و سمی، در منطقه تحت پوشش این طرح منحصراً بر اساس فهرست مواد شیمیایی تأییدشده توسط مرجع ملی زیست­محیطی انجام می­پذیرد. نظارت بر استفاده از مواد شیمیایی در هر کدام از مراکز تحت پوشش این طرح بر عهده مراکز استانی می­باشد.

ماده ۱۹- تصویب­نامه شماره ۵۵۹۰۵/ت۳۵۶۲۰هـ مورخ ۲۳/۳/۱۳۹۱ و اصلاح بعدی آن موضوع تصویب­نامه شماره ۶۶۶۱۴/ت۵۶۸۸۷هـ مورخ ۳۰/۵/۱۳۹۸ لغو می­شود.

اسحاق جهانگیری

معاون اول رییس ­جمهور