رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص عدم ابطال شرط سنی آزمون سردفتری ۹۷
شماره پرونده: 9900398 شماره دادنامه: 140009970905811472
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدجواد وطندوست بیلداشی
طرف شکایت: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۸ آگهی آزمون سردفتری اسناد رسمی (تعیین شرایط سنی حداقل ۲۳ و حداکثر ۴۹ سال) در سال ۱۳۹۷
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ۸ آگهی آزمون سردفتری اسناد رسمی (تعیین شرایط سنی حداقل ۲۳ و حداکثر ۴۹ سال) در سال ۱۳۹۷ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
” با توجه به اطلاعیه منتشر شده ۲۰۱؍۹۰۰۰ ثبت اسناد و املاک کشور در تاریخ ۱۱؍۲؍۱۳۹۷ شرط محدودیت سنی شرکت در آزمون سردفتری مطابق بند ۸ اطلاعیه، به استناد ماده ۹ قانون دفاتر اسناد رسمی و سردفتران و دفتریاران مصوب 25؍۴؍۱۳۵۴ ایجاد شده است.
در حالی که در ماده فوق الذکر تنها این نکته که سردفتران در بدو اشتغال نباید کمتر از ۲۴ سال سن داشته باشند مطرح شده است که گفتنی است هیچ محدودیت سنی برای شرکت در آزمون در ماده مذکور قید نگردیده است.
توجه به این نکته هم ضروری می باشد که متولیان برگزاری آزمون در ابتدا متولدین تا تاریخ ۲۹؍۴؍۱۳۷۳ را قادر به شرکت در آزمون قلمداد کرده بودند که این امر با اعتراضات وسیـع همراه شـد نتیجتاً قبل از شـروع ثبت نام این شـرط سنی را با یک سال افزایش به متولدین تا تاریخ ۲۹؍۴؍۱۳۷۴ تغییر دادند.
از همین تغییر شرایط سنی برگزاری آزمـون می توان به اشتباه و عدم اطلاع متولیان برگزاری آزمون راجع به این امر پی برد. در پایان از آنجایی که در این قانون و قوانین و حتی آیین نامه های مرتبط دیگر، محدودیت سنی برای شرکت در آزمون استخدامی سردفتر وجود نداشته و ندارد و نظر به اینکه آزمون یاد شده در سال های اخیر با فواصل زمانی بسیار طولانی برگزار می شود ( آخرین آزمون سردفتری به سال ۱۳۸۶ بر می گردد) چون بنده از این اقدام سازمانی ثبت اسناد و املاک کشور به عنوان متولی برگزاری آزمون استخدامی سردفتری سال ۱۳۹۷ متضرر گردیده ام تقاضای دستور موقت یا ابطال مبنی بر عدم برگزاری فرایند آزمون را تا تصحیح شرایط شرکت در آن را دارم. “
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای مورخ ۵؍۴؍۱۳۹۹ به طور خلاصه پاسخ داده است که:
” برداشت واضع مقرره بند ۸ از ماده ۹ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سر دفتران و دفتریاران اشتباه بوده است و محدودیت سنی مندرج در ماده قانونی مذکور، برای بدو اشتغال بوده، نه زمان برگزاری آزمون. فرایند برگزاری آزمون، زمانبر و دارای مراحل مختلف کتبی و شفاهی می باشد (برای مثال در حال حاضر هنوز هم تکلیف شرکت کنندگان به طور کامل مشخص نشده و دوره کارآموزی آغاز نشده است) و این امر نشانگر این موضوع است که واضعین مقرره، بدون دقت و اشتباه عمل کرده اند. بنابراین درخواست ابطال بند ۸ آگهی آزمون سردفتری اسناد رسمی ۱۳۹۷ را دارم.”
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
” داوطلبین در زمان ثبت نام الزاماً باید واجد شرایط ذیل باشند:
۸- مطابق حـد نصـاب سنی مذکور در مـاده ۹ قانون دفاتر اسناد رسمی متولدیـن ۳۰؍۱؍۱۳۴۸ تا ۲۹؍۴؍۱۳۷۴ مجاز به ثبت نام و شرکت در آزمون خواهند بود. “
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل امور اسناد و سردفتران سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به موجب لوایح شماره ( به ترتیب) ۱۱۶۸۹۸؍۹۹- ۶؍۷؍۱۳۹۹ و ۱۳۹۹۵۵۷۳۲۱۱۵۰۰۰۱۸۳ – ۱۳؍۷؍۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده اند که:
” الف- مدیر کل امور اسناد و سردفتران سازمان ثبت اسناد و املاک کشور:
سازمان با توجه به صراحت ماده ۹ قانون سردفتران…، در بند ۸، شرایط سنی برای شرکت در آزمون کتبی سردفتری را حداقل ۲۳ سال و حداکثر ۴۹ سال (با یک سال فرجه) در نظر گرفته است.
ب- مدیر کل دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
۱- طبق ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، رسیدگی به موضوع شکایت در مانحن فیه، خارج از صلاحیت هیات عمومی می باشد.
۲- این بند، مشابه متن لایحه دفاعیه مدیر کل امور اسناد و سردفتران سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به شماره ۱۱۶۸۹۸؍۹۹ (مورخ ۶؍۷؍۱۳۹۹) می باشد. “
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۹؍۶؍۱۴۰۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به اینکه براساس ماده ۹ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب سال ۱۳۵۴: «سن سردفتران در بدو اشتغال نباید کمتر از بیست و چهار سال و بیشتر از پنجاه سال و سن دفتریاران نباید کمتر از بیست سال و بیشتر از پنجاه سال باشد»، لذا تعیین شرایط سنی حداقل ۲۳ و حداکثر ۴۹ سال جهت شرکت در آزمون سردفتری اسناد رسمی سال ۱۳۹۷ در چهارچوب ماده قانونی مذکور و در حدود اختیارات مرجع صادرکننده آگهی معترض‌عنه و با احتساب و پیش‌بینی مدت زمان لازم جهت طی مراحل تا زمان شروع به کار شرکت کنندگان در آزمون پس از قبولی صورت گرفته است، لذا خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نیست و ابطال نشد./
حکمتعلی مظفری
رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
