هیات تخصصی دیوان عدالت اداری: مقرره مربوط به نحوه صدور گواهینامه رانندگی برای افراد چاق مصوب ۱۳۸۴، در حال حاضر قابلیت اجرایی ندارد

پیام رای:

ردیف ۸ فصل سوم دستورالعمل اجرایی ضوابط احراز سلامت جسمانی و روانی (صلاحیت پزشکی) متقاضیان انواع گواهینامه های رانندگی ابطال نشد

متن دادنامه:

شماره پــرونـــده: هـ ع؍ ۰۰۰۱۱۱۲

شاکی: آقای مجتبی نیک فرجام

طرف شکایت: نیروی انتظامی جمهوری اسلامی و وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ردیف ۸ فصل سوم دستورالعمل اجرایی ضوابط احراز سلامت جسمانی وروانی (صلاحیت پزشکی) متقاضیان انواع گواهینامه های رانندگی

گردشکار:

* شاکی دادخواستی به طرفیت نیروی انتظامی جمهوری اسلامی و وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی به خواسته ابطال ردیف ۸ فصل سوم دستورالعمل اجرایی ضوابط احراز سلامت جسمانی وروانی (صلاحیت پزشکی) متقاضیان انواع گواهینامه های رانندگی به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد:

 [Bmi مخفف Body Mass Index به معنی شاخص توده بدنی است.]

دلایل شاکی برای ابطال مصوبه:

دستورالعمل فوق الف: با اصل (۹) قانون اساسی در مغایرت است زیرا هیچ شخص ومرجعی ومقامی حق ندارد آزادی های مشروع را هرچند با وضع قوانین و مقررات، سلب کند و همچنین با اصل (۱۹) قانون اساسی که درباره حقوق مساوی کلیه مردم ایران میباشد و از سوی دیگر با اصل (۲۰) قانون اساسی در خصوص این که همه افراد اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون بوده و از همه حقوق انسانی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برخوردارند در مغایرت است زیرا این دستورالعمل آزادی مشروع و قانونی بنده را از جهت دارا بودن گواهینامه ده (۱۰) ساله سلب نموده و گواهینامه اینجانب را یک بار پنج ساله و بار دیگر     چهارساله صادر کرده اند و از جهت دیگر با اصل (۱۳۸) قانون اساسی و خودآیین نامه مصوب سال ۹۰ در مغایرت است که در آن آیین نامه آمده است که کلیه گواهینامه های مدت اعتبار آنها ده (۱۰) سال می باشد. سئوال این است یک فرد درشت هیکل چرا باید برای دریافت گواهینامه به کمیسیون پزشکی و کاردان فنی مراجعه کند.؟

خلاصه مدافعات طرف شکایت:

معاونت بهداشت، امداد و درمان ناجا پاسخ داده است که: شاکی به علت بیماری چاقی مفرط از خدمت نظام وظیفه معاف گردیده است. برابر آیین نامه معاینات پزشکی متقاضیان گواهینامه رانندگی، افراد با بیماری چاقی مفرط، پس از انجام معاینات اولیه توسط پزشکان معاین می بایست جهت بررسی تخصصی به کمیسیون مربوطه مرکز معاینات پزشکی ارجاع که پس از اخذ نظریه متخصص معتمد داخلی، در صورت تایید و با نظر افسر کاردان فنی راهنمایی و رانندگی بلامانع می گردد.

مدیر کل حقوقی وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی نیز پاسخ داده است:

۱- وفق مفاد آیین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی، یکی از شرایط صدور گواهینامه رانندگی، ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیتدار پزشکی می باشد. همچنین برابر ماده ۶ آیین نامه مزبور مراجع انجام معاینات پزشکی و همچنین ضوابط احراز سلامت جسمی و روانی درخواست کنندگان و هرگونه تغییر در آن به پیشنهاد وزارت بهداشت توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارتخانه های کشور، راه و شهرسازی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و راهنمایی و رانندگی تعیین می شود.

۳- وفق نامه شماره ۴۰۱؍۱۱۸۳ /د مورخ ۲؍۶؍۱۳۹۶ سازمان اورژانس کشور، دستورالعمل اجرایی ضوابط احراز سلامت جسمانی متقاضیان انواع گواهینامه توسط مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی وزارت متبوع، وزارت کشور و وزات راه و ترابری در سال ۱۳۸۴ تدوین و جهت اجرا از سوی بهداری کل ناجا ابلاغ شده است.

 ۴- از نظر متخصصین چاقی نوعی عارضه تاثیر گذار بر رانندگی شناخته شده که ممکن است موجب تصادف و یا بروز حوادث گردد و بر این اساس متقاضیان گواهینامه دارای BMI برابر با ۳۰ یا بیشتر، صرفا با تایید متخصص معتمد و تایید افسر در ارزیابی تست جاده مجاز به دریافت گواهینامه مشروط می گردند.

پرونده شماره هـ ع؍۰۰۰۱۱۱۲ مبنی بر درخواست ابطال ردیف ۸ فصل سوم دستورالعمل اجرایی ضوابط احراز سلامت جسمانی و روانی (صلاحیت پزشکی) متقاضیان انواع گواهینامه های رانندگی در جلسه  هیات تخصصی استخدامی مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضای محترم هیات به اتفاق به شرح ذیل اعلام نظر نمودند: 

رای هیات تخصصی استخدامی:

۱- بر اساس ماده ۲۷ آیین نامه راهنمایی و رانندگی موضوع تصویب نامه شماره ۲۰۸۷۳؍ت ۲۹۱۶۹هـ مورخ ۰۸؍۰۴؍۱۳۸۴ هیأت وزیران (آیین نامه سابق) و ماده ۲ آیین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی موضوع تصویب نامه شماره ۲۳۹۶۹۸؍ت ۴۱۷۹۴هـ  مورخ ۰۶؍۱۲؍۱۳۹۰ هیأت وزیران (آیین نامه لاحق)، «ارائه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی» یکی از شرایط لازم برای صدور انواع گواهینامه های رانندگی دانسته شده است.

۲- مطابق بند ۳ ماده ۹ پیوست ۲ آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب ۱۳۸۴ مقرر گردیده: «احـراز سلامت جسمانی و روانی رانندگان براساس دستورالعمل اجرایی است که پس از تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با هماهنگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای اجرا به تمامی پزشکان انجام دهنده معاینات پزشکی درخواست کنندگان انواع گواهی نامه، ابلاغ می شود.»، لذا دستورالعمل معترض عنه در راستای اجرای بند ۳ ماده ۹ پیوست ۲ آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب ۱۳۸۴ صادر گردیده است.

۳- براساس ماده ۶ آیین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ نیز مقرر گردیده: «مراجع انجام معاینات پزشکی و همچنین ضوابط احراز سلامت جسمی و ‏روانی درخواست کنندگان و هرگونه تغییر در آن به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و ‏آموزش پزشکی توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارتخانه های کشور، راه و ‏شهرسازی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و راهنمایی و رانندگی تعیین می شود.‏» لکن براساس بند ۳ نامه شماره ۱۳؍۱۲؍۰۳؍۵؍۷۶ مورخ ۲؍۹؍۱۴۰۰ پلیس راهور ناجا بیان گردیده: «در راستای ماده ۶ آیین نامه اجرایی مصوب سال ۱۳۹۰ دستورالعملی تدوین نگردیده است و همچنان دستورالعمل اجرایی احراز ضوابط جسمانی و روانی متقاضیان گواهینامه مصوب ۱۳۸۴ در حال اجرا می باشد.»، لذا دستورالعمل مورد شکایت هرچند براساس آیین نامه سابق صادر گردیده لکن در حال حاضر نیز اجرا می گردد.

بنابه مراتب مذکور و از آن جائی که دستورالعمل معترض عنه در سال ۱۳۸۴ و قبل از تصویب قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب ۱۳۸۹ تصویب و ابلاغ شده است و منوط نمودن احراز سلامت جسمی و روانی افراد دارای چاقی مفرط، به «تائید متخصص معتمد و تائید افسر راهنمایی در ارزیابی تست جاده» در این دستورالعمل وفق ماده ۲۷ آیین نامه راهنمایی و رانندگی موضوع تصویب نامه شماره ۲۰۸۷۳؍ت ۲۹۱۶۹هـ مورخ ۰۸؍۰۴؍۱۳۸۴ هیأت وزیران مورد حکم قرار گرفته است. همچنین دستورالعمل معترض عنه محدودیتی از حیث مدت اعتبار گواهینامه های رانندگی ایجاد نکرده است، لذا منطبق با قوانین و مقررات زمان خود و در حدود اختیارات مرجع صادر کننده بوده و قابل ابطال نمی باشد. لکن با عنایت به تصویب آیین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ به عنوان مصوبه لاحق، دستورالعمل معترض عنه که براساس مصوبه سابق و منسوخ صادر گردیده، در حال حاضر قابلیت اجرایی نخواهد داشت و می بایست دستورالعمل جدیدی در راستای اجرای ماده ۶ آیین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ تصویب و اجرایی گردد. این رای به استناد بند (ب) ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا ۱۰ نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.

علی اکابری

رئیس هیات تخصصی استخدامی

دیوان عدالت اداری