قانون اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب ۱۳۹۵
قانون اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی
مصوب ۳ خرداد ۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی
ماده۱ـ دو تبصره به عنوان تبصره‌های (۲) و (۳) به ماده (۱) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب۱۳۷۸/۹/۷ و اصلاحات بعدی آن به شرح زیر الحاق و عنوان تبصره این ماده به تبصره (۱) اصلاح می‌شود:
تبصره۲ـ در دوره‌هایی که علاوه بر انتخابات مجلس شورای اسلامی، انتخابات مجلس خبرگان نیز برگزار می‌شود، وزارت کشور موظف است ترتیبی اتخاذ نماید تا انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخابات مجلس خبرگان به صورت همزمان در یک روز برگزار شود.
تبصره۳ـ اخذ رأی باید با فاصله زمانی حداقل هفتاد روز تا پایان هر دوره مجلس شورای اسلامی برگزار گردد.
ماده۲ـ ماده (۸) قانون به شرح زیر اصلاح و تبصره‌های آن ابقاء می‌گردد:
ماده۸ ـ در انتخابات مجلس شورای اسلامی فرد منتخب در مرحله اول انتخابات باید حداقل بیست درصد (۲۰%) از کل آراء را کسب نماید و انتخاب در مرحله دوم و همچنین انتخابات میان دوره‌ای با کسب اکثریت نسبی به هر میزان است.
ماده۳ـ ماده (۹) قانون به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده۹ـ چنانچه در مرحله اول برای یک یا چند نفر از داوطلبان حداقل یک پنجم آراء حاصل نگردید، انتخابات دومرحله ای خواهد شد، بدین معنی که از بین نامزدهایی که حداقل یک پنجم آراء را در مرحله اول بدست نیاورده‌اند، فقط به تعداد دو برابر نمایندگان مورد نیاز از بین کسانی که بیشترین آراء را در مرحله اول داشته‌اند، در انتخابات مرحله دوم شرکت می‌کنند و درصورتی که تعداد نامزدهای باقی مانده، کمتر از دوبرابر باشد، تمام آنان در مرحله دوم انتخابات شرکت خواهند نمود.
تبصره۱ـ اگر تعداد نامزدهای باقیمانده مساوی یا کمتر از نمایندگان موردنیاز باشد، انتخابات مرحله دوم انجام نخواهد شد و نامزد یا نامزدهای مذکور با همان تعداد آراء مکتسبه مرحله اول به مجلس راه می‌یابند.
تبصره۲ـ هیچ یک از داوطلبان نمایندگی نمی‌توانند در بیش از یک حوزه انتخابیه خود را نامزد کنند، در غیر این صورت نامزدی آنها کلاً باطل و از شرکت در انتخابات آن دوره مجلس محروم می‌شوند.
تبصره۳ـ وزارت کشور با هماهنگی شورای نگهبان زمان انجام مرحله دوم انتخابات را ظرف مدت یک ماه پس از اعلام نتیجه مرحله اول و تأیید صحت انتخابات توسط شورای نگهبان، تعیین و اعلام خواهد کرد.
تبصره۴ـ کلیه رأی دهندگان مرحله دوم منحصراً در حوزه انتخابیه ای که در مرحله اول انتخابات رأی داده‌اند شرکت خواهند نمود و کسانی که در مرحله اول در هیچ یک از حوزه‌های انتخابیه رأی نداده باشند در مرحله دوم انتخابات می‌توانند شرکت کنند.
تبصره۵ ـ در انتخابات میان دوره‌ای حوزه‌های انتخابیه هر دوره مجلس، کسانی حق رأی دارند که در انتخابات قبلی آن دوره در همان حوزه رأی داده باشند و یا در هیچ یک از حوزه های انتخابیه شرکت نکرده و رأی نداده باشند.
تبصره۶ ـ وزارت کشور موظف است ظرف مدت شش ماه از زمان تصویب این قانون نسبت به نوین‌سازی شیوه‌های اخذ رأی و شمارش آراء به منظور دقت، سلامت و نظارت بهتر در اخذ، شمارش و اعلام نتایج و همین طور استاندارد سازی صندوق‌های اخذ رأی در حدود اعتبارات مصوب و پس از تأیید شورای نگهبان اقدام نماید.
تبصره۷ـ وزارت کشور موظف است با هماهنگی و موافقت شورای نگهبان تمام مراحل انتخابات را در حدود اعتبارات مصوب با استفاده از روشها و فناوری‌های نوین برگزار کند.
تبصره۸ ـ در انتخابات الکترونیکی با تأیید شورای نگهبان از امضاهای الکترونیکی مجریان و ناظران استفاده می‌شود. همچنین در صورت برگزاری همزمان چند انتخابات، در هر شعبه اخذ رأی از یک دستگاه به طور مشترک برای تمامی انتخابات در اخذ رأی و شمارش آراء با تأیید شورای نگهبان استفاده می‌شود.
ماده۴ـ در ماده(۱۰) قانون و تبصره(۱) آن و در اجزای (۶) و (۸) بند (ب) ماده (۱۹) قانون عبارت «و شماره ملی یا کارت ملی» بعد از کلمه «شناسنامه» اضافه شود، همچنین یک تبصره به شرح زیر به عنوان تبصره (۶) به ماده (۱۰) قانون اضافه می‌شود:
تبصره۶ ـ در انتخابات الکترونیکی ملاک اخذ رأی از رأی دهندگان، احراز عدم ثبت شماره ملی رأی دهنده در سامانه انتخاباتی است. بعد از ثبت شماره ملی رأی دهنده در سامانه، شناسنامه وی ممهور می‌گردد.
ماده۵ ـ بندهای زیر جایگزین بند(۱) ماده (۲۸) قانون می‌گردد و ترتیب بندها اصلاح می‌شود:
۱ـ اعتقاد و التزام عملی به اسلام
۲ـ التزام عملی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران
ماده۶ ـ متن زیر به عنوان تبصره (۴) ذیل ماده (۲۸) قانون الحاق می‌شود:
تبصره۴ـ ملاک محاسبه سن اشخاص برای ثبت نام در انتخابات بر اساس تاریخ تولد اولیه ثبت شده در شناسنامه رسمی است و تغییرات بعدی توسط دستگاههای ذی ربط به‌استثنای محاکم قضائی ملاک عمل نمی‌باشد.
ماده۷ـ در ماده (۳۱) قانون، اصلاحات زیر به عمل می‌آید:
الف ـ عبارت «دادستان و» بعد از کلمه «عضویت» اضافه می‌شود.
ب ـ عبارت «نه نفر» به «هشت نفر» اصلاح می‌شود.
پ ـ تبصره ذیل ماده به شرح زیر اصلاح می‌شود:
تبصره ـ در دوره‌هایی که انتخابات مجلس شورای اسلامی همزمان با انتخابات مجلس خبرگان رهبری برگزار می‌شود، هیأت اجرائی مرکز حوزه انتخابیه و حوزه فرعی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در صورت عدم مخالفت مجلس خبرگان رهبری، حسب مورد همان هیأتهای اجرائی شهرستان و بخش در انتخابات مجلس خبرگان رهبری می‌باشد.
ماده۸ ـ ماده (۳۲) قانون به شرح زیر اصلاح می‌شود:
الف ـ عبارت «تشکیل جلسه داده و سی نفر از روحانیون و معتمدان اقشار مختلف مردم حوزه انتخابیه را که بومی بوده و یا حداقل دارای سه سال سابقه سکونت در حوزه انتخابیه باشند» جایگزین عبارت «سی نفر از معتمدان بومی ساکن در محل و یا ساکنینی که حداقل دارای پنج سال سابقه سکونت در حوزه انتخابیه هستند» می‌شود.
ب ـ عبارت «دو روز اظهارنظر کتبی خود نسبت به تأیید صلاحیت آنان» جایگزین عبارت «سه روز نسبت به تأیید صلاحیت آنان اظهارنظر کتبی خود» می‌شود.
پ ـ عبارت «نه نفر» به عبارت «هشت نفر» اصلاح می‌شود.
ماده۹ـ ماده (۳۴) قانون به شرح زیر اصلاح می‌شود:
الف ـ در تبصره (۱) بعد از عبارت «فرماندار یا بخشدار حوزه انتخابیه» عبارت «،یا دادستان» افزوده می‌شود و عبارت «مقام اجرائی مافوق» به عبارت «مقامات اجرائی مافوق آنها» اصلاح می‌شود.
ب ـ در تبصره(۲) عبارت «یا دادستان» قبل از عبارت «و یا رئیس ثبت احوال» اضافه می‌شود.
ماده۱۰ـ در ماده (۵۲) قانون عبارت «بیست روز» جایگزین عبارت «هفت روز» می‌شود و متن زیر به عنوان تبصره (۱) به آن الحاق و ترتیب تبصره‌ها اصلاح می‌شود:
تبصره۱ـ هیأت نظارت استان موظف است رأساً یا از طریق نمایندگان خود توضیحات و اظهارات داوطلبانی که صلاحیتشان رد شده یا رد می‌شود و یا احراز نگردیده است را تا پایان مهلت مقرر در این ماده، استماع نماید.
ماده۱۱ـ متن زیر به ابتدای ماده (۵۶) قانون اضافه می‌شود:
«تبلیغات و شیوه‌های تبلیغی مجاز منحصر به موارد مجاز مذکور در این قانون است و مراجع اداری، انتظامی و قضائی موظف به برخورد با تبلیغات غیرمجاز هستند.»
ماده۱۲ـ ماده (۶۰) قانون به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به آن الحاق می‌شود:
ماده۶۰ـ اعضای شورای نگهبان ، اعضای هیأتهای نظارت شورای نگهبان، رئیس جمهور، وزیرکشور و معاونان و مشاوران آنها، رئیس و اعضای ستاد انتخابات کشور، رئیس و اعضای ستاد انتخابات استان ، استانداران، فرمانداران و معاونان و مشاوران آنها و اعضای هیأتهای اجرائی انتخابات و بازرسان و سایر دست اندرکاران امور اجرائی و نظارتی انتخابات نمی‌توانند به نفع یا به‌ضرر نامزدها و جریانات سیاسی در انتخابات اعلام‌نظر کنند.
تبصره ـ در صورت تخلف از حکم این ماده مرتکبان به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده(۱۹) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ محکوم می‌شوند.
ماده۱۳ـ ماده (۶۱) قانون به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده۶۱ ـ الصاق اعلامیه، پوستر و هرگونه آگهی تبلیغاتی روی علائم راهنمایی، تابلوی بیمارستان‌ها و تابلوی مدارس و سایر مؤسسات آموزشی و سازمان‌های‌عمومی و ادارات دولتی و سازمان‌های وابسته به دولت و خودروهای دولتی و اتوبوس‌های شرکت واحد اتوبوسرانی و تأسیسات عمومی و دولتی و صندوق‌های پست، باجه‌های تلفن، پستهای برق و تلفن، تابلوها و همچنین اماکن بخش خصوصی (مگر با رضایت اشخاص ذی‌حق) در سراسر کشور ممنوع می باشد.
تبصره ـ شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها می‌توانند با استفاده از امکانات محلی، مکانهای مناسبی اعم از ثابت یا سیار را برای الصاق یا ارائه آثار تبلیغاتی نامزدها تعیین کنند.
ماده۱۴ـ ماده زیر به عنوان ماده (۶۵ مکرر) به قانون الحاق می‌شود:
ماده۶۵ مکررـ در فعالیت‌های تبلیغاتی انتخابات، انجام امور زیر ممنوع است و مرتکبان تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند:
۱ـ نوشتن یا اظهار مطالب خلاف واقع
۲ـ دیوارنویسی
۳ـ انتشار اعلام‌نظر مقامات و اشخاص موضوع ماده(۶۰) این قانون
۴ـ فریب و اغوای مردم از طریق سوءاستفاده از اعلام نظر یا عکس شخصیت‌ها و مقامات دولتی مذکور در ماده(۲۹) این قانون
۵ ـ تبلیغ علیه نامزدها و هرگونه هتک حرمت و حیثیت آنان
۶ ـ تخریب یا پاره‌کردن عکس و دیگر آثار تبلیغاتی نامزدها در مهلت قانونی تبلیغات که در محلهای مجاز الصاق شده و یا قرار گرفته باشد.
۷ـ انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی نظیر سخنرانی و انتشار محموله‌های تبلیغاتی به نفع نامزد خاص خارج از مهلت قانونی تبلیغات
۸ ـ اخلال و برهم‌زدن اجتماعات و سخنرانی‌های قانونی و تعرض به ستادهای انتخاباتی نامزدها
۹ـ استفاده از هرگونه آثار تبلیغاتی از سوی نامزدها و طرفداران آنان اعم از آثار کاغذی، پارچه‌ای، مقوایی، فلزی یا هر جنس دیگر با ابعاد بیشتر از ۵۰ در۷۰ سانتیمتر
۱۰ـ استفاده از کاروان‌های تبلیغاتی و استفاده از بلندگو در خارج از محیط سخنرانی
۱۱ـ انجام هریک از موارد فوق از طریق کلیه شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی
تبصره ـ متخلفان از مفاد این ماده به یکی از مجازات‌های درجه شش محکوم می‌شوند.
ماده۱۵ـ در بند (۱) ماده (۶۶) قانون، متن زیر بعد از عبارت «خرید و فروش رأی» اضافه می‌شود:
«از قبیل هرگونه اقدام به خرید و فروش مستقیم و غیرمستقیم رأی، توزیع اقلام و لوازمی که برای دریافت‌کننده جنبه انتفاعی داشته باشد و همچنین کمکهای نقدی و غیرنقدی به اشخاص، اماکن عمومی و مذهبی و هیأتها و امورخیریه بعد از ثبت‌نام در انتخابات»
ماده۱۶ـ در انتخابات الکترونیکی پس از ثبت‌نام رأی‌دهنده و بعد از تأیید نماینده هیأت نظارت، کارت الکترونیکی مورد تأیید نماینده فرماندار و ناظر صادر و تحویل رأی‌دهنده می‌شود.
تبصره ـ با توجه به انجام کلیه بازبینی‌ها توسط سامانه و عدم وجود تعرفه کاغذی و صدور کارت الکترونیکی، نیازی به اخذ اثر انگشت از رأی‌دهنده نمی‌باشد.
ماده۱۷ـ در انتخابات الکترونیکی پس از اعلام رسمی پایان رأی‌گیری، شمارش آراء با دستور نماینده فرماندار و نماینده هیأت نظارت، با امضای الکترونیکی آنها توسط دستگاه الکترونیکی انجام می‌شود.
ماده۱۸ـ پس از پایان انتخابات، بلافاصله صورتجلسه الکترونیکی نتیجه انتخابات با امضای الکترونیکی هیأت اجرائی مرکز حوزه انتخابیه و هیأت نظارت بر انتخابات حوزه مربوطه تهیه و پنج نسخه از آن چاپ می‌شود که یک نسخه نزد هیأت اجرائی مرکز حوزه انتخابیه نگهداری می‌گردد و بقیه برای هیأت نظارت بر انتخابات مزبور و وزارت کشور (دو نسخه) و هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ارسال می‌شود.
ماده۱۹ـ پس از شمارش آراء، صندوق الکترونیکی و صندوق ثبت با نظارت ناظرین مهر و موم (پلمب) می‌شود و همراه نسخه چاپی، صورتجلسه الکترونیکی نتیجه انتخابات برای بخشداری و فرمانداری مرکز حوزه انتخابیه ارسال می‌شود.
ماده۲۰ـ در صورت بروز اختلال در نرم افزارها و سخت‌افزارهای سامانه انتخابات الکترونیکی در یک یا چند شعبه یا همه شعب حوزه انتخابیه در استان یا کل کشور حسب مورد به پیشنهاد رئیس شعبه، رئیس ستاد انتخابات استان و رئیس ستاد انتخابات کشور و تأیید هیأت نظارت مربوطه، انتخابات به صورت غیرالکترونیکی و با ورقه رأی انجام می‌شود. در پایان مدت اخذ رأی، ابتداء شمارش مجزای هر یک از آراء مأخوذه الکترونیکی و غیرالکترونیکی (با ورقه رأی) صورت گرفته و سپس تجمیع آراء انجام می‌شود و نهایتاً صورتجلسه شعبه تنظیم می‌گردد.
تبصره ـ در سامانه انتخابات الکترونیکی باید امکان انتخاب رأی سفید را پیش‌بینی کرد تا افراد بتوانند در صورت تمایل از حق قانونی خود استفاده کنند.
ماده۲۱ـ رأی دهندگانی که به هر دلیل قادر به رأی‌دادن از طریق سامانه انتخابات الکترونیکی نباشند، می‌توانند از کمک همراه مورد اعتماد برای رأی دادن، استفاده کنند.
ماده ۲۲ـ کارشناس فنی الکترونیکی با تأیید رئیس شعبه و هیأت نظارت می‌تواند به‌منظور رفع اشکالات احتمالی دستگاه الکترونیکی اخذ رأی، در شعبه حضور داشته باشد.
ماده۲۳ـ کلیه جرائم و تخلفات در خصوص شناسه (کد)ها، صورتجلسات و اسناد الکترونیکی در انتخابات الکترونیکی مشمول مجازات‌های موضوع مواد (۳) تا (۱۱)، (۱۹) تا (۲۱)، (۲۶) تا (۲۹)، (۳۵) تا (۴۸) قانون جرائم رایانه‌ای مصوب ۲۰/۳/ ۱۳۸۸ می‌باشند. آیین‌نامه اجرائی این ماده توسط وزارتخانه‌های کشور و ارتباطات و فناوری اطلاعات حداکثر ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه و تنظیم می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
ماده۲۴ـ این قانون از زمان تصویب لازم الاجراء است.
قانون فوق مشتمل بر بیست و چهار ماده در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ سوم خردادماه یکهزار و سیصد و نود و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۳۹۵/۳/۱۷به تأیید شورای نگهبان رسید.
