قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران
مصوب ۱۳۸۲/۱/۲۷ مجلس شورای اسلامی
قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره‌جمهوری اسلامی ایران
فصل اول- تعریف، اهداف:
ماده ۱- سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران که در این قانون «سازمان» نامیده می‌شود، یک سازمان غیر دولتی و مستقل است که به منظور تحقق‌بخشیدن به اهداف و انجام وظایف مقرر در این قانون تشکیل می‌گردد.
ماده ۲- اهداف سازمان عبارتند از :
۱- تلاش برای ارتقاء سطح دانش روانشناسی و مشاوره.
۲- حمایت از حقوق مراجعان به روانشناسان و مشاوران.
۳- حمایت از حقوق صنفی روانشناسان و مشاوران.
فصل دوم- وظایف و اختیارات:
ماده ۳- وظایف و اختیارات سازمان باتوجه به اهداف فوق به شرح زیر است :
۱- تعیین حدود صلاحیت‌های تخصصی و صدور شماره نظام و پروانه کار برای اعضای سازمان.
تبصره ۱- برای کلیه شاغلین به حرفه‌های روانشناسی و مشاوره دریافت شماره‌نظام الزامی است.
تبصره ۲- درصورت تصویب شورای مرکزی روانشناسان و مشاوران ملزم به‌شرکت در دوره‌های بازآموزی و نوآموزی هستند.
۲- تهیه دستورالعمل‌های اجرائی لازم در چارچوب مواد این قانون.
۳- نظارت بر کیفیت کار تخصصی و رسیدگی به تخلفات تخصصی روانشناسان و‌مشاوران که عنوان جرایم عمومی را نداشته باشند از طریق هیأت رسیدگی به تخلفات‌صنفی و مطابق تبصره ماده (۱۹) و ماده (۲۰) این قانون.
۴- پیشنهاد تعیین یا تجدیدنظر در تعرفه‌های خدمات روانشناسی و مشاوره به‌هیأت دولت جهت تصویب.
۵- تعیین ضوابط خاص صنفی مربوط به استاندارد کردن تابلوها، عناوین، سربرگها‌و مهر شاغلین به روانشناسی و مشاوره.
۶- همکاری با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دراجرای برنامه‌های بازآموزی و نوآموزی مستمر روانشناسان و مشاوران در جهت ارتقاء دانش رشته‌های روانشناسی و مشاوره منطبق با پیشرفت‌های علمی روز مطابق آئین‌نامه مصوب دولت.
۷- همکاری با مراجع ذی‌ربط در ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره به هنگام بروز حوادث و سوانح غیرمترقبه ازطریق تشویق و بسیج اعضای سازمان.
۸- انتشار نشریات حاوی آخرین دستاوردهای علمی روانشناسی و برگزاری همایش‌های تخصصی جهت ارتقاء سطح دانش روانشناسی و مشاوره اعضای سازمان.
فصل سوم- شرایط عضویت:
ماده ۴- کلیه افرادی که دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد معتبر از سوی وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در یکی از رشته‌های روانشناسی و مشاوره باشند می‌توانند به عضویت سازمان درآیند.
تبصره ۱- منظور از روانشناس کسی است که در یکی از رشته‌های روانشناسی در‌سطح کارشناسی ارشد فارغ التحصیل شده باشد.
تبصره ۲- منظور از مشاور، کسی است که در یکی از رشته‌ها و گرایش‌های مشاوره (خانواده، شغلی، تحصیلی، توانبخشی، عمومی و …) در سطح کارشناسی ارشد‌فارغ‌التحصیل شده باشد.
تبصره ۳- برای اشتغال در حرفه‌های روانشناسی و مشاوره، اخذ پروانه از سازمان و عضویت در آن الزامی است. عضویت در هیأت علمی مؤسسات آموزش عالی از مفاد‌این تبصره مستثنی است.
تبصره ۴- اعضای سازمان همه ساله مبلغی را به عنوان حق عضویت به سازمان پرداخت خواهند نمود. میزان و نحوه وصول حق عضویت اعضاء مطابق دستورالعملی‌خواهد بود که توسط شورای مرکزی نظام روانشناسی و مشاوره تهیه می‌گردد.
ماده ۵- مشاوران و روانشناسان برای هرگونه اشتغال در حرفه خود باید دارای پروانه از سازمان باشند.
فصل چهارم- ارکان و واحدهای تابعه:
ماده ۶- ارکان و واحدهای تابعه سازمان به شرح زیر است :
الف- ارکان :
۱- مجمع عمومی.
۲- شورای مرکزی نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران.
۳- هیأت رسیدگی به صلاحیت تخصصی روانشناسان و مشاوران.
۴- هیأت رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان و حرفه‌های روانشناسی‌و مشاوره.
۵- شعب شورای مرکزی در مناطق.
۶- هیأت بازرسان.
ب- واحدهای تابعه:
واحدهای تابعه توسط شورای مرکزی تعیین خواهد شد.
ماده ۷- اعضای شورای مرکزی عبارتند از :
الف- شش نفر روانشناس از میان اعضای سازمان.
ب- پنج نفر مشاور از میان اعضای سازمان.
ج- یک نفر نماینده وزیر علوم، تحقیقات و فناوری.
د- یک نفر نماینده وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
تبصره ۱- اعضای مذکور در بندهای (الف) و (ب) توسط اعضای سازمان انتخاب‌می‌شوند.
تبصره۲- جلسات شورای مرکزی نظام روانشناسی و مشاوره با حضور دو سوم کل‌اعضای شورا رسمیت می‌یابد و تصمیمات متخذه با اکثریت آراء معتبر و لازم‌الاجراء‌است.
ماده ۸- ریاست سازمان که مسؤولیت اجرای مصوبات شورای مرکزی و اداره کلیه امور سازمان و واحدهای تابعه را به عهده دارد یکی از اعضای شورای مرکزی با درجه‌تحصیلی دکتری خواهد بود که توسط شورای مرکزی برای مدت چهار سال انتخاب و با‌حکم ریاست جمهوری منصوب می‌گردد. عزل وی نیز به پیشنهاد شورای مرکزی و با تأیید‌ریاست جمهوری خواهد بود. انتخاب متوالی رئیس سازمان درصورت موافقت و رأی‌اکثریت اعضاء فقط برای دو دوره متوالی مجاز است.
ماده ۹- در هر منطقه یک شعبه شورای منطقه‌ای سازمان تشکیل می‌شود که مطابق‌مصوبات شورای مرکزی به امر رسیدگی به مسائل تخصصی و حرفه‌ای روانشناسی و مشاوره در منطقه خواهد پرداخت.
تبصره- دستورالعمل تعیین مناطق توسط شورای مرکزی تهیه خواهد شد.
ماده ۱۰- رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره مناطق توسط اعضای منطقه‌ای‌و از بین منتخبین شورای منطقه انتخاب می‌شود و پس از تأیید شورای مرکزی با حکم ریاست سازمان منصوب می‌گردد. عزل وی نیز به پیشنهاد شورای منطقه، تأیید شورای‌مرکزی و با حکم ریاست سازمان خواهد بود.
ماده۱۱- بودجه واحدهای سازمان از محل حق عضویت اعضاء و هدایا و‌کمک‌های دولت و اشخاص حقیقی و حقوقی تأمین می‌گردد.
تبصره- میزان و نحوه وصول حق عضویت سالانه اعضاء و دیگر مقررات اداری و‌مالی سازمان و نحوه هزینه بودجه مطابق آئین‌نامه مصوب شورای مرکزی خواهد بود.
ماده ۱۲- وظایف شورای مرکزی سازمان به شرح زیر است :
۱- اجرای دقیق وظایف مقرر در ماده (۳) این قانون و نظارت مستمر بر حسن اجرای آنها از طریق رئیس کل سازمان.
۲- نظارت بر عملکرد سایر ارکان و شعب کلیه واحدهای تابعه سازمان.
۳- تشکیل هیأت‌های رسیدگی به صلاحیت تخصصی روانشناسان و مشاوران و‌رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان حرفه‌های روانشناسی و مشاوره.
۴- ترکیب و تعداد و شرح وظایف و دستورالعمل‌های این هیأتها به تصویب‌شورای مرکزی می‌رسد.
۵- تهیه و تصویب دستورالعمل‌های اجرائی لازم.
۶- انحلال شورای مناطق به علت عدم تشکیل پنج جلسه متوالی شورا.
تبصره- درصورت انحلال شورای منطقه باید ظرف مدت سه ماه انتخابات مجدد‌برگزار شود.
ماده ۱۳- شورای مناطق وظایف محوله از سوی شورای مرکزی را در منطقه به‌عهده دارد و موظف به اجرای مصوبات و دستورالعمل‌های شورای مرکزی در سطح‌منطقه است.
ماده ۱۴- هیأت بازرسان :
۱- هیأت بازرسان از سه نفر منتخب اعضای سازمان تشکیل می‌گردد که همزمان با‌انتخابات شورای مرکزی انتخاب می‌شوند. وظیفه این هیأت نظارت بر عملکرد سازمان و ارائه گزارش سالانه به مجمع عمومی براساس مفاد این قانون است.
۲- انحلال شورای مرکزی به پیشنهاد هیأت بازرسان و با تصویب مجمع عمومی صورت می‌گیرد.
فصل پنجم- انتخابات
ماده ۱۵- مدت فعالیت هر دوره شورای مرکزی و شوراهای مناطق سازمان‌روانشناسی و مشاوره چهار سال تمام است. مسؤول برگزاری اولین دوره انتخابات شورای مرکزی، وزیر علوم، تحقیقات و‌فناوری می‌باشد و هیأت پنج نفره جهت برگزاری این انتخابات را منصوب می‌نماید. یک‌نفر نماینده از کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی به انتخاب مجلس بر‌انتخاب این هیأت نظارت خواهد کرد. هزینه برگزاری انتخابات از محل حق عضویت‌اعضاء تأمین می‌شود.
تبصره ۱- شروع اولین دوره فعالیت شوراهای مذکور حداکثر ده روز پس از پایان اعلام قطعیت یافتن نتیجه انتخابات خواهد بود.
تبصره ۲- شروع فعالیت دوره‌های بعدی شوراهای نظام روانشناسی و مشاوره بلافاصله پس از پایان دوره قبلی است.
تبصره ۳- چنانچه در پایان دوره تشریفات انتخابات دوره بعدی به نحوی از انحاء‌پایان نیافته باشد، ارکان دوره قبلی تا قطعیت نتیجه انتخابات جدید به فعالیت خود ادامه‌خواهند داد.
ماده ۱۶- انتخابات برای اولین دوره حداکثر شش ماه پس از تصویب این قانون و‌تجدید آن برای دوره‌های بعدی سه ماه قبل از اتمام هر دوره و بعد از تشکیل هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات انجام خواهد شد.
تبصره- انتخابات شوراهای مناطقی که منحل شده باشد، حداکثر ظرف مدت سه‌ماه با هماهنگی هیأت مرکزی نظارت و با رعایت سایر مواد قانونی انجام می‌پذیرد.
ماده ۱۷- شرایط انتخاب کنندگان عبارت است از :
۱- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
۲- عضویت در سازمان نظام روانشناسی و مشاوره به استثنای دوره اول.
۳- ساکن بودن در منطقه انتخاباتی در زمان انتخابات (برای داوطلبین شورای‌منطقه)به تأیید شورای منطقه.
ماده ۱۸- شرایط انتخاب شوندگان اعضای شورای مرکزی و شورای منطقه و‌هیأت بازرسان علاوه بر مورد وثوق بودن عبارتند از:
۱- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
۲- نداشتن سوء پیشینه کیفری و عدم اشتهار به فسق و فساد اخلاق.
۳- نداشتن پرونده محکومیت در هیأت رسیدگی به تخلفات صنفی و نیز عدم‌تخلف از اصول نظامنامه اخلاقی.
۴- اظهار التزام به دین مبین اسلام و وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی‌ایران.
تبصره- اقلیت‌های دینی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تابع دین‌خود می‌باشند.
۵- دارا بودن حداقل سه سال سابقه عضویت در سازمان به استثنای دوره اول.
فصل ششم- موارد متفرقه :
ماده ۱۹- به‌منظور رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلین روانشناسی و‌مشاوره،هیأت مرکزی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای در سازمان مرکزی و‌هیأت‌های بدوی در مناطق تشکیل می‌گردند.
تبصره- تخلفاتی که موجب محکومیت اعضای سازمان می‌شود عبارتند از:
۱- تخلف از شؤون حرفه‌ای و صنفی به معنای عدول از اصول نظامنامه اخلاقی‌حرفه‌های مشاوره و روانشناسی.
۲- عدم رعایت موازین شرعی و قانونی و مقررات دولتی و سهل‌انگاری در انجام وظایف قانونی، متخلفین با توجه به شدت و ضعف عمل ارتکابی و تعدد و تکرار آن‌حسب مورد به مجازاتهای زیر محکوم می‌گردند:
الف- تذکر یا توبیخ شفاهی هیأت رسیدگی به تخلفات.
ب- اخطار یا توبیخ کتبی با درج در پرونده شخص در هیأت رسیدگی به تخلفات.
ج- توبیخ کتبی با درج در نشریه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و الصاق در‌تابلوی اعلانات سازمان.
د- محرومیت از اشتغال به حرفه‌های روانشناسی و مشاوره از سه ماه تا یک سال‌در محل اشتغال.
هـ- محرومیت از اشتغال به حرفه‌های روانشناسی و مشاوره از سه ماه تا یک سال در تمام کشور.
و- محرومیت از اشتغال به حرفه‌های روانشناسی از یک سال تا پنج سال.
ز- محرومیت دائم از اشتغال به مشاوره و روانشناشی در تمام کشور.
ماده ۲۰- هیأت مرکزی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای سازمان نظام‌روانشناسی و مشاوره با پنج نفر عضو منتخب شورای مرکزی سازمان تشکیل می‌گردد:
تبصره ۱- هیأت مرکزی رسیدگی به تخلفات می‌تواند مسؤولیت رسیدگی به‌تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان حرفه‌های روانشناسی و مشاوره چند منطقه را به یک‌هیأت بدوی واگذار نماید.
تبصره ۲- درصورتی که فردی نسبت به رأی هیأت مرکزی شاکی باشد می‌تواند به‌دادگاه صالح شکایت کند.
ماده ۲۱- منابع مالی سازمان عبارتند از :
۱- اعتبارات و دارائی‌های موجود سازمان.
۲- حق عضویت سالانه اعضای سازمان.
۳- کمک‌های اختیاری دولت و مؤسسات و افراد داوطلب به سازمان.
ماده ۲۲- سازمان موظف است در موارد تصمیم‌گیری درباره نحوه صحیح ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره در هر یک از مؤسسات و سازمانها با آنها همکاری نماید.
ماده ۲۳- شورای مرکزی سازمان موظف است حداکثر ظرف سه ماه پس از تشکیل‌نسبت به تهیه آرم سازمان با رعایت اهداف متعالی اسلام و حفظ شؤون روانشناسی و‌مشاوره و با تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اقدام نماید.
ماده ۲۴- از تاریخ تصویب این قانون کلیه قوانین و مقررات مغایر لغو می‌گردد. قانون فوق مشتمل بر بیست و چهار ماده و نوزده تبصره در جلسه علنی روز‌چهارشنبه مورخ بیست و هفتم فروردین ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای‌اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۲/۲/۹به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
مهدی کروبی رئیس مجلس شورای اسلامی
