قانون طرز جلوگیری از بیماریهای آمیزشی و بیماریهای واگیردار
مصوب ۱۱ خرداد ماه ۱۳۲۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی
فایل کامل قانون به همراه با آیین نامه اجرایی آن را میتوانید از اینجا دانلود کنید
آیین نامه اجرایی قانون طرز جلوگیری از بیماریهای آمیزشی و بیماریهای واگیردار
فصل اول- بیماریهای آمیزشی
ماده اول- در نقاطیکه وزارت کشور آگهی خواهد داد از تاریخ آگهی تا یکماه مبتلایان بیماریهای آمیزشی مکلفند اقدام بدرمان خود کنند.
تبصره- مقصود از بیماریهای آمیزشی- سوزاک – کوفت- (سفلیس) آتشک (شانگر نرم) است در هر نقطه از بدن که واقع باشد.
ماده دوم- درمان و مداوای بیماریهای آمیزشی در کلیه بنگاههای بهداری در دوره واگیری بیماری برای همه و در دوره‌های دیگر برای اشخاص بی بضاعت رایگانی است.
ماده سوم- درمان نزد هر پزشگی [پزشکی] که پروانه پزشگی [پزشکی] در ایران دارد آزاد است اما در صورتیکه بیمار در دوره واگیری بیماری از موعدیکه پزشک معالج برای درمان او معین نموده تا ده روز از حضور نزد پزشک یا بنکاه [بنگاه] دولتی غیبت کرد و پزشک دیگری تحت درمان بودن بیمار را به بنکاه [بنگاه] یا پزشک‌اول خبر نداد نخستین پزشک درمان‌کننده مکلف است مراتب را با قید محرمانه باطلاع بهداری برساند تا بیمار را ملزم بدرمان نمایند.
ماده چهارم- پزشگان [پزشکان] یا متصدیان سایر فنون پزشگی [پزشکی] که بوسیله تبلیغات بی‌اساس باعث گمراهی بیمار آمیزشی میشوند یا بوعده‌های دروغ بیمار را از درمان صحیح باز میدارند مانند اینکه معین کنند در مدت چند روز بیمار را درمان کرده و یا با بستن پیمان یا انتشار آگهی‌هائیکه مخالف اصل‌پزشکی است بیمار را فریب دهند به حبس تادیبی از دو ماه تا یکسال و یا به پرداخت کیفر نقدی از ۰۰۰ /۰۰۰ /۵ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۵۰ ریال محکوم میشوند.
کسانی که بدون پروانه پزشکی اقدام بدرمان بیمارها نمایند به حبس تادیبی از دو ماه تا ششماه و یا بپرداخت کیفر نقدی از ۰۰۰ /۰۰۰ /۱۰ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۶۰ ریال محکوم میشوند.
ماده پنجم- در مواردیکه حالت بیمار و کیفیت واگیری بیماری موجب نگرانی باشد بهداری میتواند بیمار را ملزم کند که تا برطرف شدن خطر واگیری در یکی از بیمارستانها تحت درمان قرار گیرد.
ماده ششم- ولی یا سرپرست صغیر یا سفیه یا دیوانه مکلف است که در درمان بیماریهای آمیزشی صغیر یا سفیه یا دیوانه که تحت سرپرستی آنها میباشند اقدام کنند چنانچه ولی یا سرپرست در فراهم نمودن وسائل درمان مسامحه نماید و بیماری صغیر یا محجور بحال سرایت باقی بماند ولی یا سرپرست به حبس از هشت روز تا یکماه و یا بکیفر نقدی از ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۱۰ ریال محکوم میشود.
ماده هفتم- بهداری موظف است اشخاصی را که بمناسبت پیشه خود ممکن است باعث انتشار بیماریهای آمیزشی شوند مکلف کند که در روزهای معین در بنکاههای [بنگاههای) مخصوص بهداری یا نزد پزشگانی [پزشکانی] که بهداری معین مینماید برای معاینه حاضر شوند و در صوتیکه[صورتیکه] تشخیص شود بیماری آنها در مرحله واگیری است از ادامه پیشه ممنوع و تا وقتی که گواهی نشده است که بیماری آنها قابل سرایت نیست چنانچه بدون تحصیل پروانه عدم امکان سرایت به پیشه خود ادامه دهند بهشت روز تا دو ماه حبس تادیبی و ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۱۰ ریال و یا بیکی از این دو کیفر محکوم میشوند.
ماده هشتم- اداره کل بهداری مکلف است برای مبارزه با انتشار بیماریهای آمیزشی بر طبق این قانون آئین‌نامه و مقررات لازم وضع نماید.
ماده نهم- هر کس بداند مبتلا به بیماری آمیزشی واگیر بوده و یا آنکه اوضاع و احوال شخصی او طوری باشد که بایستی حدس بزند که بیماری او واگیر است و بواسطه آمیزش او طرف مقابل مبتلا شود و بمراجع قضائی شکایت کند مبتلاکننده به حبس تادیبی از سه ماه تا یک سال محکوم میشود.
تعقیب فقط در موقعی انجام میگیرد که خواهان خصوصی در بین باشد و در صورتیکه خواهان خصوصی شکایت خود را مسترد دارد تعقیب و همچنین اجرای کیفر موقوف میشود.
ماده دهم- هر زنی که مبتلا بکوفت باشد در صورتیکه بداند یا آنکه اوضاع و احوال شخصی او طوری باشد که بایستی حدس بزند که بیماری او واگیر است و کودک سالم شخص دیگری را با پستان خود شیر بدهد بحبس از دو تا هفت روز یا کیفر نقدی از ۰۰۰ /۱۰۰ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ ریال محکوم میشود.
در صورتیکه طفل بر اثر این عمل مبتلا بکوفت شود مرتکب به یک تا سه ماه حبس تادیبی و یا بپرداخت ۰۰۰ /۰۰۰ /۵ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۲۰ ریال و یا بهر دو کیفر‌محکوم خواهد شد.
همین کیفر درباره کسی نیز اجرا میشود که طفل مبتلا بکوفت را با علم بآن بزن سالمی بسپارد که از پستان خود او را شیر دهد و آن زن مبتلا بکوفت گردد. تعقیب بزه نامبرده در قسمت اخیر این ماده موکول بشکایت خواهان خصوصی است.
ماده یازدهم- هر شخصی که میخواهد طفلی را بدایه بسپارد موظف است قبل از آنکه دایه پستان بدهن طفل بگذارد طفل و دایه را بوسائل مقتضی توسط پزشک امتحان نموده و گواهینامه بهداشتی بدست آورد که طفل یا دایه مبتلا بسیفلیس نبوده خطری متوجه طفل یا دایه نیست در صورت تخلف به سه تا هفت روز حبس و یا ۰۰۰ /۱۰۰ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ ریال کیفر نقدی محکوم میشود و در صورت ابتلاء طفل یا دایه کیفر متخلف حبس تادیبی از دو ماه تا ششماه خواهد بود.
ماده دوازدهم- هر گاه بهداری بوجود کسی که مبتلا به بیماری آمیزشی واگیر است اطلاع یافت میتواند بوسائل مقتضی بازجوئی کند که بیمار مشغول درمان میباشد یا نه و در صورت لزوم اخطار لازم بنماید تا اگر بیمار در ظرف مهلت مقرر بدرمان نپرداخت او را الزام بدرمان نماید.
ماده سیزدهم- پزشکان آزاد و کلیه بنگاههای بهداری که معاینه و درمان بیماریهای آمیزشی مینمایند موظفند در آخر هر ماه عده بیماریهای آمیزشی را که دیده‌اند و قبلا به پزشک دیگری مراجعه ننموده‌اند بدون ذکر نام و مشخصات بیمار به بهداری بفرستند طریقه فرستادن شماره بیماران بموجب آئین‌نامه ایست که بهداری کل تعیین خواهد کرد.
ماده چهاردهم- پزشکان آزاد و کلیه بنگاههای بهداری که معاینه و درمان بیماریهای آمیزشی را مینمایند باید حتی‌المقدور بوسیله پرسش از بیمار کوشش نمایند کانون سرایت بیماری را معین نموده و در موقع مقتضی بدون ذکر نام و مشخصات بیمار اطلاعات کافی برای تجسس و بر طرف نمودن‌کانون انتشار بیماری به بهداری مربوطه بفرستد که اقدام بعمل آید.
ماده پانزدهم- وزارت کشور نقاطی را که این فصل قانون در آنجا باید اجرا شود معین خواهد کرد.
فصل دوم- بیماریهای واگیردار
ماده شانزدهم- آبله کوبی در دوماهه اول ولادت و تجدید آن در ۷ سالگی ۱۳ سالگی و ۲۱ سالگی مطابق آئین‌نامه مخصوص اجباری است و اولیای اطفال موظفند که برای آبله کوبی کودکان خود اقدام نمایند مدیران دبستان و دبیرستان و آموزشگاهها و دانشکد‌ها [دانشکده ها] در موقع ورود دانش‌آموزان و در نقاطیکه بهداری کل اعلام مینماید کلیه بنگاههای ملی و دولتی و بازرگانی در موقع استخدام کارمندان و شاگرد باید گواهی آبله‌کوبی مطالبه نمایند.
متخلفین از این ماده و همچنین اولیاء اطفال که تا یکماه پس از آگهی بهداری بآبله‌کوبی طفلی که زیر سرپرستی آنها است و یا به تجدید مایه کوبی اقدام ننمایند به سه الی هفت روز حبس و ۰۰۰ /۲۰۰ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ ریال کیفر نقدی محکوم خواهند شد.
ماده هفدهم- در موقع شیوع بیماری آبله بهداری کل آبله‌کوبی عمومی و اجباری را اعلام مینماید و در این مورد کلیه پزشگان [پزشکان] کشور موظفند اشخاصی را که برای این امر مراجعه مینمایند برایگان آبله‌کوبی نمایند و پزشک متخلف از این ماده از هشت روز تا یکماه حبس تادیبی محکوم خواهد شد.
ماده هیجدهم- با مایه آبله انسانی آبله‌کوبی ممنوع است و متخلف به هشت روز تا یکماه حبس و پرداخت ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۱۰ ریال و یا بیکی از این دو کیفر محکوم میشود.
ماده نوزدهم- هر پزشک معالج مکلف است در موقع مشاهده یکی از بیماریهای واگیر نامبرده در زیر فوراً به بهداری محل اطلاع دهد:
1- وبا و اسهالهای وبائی شکل
2- طاعون
3- تب زرد
4- مطبقه (تیفوئید)
5- محرقه (تیفوس) اگرانتماتیک
6- آبله
7- مخملک
8 – سرخجه(سرخچه)
9- خناق (دیفتری)
10- اسهال خونی
11- سرسام واگیر (مننژیت سربرواپسپینال)
12- تب عرق‌گز سوئت می‌لی بر
13-مالاریا
14-فلج اطفال
15-تب مالت
همین وظیفه برای ماماها در مورد تب نفاسی و ورم ملتحمه نوزادان باید رعایت شود. رئیس خانواده نسبت به اهل خانه و صاحب مهمان‌خانه هم درباره مسافرین همین وظیفه را عهده دارند بعلاوه کدخداها موظفند چنانچه در دهی در عرض یک هفته تلفات متعدد غیر عادی مشاهده نمودند فوراً بهداری را مطلع نمایند که اقدام مقتضی بنماید.
تبصره- علاوه بر بیماریهای نامبرده بیماریهای زیر هم در صورتی که در اماکن پرجمعیت مانند مدارس کارخانه‌جات و پرورشگاه کودکان و زندان و غیره دیده شود باید متصدیان آن مراکز و پزشک مسئول آنجا بهداری محل را مطلع نماید.
سیاه سرفه- جذام- باد سرخ- ورم غده بناگوش- سل سینه- گریپ- ذات‌الریه (پنومونی) تراخم- سیاه زخم- تب راجعه (تیفوس رکورانت)-آبله مرغان- هپاتیت‌های ویروسی مسمومیت غذائی.
تبصره ۲- در مناطقی که وسائل و امکانات لازم برای تشخیص سرطان فراهم باشد از طرف وزارت بهداری اعلام گردد کلیه شاغلین رشته‌های پزشکی که بامر مداوای بیماران میپردازند موظفند بمجرد مشاهده بیمار مبتلا بسرطان مراتب را کتباً و مشروحاً بطور محرمانه بمقامات بهداشتی محل اطلاع دهند.
ماده بیستم- در مواقعی که تشکیل یک منطقه استحفاظی برای رعایت پاکیزگی آب مورد احتیاج باشد مالکین آب و اراضی یا شهرداری آن منطقه موظفند که دستورهای بهداشتی را که مامورین میدهند رعایت نمایند.
آلوده نمودن آبهائیکه بمصرف شرب میرسد و ریختن زباله یا هر نوع کثافاتی در گذرهای عمومی ممنوع است متخلفین از این ماده مطابق آئین‌نامه که بهداری تنظیم مینماید بکیفر خلافی محکوم میشوند.
ماده بیست و یکم- اشخاصی که برخلاف دستورهای بهداری نسبت بمحافظت مواد غذائی که در معرض فروش گذارده میشود رفتار نموده یا اقدام بفروش مواد غذائی فاسد یا ناسالم نمایند از پانزده تا سی روز حبس تادیبی و یا ۵۱ تا ۵۰۰ ریال کیفر نقدی محکوم میشوند.
ماده بیست و دوم- اشخاصی که مانع اجرای مقررات بهداشتی میشوند یا در اثر غفلت باعث انتشار یکی از بیماریهای واگیر میشوند بهشت روز تا دو ماه حبس تادیبی و ۰۰۰ /۰۰۰ /۱ تا ۰۰۰ /۰۰۰ /۱۰ ریال و یا بیکی از این دو کیفر محکوم میشوند.
ماده بیست و سوم- کلیه پزشکان و ماماها و داروسازان مکلفند که دستورهای بهداری کل را برای مبارزه با بیماریهای واگیر بموقع اجرا گذارند متخلفین بکیفرهای خلافی طبق آئین‌نامه بهداری محکوم میشوند.
ماده بیست و چهارم- آئین‌نامه اجرای این قانون توسط اداره کل بهداری تهیه و پس از تصویب وزارت دادگستری و وزارت کشور بموقع اجرا گذارده خواهد شد.
این قانون که مشتمل بر بیست و چهار ماده است در جلسه یازدهم خرداد ماه یکهزار و سیصد و بیست بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیاری
