مجموعه پرسش‌وپاسخ‌‌هایی درباره صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری
امور فنی و بیمه گری
١- نظر به اینکه وکلای بازنشسته مشمول تبصره ماده یک قانون تشکیل صندوق حمایت در زمان ثبت عضویت در صندوق حمایت (با توجه به ارائه حکم بازنشستگی خود) از شمول حمایتی صندوق مستثنی می‌شوند و خدماتی از صندوق دریافت نمی‌کنند، چرا می‌بایست به عضویت صندوق حمایت درآیند؟
جواب: مطابق ماده یک قانون تشکیل صندوق حمایت، کلیه وکلا اجباراً عضو صندوق می‌باشند و طبق تبصره ماده یک، این قبیل وکلا فقط از پرداخت حق بیمه معاف هستند. لذا با توجه به تبصره ماده واحده قانون اصلاح ماده ٨ قانون تشکیل صندوق حمایت، وکلای دادگستری مکلفند معادل نصف آنچه که بابت مالیات طبق قانون مالیاتهای مستقیم تمبر به وکالتنامه الصاق می‌کنند، همچنین معادل نصف مالیات پرداختی بابت وجوهی که به عنوان حق‌المشاوره و حق‌الوکاله به طور مقطوع دریافت میدارند، به صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری پرداخت نمایند.
٢-وکلایی که مشمول تبصره ماده یک قانون تشکیل صندوق حمایت هستند درصورت تمایل آیا امکان پرداخت حق بیمه به صندوق را دارند؟
جواب: باتوجه به تبصره ماده یک قانون تشکیل صندوق حمایت درخصوص تعیین تکلیف افراد بازنشسته، افراد مذکور از شمول حمایتی صندوق مستثنی می‌باشند و قانوناً نمی‌توانند از دو صندوق بازنشستگی حقوق دریافت دارند بنابراین دریافت مجدد حق بیمه از این گروه از وکلا محمل قانونی ندارد.
٣-چنانچه وکلایی که پروانه خود را تودیع می‌کنند تمایل به پرداخت حق بیمه و محاسبه سنوات خود در دوران تودیع داشته باشند، آیا این امر امکانپذیر می‌باشد؟
جواب: باتوجه به فرض سوال، از آنجا که وکلای محترم در دوران تودیع پروانه، مجوز وکالت را نداشته و به‌طور موقت (تا رفع تودیع از پروانه خود) نمی‌توانند به حرفه وکالت اشتغال ورزند، با عنایت به بند یک ماده ١۴ آئین نامه اجرایی .که دریافت حق بیمه از ناحیه صندوق حمایت را به داشتن پروانه فعال که تمبر شده باشد منوط نموده است، دریافت حق بیمه و محاسبه دوران تودیع پروانه به عنوان سنوات اشتغال میسر نمی‌باشد.
۴-چنانچه وکیلی بعد از تمدید پروانه خود به عنوان مثال برای مدت ١٠ سال جهت ادامه تحصیل و یا هر دلیل دیگری از کشور خارج شده و در این مدت اقدام به تمدید پروانه ننموده باشد، درصورت بازگشت، کانون وکلا هزینه دوران عدم تمدید پروانه را از ایشان اخذ و اقدام به تمدید پروانه وی مینماید .حال آیا صندوق حمایت هم می‌تواند حق بیمه آن دوران را از ایشان اخذ وجزء سابقه ایشان به حساب آورد یا خیر؟
جواب: آری. نظر به اینکه در فرض سوال وکیل دارای پروانه فعال بوده و مطابق قوانین موضوعه شاغل به شغل وکالت محسوب می‌گردند (ولو اینکه بلحاظ عدم حضور در خاک ایران از اشتغال به وکالت عاجز باشند) بلحاظ اشتغال به شغل وکالت ملزم به پرداخت حق بیمه می‌باشند کما اینکه رویه صندوق حمایت تاکنون بدین شکل بوده که با مراجعه وکیل و احتساب حق بیمه به نرخ روز، حق بیمه سالهای گذشته از ایشان مطالبه می‌شده است و جزء سابقه ایشان محسوب می‌گردید.
۵-وضعیت پرداخت حق بیمه جانبازان به چه شکل می‌باشد؟
جواب: شقوق مختلف وضعیت پرداخت حق بیمه توسط وکلای جانباز به سه شکل تقسیم میگردد:
الف- وکلای جانبازی که بازنشسته یا مستمری بگیر نهاد دیگری هستند آیا میتوانند به صندوق حمایت پرداختی داشته باشند؟
جواب: طبق بند (و) از ماده ٢٨ قانون برنامه پنجم توسعه و حسب قانون الحاق یک تبصره به قانون فوق، استخدام جانباز در دستگاههای دولتی و غیردولتی با منع قانونی مواجه نبوده و دریافت دو حقوق از وجاهت قانونی برخوردار می‌باشد.
ب- وکلای جانبازی که درخواست روند پرداخت قطع حق بیمه به صندوق حمایت را دارند آیا میتوانند از پرداخت حق بیمه معاف گردند؟
جواب: چنانچه وکیل جانباز با ارائه گواهی از بنیاد شهید و امور ایثارگران و جانبازان مبنی بر اینکه صراحتاً اعلام نموده باشند که جانباز، واجد حالت اشتغال یا مستمری بگیر آن بنیاد می‌باشد، می‌تواند از پرداخت حق بیمه معاف گردد.
ج- وکلای جانبازی که فاقد شرایط مندرج در بند ب می‌باشند و درصد جانبازی آنها کمتر از ٢۵ درصد می‌باشد و طبق بند ج ماده ٣٧ قانون توسعه سوم اقتصادی که مقرر میدارد: «تأمین صد درصد بیمه همگانی مکمل جانبازان و درمان خاص آنها (صدمات ناشی از محرومیت یا مجروحیت عضو) برعهده دولت می‌باشد» بنا به مراتب، بند مذکور تکلیف بیمه مکمل درمان را تعیین نموده و ارتباطی به موضوع حق بیمه بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت ندارد و ملزم به پرداخت حق بیمه می‌باشند.
۶-پرداخت حق‌المشاوره‌‌ها شامل چه کسانی و به چه صورت می‌باشد؟
جواب: طبق تبصره ماده واحده قانون اصلاح ماده ٨ قانون تشکیل صندوق حمایت که مقرر میدارد «وکلای دادگستری مکلفند معادل نصف آنچه که بابت مالیات طبق قانون مالیاتهای مستقیم تمبر به وکالتنامه الصاق می‌کنند همچنین معادل نصف» مالیات وجوهی که به عنوان حق‌المشاوره و حق‌الوکاله به طور مقطوع دریافت میدارند به صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری پرداخت نمایند.
٧-وکلایی که درحال پرداخت حق بیمه به صندوق هستند و هنوز به شرایط ٣٠ سال تمام و یا ۶٠ سال سن نرسیده‌اند آیا میتوانند نسبت به پرداخت حق بیمه سالهای آتی اقدام و درخواست بازنشستگی زودتر از موعد را داشته باشند؟
جواب: با توجه به اینکه مبلغ حق بیمه، در ابتدای هر سال توسط دولت اعلام و ابلاغ میگردد و حق بیمه سالهای آتی مشخص نمی‌باشد، اقدامی نسبت به مطالبه حق بیمه آتی میسور نمی‌باشد.علیهذا طبق ماده ١۴ آئین نامه اجرائی صندوق حمایت، وکلا میتوانند سوابق قضائی، مدت خدمت وظیفه عمومی خود را به عنوان جزئی از سابقه لازم به منظور دریافت مستمری ازکارافتادگی و فوت و بازنشستگی مورد احتساب قرار دهند.
٨-چنانچه بعد از اولین پرداخت توسط کارآموز ایشان ازکارافتاده و یا فوت شوند وضعیت بیمه ایشان به چه شکل خواهد بود؟
جواب: با عنایت به اینکه طبق ماده ١٢ درصورت فوت بیمه شده ای که حق بیمه یکسال را پرداخت کرده باشد نسبت به برقراری مستمری بازماندگان اقدام میگردد، درخصوص کارآموزانی که کمتر از یکسال حق بیمه پرداخت نموده‌اند، نمی‌توان نسبت به برقراری مستمری بازماندگان اقدامی نمود.
٩-آیا وکلا میتوانند مانند بیمه عمر از بین اشخاص تحت تکفل خود افرادی را معرفی کنند که فقط آنها از مستمری بازماندگان ایشان استفاده نمایند؟
جواب: طبق ماده ١٢ آئین نامه اجرایی که صراحتاً همسر، فرزندان، پدر و مادر را واجد شرایط دریافت مستمری اعلام نموده است، مستثنی نمودن بعضی از وراث مذکور فاقد محمل قانونی خواهد بود و مقدور نیست.
١٠-وکلایی که بیشتر از ١۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند ولی درهنگام فوت و یا ازکارافتادگی فاقد شرایط ماده ١٢ قانون تشکیل صندوق حمایت می‌باشند دراینصورت با توجه به پرداخت حق بیمه به مدت ١۵ سال شرایط اینگونه وکلا به چه صورت خواهد بود؟
جواب: طبق ماده ١٢ قانون تشکیل صندوق حمایت قانوناً نمی‌توان نسبت به برقراری مستمری اقدام نمود.
١١-شخص وکیل ١۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد و پروانه خود را به مدت ۵ سال نزد کانون مربوطه تودیع مینماید در سال سوم تودیع براثر سانحه ای ازکارافتاده و یا فوت میشود، تعهدات صندوق نسبت به برقراری مستمری جهت ازکارافتادگی یا بازماندگان باتوجه به ماده ١٢ قانون تشکیل صندوق حمایت در این مورد به چه صورت خواهد بود؟
جواب: با توجه به اینکه قانون تشکیل صندوق حمایت و آئین نامه اجرائی آن در این مورد خاص ساکت می‌باشد لذا با توجه به شرایط بیمه ای و قانونی بودن تودیع پروانه میتوان نسبت به برقراری مستمری بازماندگی و یا ازکارافتادگی با احتساب میانگین دو سال آخر پرداخت اقدام نمود.
١٢- مبالغ فیش‌ها به چه صورت تعیین میشود؟
جواب: حق بیمه وکلا برمبنای حداقل حقوق و فوق العاده‌های مستمر (شاغلین) قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین میگردد. طبق ماده ٢ آئین نامه اجرائی محاسبه حق بیمه به عنوان پایه برای سال اول اشتغال به وکالت، وکلای پایه یک و دو و کارگشایان (١) برابر و برای وکلای پایه یک (٢/١) برابر حداقل حقوق و فوق العاده‌های مستمر مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری در هرسال خواهد بود که به ازای هرسال اشتغال به وکالت (١٠%) مبلغ پایه به عنوان اضافه سالانه به مبلغ پایه آن گروه اضافه میشود.
١٣-آیا مدت دوره کارآموزان جزء سوابق بیمه ای آنها محسوب خواهد شد؟
جواب: باتوجه به پرداخت حق بیمه صندوق حمایت از تاریخ شروع به کارآموزی توسط کارآموزان، مدت کارآموزی جزء سابقه ایشان محسوب خواهد شد.
١۴- آیا بخشودگی در افزایش نرخ حق بیمه‌های صندوق وجود دارد؟
جواب: نظر به اینکه طبق بند ج ماده ٢٢ قانون تشکیل صندوق حمایت، خسارت تأخیر در پرداخت نرخ حق بیمه یکی از ارکان منابع درآمد صندوق محسوب گردیده، این امر میسر نمی‌باشد.
١۵- آیا بازنشستگی خانم‌ها بعد از ٢۵ سال پرداخت حق بیمه مانند قانون تأمین اجتماعی امکانپذیر می‌باشد؟
جواب: قانون تشکیل صندوق حمایت تفاوتی بین زن و مرد قائل نگردیده است.
١۶- آیا وکلا پس از اخذ پروانه وکالت پایه یک ملزم به ارائه تصویر آن به صندوق حمایت هستند؟
جواب: به دلیل تغییر وضعیت از کارآموزی به وکالت در سیستم رایانه‌ای صندوق و صدور فیش‌های مابه‌التفاوت کارآموزی به وکالت، ارسال تصویر پروانه پایه یک الزامی می‌باشد.
١٧- آیا پس از پرداخت حق بیمه صندوق حمایت در بانک یک نسخه از آن رامی بایستی به صندوق حمایت ارسال نمود؟
جواب: ماده ۵ آئین نامه اجرائی مقرر میدارد "حق بیمه سهم بیمه شده هر سه ماه یکبار باید بحساب صندوق معرفی شده بوسیله صندوق واریز و فیش آن برای ثبت در دفتر ثبت حمایت تسلیم صندوق شود ." علیهذا با توجه به تغییرات صورت گرفته در سیستم رایانه‌ای صندوق و ارائه کد شناسه پرداخت برای هر وکیل الزامی به ارائه فیش پرداختی به صندوق حمایت نمی‌باشد. لیکن جهت جلوگیری از هر نوع مغایرت موکداً توصیه میگردد وکلای محترم نسبت به بایگانی فیش پرداختی نزد خود اقدام فرمایند.
١٨-آیا شخص وکیل می‌تواند مانند شاغلین در برخی ارگانها خود را بازخرید از خدمت نماید و سنوات دریافت نماید؟
جواب: خیر چون شخص وکیل در استخدام صندوق نمی‌باشد، مانند سازمان تأمین اجتماعی سنواتی جهت پرداخت در زمان تودیع یا انصراف به ایشان تعلق نمی‌گیرد.
امور مستمری
احتساب سوابق:
١-آیا سوابق هم‌زمان با سابقه کارآموزی و وکالت قابل محاسبه می‌باشد؟
خیر، سوابقی قابل احتساب و انتقال است که از نظر زمانی مربوط به قبل از شروع کارآموزی و وکالت باشد چون محاسبه سوابق هم‌زمان به منزله دریافت حق بیمه مضاعف برای یک دوره زمانی می‌باشد.
٢-آیا سوابق پرداخت حق بیمه اختیاری و یا مشاغل آزاد قابل محاسبه است؟
خیر، فقط سوابق بیمه اجباری قابل محاسبه است یعنی به واسطه اشتغال در یک سازمان، ارگان از حقوق بیمه شده حق بیمه یا کسور بازنشستگی کسر و به حساب یک صندوق بیمه و بازنشستگی واریز گردیده باشد.
٣-آیا بابت احتساب و انتقال سوابق باید وجهی به صندوق پرداخت شود؟
بله، سوابق به نرخ روز و زمان انتقال کسور بازنشستگی یا حق بیمه‌‌ها از سایر صندوق‌‌ها به این صندوق محاسبه میگردد اما وجه انتقالی معادل همان نرخی است که در سالهای اشتغال از حقوق شما کسر شده است بنابراین همیشه مقداری مابه‌التفاوت وجود دارد که شخص وکیل به‌صورت نقد و اقساط رأساً به صندوق می‌پردازد.
۴- آیا بابت دوران خدمت وظیفه هم باید وجهی به صندوق پرداخت شود؟
بله، به استناد ماده (١٣) قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا باید حق بیمه مربوط به دوران خدمت وظیفه به صندوق پرداخت شود.
۵- به چه علت مبلغ حق بیمه بابت سوابق گذشته سنگین‌تر از وجوه پرداختی حق بیمه سال جاری است؟
چون در هر سال شما ٨ درصد ماخذ محاسبه سال سابقه خویش را به صندوق پرداخت می‌کنید و ۴ درصد هم بابت شما کانون مربوطه پرداخت می‌کند.درصورتیکه در خصوص سوابق گذشته، کانونها وجهی پرداخت نمی‌نمایند و ١٢ درصد ماخذ محاسبه سال‌هایی که به سابقه فعلی شما اضافه میشود را مجموعاً به صندوق پرداخت خواهید نمود.
۶-آیا دفترچه بیمه در صندوق حمایت صادر میشود؟
خیر در قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا بابت درمان حمایتی پیش بینی به عمل نیامده و اساسا صندوق بابت درمان تعهدی ندارد. لیکن پس از دریافت دفترچه بیمه سلامت می‌توانید از بیمه تکمیلی صندوق حمایت یا کانون وکلا بصورت آزاد استفاده فرمائید.
٧-آیا در صورت فوت مستمری به خانواده وکلا تعلق می‌گیرد؟
به استناد ماده (١٢) آئین نامه اجرائی ماده (٨) قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا چنانچه بیمه شده فوت شده حق بیمه یکسال متضمن پرداخت حق بیمه ٩٠ روز از آخرین سال حیات خود اقدام نموده باشد برقراری مستمری برای بازماندگان واجد شرایط بلامانع می‌باشد.
در مورد بیمه شده مرد: همسر در صورت عدم اشتغال به کار، فرزند پسر زیر سن ١٨ سال و درصورت اشتغال به تحصیل و عدم اشتغال به کارتا سن ٢۵ سال تمام وفرزند دختر درصورت عدم اشتغال و عدم ازدواج در ردیف مستمری‌بگیران قرار می‌گیرند.
در صورت فوت بیمه شده زن: همسر در صورتیکه درآمد کافی برای معیشت نداشته باشد و سن او از ۶٠ سال متجاوز بوده و یا به تشخیص کمیسیون پزشکی ازکارافتاده بوده و از هیچ صندوقی مستمری دریافت نکند و فرزند و همسر تحت کفالت متوفی بوده باشند. در مورد پدر و مادر متوفی چنانچه زمانی که بیمه شده در قید حیات بوده ایشان را تحت تکفل خود به صندوق معرفی نموده باشد و ایشان نیز شرایط تحت تکفل بودن را داشته باشند یعنی پدر بالای ۶٠ سال و مادر بالای ۵۵ سال و از هیچ ارگانی مستمری دریافت نکنند.
٨-آیا در صورت فوت بیمه شده از حقوق وی وجهی بابت کسورات کسر و سپس به بازماندگان پرداخت میشود یا خیر؟
خیر عینا همان مبلغی که به عنوان حقوق بازنشستگی در زمان حیات بیمه شده به وی تعلق میگرفت به بازمانده یا بازماندگان وی پرداخت میشود.
۴ درصد حق بیمه سهم کانونها
١-چهار درصد حق بیمه وکلا چیست؟
از آنجایی که مبنای محاسبه حق بیمه ی بازنشستگی، از کارافتادگی و فوت برای وکلا ١٢ درصد می‌باشد، وکلا و کارآموزان مکلف به پرداخت ٨ درصد حق بیمه و کانون ایشـان نیز مسئول واریز مبالغ ۴ درصد وجوه بازنشستگی می‌باشد.
٢-مبنای محاسبه چهار درصد چگونه است؟
مأخذ محاسبه حق بیمه ۴ درصد و ٨ درصد بر اساس حداقل حقوق و فوق‌العاده‌های مستمر مشمولین قانون مدیریت خدمات کشوری در هر سال خواهد بود که به ازای هر سال اشتغال به وکالت ده درصد مبلغ پایه به عنوان اضافه سالانه به مبلغ پایه آن گروه اضافه میشود.
٣- مطالبه ۴ درصد چگونه است؟
حق بیمه سهم کانونها هر سه ماه یکبار با رعایت تغییرات حاصله بابت آن عده از وکلا و کارآموزان وکالت که پرونده و سوابقشان تکمیل و مشخصاتشان در سیستم رایانه ثبت گردیده محاسبه و از کانونها مطالبه میشود.
۴-محاسبه ۴ درصد در مواردی از قبیل انتقال بین دوره وکیل در دو کانون، قطع پرداخت حق بیمه قبل از اتمام دوره‌های سه ماهه پرداخت حق بیمه از قبیل تودیع پروانه، ابطال و یا فوت وکیل چگونه محاسبه میگردد؟
در مواردی که وکیل در دوره سه ماهه کامل در کانون مربوطه حضور ندارد، محاسبه بر اساس تعداد روزهای عضو در کانون مبدا و مقصد محاسبه و به هر دو کانون اعلام میشود: بطور مثال وکیلی که در تاریخ ١٠/٠٢/١٣٩۶ از کانون مرکز به کانون فارس منتقل شده است به صورت مطالبه ٣٩ روز از دوره اول سال ١٣٩۶ ( ٣٠ روز فروردین و ٩ روز از ماه اردیبهشت ) از کانون مرکز و از روز عضویت در کانون فارس یعنی ۵٩ روز ( ٢١ روز اردیبهشت و ٣٠ روز از ماه خرداد ) محاسبه و از هر دو کانون مطالبه میشود. توجه فرمایید که براساس پیش فرض دوره‌های ٣ ماهه یا ٩٠ روزه، همه ی ماه‌های سال براساس ٣٠ روز مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.
در موارد دیگر از قبیل ابطال پروانه و یا استعفا وکیل، حق بیمه بر اساس تعداد روزهای اشتغال بوکالت وکیل و یا کارآموز محاسبه و ۴ درصد آن از کانون مطالبه میگردد و در مواردی که بعد از اعلام مبالغ بدهی دوره، وضعیت غیر از اشتغال به صندوق حمایت وکلا اعلام گردد، مدت عدم اشتغال وکیل از میزان بدهی کانون کسر میگردد.
یک‌دوم سهم صندوق از مبالغ ابطال تمبر وکلا
١-ماده قانونی سهم صندوق از مبالغ ابطال تمبر کدام است؟
بر اساس تبصره الحاقی ماده ٨ قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا، «وکلا و کارگشایان دادگستری مکلفند معادل آنچه که بابت مالیات طبق قانون مالیاتهای مستقیم تمبر به وکالتنامه الصاق می‌کنند، همچنین معادل نصف مالیات وجوهی که به عنوان حق‌المشاوره و حق‌الوکاله بطور مقطوع دریافت میدارند به صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری پرداخت نمایند.»
٢- در مورد وکلایی که حق بیمه به صندوق پرداخت نمی‌نمایند قانون چگونه است؟
وکلای بازنشسته سایر ارگانها، اعضای هیات علمی دانشگاه، وکلا با سابقه ٣۵ سال پرداخت حق بیمه و یا وکلایی که سابقه پرداخت حق بیمه بین ٣٠ تا ٣۵ سال را داشته و بطور اختیاری پرداخت حق بیمه را قطع نموده‌اند مانند سایر وکلای مشمول پرداخت حق بیمه، مکلف به پرداخت سهم صندوق از مبالغ ابطال تمبر هستند و قانون در این رابطه به عنوان وکیل اشاره نموده و مادامی که شخص عنوان وکیل را دارد مکلف به پرداخت در این رابطه است .
سهم صندوق حمایت وکلا از مبالغ حق‌المشاوره و حق‌الوکاله.
٣-ماده قانونی در رابطه با سهم صندوق از مبالغ حق‌الوکاله و حق‌المشاوره وکلا کدام است؟
تبصره الحاقی ماده ٨ قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا: وکلای دادگستری مکلفند معادل آنچه که بابت مالیات طبق قانون مالیاتهای مستقیم تمبر به وکالتنامه الصاق می‌کنند، همچنین معادل نصف وجوهی که به عنوان حق‌المشاوره و حق‌الوکاله به طور مقطوع دریافت می‌داند به صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری پرداخت نمایند.
۴-ماده قانونی قانون مالیاتهای مستقیم حق‌الوکاله و حق‌المشاوره کدام است؟
تبصره واحده ماده ٨۶ قانون مالیاتهای مستقیم: پرداخت‌‌های ی که کارفرمایان به اشخاص حقیقی غیراز کارکنان خود که مشمول پرداخت کسورات بازنشستگی یا بیمه نمی‌باشند، با عنوان حق‌المشاوره، حق حضور در جلسات، حق التدریس، حق التحقیق و حق پژوهش پرداخت می‌کنند، بدون رعایت معافیت موضوع ماده (٨۴) این قانون مشمول مالیات مقطوع به نرخ ده درصد می‌باشند.
منبع: سایت صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری
