جزییات معافیت‌های خدمت نظام‌وظیفه برای ایثارگران
معافیت های قانونی درنظر گرفته شده برای ایثارگران رامی توان در چند گروه و به شرح زیر طبقه بندی کرد:
ضوابط و مقررات عمومی مربوط به ماده ۴۵ قانون خدمت وظیفه عمومی
۱- با توجه به این که معافیت های ذکر شده در ماده ۴۵ قانون خدمت نظام وظیفه عمومی مصوب ۱۳۶۳ به عنوان امتیاز در نظر گرفته شده و در قالب معافیت کفالت قرار نمی گیرند، لذا غیبت مشمولان مانع بهره مندی ازامتیازات متعلقه نمی باشد.
تبصره: متولدین ۷۲ و ماقبل که فاقد غیبت هستند، می توانند از کسرخدمت ایثارگری استفاده کنند.
۲-مشمولانی که در حین خدمت مرتکب فرار شده و در شمول معافیت ایثارگران قرار داشته باشند باید ابتدا به یگان خدمتی مراجعه و با ارائه گواهی اشتغال به خدمت به درخواست آنان رسیدگی می گردد.
۳-مشمولانی که در حین آموزش در شمول معافیت قرار گیرند پس از اتمام آموزش از خدمت ترخیص خواهند شد.
تبصره: مشمولانی که دوره آموزشی نظامی را به اتمام رسانده یا دارای برگ کفایت آموزش بسیج می باشند نیازی به ارائه تعهد ندارند.
معافیت فرزندان شهدا و جاویدالاثران
۱- کلیه فرزندان شهدا و جاویدالاثران که به سن مشمولیت می رسند از خدمت دوره ضرورت معاف می باشند.
۲- چنانچه در گذشته فرزندی از ایثارگران ذکر شده معافیت خود را به سبب استفاده فرزند دیگر یا برادر شهید یا جاوید الاثر باطل کرده باشد ،مشروط بر آنکه در حال حاضر دارای کارت معافیت دیگری نباشند، می تواند از معافیت مذکور بهره مند گردد.
۳- تا زمانی که بنیاد شهید و امور ایثارگران استمرار جاویدالاثری رزمندگان را تایید می‌نمایند بهره‌مندی فرزندان آنان از این معافیت بلامانع است.
معافیت یکی از برادران شهدا، جاویدالاثران،آزادگان و جانبازان فاقد فرزند ذکور
۱. در صورتی که شهید یا جاویدالاثر فاقد فرزند ذکور باشد با درخواست بنیاد شهید و امور ایثارگران تنها یکی از برادران آنان می تواند از معافیت استفاده نماید.
۲. آزادگانی که دارای حداقل ۲۴ ماه اسارت بوده و فاقد فرزند پسر باشند می توانند تنها یکی از برادران خود را از خدمت دوره ضرورت معاف نمایند.
۳. جانبازانی که دارای حداقل ۲۵% جانبازی بوده و فاقد فرزند پسر باشند می توانند تنها یکی از برادران خود را از خدمت دوره ضرورت معاف نمایند.
۴. چنانچه در گذشته برابر قوانین و مقررات ابلاغی زمان رسیدگی ، به سبب ایثارگری برادر ،برادری از خدمت معاف شده باشد برادر دیگر نمی تواند از این معافیت استفاده نماید.
۵. در صورت فوت فرد معاف شده ،اشخاص دیگر نمی توانند به همان سبب از خدمت معاف شوند.
۶. ایثارگرانی که به سبب نداشتن فرزند ، برادر خود را از خدمت معاف کرده اند در صورتی که در آینده صاحب فرزند پسر شوند میتوانند از امتیازات مذکور برای معافیت فرزند خود نیز استفاده نمایید.
۷. با توجه به تاکید قانون گذار مبنی بر شرط فاقد فرزند ذکور بودن ایثارگر،سن فرزند ذکور ملاک نبوده و وجود فرزند ذکور در سن طفولیت نیز مانع بهره مندی برادر ایثارگر از معافیت می گردد.
۸. در خانواده ایثارگران فاقد فرزند ذکور حق انتخاب برادر (تنی یا ناتنی) برای استفاده از این معافیت با شخص ایثارگر می باشد و در صورت شهادت یا فوت ایثارگر ،حق تقدم استفاده از این معافیت با برادر تنی است.
۹. درصورت وجود برادران تنی متعدد حق انتخاب با پدر و در صورت فوت او با مادر و در صورت فوت پدر و مادر ، انتخاب با توافق برادران و هماهنگی بنیاد شهید صورت خواهد گرفت و در صورت عدم وجود برادر تنی ، اولویت استفاده از این معافیت با برادری است که با فرد ایثارگر از یک مادر بوده و در صورتی تعداد برادران بیش از یک نفر باشد ، توسط مادر انتخاب می گردد و در صورت فوت مادر ، انتخاب با توافق برادران و هماهنگی بنیاد شهید خواهد بود.
۱۰. آزادگانی که به دلیل آزادگی کمتر از ۳۶ ماه قبلا یک فرزند آنان از کسر خدمت استفاده کرده است چنانچه مدت آزادگی بیشتر از ۲۴ ماه باشد فرزند دیگر نمیتواند از معافیت استفاده نماید.
معافیت فرزندان ایثارگران و نحوه تلفیق امتیازات برای معافیت
۱- به ازای هر ۲۴ ماه اسارت آزادگان ، هر ۲۵ درصد جانبازی جانبازان و هر ۳۰ ماه سابقه حضور درجبهه رزمندگان ، یکی از فرزندان آنان از خدمت دوره ضرورت معاف می گردد.
۲-استفاده فرزندان ایثارگر از امتیازات متعلقه محدودیت نداشته و متناسب با امتیازات ، فرزندان ایثارگران می توانند از خدمت دوره ضرورت معاف شوند.
مثال:
فرد ایثارگری که دارای ۶۰ ماه سابقه حضور در جبهه ، مدت ۵۰ ماه سابقه آزادگی و ۶۰ درصد جانبازی باشد درصورت داشتن فرزندان متعدد ، ۶ فرزند وی به شرح زیر از خدمت معاف خواهند شد:
الف ) تعداد ۲ فرزند به دلیل سابقه ۶۰ ماه حضور در جبهه؛
ب ) تعداد ۲ فرزند به دلیل دارا بودن حداقل ۴۸ ماه آزادگی؛
پ ) تعداد ۲ فرزند به دلیل دارا بودن حداقل ۵۰ % جانبازی.
۳- این معافیت صرفا برای فرزندان ایثارگران در نظر گرفته شده و شامل برادران آنان نمی گردد.
۴- ایثارگرانی که فرزندان آنان برابر مصوبه مقام معظم فرماندهی کل قوا و یا قانون ماده واحده در سال های گذشته و با مقررات زمان رسیدگی ، از معافیت های مربوط به ایثارگران ( جانبازان ، آزادگان و رزمندگان ) استفاده نموده اند درصورت دارا بودن سوابق بیشتر از امتیازات استفاده شده ، به شرطی که باقی مانده هرکدام از امتیازات به تنهایی به حد نصاب معافیت برسد می توانند برای فرزند یا فرزندان دیگر خود تقاضای معافیت نمایند.
مثال : رزمنده ای که دارای ۱۱۵ ماه سابقه حضور درجبهه می باشد و براساس ضوابط قبلی ۲ فرزند خود را معاف کرده صرفا فرزند سوم به لحاظ مازاد سابقه جبهه از ۶۰ تا ۹۰ از خدمت معاف و برای ۲۵ ماه سابقه باقی مانده حضور درجبهه ، برای فرزند چهارم امتیازی تعلق نمی گیرد.
۵-آزادگان و جانبازانی که براساس ضوابط و مقررات گذشته به دلیل نداشتن فرزند ذکور یا صغیر بودن(زیر۱۸سال) آن ، برادر آنان از امتیاز استفاده کرده و از خدمت معاف شده اند درصورتی که مدت اسارت و درصد جانبازی آنان به ترتیب بیش از ۴۸ ماه و یا ۵۰% باشد ، حسب مورد یک فرزند یا فرزندان آنان از خدمت دوره ضرورت معاف می گردد.
مثال:
آزاده ای که دارای ۸۰ ماه سابقه اسارت بوده است که به دلیل صغیر بودن فرزندان ، برادرش از خدمت معاف شده ، به سبب ۵۶ ماه مازاد سابقه اسارت ۲ فرزند وی نیز می توانند از خدمت دوره ضرورت معاف شوند .
۶-ایثارگرانی که سابقه جبهه ، آزادگی یا جانبازی آنان به تنهایی منجر به معافیت فرزندشان نشود درصورتی که تجمیع اعداد و یا تمامی عوامل مذکور به عدد ۳۰ و بیشتر برسد تنها می توانند یک فرزند خود را از خدمت دوره ضرورت معاف نمایند.
۶-آزادگانی که به دلیل آزادگی کمتر از ۳۶ ماه قبلا یک فرزند آنان از کسرخدمت استفاده کرده است چنانچه مدت آزادگی بیشتر از ۲۴ ماه باشد فرزند دیگر نمی تواند از معافیت استفاده نماید.
۷- جانبازانی که در گذشته و به دلیل ضایعات جسمی یا روحی ناشی از مجروحیت یکی از فرزندان خود را در قالب کفالت پدر نیازمند مراقبت معاف کرده باشد می توانند متناسب با درصد جانبازی برای فرزند یا سایر فرزندان تقاضای معافیت نمایند.
۸- ایثارگرانی که سابقه جبهه ،آزادگی یا جانبازی آنان به تنهایی منجر به معافیت فرزندانشان نشود در صورتی که تجمیع اعداد دو یا تمامی عوامل مذکور به عدد۳۰ و بیشتر برسد تنها می توانند یک فرزند خود را از خدمت دوره ضرورت معاف نمایند.
۹- آن دسته از ایثارگران نیروهای مسلح که درگذشته براساس ضوابط جاری در قالب تلفیق جانبازی و جبهه فرزند یا فرزندان را معاف کرده باشند و سپس درصد جانبازی آنان توسط بنیاد شهید ثبت و تایید شده باشد ، نمی توانند برای بار دوم و به سبب جانبازی صادره از بنیاد شهید درخواست امتیاز نمایند مگر آن دسته از جانبازانی که درصد جانبازی تایید شده توسط بنیاد شهید ، بیش از حدنصاب معافیت یک فرزند باشد.
مثال۱:
رزمنده ای که با ۲۰% جانبازی نیروهای مسلح و ۴۵ ماه سابقه حضور درجبهه به صورت تلفیقی ۲ فرزند خود را معاف کرده به سبب جانبازی صادره از بنیاد شهید نمی توان برای فرزند سوم وی درخواست معافیت کرد مگر آنکه درصد جانبازی وی توسط بنیاد شهید ۵۰% و بالاتر تعیین گردد .
مثال ۲:
رزمنده ای که دارای ۳۰ ماه سابقه حضور درجبهه بوده و درسال های گذشته به سبب آنکه حد نصاب معافیت فرزند به سبب حضور در جبهه بیش از ۳۰ بوده باسابقه ۲۰ % جانبازی صادره از نیروهای مسلح یک فرزند خود را درقالب تلفیق معاف کرده است ، چنانچه این رزمنده از طریق بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان جانباز ۲۵% معرفی گردد هرچند که در گذشته از جانبازی به صورت تلفیقی استفاده کرده چون حد نصاب حضور درجبهه وی به ۳۰ ماه کاهش یافته لذا بهره مندی فرزند دوم از معافیت به سبب ۲۵ % جانبازی صادره از بنیاد شهید بلامانع خواهد بود.
۱۰- آن دسته از مشمولانی که والدین آن ها هردو ایثارگر هستند درصورتی که امتیاز ایثارگری آنان به تنهایی به حد نصاب معافیت یک فرزند نرسد استفاده از حاصل جمع امتیازات آنان برای معافیت بلامانع خواهد بود.
معافیت جانباز ۱۰ درصد و بالاتر
۱- مشمولینی که توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان جانباز ۱۰ درصد و بالاتر ، تعیین درصد شده باشند در شمول این معافیت قرار می گیرند.
۲- استفاده جانباز از معافیت مورد نظر مانع معافیت فرزند وی از امتیاز جانبازی وی نمی گردد.
۳- مشمولانی که در حین خدمت دوره ضرورت جانباز شده باشند مشروط بر آنکه جانبازی آنان به تایید بنیاد شهید برسد ، پس از تایید گواهی بنیاد شهید از خدمت ترخیص و از معافیت استفاده می نمایند.
معافیت فرزند خوانده قانونی جانبازان
۱- این معافیت شامل فرزند خوانده جانبازی می شود که فاقد فرزند بوده وبنا بر تایید بنیاد شهید و امور ایثارگران به دلیل ضایعات ناشی از جانبازی نمی توانند صاحب فرزند گردند.
۲- تایید فرزند خواندگی افراد با مراجع صالح قضایی می باشد.
۳- در این معافیت میزان درصد جانبازی ملاک نبوده و جانباز با داشتن شرایط لازم و تایید و درخواست بنیاد شهید و امور ایثارگران می توانند از امتیاز در نظر گرفته شده بهرمند گردند.
۴- چنانچه جانباز دارای چند فرزند خوانده قانونی باشد صرفا برای یک نفر از آنان می تواند درخواست بهرمندی از معافیت مذکور را نماید.
معافیت مشمولانی که با بانوان جانباز ۲۵ درصد و بالاتر ازدواج کنند
۱- مشمولانی که با بانوان جانباز ۲۵ درصد ازدواج نمایند تا مدت ۵ سال از تاریخ ثبت عقد از معافیت موقت برخوردار و در صورت استمرار ازدواج پس از پایان ۵ سال با تایید بنیاد شهید و امور ایثارگران از معافیت دائم بهره مند می شوند.
۲- معافیت موقت این گونه مشمولان در مقاطع زمانی ۳۰ ماهه صادر و پس از اتمام مهلت داده شده، در صورت تایید استمرار ازدواج از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران از طریق وظیفه عمومی قابل تمدید است.
تبصره ۱: چنانچه از زمان ثبت عقد تا ثبت درخواست در سامانه دو سال و بیشتر سپری شده باشد معافیت موقت تا پایان پنج سال صادر و سپس در صورت تایید استمرار ازدواج از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران معافیت دائم صادر می گردد.
تبصره ۲: در صورتی که بنیاد شهید و امور ایثارگران اطلاع و اطمینان حاصل نماید که ازدواج جانباز منجر به طلاق شده مراتب را به وظیفه عمومی استان اعلام تا نسبت به لغو معافیت موقت همسر وی اقدام لازم صورت پذیرد.
۳- بانوان جانبازی که در گذشته فرزند یا برادر آنان به سبب جانبازی خواهر معاف شده اند نیز می توانند همسر مشمول خود را با رعایت این مقررات از خدمت دوره ضرورت معاف نمایند.
