واکاوی چالش های آزمون دکتری در ایران
واکاوی چالش های آزمون دکتری در ایران
منبع: ایرنا
شیوه برگزاری آزمون دکتری طی سال های اخیر، به یکی از بحث برانگیزترین موضوع ها در حوزه آموزش عالی در ایران تبدیل شده است.
ایجاد امکانات و فرصت های برابر برای همه افراد به منظور دستیابی به علم و دانش، وظیفه ای است که بر دوش سیستم علمی و آموزشی در هر کشوری است.
به همین منظور است که سیستم های آموزشی در بیشتر کشورهای جهان به ویژه کشورهای توسعه یافته با بهره گیری از سازو کارهای مناسب، می کوشند فضایی ایجاد کنند تا همگان بتوانند به افق های بالای علمی و تحصیلی دست یابند.
در دو دهه اخیر همزمان با رشد امکانات و فرصت های آموزشی در ایران و اهمیت پیداکردن بیش از پیش تخصص در عهده داری فرصت های شغلی، تقاضا برای مقاطع تحصیلی عالی دانشگاهی افزایش چشمگیری داشته است.
اینک برای بسیاری از جوانان که پا در دانشگاه می گذارند، نه فقط تحصیل در مقطع کارشناسی بلکه ورود به مقاطع تحصیلات تکمیلی مثل کارشناسی ارشد و دکتری هدف اصلی تلقی می شود. همین امر باعث شده، صف طولانی برای ورود به این مقاطع شکل بگیرد.
نظام آموزشی، افزون بر اینکه وظیفه پاسخگویی به تقاضاها برای ورود به مقاطع مختلف تحصیلی را برعهده دارد، همزمان باید به دنبال حفظ کیفیت علمی نیز باشد.
اینجاست که اهمیت آزمون های ورودی به ویژه به مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری که با هدف سنجش توانمندی های علمی افراد متقاضی انجام می گیرد، آشکار می شود.
به طور کلی چگونگی انتخاب افراد برای تحصیل در مقاطع بالای علمی در نهایت می تواند به دو نتیجه متفاوت منجر شود. نتیجه اول اینکه افراد شایسته، لایق و با بار علمی بیشتر به مقاطع تحصیلی بالاتر راه یابند و نتیجه دوم آنکه بنابر کاستی ها در نوع گزینش متقاضیان، کسانی از میان شرکت کنندگان انتخاب شوند که در مقایسه با دیگر افراد از شایستگی علمی کمتری برخوردارند.
از اینرو نحوه برگزاری آزمون های تحصیلات تکمیلی و به طور مشخص آزمون دکتری در ایران نیز می تواند بسیار حایز اهمیت باشد؛ چرا که در صورت درست و کارشناسی نبودن اینگونه آزمون ها، نخبگان علمی، فرهنگی و ادبی کشور نمی توانند به رشد تحصیلی لازم دست یابند و این بی توجهی به قیمت زوال آینده علمی و فرهنگی کشور تمام خواهد شد.
طی سال های اخیر، آزمون دکتری در کشورمان با حاشیه های بسیاری همراه بوده است و به موضوعی چالشی در حوزه آموزش عالی تبدیل شده است.
این موضوع بیشتر زمانی بحث برانگیز شد که شیوه برگزاری آزمون از شیوه غیرمتمرکز که متولی آن دانشگاه ها بودند، به شیوه نیمه متمرکز که متولی اصلی آن وزارت علوم و سازمان سنجش آموزش کشور بود، تغییر کرد.
به طور کلی شیوه برگزاری آزمون دکتری در ایران همواره با نقدهایی رو به رو بوده است؛ چه در زمانی که متولی برگزاری آزمون های دکتری در ایران دانشگاه ها بودند و چه هم اکنون که این آزمون به صورت سراسری و زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار می شود.
چالش های شیوه غیر متمرکز برگزاری آزمون دکتری
به گفته منتقدان زمانی که آزمون های دکتری از سوی مراکز دانشگاهی برگزار می شد، عدالت آموزشی حفظ نمی شد و فرصت های برابر برای پذیرش در این آزمون ها در اختیار همه دانشجویان قرار نداشت.
احتمال اعمال نظر شخصی و بر اساس رابطه برخی اساتید دانشگاه ها در انتخاب دانشجویان در مرحله مصاحبه آزمون، در صدر انتقادهایی قرار دارد که در رابطه با شیوه قبلی برگزاری آزمون دکتری یعنی روشی که دانشگاه ها خود متولی آن بودند، مطرح است.
خانم ˈز.وˈ فردی است که پس از چند سال شرکت متوالی در آزمون های دکتری دانشگاه های مختلف کشور هم اکنون در مقطع دکتری ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشغول به تحصیل است. وی به عنوان یکی از منتقدان شیوه برگزاری آزمون غیر متمرکز در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا گفت: زمانی که برگزاری آزمون دکتری بر عهده دانشگاه ها بود، بنده سه سال متوالی پس از قبول شدن در مرحله آزمون کتبی، در مرحله مصاحبه رد شدم در حالی که خودم می دیدم کسانی که همزمان با من برای مصاحبه آمده بودند و اتفاقا پذیرفته نیز شدند به لحاظ بار علمی در سطح پایینی قرار داشتند. بیشتر کسانی که از مرحله مصاحبه پیروز بیرون می آمدند، مرد و از فارغ التحصیلان همان دانشگاه بودند.
انتقاد دیگر اما نبود لیست مشخصی از منابع درسی برای آمادگی در آزمون هایی است که هر دانشگاه به طور جداگانه برگزار می کرد. این کمبود باعث می شد که فقط دانشجویان خود مرکز دانشگاهی برگزار کننده آزمون از منابع آزمونی با خبر باشند. بدین ترتیب دانشجویی که مدرک کارشناسی ارشد خود را از مرکز دانشگاهی دیگری اخذ کرده بود، به دلیل نبود ساز و کاری مناسب جهت معرفی منابع از دسترسی به مواد امتحانی محروم می ماند.
اطلاع رسانی ناکافی در خصوص زمان و مکان برگزاری آزمون دکتری ویژه هر دانشگاه نیز از دیگر معضلاتی بود که از نظر منتقدان مانع ورود متقاضیان تحصیلات دکتری از دیگر دانشگاه های کشور به دانشگاه برگزار کننده آزمون می شد. بدین ترتیب در بیشتر موارد دانشجویان خود آن دانشگاه به دلیل آشنایی و نزدیکی می توانستند به آسانی به اطلاعات برگزاری آزمون دانشگاه مورد نظرشان دست یابند.
ˈعبدالرضا صمیمیˈ معاون توسعه فناوری سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا گفت: در طرح گذشته (غیر متمرکز) برگزاری آزمون دکتری، دانشگاه هایی که از سطح علمی بالاتری برخوردار بودند لاجرم خواهان پذیرش دانشجویان خود در مقطع دکتری می شدند. بنابر این قطعا در سیستم گذشته امتیازی برای دانشجوی برجسته دانشگاه های دور افتاده و کمتر برخوردار کشور که می توانست در رقابت با دانشجویان دانشگاه های توسعه یافته تر باشد، وجود نداشت. از اینرو عدالت کاملی برای اینکه همه دانشجویان از سراسر کشور بتوانند در بهترین دانشگاه ها به ادامه تحصیل بپردازند، وجود نداشت.
در مقابل اما شیوه غیرمتمرکز حامیانی هم دارد. موافقان این شیوه، کتبی بودن و تحلیلی و تخصصی بودن آزمون و نیز حفظ استقلال دانشگاه ها در تربیت و جذب دانشجو را از فواید آن برمی شمرند.
در همین رابطه ˈصادق زیبا کلامˈ استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا، در پاسخ به انتقادهای وارد شده به شیوه برگزاری غیرمتمرکز آزمون دکتری، برخی کاستی های این شیوه را گریز ناپذیر عنوان کرد و مشکلات سیستم کنونی برگزاری آزمون دکتری (شیوه نیمه متمرکز) را عمیق تر دانست.
زیبا کلام گفت: من به عنوان یک استاد دانشگاه، بیرون از مقاله ها و کتاب هایم و حرف هایی که سر کلاس گفته ام چیز دیگری نداشتم که به عنوان سوال در آزمون ها مطرح کنم. بنابر این به طور یقین دانشجویان دانشگاه تهران که بر سر کلاس های لیسانس و فوق لیسانس من آمده اند شانس خیلی خیلی بیشتری برای موفقیت داشتند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: از این بابت گلایه و انتقاد کاملا وارد است. در حقیقت وقتی دانشگاه برگزار کننده است، شانس به صورت مساوی بین همه کسانی که وارد آزمون دکتری می شوند تقسیم نمی شود، اما همین جا باید عرض کنم از وقتی وزارت علوم مسوولیت طرح سوال ها و برگزاری آزمون دکتری را بر عهده گرفت، با وجود آنکه در ظاهر شانس شرکت کنندگان یکسان شد، اما مسایل و مشکلات جدی تری از جمله اینکه این سوالات بر چه اساسی تنظیم می شوند به وجود آمد. مبنای سنجش در آزمون های دکتری نیمه متمرکز مبنای درستی نیست.
تغییر شیوه آزمون دکتری از غیر متمرکز به نیمه متمرکز
انتقادهای مطرح در رابطه با آزمون غیر متمرکز دکتری که در آن دانشگاه ها مسوولیت برگزاری آزمون ها را بر عهده داشتند، سر انجام زمینه را برای خارج شدن اختیار برگزاری آزمون دکتری از دست دانشگاه ها و واگذاری آن به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین سازمان سنجش آموزش کشور فراهم ساخت.
آیین نامه آزمون نیمه متمرکز دکتری در آبان ماه ۱۳۸۹ در ۸ ماده و ۶ تبصره به تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید و همزمان به دانشگاه ها ابلاغ شد.
آن زمان ˈحسین نادری منشˈ معاون آموزشی وقت وزارت علوم، آزمون سراسری دکتری را در راستای اهداف و سیاست های کلان وزارت علوم و در جهت بهبود سنجش علمی داوطلبان آزمون های دوره دکتری تخصصی توصیف کرد.
عدالت آموزشی و ایجاد فرصت برابر برای متقاضیان ورود به دوره دکتری، سنجش علمی داوطلبان ورود به مقطع دکتری، ایجاد وحدت رویه میان دانشگاه ها در پذیرش دانشجو، کاهش هزینه های اجرای آزمون های موازی، عدم شرکت داوطلبان در آزمون های متعدد، کاهش تنش و فشار روانی داوطلبان و تنوع بخشی به روش های پذیرش و استفاده از تجربه های جهانی، از دیگر دلایلی بود که معاون آموزشی وقت وزارت علوم برای برقراری آزمون نیمه متمرکز دکتری برشمرد.
همزمان ˈابراهیم خداییˈ رییس سازمان سنجش آموزش کشور هم در گفت و گو با خبرگزاری های داخلی، اجرای عدالت آموزشی و ایجاد فضای یکسان رقابتی برای کلیه داوطلبان متقاضی آزمون دکتری و پرهیز از اعمال سلیقه دانشگاه ها را از جمله دلایل نیمه متمرکز شدن آزمون دکتری نام برد.
با این وجود و در حالی که متولیان کنونی برگزاری آزمون دکتری (وزارت علوم و سازمان سنجش آموزش کشور) معتقد به اجرای عدالت آموزشی در سیستم نیمه متمرکز برگزاری آزمون دکتری هستند، این سوال مطرح است که چرا همچنان انتقادها به شیوه جدید برگزاری آزمون نیز ادامه دارد؟!
انتقادها به شیوه آزمون نیمه متمرکز
تاکنون برگزاری چند دوره آزمون متمرکز دکتری در کشور با نارضایتی های بسیاری همراه بوده است. از جمله انتقادهایی که بر روش آزمون نیمه متمرکز دکتری وارد شده، غیر تخصصی بودن سوال ها در آزمون تستی در این روش است. منتقدان می گویند سوال ها در سطح بسیار پایین، همچون سطح لیسانس طراحی می شوند. بنابراین سوال های طرح شده به هیچ وجه عمق تخصص افراد را به عنوان داوطلب تخصصی رشته مورد نظر، مورد واکاوی قرار نمی دهد.
به گفته منتقدان با توجه به اینکه در شیوه نیمه متمرکز برگزاری آزمون دکتری، زبان انگلیسی، دانش عمومی و هوش بخش مهمی از سوال ها و ضریب ها را به خود اختصاص می دهند، افرادی که در این دروس غیر تخصصی بتوانند امتیاز خوبی کسب کنند، به مصاحبه دعوت خواهند شد؛ مصاحبه برای رشته ای که هیچ تخصصی در آن ندارند. چه بسا افرادی نیز هستند که با وجود داشتن تخصص بسیار در رشته خود، تنها به این دلیل که نتوانستند در آزمون زبان و سوال های عمومی نمره خوبی کسب کنند به مصاحبه دعوت نمی شوند. از دید منتقدان اینگونه کاستی ها تا حد زیادی تخصصی بودن آزمون نیمه متمرکز دکتری را زیر سوال برده است؛ تا جایی که بسیاری از شرکت کنندگان مواد امتحانی در این آزمون ها را ناروا می دانند.
در این رابطه صادق زیبا کلام در گفت و گو با ایرنا گفت: اینکه وزارت علوم ظرف سال های گذشته بیشتر تاکیدش بر روی تستی بودن آزمون بوده و اینکه برای آزمون دکتری یک سری سوال های تستی مطرح شود و یک سری سوال های عمومی که به عنوان مثال ضریب هوشی داوطلب را اندازه گیری می کند، فکر نمی کنم خیلی کار جالبی بوده باشد.
ˈمحمد مهدی خداییˈ رییس دانشگاه رازی کرمانشاه نیز در مصاحبه با گروه پژوهش های خبری ایرنا ضمن برشمردن ویژگی های مثبت بسیار برای شیوه نیمه متمرکز آزمون دکتری، به برخی معایب این شیوه اشاره کرد. به گفته خدایی کاهش نقش دانشگاه ها در پذیرش دانشجوی دکتری، احیانا کاهش شایستگی علمی پذیرفته شدگان در برخی از موارد و امکان تاثیر منفی بر رضایتمندی اساتید محترم دانشگاه در فرآیند آموزش و پرورش دانشجویان دوره دکتری، می تواند از جمله معایب شیوه نیمه متمرکز برگزاری آزمون دکتری باشد.
روش نیمه متمرکز برگزاری آزمون دکتری از آغاز تاکنون با وجود آنکه برقراری عدالت آموزشی را به عنوان شعار خود برگزیده، نتوانسته است آنگونه که باید رضایتمندی متقاضیان تحصیل در مقطع دکتری را جلب کند و همچون روش گذشته یعنی آزمون غیرمتمرکز، این روش نیز تاکنون با انتقادهای زیادی رو به رو شده است.
در اینجا این سوال مطرح می شود که در نهایت و پس از آنکه هر دو روش غیر متمرکز و نیمه متمرکز برگزاری آزمون دکتری در ایران آزموده شده است، کدامیک می تواند در این امر عملکرد بهتری داشته باشد و یا به عبارتی بالاخره متولی برگزاری آزمون دکتری باید دانشگاه باشد یا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؟
متولی برگزاری آزمون دکتری باید چه کسانی باشند؟
با توجه به چالش های ایجاد شده در مسیر هر دو روش برگزاری آزمون دکتری در ایران پاسخ به این سوال اهمیت می یابد که در نهایت کدام الگو برای برگزیدن نخبه های علمی کشور می تواند موثر واقع شود؟
عبدالرضا صمیمی معاون توسعه فناوری سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران در مصاحبه با پژوهشگر ایرنا، در خصوص روش مناسب برگزاری آزمون دکتری، با اشاره به اینکه بسیاری از کشورها از جمله انگلستان که در بحث آموزش عالی پیشرفت کرده اند از سیستم غیر متمرکز برگزاری آزمون پیروی می کنند، گفت: با وجود اینکه اعتقادم بر این است که راه درست آزمون دکتری شیوه غیر متمرکز آن است، اما در ایران برگزاری آزمون دکتری غیر متمرکز با مشکلات و نقدهای فراوانی همراه بوده است. صمیمی افزود: اگر یک معیار یکسان ارزیابی با یک نظارت عالیه وجود داشت که منجر به برخورد یکسان دانشگاه ها با دانشجویان می شد، من سیستم غیر متمرکز را ترجیح می دادم.
صمیمی در ادامه تصریح کرد: با توجه به نقدهایی که به سیستم گذشته برگزاری آزمون دکتری وارد است، از جمله توزیع نشدن فرصت های برابر برای همه دانشجویان، اگر در سیستم نیمه متمرکز آزمون دکتری آنگونه که مطرح شده است، ۷۰ درصد نمره به مصاحبه اختصاص داده شود و ۳۰ درصد نمره هم به یک امتحان ارزیابی به واقع تخصصی که در آن بنیه علمی فرد در رشته- گرایشی که می خواهد شرکت کند، ارزیابی شود، در شرایط کنونی برگزاری شیوه نیمه متمرکز آزمون دکتری مناسب تر خواهد بود. چنین سازو کاری در حقیقت می شود همان دادن اختیار به دانشگاه ها، اما با یک سیستم سنجش یکسان.
صادق زیبا کلام اما در پاسخ به این سوال که بالاخره متولی برگزاری آزمون دکتری در کشور چه کسانی باید باشند، به گروه پژوهش های خبری ایرنا گفت: فی نفسه بهترین نهاد برای برگزاری آزمون دکتری و پذیرش دانشجوی دکتری خود دانشگاه ها هستند. با توجه به تجربه و توانایی های اساتید و شایستگی و تخصص دانشگاه ها من معتقدم اگر همچنان دانشگاه ها برگزار کننده باشند، خیلی خیلی بهتر است.
زیبا کلام در عین حال در خصوص اعمال نظر استادان در پذیرش دانشجویان دکتری در روش گذشته افزود: بدون اعمال نظر درباره دانشگاه های دیگر، در مورد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران باید اعتراف کنم، مواردی وجود داشته که ما اساتید گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران و مشخصا بنده صادق زیبا کلام، به نوعی وظایف خود را در آزمون انجام داده ام که در نهایت به نفع یک و یا دو دانشجو از دانشجویان دانشگاه تهران که البته یقین داشتم دانشجویان توانمندی هستند تمام شده است. از این مساله نمی توان فرار کرد که اگر آزمون دکتری به دانشگاه ها سپرده شود، ممکن است اساتیدی مثل بنده همچنین اعمالی را مرتکب شوند؛ اما بدیل و آلترناتیو این موضوع، سپردن آزمون دکتری به وزارت علوم است؛ مانند آنچه که ظرف سال های گذشته اتفاق افتاد. بنده معتقدم که سپردن این آزمون به وزارت علوم از چاله در آمدن و با سر به چاه افتادن است.
به اعتقاد زیبا کلام، از بین وزارت علوم برای گزینش دانشجویان دوره دکتری و دانشگاه ها، آن کسی که آسیب کمتری دارد و کمترین حقوق را از داوطلبان پایمال می کند، همچنان دانشگاه ها هستند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به وجود مشکلات در هر دو روش برگزاری آزمون دکتری در ایران تاکید کرد: باید راهی اندیشیده شود که بین بد و بدتر انتخاب کنیم؛ نه بین خوب و بد یا خوب و خوب تر. به نظر من بین دانشگاه و وزارت علوم، دانشگاه به عنوان متولی برگزاری آزمون بد است؛ ولی وزارت علوم کار را بدتر می کند.
به اعتقاد زیبا کلام اگرچه این موضوع درست است که گرفتن حق انتخاب دانشجو از استادی که شاید در این رابطه خیلی پایبند به اخلاق نباشد، یک مشکل را حل کند اما به موازات این مساله مشکلات متعدد دیگری ایجاد خواهد شد.
محمد مهدی خدایی رییس دانشگاه رازی کرمانشاه نیز در رابطه با نحوه شایسته برگزاری آزمون دکتری، به پژوهشگر ایرنا گفت: به نظرم آنچه که در برگزاری آزمون دکتری در کشور از اهمیت بیشتری برخوردار است، عملکرد صحیح متولیان و درست و مناسب برگزار کردن آزمون است نه آنکه چه کسی متولی آزمون باشد. در هر صورت آنچه که بسیار حایز اهمیت است، درستی و دقت در عملکرد مجری آزمون است؛ خواه این مجری دانشگاه باشد خواه استادان و یا خود سازمان سنجش. اما در شرایطی فعلی نمی توان اطمینان داشت که کلیه اساتید دانشگاه بتوانند این کار را با دقت کامل و بدون هرگونه شایبه ای انجام دهند. در مجموع اینجانب با توجه به شرایط موجود، آزمون نیمه متمرکز را مناسب تر می دانم بخصوص زمانی که میزان اثرگذاری نمره قبولی بر پایه برابر نظرات دانشگاه و سازمان سنجش باشد.(۵۰=۵۰)
به گفته رییس دانشگاه رازی کرمانشاه، شایستگی های روش نیمه متمرکز، عبارتند از: ۱- وجود یک نهاد نظارتی به نام سازمان سنجش آموزش کشور به منظور پاسخگویی و احقاق حقوق کلیه داوطلبان ۲- نزدیک تر بودن به عدالت در گزینش افراد شایسته و تامین امنیت خاطر داوطلبان ۳- افزایش شانش قبولی دانشجویان شهرستانی در دانشگاه های بزرگ و معتبر کشور و بالا رفتن زمینه جذب اعضا هیات علمی بیشتر در دانشگاه ها ۴- نیاز به سازمان سنجش در رابطه با افزایش تعداد داوطلبان کنکور دوره دکتری در هر سال
مسیر پیش رو
با توجه به موضوع های مطرح شده در این گزارش، به نظر می رسد چالش های موجود در مسیر برگزاری آزمون دکتری در کشور بدون توجه بیش از پیش مسوولان و متولیان امر حل نخواهد شد. در این رابطه آنچه مسلم است مسوولیت دانشگاه ها از یک سو و وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری و سازمان سنجش آموزش کشور از سوی دیگر و همکاری دو طرف برای پیشرفت وضعیت علمی کشور است؛ به گونه ای که هر چه بیشتر راه برای ورود نخبگان به صحنه های علمی و آموزشی کشور گشوده شود.
در همین چارچوب بتازگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تغییرات جدیدی در آزمون دکتری نیمه متمرکز خبر داد. ˈجعفر میلی منفردˈ معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری چند روز پیش، با اعلام آخرین تغییرات در نحوه پذیرش دانشجوی دکتری ۹۳، تاکید کرد: در آزمون سال آینده سهم و اختیار دانشگاه ها در پذیرش دانشجوی دکتری به ۷۰ درصد افزایش یافته است.
به گفته میلی منفرد براساس تصمیمات اتخاذ شده، گزینش نهایی دانشجویان دکتری سال ۹۳ براساس ۳۰ درصد نمره آزمون کتبی و ۷۰ درصد نمره مصاحبه و آزمون شفاهی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی انجام می شود. به بیان دیگر اختیار دانشگاه ها و گروه های آموزشی در جذب دانشجویان دکتری افزایش خواهد یافت.
عبدالرضا صمیمی در خصوص راهکارهای بهبود وضعیت تحصیلات تکمیلی در کشور با اشاره به تصمیم جدید وزارت علوم در خصوص اختصاص ۷۰ درصد نمره آزمون دکتری نیمه متمرکز به مصاحبه و ۳۰ درصد به امتحان، به گروه پژوهش های خبری ایرنا گفت: اگر مصاحبه عادلانه و بر اساس برخی معیارها باشد و امتیاز بندی های مناسبی برایش در نظر گرفته شده باشد، می تواند امر خوبی باشد. در این صورت حتی اگر دانشجو در آزمون متمرکز هم که بعضا برخی به نحوه سوال های آن ایراد وارد می کنند، نمره خوبی کسب نکند، بررسی سوابق پژوهشی فرد در مرحله مصاحبه می تواند به انتخاب شایسته افراد در صورتی که ۷۰ درصد به مصاحبه اختصاص داده شود کمک کند.
صادق زیبا کلام نیز در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی چه تدبیری را برای حل مشکلات موجود در مسیر تحصیلات تکمیلی می توان بکار برد، گفت: من به عنوان استاد دانشگاه اساسا نگاهی لیبرالی به تحصیلات دارم و معتقدم، در دانشگاه باید به روی هر کسی که می خواهد تحصیل کند در هر مقطعی باز باشد. اما دانشگاه باید استانداردهای خودش را داشته باشد و جلوی فارغ التحصیل شدن افراد را به صورت قلابی بگیرد. اینکه دانشگاه جلوی افراد را برای ورود و تحصیل بگیرد و نگذارد متقاضیان وارد دانشگاه شوند، به نظر من رسالت دانشگاه نیست. رسالت دانشگاه گسترش دانش است. هر کسی می خواهد باید بتواند وارد دانشگاه بشود.
محمد مهدی خدایی رییس دانشگاه رازی کرمانشاه، نیز در این رابطه معتقد است، با پاره ای اصلاحات می توان تمهیداتی در نظر گرفت تا سنجش علمی دقیق تری از داوطلبان به عمل آید. به گفته وی، ملاک ارزیابی می بایست صحت و دقت عمل مجری باشد.
در پایان باید خاطر نشان کرد، معضلات موجود در مسیر برگزاری آزمون دکتری در ایران سابقه ای طولانی دارد و حل و فصل این معضلات عزم جدی مسوولان را می طلبد. در این مسیر بهره گیری از تجربه های گذشته و درک نیاز صحنه های علمی و آموزشی کشور به حضور نخبگان، می تواند کارگشا باشد. همچنین بهره گیری از نظرات کارشناسی در این زمینه، تجمیع این نظرات و در نهایت بیرون کشیدن راهکارهای کلیدی از میان آنها، نکته ای است که مسوولان برای رسیدن به یک الگوی مناسب جهت گزینش شایسته افراد، نباید به آن بی توجه باشند.
از: مهتاب افشین نسب
