گفت‌وگو با سیدمبین بنو عزیزی‌فرد رتبه ۱ مرحله تشریحی آزمون قضاوت ۱۴۰۰

پایگاه خبری اختبار- سیدمبین بنو عزیزی‌فرد متولد سال ۱۳۷۶ شهر تهران و فارغ التحصیل رشته حقوق از دانشگاه آزاد است که در مرحله تشریحی آزمون قضاوت ۱۴۰۰ رتبه ۱ را کسب کرده است.

او همچنین موفق به کسب رتبه ۱ آزمون مرکز وکلای قوه قضاییه استان همدان در سال ۱۴۰۰ (مجموع مرحله کتبی و شفاهی) شده و در آزمون کارشناسی ارشد ۱۴۰۱ نیز در گرایش حقوق کیفری اطفال و نوجوانان دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته‌ شده است.

با درباره فرایند کسب آمادگی برای این آزمون‌ها گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

زمان آغاز مطالعه برای آزمون‌های حقوقی

با توجه به اینکه در اوایل سال ۱۴۰۰ از مقطع کارشناسی رشته حقوق فارغ التحصیل شدم و در زمان تحصیل هم عمده هدف و توجه من به مشاغل حقوقی بود و در طی دوران کارشناسی مدام به فکر این بودم که بعد از اتمام این دوره تحصیلی در مشاغل مرتبط با رشته حقوق شاغل شوم.

به همین دلیل در دوران تحصیل هم در کنار تدریس اساتید دانشگاه به طور مداوم کتب مرجع را تهیه می کردم و سعی می کردم مطابق سرفصل درس هایی که در طی یک ترم داشتم کتاب مرجع آن واحد درسی را حتما بخوانم و نکته برداری های لازم را انجام بدهم که کمترین فایده مطالعه کتب مرجع این بود که باعث شد توانایی استدلال کردن در من رشد کند.

از فروردین ۱۴۰۰ که شروع به مطالعه جدی کردم با توجه به تاریخ برگزاری آزمون ها منابع آن ها را  لیست می‌کردم و سعی می‌کردم روی نظم خاصی همه ی دروس را پیش ببرم که البته هر درس با توجه به ویژگی های منحصر به خودش ساعت و برنامه ریزی خاص خودش را داشت به نظر من اینکه یک برنامه کلی بنویسیم و مثلا بگوییم روزی سه درس با ساعات مساوی بخوانیم و در نهایت هم تست زنی داشته باشیم برنامه ریزی درست و مطلوبی نیست.

 گاه حتی در یک عنوان کلی مثل حقوق جزا برای هر مبحث نمی‌توان شیوه مطالعه یکسانی داشت به طور مثال نحوه مطالعه مباحثی مثل تعدد و تکرار که اتفاقا دستخوش تغییراتی هم شد با نحوه مطالعه قسمت تعزیرات یا حتی مباحث مربوط به قسامه در جنایات نمیتواند مثل هم باشد چه برسد به اینکه همه عناوین درسی را به یک شیوه ثابت و مثل هم مطالعه کرد و در نهایت هم فکر کنیم برنامه مطالعاتی درستی داشتیم.

با این وجود با توجه به شرایط سنی من در آن موقع اولین آزمونی که امکان شرکت در آن را داشتم آزمون مرکز وکلای قوه قضاییه بود که در مهر ماه ۱۴۰۰ برگزار شد و من از فروردین ماه ۱۴۰۰ تا آن موقع اولویت اصلی ام همین آزمون بود.

حدود دو ماه بعد نتایج آزمون تستی اعلام شد و با توجه به دو مرحله ایی بودن آزمون مرکز وکلا پس از اعلام قبولی در مرحله کتبی، خودم را برای مرحله دوم که مصاحبه علمی و عقیدتی و سیاسی بود آماده کردم که حدودا اوایل بهمن ماه بود که مصاحبه ها به پایان رسید و آزمون قضاوت هم قرار بود که در ۲۰ اسفند ماه برگزار شود و با توجه به تسلط نسبی بر روی دروس اصلی مثل حقوق مدنی و حقوق جزا و… بیشتر وقت خودم را برای دروس فقهی آزمون قضاوت صرف کردم تا بتوانم به تسلط نسبی دست پیدا کنم.

دقیقا یک هفته به برگزاری آزمون قضاوت بود که متاسفانه یکی از عزیزان خانواده به رحمت خدا رفتند و مطالعه را تاحد زیادی کاهش دادم و روز برگزاری آزمون تستی هم با ناراحتی زیادی در جلسه آزمون حاضر شدم ولی با این وجود لطف خداوند متعال شامل حال من شد و توانستم رتبه ۱۷ مرحله تستی را کسب کنم.

ویژگی‌های مرحله تشریحی آزمون قضاوت

در مرحله تشریحی آزمون قضاوت ۱۴۰۰ برخلاف روال سال های گذشته داوطلبان حق استفاده از کتاب قانون را نداشتند و به سوالات باید با اتکا به دانش حقوقی خودشان پاسخ می دادند که از این نظر کمی ایجاد نگرانی می کرد چون یکی از ارکان مهم در پاسخ دهی به سوالات آزمون قضاوت مستند پاسخ دادن است، یعنی دقیقا مانند یک قاضی باید هر نظری که در پاسخ به مسئله طرح شده می دهید مستند به مواد قانونی باشد و از این نظر حائز نمره هست کمااینکه در پاسخ به یک مسئله یا پرونده حقوقی باید موضوع را با عین عبارت قانونی ذکر شده تطبیق بدهید تا بتوانید به نمره کامل دست پیدا کنید مثلا برای تحقق جرم سواستفاده از سفید مهر یا سفید امضا موضوع ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات طبق قانون جدید عبارت (سپردن) در کنار عبارت (به هرطریق بدست آورده) استفاده شده که نشان دهنده این موضوع است که فقط عنصر سپردن در تحقق این جرم موثر نیست بلکه دایره نحوه ارتکاب این جرم گسترش پیدا کرده که در پاسخ به سوال موردنظر باید حواستان به این نکته باشد.

در رابطه با نحوه طرح سوالات مرحله تشریحی آزمون قضاوت و شیوه پاسخ دادن به آنها هم به طور کلی داوطلبان باید این ذهنیت را داشته باشند که قرار است مانند یک شخص در مقام قضاوت و اظهارنظر قضایی و علمی به سوالات پاسخ دهند و با مراحل تستی فرق دارد به طوریکه در هر عنوان درسی یک پرونده و مسئله چند خطی نوشته شده و بعد از  آن در پایین توضیحات، سوالاتی مطرح شده که بسیار دقیق و فنی هستند که شما باید با توجه به اطلاعات خودتان به صورت مستند و مستدل پاسخ دهید و تمام جوانب و فروضی که در پاسخ به آن سوال امکان پذیر هست را مورد بررسی قرار دهید که البته نباید از زمان هم غافل باشید زیرا ممکن هست که در نهایت دچار کمبود وقت شوید و نتوانید به همه سوالات پاسخ دهید.

با این حال مهم ترین عاملی که در موفقیت و کسب رتبه یک در این مرحله من را خیلی یاری کرد تکرار و مرور زیاد بود همراه با حل سوالات فراوان بصورت تحلیلی نه فقط پیدا کردن گزینه صحیح که سبب شده بود مطالب همراه با شماره ماده قانونی آنها در ذهن من نقش ببندد و سوالی را که می‌خواندم مطالب و مواد قانونی مرتبط با آن موضوع کاملا در ذهن من بطور پیوسته مرور می شد و از این باب مشکلی نداشتم.

در نهایت باتوجه به اعلام نتایج نهایی آزمون ارشد ۱۴۰۱ و علاقه شخصی من به مباحث جزا و کیفری، مقطع کارشناسی ارشد را در دانشگاه علامه طباطبایی همراه با انجام تکالیف کاراموزی وکالت انتخاب کردم و همانطور که می دانید آزمون قضاوت مراحل مختلفی دارد و مراحل علمی این آزمون فقط ۳ مرحله تستی و تشریحی و مصاحبه شفاهی دارد که طبق اطلاعیه معاونت منابع انسانی قوه قضاییه افرادی که از تراز علمی خوبی برخوردار باشند از مصاحبه شفاهی علمی معاف هستند اما سایر مراحل مانند مصاحبه روانشناسی و گزینش عقیدتی و سیاسی و سایر استعلامات قانونی هم وجود دارند که هر فردی متقاضی این شغل باشد باید از این مراحل هم عبور کند و از خداوند متعال خواستارم که همانطور که تا بحال به بنده حقیری چون من لطف داشته در سایر مراحل هم مرا یاری کند.

نحوه مطالعه و برنامه‌ریزی آزمونی

در واقع اگر بخواهم توصیه ارزشمندی به داوطلبان آزمون های حقوقی داشته باشم این هست که مطالب حقوقی را برای حفظ کردن یا صرف تست زدن در آزمون های حقوقی مطالعه نکنند سعی کنند تمامی مطالب را اعم از دروس دوره تحصیل کارشناسی و دروس آزمونی برای آزمون های حقوقی را با نگرش تحلیلی و علمی مطالعه کنند نه برای رفع تکلیف و طوری تلاش بکنند و درس بخوانند که به این سطح از توانایی برسند تا اگر قرار باشد در مورد مطلب حقوقی صحبت کنند لااقل تمام نکات و مطالب مهم و اساسی مربوط به آن مطلب را بدون هیچ کم و کاستی بیان کنند و بهترین فرصت برای رسیدن به چنین جایگاهی و رشد خودشان دوران تحصیلات کارشناسی است که وقت کافی برای این کار وجود دارد چون بعد از این دوران اگر بخواهید برای اولین بار برای آزمون های حقوقی خودتان را با کتب تستی و ماده محور آماده کنید کاری بسیار سخت و حجیم هست و مجبورید فشار بیشتری را تحمل کنید.

منابع آزمون قضاوت و آزمون مرکز وکلای قوه قضاییه

در رابطه با منابع آزمون مرکز وکلا قوه قضاییه و آزمون قضاوت باید به نکات مهمی توجه کرد از جمله اینکه دروس حقوق ثبت و حقوق اساسی فقط در آزمون مرکز وکلا منبع امتحانی هست و منبع  متون فقه مورد سوال در آزمون مرکز وکلا از کتاب تحریرالوسیله حضرت امام خمینی (ره) هست در حالیکه منبع متون فقه آزمون تستی قضاوت از کتاب لمعه شهید اول بود که دوستان باید توجه داشته باشند و همچنین دروس قواعد فقه و اصول فقه و متون فقه(لمعه) هم در سال ۱۴۰۰ برای اولین بار بود که به منابع آزمون قضاوت در مرحله تستی اضافه شد که با توجه به زمان اعلام این منابع و تاریخ برگزاری آزمون قضاوت مدت کمی برای مطالعه کامل و تسلط دقیق بر مباحث این دروس بود که معمولا افراد با درس قواعد فقه و متون فقه (لمعه) ممکن است نه به طور خیلی مفصل فقط در دوران دانشگاه روبرو بوده باشند و در هیچ آزمون حقوقی تا بحال سابقه طرح سوال از آنها وجود نداشت.

درباره منابعی که شخصاً مطالعه کردم اگر بخواهم لیستی را ارائه بدهم در صدر این لیست کتب مرجع قرار دارد چون تمامی کتب آزمونی چکیده و خلاصه نکات همین کتب مرجع است و در ادامه از کتاب های آزمونی که بهره بردم نام می برم که عبارتند از:

در درس حقوق جزا و آیین دادرسی کیفری از کتاب شرح آزمونی حقوق جزا وآیین دادرسی کیفری و تست آقای احمد غفوری استفاده کردم که بسیار به من کمک کرد.

در درس حقوق مدنی و آیین دادرسی مدنی از کتاب های فوق العاده ارزشمند جناب آقای دکتر محمد مهدی توکلی و برای تست این دروس به ترتیب از کتاب تست دکتر  قربانی لاچوانی و کتاب تست دکتر عمروانی

و در درس حقوق تجارت با توجه به اینکه در آن درصد خیلی خوبی کسب نکردم نمیتوانم منبعی را توصیه کنم

و در درس حقوق ثبت برای آزمون مرکز وکلای قوه قضاییه از کتاب حقوق ثبت دکتر غلامرضا شهری

و در درس حقوق اساسی مرکز وکلای قوه قضاییه از کتاب حقوق اساسی دکتر علی بهادری جهرمی

و در درس متون فقه از کتاب تحریرالوسیله امام خمینی (ره) و ترجمه کتاب ایشان استفاده کردم

که برای تست زدن در مورد ۳ درس پیش گفته از کتاب هایی که سوالات آزمون های سنوات گذشته مرکز وکلای قوه قضاییه را گرد آوری کرده بودند همراه با پاسخنامه تشریحی استفاده کردم

و برای درس لمعه در آزمون قضاوت کتاب لمعه شهید اول از آقای شیروانی نثر و ترجمه روانی دارد که البته ناگفته نماند برای کسب درصد مناسب در درس متون فقه در هر آزمونی که منبع باشد تسلط نسبی بر ادبیات عربی و قواعد دستوری آن تاثیر بسزایی در درک متون فقهی دارد

و در درس اصول فقه آزمون قضاوت با توجه به فرصت کمی که داشتم از منبع مطالعاتی بخصوصی استفاده نکردم

و برای درس قواعد فقه از کتب ارزشمند جناب آقای آیت الله محقق داماد که قلمی بسیار شیوا و روان و ارزشمند دارد استفاده کردم.

که البته چون برای اولین بار بود از دروس لمعه شهید اول و قواعد فقه در این آزمون سوال طرح می شد از کتاب تست خاصی استفاده نکردم.

بیشتر بخوانید : آشنایی با منابع و نحوه پاسخگویی مرحله تشریحی آزمون قضاوت

اهمین مطالعه قوانین خاص و آرای وحدت رویه

نکته قابل توجه دیگری هم که وجود دارد این است که داوطلبان عزیز از قوانین خاص مرتبط با هر درس و آرای وحدت رویه ایی که در طی سال از دیوان عالی کشور صادر می شود غافل نباشند چون در هر آزمون حقوقی به قطع یقین از این موارد در کنار دروس اصلی سوال طرح خواهد شد که حتی مرحله تشریحی آزمون قضاوت هم از این امر مستثنی نبود و توصیه میکنم که قوانین خاص را به عنوان یک منبع اصلی در کنار سایر منابع مطالعه کنند و برای تسلط بیشتر بر روی این قوانین به شکل تطبیقی در کنار موضوعات مرتبط با آنها در منابع اصلی حاشیه نویسی و نکته نویسی داشته باشند.

توصیه‌ای برای داوطلبان آزمون های حقوقی

بحمدالله با توجه به شرایطی که امروزه برای داوطلبان فراهم شده افراد می‌توانند با مراجعه به سایت های فروش کتاب صفحاتی از کتاب را مشاهده کنند و بررسی کنند که با چه کتابی بهتر ارتباط برقرار می‌کنند.

 چه بسا سطح علمی فردی به شکلی باشد که هیچ منبع نوشته شده ایی مشکل او را حل نکند و بهتر است که از کلاس یا استادی که خود داوطلب با او بهتر ارتباط برقرار می کند و بیان سلیس تر و علم بیشتری داشته باشد استفاده کند پس سعی کنند با تحقیق و بررسی علمی و دقیق و درست نسبت به انتخاب منابع اقدام کنند و به صرف یک توصیه به تهییه کتاب اقدام نکنند چون اگر در اولین قدم که انتخاب صحیح منابع هست اشتباه کنند ممکن است تا انتهای مسیر با این اشتباه دست و پنجه نرم کنند و یا به نتیجه مطلوب خود نرسند چون با توجه به رویه سوالات آزمون های حقوقی از مطالب بصورت مسئله محور مانند پرونده های مطروحه در دادگاه ها و نکته محور سوال طرح می‌شود نه به صورت مطالب صرفا حفظی و اگر داوطلب مطالب را حفظ کرده باشد و یا اگر به موضوع تسلط و اشراف کافی نداشته باشد از درک نکته اصلی سوال بازمانده و به بیراهه کشیده میشود که این قضیه دو مشکل ایجاد میکند یکی اینکه وقت ارزشمند شما از بین رفته و مجبور هستید در وقتی دیگر مجدد مطالب را مطالعه کنید و از طرفی هم علی رغم اینکه چه بسا خیلی هم هزینه کرده باشید و یا وقت صرف کرده باشید با شکست روبرو شوید.

از میان دو شغل وکالت و قضاوت، کدام را انتخاب می‌کنید؟

بنظر من هر دوشغل در یک راستا هستند و هریک از وکیل و قاضی یک بال عدالت هستند. یک شخص در مقام وکالت باید همانقدر تلاش کند که یک قاضی درصدد کشف واقعیت و احقاق حق است گرچه این مهم نباید نادیده گرفته شود که مسولیت یک قاضی چه از لحاظ قانونی و چه در پیشگاه خداوند متعال بسیار بیشتر از یک وکیل یا فردی با شغل دیگری هست چه بسا از نظر من که یک کارآموز وکالت هستم و گاه در محیط دادگاه ها تا حدودی اهمیت شغل قضاوت را مشاهده کرده ام و اساتیدی داشته ام که قاضی بودند قضاوت را در کنار جایگاه خطیر آن یک کار جهادی می دانم و تا حدودی سختی ها و مشکلات آن را از نزدیک درک کرده ام.

و سخن آخر؟

 خداوند را شاکرم بابت نعماتی که در زندگی به من عطا کرده است و هر توفیقی هم حاصل شده فقط لطف و کرم خداوند متعال بوده که بنده حقیر همیشه ناتوان از شکرگزاری الطاف بیکران  او هستم و از مادر عزیزم سپاسگزارم که در تمام مقاطع زندگی من تحت هر شرایطی در کنارم بوده و از من حمایت کرده که اگر دعاهای خیر ایشان نبود هیچ‌وقت  این جایگاه را نداشتم.

تهیه منابع آزمون قضاوتتهیه منابع آزمون مرکز وکلا قوه قضاییه