گفت‌وگو با محمدرضا مرادیان نیری؛ رتبه ۱ سهمیه ایثارگری (۵ درصد) آزمون دکتری حقوق عمومی سال ۱۴۰۳
لطفا خودتان را معرفی کنید و مختصری درباره پیشینه تحصیلی و شغلی‌تان بفرمایید.
محمدرضا مرادیان نیری هستم، متولد ۱۳۷۷ تهران اما با افتخار اصالتاً متعلق به روستای نیرِ استان یزد هستم. دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه امام صادق علیه السلام، فلذا کارشناسی هم حقوق خوانده‌ام در همین دانشگاه و بدون کنکور وارد دوره کارشناسی ارشد حقوق عمومی شده ام. البته از همان ابتدا با علاقه به مباحث مرتبط با حقوق عمومی و فلسفه حقوق وارد مقطع کارشناسی حقوق شدم.
از سال سوم دبیرستان با آنکه دانش آموز ریاضی بودم اما به بهانه نگارش پژوهشی برای بخش علوم انسانی جشنواره دانش آموزی خوارزمی، به سمت و سوی علوم انسانی متمایل شدم و در نهایت با اینکه رتبه کنکور ریاضی خوبی هم بحمدالله حاصل شده بود اما به هنگامه انتخاب رشته دانشگاهی، ابتدا رشته‌های علوم انسانی را انتخاب نموده و روانشناسی دانشگاه بهشتی قبول شدم. باری در نهایت به دلیل اشتیاق به حقوق عمومی و ارزش افزوده علمی (بالغ بر هفتاد واحد درسی مضاعف از واحدهای مصوب حقوق در وزارت علوم، اعم از زبان انگلیسی، زبان عربی، زبان فرانسه، فقه، اصول، اندیشه اسلامی، تفسیر قرآن، امکان مطالعه دروس حوزوی و…) در برنامه درسی مقطع کارشناسی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تحصیل در دانشکده حقوق این دانشگاه را انتخاب نمودم.
پیشینه تحصیلی و شغلی خودم را در دو کلیدواژه بیشتر نمی‌بینم: دانشجوی محقق و معلِم. امیدوارم که پَسین هم همین باشد و بماند…..
دفعه چندمی بود که در این آزمون شرکت می کردید؟
امسال دفعه دوم بود. دفعه اول پارسال به صورت آزمایشی شرکت کرده بودم درحالی که در میانه دوره کارشناسی ارشد بودم و رتبه ۱۱۰ حاصل شد.
انگیزه‌تان از تحصیل در مقطع دکتری چیست؟ چرا به کارشناسی‌ارشد بسنده نکردید؟
مستحضرید تحصیل و کسب علم که نقطه پایانی ندارد و دانشگاه اگر شرطِ کافی دانشجویی نباشد، شرطِ لازم آن حتما خواهد بود. من فکر می‌کنم به همراهیِ همیشگی تفکر و تتبع، تحصیل در حداقل یک دوره دکتری، کمترین کاری هست که یک دانشجو باید انجام دهد، واِلا اگر ملاحظه بفرمایید بزرگان حقوق و علوم انسانی سرزمین ما همگی چند دوره محصل مقطع کارشناسی ارشد و دکتری بوده‌اند و به قول آن بزرگ و بزرگواری که میفرمود مفهومِ فارغ التحصیلی معنایی ندارد! همچنین از طرفی به گمانم هنوز بسیاری از طرح بحث‌ها و چشم‌اندازهای معرفتی در علوم انسانی و به خصوص فلسفه حقوق و حقوق عمومی هست که باید درباره تفصیل آنها بیشتر فرابگیرم و مطالعه و تحقیق پیرامون پرسش های علمی و پروژه های شخصی که باید تتمیم نمود و تکمیل کرد که دوره دکتری مقتضی آن است. امیدوارم که انشالله در مقطع دکتری این هدف تأمین بشود…
از چه زمان و در چه شرایطی مطالعه را شروع کردید؟
با صدیقِ شفیق دانشجوی فاضل و فرهیخته دانشگاه امام صادق علیه السلام، آقای احمد فرشادیان که ایشان هم رتبه ۱۱ کنکور دکتری حقوق عمومی امسال را کسب کرده اند به صورت خاص و مشخص برای کنکور از آذر ماه شروع نمودیم. میانگین روزی ۵ ساعت، به استثنای یک ماه آخِر مانده به آزمون که روزی ۱۰-۱۲ ساعت مطالعه صورت می‌گرفت. البته به دلیل اشتغالاتی گاه به هرحال ممکن بود برخی روزها همین مقدارِ ساعت ها هم میسر نشود و یا برخی روزها بیشتر هم بشود.
منابع و شیوه مطالعه‌تان به چه شکل بود؟
ابتدائاً باید عرض کنم که شیوه مطالعه امری عمومی و عینی نیست. هرکسی بسته به توانایی، استعداد و ویژگی های شخصی و شخصیتی که دارد شیوه مطالعه متناسبِ خود را باید پیگری نماید. همینطور که مطالعه برای کنکور نیز خود جهان دیگری دارد و باید منابع خاصی را به شیوه آزمونی و تستی مطالعه کرد. برای مثال برای پاسخ به آنچه در آزمون ها به صورت تستی و حفظی سنجیده می شود باید به روش رسوب گذارانه و مستمر و مداومی آن منابع مخصوص را مطالعه نمود.
در گفتگوهای متعددی که با رتبه برترهای کنکور دکتری حقوق عمومی و دیگر گرایش های حقوق سالیانِ قبل از دانشگاه های مختلف داشتم به این اطمینان رسیده بودم که که اگر کسی مواجه عمیق و دقیقی با دروس مختلف، گسترده مفاهیم و ادبیات دانش حقوق عمومی و اصول، مفاهیم و تاریخ آن از قبل داشته باشد و کتب و مقالات معتبر و محل رجوع در این زمینه را خوانده باشد، دیگر به هنگامه کنکور به شرطِ به جان نشستن اندوخته ها و آموخته های پیش ینی، صرفاً مطالعه مکرر منابعی محدود کافیست.
برای همین دور از انصاف و اخلاق است که در مقام معرفی منابع بخواهیم تعارف نماییم و چنان که مشهور شده، به صورت تصنعی همه منابع و کتب مشهوری که اساتید مبرز در دروس حقوق عمومی نگاشته اند را بیان نماییم. چون به نظرم در این زمینه متاسفانه چیزی که بیشتر پیدا شده نحوی مناسباتِ بازاری و کالایی شدن آموزش هست و هم از طرفی برندینگ و تبلیغات اشخاص تا راهنمایی حقیقی داوطلبان گرامی. همینطور از آنجایی که یقین دارم همه منابعی که برای دکتری حقوق عمومی وجود دارد را دیده و تورق نموده ام، پیشاپیش پذیرای نقد و نظرات مخالف بزرگواران هم هستم.
لذا با نهایتِ احترامی که برای همه اساتید قائل هستم و توفیق شاگردی اکثر ایشان را در دانشگاه و موسسات مختلف داشته ام و میدانیم که تعداد کتب علمی که نقش مهمی در ترویج دانش حقوق عمومی در ایران داشته اند بسیار بیش از اینهاست و برای رسیدن به عمق و ژرفای حقوق عمومی باید آنها را خوب مطالعه نمود و سالها با آنها انس داشت و بلکه پای درس اساتید مختلف نشست، منابعی که صرفاً با غایتِ مطالعه برای آزمون دکتری و به شیوه مقتضی تست زدن در کنکور خوانده ام و به نظر لازم است خوانده شود را معرفی می نمایم و امیدوارم برای همه عزیزانی که این مصاحبه را مطالعه می کنند هم قابل استفاده باشد.
۱)در مجموعه حقوق اساسی
*قوانین و مقررات: تسلط بر قانون اساسی و تفاسیر شورای نگهبان و مطالعه مکرر قوانین و مقررات متناسب (آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، هیات دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام، قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری، قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی، قانون اجرای اصل ۸۵ و ۱۳۸، قانون احزاب ، قانون نحوه تشکیل و فعالیت انجمن های صنفی و قوانین و مقررات غیرمشهوری که در دوسال اخیر در حوزه حقوق اساسی به تصویب رسیده اند)
- کتاب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به همراه نظرات تفسیری و مشورتی
- کتاب قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی
*حقوق اساسی: تمرکز بر کتابِ گرانمایه بایسته‌های حقوق اساسی مرحوم دکتر قاضی شریعت پناهی در حدِ تسلط بسیار بالا بر عبارات و دسته بندیها + به صورت جانبی و مروری هم درسنامه ای که انتشارات عدلیه یا دوراندیشان تدارک دیده اند.
*حقوق اساسی ایران: تمرکز بر کتابِ بسیار جامعی که به جهت عیارِ نوشتاری و شیوه و شمایل نگارش، چند گام بالاتر از همه کتب آزمونی ایستاده است. کتابِ حقوق اساسی آزمونی نوشته آقایان جعفری و عبداللهیان و کتاب تستی که این عزیزانِ نادیده زحمت کشیده اند.
*حقوق اساسی تطبیقی: مطالعه همزمان هردو کتاب مشهوری که در این زمینه وجود دارد از دکتر بیژن عباسی و مرحوم دکتر هریسی نژاد.
۲)در مجموعه حقوق اداری
*قوانین و مقررات: تسلط بر قانون های مهم حقوق اداری و مطالعه مکرر دیگر قوانین و مقررات متناسب. (قانون تشکیلات شورا، قانون تقسیمات کشوری، قانون دیوان عدالت اداری، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون سازمان بازرسی، قانون رسیدگی به تخلفات اداری و آیین نامه آن، قوانین و مقررات راجه به حقوق شهری و روستایی، قانون گزینش، قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل و قوانین و مقررات غیرمشهوری که در دوسال اخیر در حوزه حقوق اداری به تصویب رسیده اند)
*حقوق اداری تطبیقی: مطالعه همزمان و تمرکز بر کتب بسیار خواندنی و مفیدِ فایده مرحوم دکتر مؤتمنی طباطبایی و دکتر بیژن عباسی + به صورت جانبی و مروری هم درسنامه ای که انتشارات عدلیه تدارک دیده و همچنین خلاصه ای که در کانال تلگرامی دکتری حقوق عمومی وجود داشت.
*حقوق اداری ایران: مطالعه مشترک و تمرکز بر جلد ۱ کتاب حقوق اداری دکتر امامی-دکتر استوار سنگری و کتاب بسیار روان و آموزشی دکتر بیژن عباسی(به صورت خاص کتاب حقوق اداری ایشان در سال های میانی دانشجویی باعث شد تا حقوق اداری چهره ای صعب، سخت و پیچیده پیدا نکند و از این جهت قدردان ایشان هستم) + به صورت جانبی و مروری هم درسنامه ای که انتشارات دوراندیشان تدارک دیده و تست هایی که انتشارات عدلیه در کتاب مجموعه پرسش های چهارگزینه ای دکتری حقوق عمومی تدارک دیده و انتشارات مجد مهیا نموده اند.
*قراردادهای اداری: کتاب اخیرالانتشار و کامل و جامع قراردهای اداری استاد دکتر ولی رستمی(با مطالعه این کتاب دیگر به قوانین و مقررات متناسب رجوع ننمودم و نیازی نیست به نظر)
مهم ترین نکته برای حقوق اداری این است که در خلالِ مطالعه کتب، هرجایی به قانون و مقررهای ارجاع داده شده، همان لحظه به آن قانون و مقرره باید رجوع کرد و به صورت همگام و همزمان، کتب و قوانین را مورد مطالعه قرار داد. این شاه کلیدِ مطالعه همدلانه و همداستانه حقوق اداری است.
۳)در مجموعه حقوق کار
علاوه بر تسلط بر قانون کار، تمرکز بر کتاب آموزشی منظم، مرتب و جامع مرحوم دکتر سیدمحمد هاشمی و مطالعه کتاب بسیار علمی و فنی دکتر ابدی با عنوان “کارشایسته در ایران اندازه گیری کاستی ها و تحلیل حقوقی”
۴) در مجموعه فقه
ابوابی که برای آزمون قرارداده شده از الروضه البِهیه فی شرح اللُمعه الدمشقیه یا همان شرح لمعه و مبحث ولایت فقیه نیز از فَرائِدُ الاُصول یا همان رسائل شیخ اعظم و قسمتی از کتاب البیع امام خمینی(ره). برای عزیزانی که این مصاحبه را مطالعه می کنند و شاید اگر فقه و اصول را در محضر اساتید خوب نخوانده و سابقه مطالعه دروس حوزوی ندارند و سخت است، برایشان مواجه با متن عربی آن از کتبِ اصلی، عرض می کنم که اصلا نگران نباشند و هرگز فقه دکتری جای نگرانی ندارد. از همه این ابواب فقهی متن گفتارهایی از جانب اساتید محترم حوزه علمیه قم وجود دارد که می توانید آن را استماع نمایید و بر این ابواب به قاعده آزمون دکتری حقوق عمومی مسلط شوید و در نهایت با چندبار تست زدن این سختی حتما مرتفع می شود.
مطالعه‌تان را چطور انتخاب کردید؟
شناخت قبلی و تجربه مطالعاتی که از منابع حاضر بود، گفتگو با رتبه های برتر سالهای گذشته که جا دارد از همه آن عزیزان تشکر نمایم، به خصوص برادر دلسوز و مهربان آقای مهدی سرایلو سال بالایی ما در دانشگاه (که در فرهنگ زبانی دانشجویان دانشگاه امام صادق علیه السلام به آن کد بالایی می گویند) رتبه ۴ کنکور دکتری حقوق عمومی ۱۴۰۱ و دانشجوی دوره دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران و رصدِ شخصی برخی کتب آزمونی در کتاب فروشی های حقوقی انقلاب!
برنامه مطالعه‌تان به چه ترتیبی بود؟
بر اساسِ همان ساعات و کیفیتی که سابق عرض شد، بهمن ماه را برای مرور کتب و تست گذاشته بودم و سه ماه گذشته آن را برای دیگر دروس؛ آذرماه حقوق اساسی، دی ماه حقوق اداری و بهمن ماه نیز حقوق کار و فقه. به صورت لایه و مرتبه ای، سعی شد هر منبع چند مرتبه مطالعه شود و در نهایت از همه منابعی که مطالعه کردم خلاصه های تفصیلی برداشته و دو هفته آخر هم برنامه ام تقریبا مطالعه و مباحثه این خلاصه ها بود. از همان ابتدای آذرماه هم روزی نیم ساعت برای تست گذاشته بودم و به همراه برادر عزیزم علی صادقی دانشجوی فاضل و فرهیخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی، تست می زدیم.
فکر می کنید چه نکات منفی و مثبتی در این برنامه‌ریزی وجود داشت؟
برای درس حقوق کار با اینکه سابق کتاب مرحوم دکتر عراقی و دکترهاشمی را مطالعه نموده بودم و در کلاس کارشناسی و کارشناسی ارشد حقوق کار از محضر استاد راجی بهره های خوبی برده و جزوات بقیه اساتید دیگر دانشگاه ها را ملاحظه نموده بودم اما به نظرم آن انس حفظی و تستی لازم برای آزمون دکتری حقوق عمومی با متن قانون کار و مقررات پیرامونی آن برایم حاصل نشده بود (به خصوص مواد پایانی قانون کار) و زمانی که برای مطالعه آزمونی حقوق کار در نظر گرفته بودم در نیمه بهمن ماه، نتوانست آن تسلط آزمونی را برایم به ارمغان بیاورد و باید در مهر ماه مثلا وقتی مجزا برای قانون کار و مقررات پیرامون آن قرار می دادم.
سطح سؤالات آزمون امسال را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نسبت سال های قبل به نظر می رسید خیلی ساده تر باشد و سوالات به نحوی نبود که از آزمون دکتری حقوق عمومی سال ۱۴۰۳ انتظار می رفت. یعنی آن مهابت و پیچیدگی مورد انتظار در میان نبود. درصد تخصصی ۶۳ هم گواه بر این است درحالی که در آزمون های آزمایشی که شرکت کردم و سال های قبل، این درصد را در دسترس نمی دیدم.
رزومه‌تان برای مرحله مصاحبه چطور است؟
به لطف خدا ۴ مقاله علمی پژوهشی و ۱ مقاله کنفرانسی در حال داوری در دسترس هست. بیش از این دیگر مرجعِ تشخیص و مقیاسِ سنجش این سوال خودم نمی توانم باشم.
توصیه‌تان به داوطلبان آزمون های حقوقی چیست؟
به نظرم توصیه های برادر بزرگترِ نادیده ام آقای سیدرضا هاشمی رتبه ۳ آزمون دکتری حقوق خصوصی سال ۱۴۰۳، که مصاحبه ایشان در سایت اختبار موجود است، جامع و کامل بود.
اما از باب هدیه و وظیفه ی در میان گذاشتن آنچه تاکنون دریافته ام، واگویه هایی شخصی را صمیمانه تقدیم پیشگاه خوانندگان محترم این مصاحبه می نمایم و مشتاق نظرات ایشان دراینباره خواهم بود.
- آزمون دکتری موقعیت عجیب و خارق العاده ای نیست. چه بسیار از این قبیل آزمون ها که در طول زندگی با آن مواجه شده ایم و با تلاش و توکل از پس آن بر آمده ایم و چه بسیار آزمون هایی که عبور موفق از آنها در تقدیرمان نبوده یا تلاش کافی و وافی برای آن نداشته ایم و یا آزمون هایی از این قبیل که در آینده به ملاقات آنها می رویم. برخی عزیزان و هموطنان گرامی ام در ۱۴۰۲ موفق نشده اند رتبه مطلوب خود را بدست آورده یا برای شرکت در آزمون ۱۴۰۳ نگران و مضطرب هستند. برادرانه و صمیمانه عرض می کنم خدمتشان که با تلاش مستمر و توکل به خدا حتما دسترسی به رتبه های برتر شدنی است. در کنارِ انتخاب منابع بهینه و شیوه مطالعه و مرور و مدیریت جلسه آزمون و مهارت تست زنی، که اینها هم اموری سهل و ساده هستند که صرفا باید آن را از اهلش فراگرفت و به تدریج آن را تمرین و تجربه نمود. پس لازم نیست برای آزمون دکتری مانند هر آزمون دیگری، کلیتِ زندگی را گروگان گرفت و یا همه ابعاد حیات آدمی را تعطیل نمود چراکه اساسا موفقیت در آزمون دکتری یگانه هدف و مقصد زندگی نمی تواند باشد و جریان رشد و حرکت و سریان علم و دانش، بعد و قبل از آزمون دکتری هم باید برقرار باشد.
- تلاش مستمر و مداوم و مطالعه برای کنکور تحتِ هر شرایط بیرونی و هرگونه پیش آمدی ناگهانی، به خصوص در لحظات سخت و شدید زندگی و یا در رخوت ها، خستگی ها و سستی هایی که برای انسان های این زمانه همواره پدید می آید، تنها با وجود نیرویی اصیل و انگیزهای متعالی ممکن خواهد بود. اگر هدف و جهتِ مطالعه برای آزمون دکتری، هدف سطحی و دم دستی بوده یا درونی نشده باشد، حتی پس از موفقیت در آزمون دکتری نیز دیگر نشانی از فرهیختگی، حقیقت جویی و فضیلت خواهی به هنگامه تحصیل در مقطع دکتری وجود نخواهد داشت. برای همین من فکر می کنم چرایی مطالعه برای آزمون دکتری مهم از چیستی و چگونگی آن است و اِلا همه چیستی و چگونگی آن را کم و بیش می دانند.
- وجهی از کسبِ رتبه برتر در آزمون حقوق عمومی، که وجه ناپیدا و نامعلومی بوده و در ضمن هیچ مصاحبه ای هم یافت نمی شود بازمی گردد به پایه علمی افراد و آنچه از دروس و بحوث و شعبات مختلف دانش حقوق عمومی، اصول و مفاهیم آن و همچنین تاریخ و فلسفه آن در نزد برخی رتبه های برتر حاضر است. همواره در سوالات آزمون دکتری هستند سوال هایی که تنها عده قلیلی از افراد پاسخ آن را می دانند. سرِّ آن هم همین است که باید حقوق عمومی و دانش و علوم و ادبیات و مفاهیم ناظر به آن را زندگی کرد و نگرشی صرفا آزمونی به آن نمی تواند رهگشا باشد. لازم است دانشجویان و هموطنان عزیزم در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، از همین ایام به تفکر توسعه و تعمیق دانش خود رفته و با تفکرر و تتبع در متون اصیل و کسب علم از محضر اساتید مختلف در دانشگاه های متعدد و کسب مهارت های علوم انسانی و تحصیلی، به آستانه ای از علم برسند که آزمون دکتری را طفیلی مسیرِ علمی و وجودی خود قلمداد نمایند.
و حرف آخر؟
در پایان از مادرم که بدون همراهی ایشان قطعاً این مسیر هموار نمی‌شد تشکر کنم و همچنین بر خود لازم می دانم که خاضعانه قدردان زحمات و تعلیمات همه اساتیدم در دانشگاه امام صادق علیه السلام و دیگر دانشگاه ها و موسسات علمی از جمله دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دانشکده حقوق دانشگاه تهران (دانشکدگان فارابی)، گروه فقه و فلسفه مضاف دانشگاه باقرالعلوم و… باشم. به عنوان خاتمه عرایض، مایل بودم سیاه های که در صفحه شخصی اینستاگرامی خودم قرار داده بودم را هم اگر ممکن باشید در اینجا هم قرار بدهم:
“رتبه کنکور و یا هر اعتبار علمی دیگری اگر منجر به اثر و ثمری برای جامعه و مردم نباشد چه حاصل؟ یا اگر از تعلقی حقیقی به معرفت و حقیقت و تلاش و گفتگویی مستمر برای نیل به تفکر، تتبع و تعمق برنخیزد چه سود؟ با این حال، با لطف و عنایت حضرت زهرا(س) و دعای خیر سروران عزیزم، دانش آموزان بخش جلگه چاه هاشم استان سیستان و بلوچستان، رتبه ۳ کنکور دکتری حقوق عمومی در سهمیه آزاد/کشوری و رتبه ۱ با ملاحظه سهمیه ایثارگری حاصل شد. شرمنده و قدردان همه عزیزانی که محبت داشتند و با آرزوی تندرستی و توفیقات روزافزون برای یکایک شما”
با تشکر از سایت با اعتبارِ اختبار که با خدماتِ رایگان اینچنین، برابری و عدالت آموزشی را قوت می بخشد.
