آییننامه اجرایی آموزشگاه‌های رانندگی
آییننامه اجرایی آموزشگاه‌های رانندگی
مصوب ۱۳۹۷/۳/۲ هیات وزیران
هیأت وزیران در جلسه ۱۳۹۷/۳/۲ به پیشنهاد وزارت کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آییننامه اجرایی آموزشگاه‌های رانندگی را به شرح زیر تصویب کرد:
آییننامه اجرایی آموزشگاه‌های رانندگی
ماده۱ـدر این آییننامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
الف ـ پلیس: پلیس راهنمایی و رانندگی فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳)
ب ـ آموزشگاه: واحد صنفی که بر اساس مقررات این آییننامه و قانون نظام صنفی کشور ـ مصوب ۱۳۸۲ـ و اصلاحات بعدی آن تأسیس و منحصراً دانش و مهارت رانندگی داوطلبان را طبق قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و ضوابط این آییننامه به آنان تعلیم می‌دهد.
پ ـ مهارت‌آموز: فردی که به منظور یادگیری قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و فراگیری یا بازآموزی دانش و مهارت رانندگی در آموزشگاه ثبت‌نام میکند.
ت ـ مؤسس: شخصی حقیقی یا حقوقی است که به منظور فعالیت در زمینه آموزش مقررات رانندگی پس از اخذ پروانه تأسیس آموزشگاه از پلیس نسبت به دریافت پروانه کسب اقدام می‌نماید.(اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳)
ث ـ مدیر: شخص حقیقی که از طرف مؤسس، مسئولیت اداره آموزشگاه را بر عهده میگیرد.
تبصره ـ مؤسس می‌تواند در صورت دارا بودن شرایط لازم، همزمان به عنوان مدیر همان آموزشگاه فعالیت نماید.
ج ـ مدرس: فرد آموزشدیده و دارای مجوز که به آموزش قوانین و مقررات رانندگی و اصول ایمنی و فنی به مهارت آموزان در آموزشگاه اشتغال دارد.
چ ـ مربی:فرد آموزشدیده، ماهر و دارای مجوز در امر تعلیم مهارت عملی رانندگی و اصول ایمنی به مهارتآموزان.
ح ـ وسیله نقلیه آموزشی: وسیله نقلیه دارای معاینه فنی و علائم مشخص، تجهیزات و شرایط مندرج در بند (۴) ماده (۱) آییننامه راهنمایی و رانندگی موضوع تصویبنامه شماره ۲۰۸۷۳/ت۲۹۱۶۹هـ مورخ ۱۳۸۴/۴/۸ و اصلاحات بعدی آن.
خ ـ مرجع صدور پروانه کسب: اتحادیه آموزشگاه‌های رانندگی و یا دستگاه‌های موضوع تبصره ماده (۳۰) قانون نظام صنفی کشور(اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳)
د ـ پروانه کسب: مجوزی است که در چهارچوب قانون نظام صنفی کشور مصوب ۱۳۸۲ با اصلاحات بعدی آن، صادر و به مؤسس اعطا می‌شود. مؤسس مکلف است ظرف شش ماه پس از دریافت پروانه تأسیس، نسبت به اخذ پروانه کسب نیز اقدام نماید، در غیر این صورت مجوز تأسیس از درجه اعتبار ساقط می‌شود.(اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳)
ذ ـ گواهی آموزش: مدرکی که پس از طی دورههای آموزشی نظری، عملی و فنی و تخصصی متناسب با نوع درخواست مهارت‌آموز از سوی آموزشگاه به وی اعطا می‌شود.
ر ـ آزمون: فرایند سنجش دانش نظری و مهارت عملی و فنی مهارتآموزان واجد شرایط که پس از اخذ گواهی آموزش عملی، متناسب با نوع گواهینامه توسط افسران آموزشدیده شاغل در پلیس انجام می‌پذیرد.
ماده۲ـ انواع آموزشگاه‌های رانندگی به شرح زیر است:
الف ـ آموزشگاه رانندگی موتورسیکلت: آموزشگاهی که در امر آموزش قوانین و مقررات و مهارت عملی رانندگی با انواع موتورسیکلت به مهارت آموزان فعالیت میکند.
ب ـ آموزشگاه رانندگی پایه سوم: آموزشگاهی که در امر آموزش قوانین و مقررات و مهارت عملی رانندگی با وسایل نقلیه موتوری دارای حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار (۳/۵) تن یا حداکثر (۹) نفر سرنشین با احتساب راننده فعالیت میکند.
پ ـ آموزشگاه رانندگی پایه دوم: آموزشگاهی که در امر آموزش قوانین و مقررات و مهارت عملی با وسایل نقلیه موتوری دارای حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار (۶) تن یا حداکثر (۲۶) نفر سرنشین با احتساب راننده فعالیت میکند.
ت ـ آموزشگاه رانندگی پایه یکم: آموزشگاهی که در امر آموزش قوانین و مقررات و مهارت عملی رانندگی با وسایل نقلیه موتوری دارای مجموع وزن و ظرفیت بار بیش از (۶) تن یا بیش از (۲۶) نفر سرنشین فعالیت میکند.
ث ـ آموزشگاه رانندگی ویژه: آموزشگاهی که در امر آموزش قوانین و مقررات و مهارت عملی رانندگی، هدایت و به‌کارگیری وسایل نقلیه عمرانی، صنعتی، کشاورزی و کارگاهی فعالیت میکند.
ج ـ مجتمع آموزش رانندگی: آموزشگاهی که در امر آموزش قوانین و مقررات و مهارت عملی رانندگی برای حداقل دو نوع گواهینامه فعالیت میکند.
تبصره۱ـ آموزشهای لازم برای فعالیت مدیر، مدرس و مربی توسط اتحادیه انجام خواهد شد.
تبصره۲ـ برگزاری آزمونها و نیز تأییدیه صلاحیت مدیر، مدرس و مربی بر عهده پلیس است.
ماده۳ـ آموزشگاه باید برای انجام آموزشهای مربوط، دارای شرایط و تجهیزات زیر باشد:
الف ـ شرایط عمومی:
۱ـ در اختیار داشتن حداقل یک کلاس مناسب آموزشی با مساحت (۴۰) مترمربع با ظرفیت حداکثر (۲۵) نفر، دفتر کار، سالن انتظار، نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی مناسب مجموعاً به مساحت اعیانی حداقل (۱۳۰) مترمربع زیربنای مفید در کاربری مرتبط و دارای ورودی و خروجی مجزا از توقفگاه (پارکینگ).
۲ـ مجهز بودن به تجهیزات اطفای حریق و کمکهای اولیه.
۳ـ دارا بودن مدرس و مربیان واجد شرایط متناسب با خدمات مورد نیاز.
۴ـ دارا بودن رایانه و ملحقات جانبی برای انجام خدمات بر خط.
۵ ـ اخذ تأیید صلاحیت شدآمدی (ترافیکی) از پلیس با رعایت موارد زیر:
۵ ـ۱ـ حداقل عرض معبر دسترسی به آن (۱۲) متر باشد.
۵ ـ۲ـ فاصله آن تا تقاطع‌ها و میادین واقع در معابر اصلی حداقل (۱۰۰) متر باشد.
۵ ـ۳ـ فاصله آن تا توقفگاه (پارکینگ) اختصاصی آموزشگاه از (۲۰۰) متر تجاوز ننماید.
۶ ـ۳ـ رعایت حداقل فاصله به شعاع (۱۰۰۰) متر تا آموزشگاه هم نوع.
۷ـ۳ـ رعایت حریم حفاظتی امنیتی اماکن نظامی و انتظامی در شهرها.
ب (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳) ـ شرایط اختصاصی:
۱ـ ۱ـ در اختیار داشتن حداقل دو دستگاه موتور سیکلت برقی، دو دستگاه موتور سیکلت دندهای و دو دستگاه موتورسیکلت خودکار (اتوماتیک)، همگی به صورت سالم و آماده به کار متناسب با نوع گواهینامه.
۲ـ ۱ـ در اختیار داشتن حداقل شش خودروی آموزشی سالم آماده به کار متناسب با نوع گواهینامه.
۳ـ ۱ـ در اختیار داشتن حداقل دو دستگاه کامیونت (لوری) و دو دستگاه مینیبوس آموزشی سالم آماده به کار متناسب با نوع گواهینامه.
۴ـ ۱ـ در اختیار داشتن حداقل دو دستگاه کامیون و دو دستگاه اتوبوس آموزشی سالم و آماده به کار متناسب با نوع گواهینامه.
تبصره ـ ملاک سن فرسودگی جهت خودرو سواری آموزشی، سن تعیین شده برای خودروهای عمومی میباشد.
۴ـ آموزشگاه رانندگی پایه یکم:
۴ـ۱ـ در اختیار داشتن حداقل دو دستگاه کامیون و دو دستگاه اتوبوس آموزشی سالم و آماده بکار به صورت دندهای که بیش از ده سال از مدل سال پایینتر نباشد.
تبصره ـ استفاده از کامیون و اتوبوسهای بیش از ده سال ساخت تا سقف پانزده سال منوط به بازدید فنی کارشناس پلیس و تأیید آن میباشد.
۴ـ۲ـ در اختیار داشتن تپه و معبر آموزشی ویژه وسایل نقلیه سنگین برابر ضوابطی که پس از سه ماه از ابلاغ آیین نامه توسط پلیس اعلام می شود و (۲۰۰) متر محل توقف (پارک) اختصاصی.
۴ـ۳ـ دارا بودن کارگاه با مساحت حداقل (۵۰) متر مربع با تجهیزات کمک آموزشی فنی و قطعات منفصله مورد نیاز، متناسب با نوع وسایل نقلیه آموزشی.
۵ ـ آموزشگاه رانندگی ویژه:
۵ ـ۱ـ در اختیار داشتن ماشینآلات عمرانی، صنعتی، کشاورزی و کارگاهی حسب نیاز.
۵ ـ۲ـ در اختیار داشتن توقفگاه و محل آموزشی با وسعت مناسب با نوع و تعداد وسایل نقلیه آموزشی خارج از مناطق مسکونی بر اساس ضوابط اعلام شده از سوی پلیس.
۵ ـ۳ـ دارا بودن کارگاه با مساحت حداقل (۵۰) متر مربع با تجهیزات کمک آموزشی فنی و قطعات منفصله مورد نیاز، متناسب با نوع وسایل نقلیه آموزشی.
ماده۴ـ شرایط فعالیت به عنوان مؤسس و مدیر آموزشگاه به شرح زیر است:
الف ـ تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
ب ـ دارا بودن حداقل بیست و پنج سال سن.
پ ـ دارا بودن گواهی پایان خدمت و یا معافیت دایم یا موقت از خدمت دوره ضرورت.
ت ـ داشتن گواهینامه رانندگی معتبر و متناسب با نوع آموزشگاه (صرفاً برای مدیر).
ث ـ ارایه گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان.
ج ـ متأهل بودن.
چ ـ دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم برای مؤسس و مدیر (اصلاحی ۱۴۰۱/۸/۲)
ح ـ عدم سوء پیشینه موثر کیفری .
ماده۵ـ مدت اعتبار مجوز مدیر سه سال است و برای دورههای سه ساله بعدی به شرط استمرار شرایط، قابل تمدید است.
تبصره ـ در صورت احراز فقدان یا از دست دادن یک یا چند مورد از شرایط مدیریت، مجوز مدیریت باطل و بی‌اعتبار میباشد.
ماده۶ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳)ـ پروانه کسب به نام مؤسس آموزشگاه با اعتبار پنج ساله توسط مرجع صدور پروانه کسب صادر می‌گردد و به شرط استمرار شرایط مندرج در آییننامه اجرایی نحوه صدور و تمدید پروانه کسب (موضوع ماده (۱۲) قانون نظام صنفی) مصوب ۱۳۹۴/۱۱/۴ وزارت صنعت، معدن و تجارت، قابل تمدید میباشد.
تبصره۱ـ مؤسس مکلف است ظرف دو ماه قبل از انقضای اعتبار پروانه کسب، درخواست کتبی خود را جهت تمدید پروانه کسب به اتحادیه تسلیم نماید.
تبصره۲ـ چنانچه مؤسس ظرف شش ماه پس از تاریخ صدور پروانه کسب، فعالیت آموزشگاه را در چهارچوب ضوابط تعیین شده آغاز ننماید، پروانه صادره باطل می‌گردد.
تبصره۳ـ پروانه کسب قابل واگذاری به سایر اشخاص نیست.
تبصره۴ـ تغییر مکان آموزشگاه به مکان دیگر با رعایت مفاد این آییننامه بلامانع است.
تبصره۵ ـ در صورت فوت یا حجر مؤسس یا عدم توانایی که قادر به اداره آموزشگاه نباشد پس از صدور پروانه کسب، نماینده قانونی وی مکلف است ضمن اطلاع به اتحادیه ظرف سه ماه نسبت به انتقال پروانه کسب برابر ضوابط به شخص واجد شرایط اقدام نماید. پس از انقضای این مهلت و عدم معرفی فرد جدید، تا تعیین تکلیف قانونی فعالیت آموزشگاه معلق می‌گردد.
تبصره۶ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳)ـ در صورت درخواست جابه‌جایی مکان آموزشگاه از سوی موسس به دلایل غیرارادی ناشی از بروز حوادث غیرمترقبه و مانند آن، تا زمان اخذ پروانه در مکان جدید، با تأیید مرجع صدور پروانه کسب، ادامه فعالیت وی برای مدت یکسال بلامانع میباشد.
ماده۷ـ مؤسس مکلف است درخواست تعطیلی موقت آموزشگاه را مشروط به اتمام دوره آموزش نظری و عملی مهارت آموزان ثبت‌نام شده خود به صورت کتبی به اتحادیه تسلیم نماید. اتحادیه می‌تواند مجوز تعطیلی موقت آموزشگاه را حداکثر به مدت یک سال صادر نماید که با درخواست مجدد برای یک سال دیگر قابل تمدید است.
تبصره ـ درصورت تعطیلی آموزشگاه بدون مجوز، اتحادیه به محض اطلاع مراتب را کتباً به مؤسس ابلاغ می‌نماید. مؤسس مکلف است حداکثر ظرف پانزده روز پس از ابلاغ جهت تعیین تکلیف به اتحادیه مراجعه کند. در غیر این صورت پروانه آموزشگاه از درجه اعتبار ساقط می‌گردد.
ماده۸ ـ شرایط فعالیت به عنوان مدرس برای آموزشهای نظری به شرح زیر است:
الف ـ دارا بودن مدرک کارشناسی یا مدرک دورههای آموزش فنی ـ حرفه‌ای یا دانشگاه علوم انتظامی در حوزههای برنامهریزی حمل و نقل یا راه و ترابری، تصادفات، مکانیک خودرو و فوریت‌های پزشکی متناسب با عنوان و سرفصلهای آموزشی و نوع آموزشگاه.
ب ـ کسب گواهی موفقیت در آزمون تخصصی پلیس.
تبصره ـ گواهی موضوع این بند با اعتبار سه ساله توسط پلیس صادر خواهد شد. مدت اعتبار کارت مدرسان در صورت استمرار شرایط مندرج در این آییننامه و دستورالعمل مربوط قابل تمدید است. مدرسان مکلفند دو ماه قبل از انقضای اعتبار کارت نسبت به درخواست تمدید آن اقدام کنند.
پ ـ دارا بودن گواهی پایان خدمت یا معافیت دایم یا موقت از خدمت دوره ضرورت برای آقایان و غیرنظامیان.
ت ـ عدم سوء پیشینه مؤثر کیفری.
ث ـ عدم اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان.
ماده۹ـ شرایط فعالیت به عنوان مربی به شرح زیر است:
الف ـ تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
ب ـ دارا بودن حداقل سن بیست و سه سال و حداکثر سن شصت و پنج سال تمام.
پ ـ دارا بودن گواهینامه متناسب با وسیله نقلیه مربوط که از زمان دریافت آن حداقل دو سال سپری شده باشد.
ت ـ متأهل بودن برای آقایان.
ث ـ دارا بودن گواهی پایان خدمت و یا معافیت دایم یا موقت از خدمت دوره ضرورت برای آقایان.
ج ـ عدم سوء پیشینه مؤثر کیفری.
چ ـ اخذ گواهی سلامت جسمی و روانی از مراکز پزشکی مورد تأیید پلیس.
ح ـ عدم اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان.
خ ـ دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم متوسطه.
تبصره۱ـ در صورت احراز شرایط فوق، کارت مربی‌گری با اعتبار سه سال از سوی پلیس صادر خواهد شد و در صورت استمرار شرایط برای دورههای بعدی قابل تمدید است. مربیان مکلفند دو ماه قبل از انقضای اعتبار کارت نسبت به درخواست تمدید آن اقدام نمایند.
تبصره۲ـ شرط دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم متوسطه شامل مربیانی که قبل از تصویب این آییننامه کارت مربی‌گری دریافت نموده‌اند، نمی‌شود.
ماده ۱۰ـ پلیس موظف است محتوای برنامه آموزشی و مهارت‌آموزی در آموزشگاهها را مشتمل بر سر فصلهای زیر ظرف شش ماه از ابلاغ این آییننامه تهیه و پس از تصویب وزیر کشور ابلاغ نماید:
الف ـ آموزش آییننامه راهنمایی و رانندگی و سایر قوانین و مقررات مربوط.
ب ـ آموزش مفاهیم و رفتارهای فردی صحیح برای بهبود فرهنگ شدآمد (ترافیک) و حفاظت محیط زیست.
پ ـ آموزش اصول ایمنی و روش‌های مقابله با خطر و کمک های اولیه.
ت ـ آموزش فنی اجزای وسیله نقلیه و کارکرد آنها و خصوصیات فیزیکی و عملکردی وسایل نقلیه.
ث ـ آموزش عملی رانندگی در شرایط متفاوت ترافیکی و محیطی به لحاظ زمان و مکان، آموزش مهارت‌های رانندگی تدافعی و همچنین آموزش عملی روش‌های مقابله با خطر در رانندگی.
تبصره۱ـ آموزشگاه‌های رانندگی گواهینامه‌های پایه دوم و یکم، علاوه بر موارد یاد شده در این ماده، باید نسبت به آموزش رفتار با مسافر، رفتارهای اجتماعی، شرایط و ضوابط حمل و نقل کالا به ویژه مهار بار، حمل و نقل مواد خطرناک و سایر اطلاعات مورد نیاز در رانندگی با وسیله نقلیه عمومی نیز اقدام نمایند.
تبصره۲ـ پلیس موظف است برنامه آموزشی مصوب را به آموزشگاه‌های رانندگی ابلاغ نموده و بر حسن اجرای آن نظارت کند.
تبصره۳ـ آموزشگاهها موظفند مهارت آموزان واجد شرایط برای دریافت گواهینامه رانندگی را بر اساس برنامه آموزشی موضوع این ماده و متناسب با نوع گواهینامه مورد درخواست آموزش دهند.
تبصره۴ (الحاقی ۱۴۰۲/۵/۳)ـ ساعات مجاز برگزاری دروس مربوط به آموزشهای نظری در هر روز حداکثر شش ساعت برای هر متقاضی میباشد.
ماده۱۱ـ آموزشگاهها مکلفند پس از پایان دوره آموزشی نسبت به صدور گواهی آموزش به نام متقاضی اقدام نمایند.
تبصره۱ـ عدم شرکت در دوره آموزشی نظری آموزشگاه‌های رانندگی مانع از شرکت مهارتآموزان در آزمون اخذ گواهینامه رانندگی نخواهد بود اما گذراندن دوره آموزش عملی برای مهارتآموزان الزامی است.
تبصره۲ـ پلیس موظف است محتوای برنامه آموزشی و مهارت آموزی را به شیوه‌های مختلف از جمله از طریق سامانه‌های الکترونیکی در اختیار مهارتآموزان قرار دهد.
ماده۱۲ـ آموزشگاهها نمی‌توانند مهارتآموزان را در محدوده‌ها و راه‌هایی که پلیس غیر مجاز بودن آموزش رانندگی در آنها را کتباً به آنان ابلاغ می‌نماید، آموزش دهند.
ماده۱۳ـ مسئولیت هدایت و کنترل وسیله نقلیه آموزشی در حین آموزش در حدود وظایف و اختیارات تعیین شده برای مربیان بر عهده مربی است.
ماده۱۴ـ چنانچه مؤسس، مدیر یا مربی، هر یک از شرایط تأسیس یا فعالیت مندرج در این آییننامه را از دست بدهد، مراتب ظرف یک هفته از طریق راهنمایی و رانندگی حسب مورد به هر یک از آنان ابلاغ می‌گردد. موارد ابلاغی به مدیر یا مربی، به مؤسس آموزشگاه نیز ابلاغ می‌گردد. مؤسس یا مدیر یا مربی موظف است ظرف پانزده روز از تاریخ ابلاغ، نسبت به ارایه اسناد و مدارک مثبته مبنی بر وجود شرایط اعلام شده و یا رفع نواقص به مرجع مذکور اقدام نماید. در صورتی‌که ظرف مدت تعیین شده، اقدامی از سوی آنها به عمل نیاید اتحادیه و پلیس حسب مورد می‌تواند نسبت به لغو مجوز مربوط اقدام کند.
تبصره۱ـ در صورت اعتراض نسبت به لغو مجوز مربوط، معترض در هر مرحله می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه کند.
تبصره۲ـ درصورتی که تخلفات مزبور عنوان یکی از جرایم مندرج در قوانین جزایی را داشته باشد، پلیس مکلف است مراتب را برای رسیدگی به اصل جرم به مراجع قضایی ذی‌صلاح منعکس نماید.
ماده۱۵ـ نرخ آموزشهای موضوع این آییننامه در صورت لزوم به صورت سالانه توسط کمیسیون‌های نظارت مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها تعیین و ابلاغ می‌گردد.
ماده۱۶ـ آن دسته از آموزشگاه‌هایی که قبل از تصویب این آییننامه پروانه تأسیس اخذ نموده و برای تمدید پروانه، واجد شرایط مندرج در این آییننامه نمی‌باشند مکلفند ظرف سه سال پس از ابلاغ این آییننامه، ضوابط موضوع این آییننامه را کسب نمایند، در غیر این صورت پروانه فعالیت آموزشگاه از سوی اتحادیه لغو خواهد شد.
تبصره ـ تغییر مکان آموزشگاه‌های موضوع این ماده مستلزم رعایت شرایط مربوط به مکان آموزشگاه مطابق این آییننامه می باشد.
ماده۱۷ـ رسیدگی به تخلفات صنفی آموزشگاه‌های رانندگی بر اساس قانون نظام صنفی و رسیدگی به تخلفات مربوط به آزمونها نیز طبق قوانین و مقررات مربوط توسط پلیس انجام می‌شود.
ماده۱۸ـ نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه در موارد مرتبط با امور صنفی بر عهده اتحادیه و در مواردی که تکالیفی برای پلیس وضع شده است بر عهده پلیس میباشد.
ماده۱۹(الحاقی ۱۴۰۲/۵/۳)ـ پلیس می‌تواند با هماهنگی آموزشگاه‌های رانندگی از امکانات و ظرفیت‌های آموزشگاه‌های رانندگی برای آزمون نظری و عملی مهارتآموزان استفاده نماید.
ماده ۰ ۲(اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۳) ـ تصویبنامه شماره ۶۵۸۰۶/ت ۳۰۶۰۸هـ مورخ ۱۳۸۳/۱۲/۱۵ و اصلاحات بعدی آن لغو می‌شود.
معاون اول رئیس‌جمهور ـ اسحاق جهانگیری
